მე-20 კვირა სულიწმიდის გარდამოსვლიდან

სახარება ლუკასაგან (7, 11-16)

I. დღევანდელმა სახარებამ გვაუწყა ერთ-ერთი უდიდესი სასწაულის შესახებ, რომელიც უფალმა ჩვენმა იესო ქრისტემ თავისი ქვეყნიური ცხოვრებისა და საზოგადო მსახურების დროს აღასრულა: ეს არის ნაინელი ქვრივი ქალის ძის მკვდრეთით აღდგინება, - სასწაული, რომელიც უფალმა ნაინში შესვლისას აღასრულა. განვიხილოთ სახარებისმიერი თხრობა ამის შესახებ.

„და (მას ჟამსა შინა) იყო ამისა შემდგომად და წარვიდოდა ქალაქად, რომელსა ჰრქვიან ნაინ, და თანა-უვიდოდეს მას მოწაფენი მისნი და ერი მრავალი“ (მუხლი 11).

უფალი იესო ასისთავის მონის განკურნვის შემდეგ გაემართა ქალაქ ნაინში, და მასთან ერთად იყვნენ მისი მოწაფენი და ერის დიდი სიმრავლე. ეს ქალაქი საღმრთო წერილში არსად სხვაგან ნახსენები არ არის. იგი მდებარეობდა გალილეის სამხრეთ განაპირა საზღვართბნ, იერუსალიმში მიმავალ გზაზე, საითაც ახლა მიემართებდა კიდეც უფალი, ალბათ, პასექის დღესასწაულზე, რომელიც მეორე იყო მას შემდეგ, რაც მან განცხადებულად იწყო თავისი მაცხოვნებელი საზოგადო მსახურება.

„და ვითარ მიეახალა ბჭეთა ქალაქისათა, და აჰა ესერა გამოაქუნდა მკუდარი, ძე მხოლოდ-შობილი დედისა თვისისაი, და იგი იყო ქურივ; და ერი მრავალი იყო ქალაქისაი მის თანა“ (მუხლი 12).

და როცა უფალი ქალაქის კარიბჭეს მიუახლოვდა, დაინახა, რომ იქიდან გამოასვენეს მიცვალებული ჭაბუკი, ქვრივი ქალის ერთადერთი ვაჟიშვილი. მიცვალებულის ცხედარს ხალხის დიდი სიმრავლე მოჰყვებოდა. ღმერთის განგებულებამ ასე ინება, რომ ამ სასწაულის მოწმენი მრვალნი ყოფილიყვნენ, რამეთუ უფლის თანმხლები დიდძალი ერი ქალაქიდან გამოსულ პროცესიას შეუერდდა. ასეთი შეხვედრის გარემოებანი, რაც ღმერთის საკვირველი განგებულების საქმეა და რაც მხოლოდ ერთი შეხედვით მოჩანს შემთხვევით დამთხვევად, სინამდვილეში კი საღმრთო მადლით აღესრულება, აიხსნება ებრაელთა ჩვეულებით - ქალაქის ზღუდეთა გარეთ მარხავდნენ თავიანთ მიცვალებულებს. ეს ის შემთხვევა იყო, როცა უკლებლივ ყველას უნდა თანაეგრძნო უბედური ქვრივი დედაკაცისათვის, რომელსაც ერთადერთი ჭაბუკი ვაჟიშვილი დაეკარგა, და ალბათ ისინიც კი, ვინც უფალსავით ცხოვლად არ თანაელმოდა ადამიანთა მწუხარებათ, რამეთუ უფალი იესო ყოველთვის ითავისებს ადამიანთა მწუხარებას, ასეთი ადამიანებიც, ალბათ, თანაუგრძნობდნენ ქვრივ დედას. მართლაც ძნელია, უფრო სამწუხარო სურათის წარმოდგენა, ვიდრე მახარებლის მიერ ორიოდ სიტყვით გამოხატული ეს სამგლოვიარო მსვლელობაა.

„და იხილა დედაკაცი იგი იესუ და შეეწყალა იგი და ჰრქუა მას: ნუ სტირ!“ (მუხლი 13).

უფლის გული სიბრალულით აღივსო უნუგეშო დედასადმი, და მან უთხრა მას ეს ყოვლად სანუგეშო საღმრთო სიტყვები: ნუ სტირიო. როგორ განსხვავდება ეს, უფლის მიერ წარმოთქმული სანუგეშებელი სიტყვები იმ ფუჭი, უსაგნო, „ნუ ტირი“-საგან, ეგზომ ხშირად რომ გაისმის ქვეყნიურ ნუგეშისმცემელთა ბაგეთაგან, რომლებიც კი ამბობენ ამას, მაგრამ იმას აღარ ეუბნებიან დამწუხებულ ჭირისუფალს, უბედურებაში ჩავარდნილ ტანჯულს, თუ რითი, რა გზით შეიჩეროს ცრემლები; მაგრამ ის, ვინც ქვეყანას მოევლინა ამ სიტყვების გასამართლებლად - „და ახოცოს ყოველივე ცრემლი თვალთაგან მათთა, და სიკვდილი არღარა იყოს, არცა გლოვაი, არცა ღაღადებაი, არც ტკივილი, რამეთუ პირველნი იგი წარხდეს“-ო (გამოცხ. 21,4), - ახლა თავისი ყოვლადძლიერობის ქმედით გამონათებებსა და ნიშებს გამოავლენს, როცა ცრემლებს წარხოცს, თუმცა კი არა საბოლოოდ და სამარადჟამოდ, უზომოდ მწუხარე დედას.

„და მივიდა ცხედარსა მას და შეახო. ხოლო რომელთა აქუნდა ცხედარი იგი, დადგეს. და ჰრქუა მას: ჭაბუკო, შენ გეტყვი, აღდეგ!“ (მუხლი 14).

უფალი მიუახლოვდა და ცხედარს ხელი შეახო. ეს ნიშანი სწორად გაიგეს იმათ, ვისაც იგი ეკუთვნოდა: ისინი, ვინც მიასვენებდნენ მიცვალებულს, შედგნენ. მაშინ უფლის მიერ წარმოთქმული იქნა ქმედითი, ძალმოსილი სიტყვა: ჭაბუკო! შენ გეტყვი აღდეგ! ეს სიტყვები, ისევე, როგორც სხვა შემთხვევებში, წარმოთქმულ-იქნა მისივ საკუთარი სახელით, თითქოს უფალი ასე ამბობსო: „მე, მეუფე სიცოცხლისა, მქონებელი ჯოჯოხეთისა და სიკვდილის გასაღებისა, აღმადგინებელი მკვდართა და არაარსთა არსებობად მომყვანებელი, გიბრძანებ შენ აღდგე და იცოცხლო!“ და მის ამ სიტყვას ქმედითი ხელმწიფება ჰქონდა შემოსილი სიკვდილის სამეუფოში. მიცვალებულმა წამოიწია, წამოჯდა და ლაპარაკი დაიწყო. ქრისტე ისევე ადვილად აღადგინებს ადამიანს სიკვდილის სარეცელიდან, როგორადაც სხვა - მძინარს წამოაყენებდა საწოლიდან, და სწორედ ამაში სდებს იგი სხვაობას თავისსა და თავის წარგზავნილებსა და მსახურებს შორის, რამეთუ ისინი მხოლოდ გულმოდგინე ლოცვა-ვედრებითა (III მეფეთა 17,20-22; შდრ. საქმე მოციქ. 9,40), ანდა ხანგრძლივი გულისმიერი ძალისხმევას შემდეგ გამოჰგლეჯდნენ სიკვდილს ხახიდან დასანთქმელად განწირულ მსხვერპლს (III მეფეთა 4,34); ძალაუფლების უპირობო სისრულე იმათ კი არ ეკუთვნის, ვინც მსახურნი არიან სხვის სახლში, არამედ მხოლოდ და მხოლოდ მას, ღმრთის ძეს, რომელიც მარადის თავის საკუთარ სახლში იმყოფება.

„და ზე წამოჯდა მკუდარი იგი და იწყო სიტყუად; და მისცა იგი დედასა თვისსა“ (მუხლი 15).

და მისცა განცოცხლებული ძე უფალმა იესომ მის დედას (იხ. III მეფეთა 17,22-24; IV მეფეთა 4,36; ლუკა 9,42). მშვენიერი წინასახეა იმ საკვირველი სახილველისა, რომელსაც იგი დრომდე გადასდებს. რამეთუ სწორედ ასე, იმ დიად დღესაც, როცა მისი ყოვლადძალმოსილი „აღსდეგით!“ საუკუნო ძილისგან განაღვიძებს არა ერთს და ორ, არამედ უკლებლივ ყველა მკვდარს, და მისი რწმენითა და სიყვარულით შესვენებულთ იგი ცხოვრებად დააბრუნებს უფალთან ერთად ყოფნისა და მარადიული ნეტარი თანაზიარობისათვის. ამგვარი საყოველთაო მკვდრეთით აღდგომის წინდი და აღთქმაა სხარებებში მოხსენიებული სამი მკვდრეთით აღდგომის შემთხვევა, რომლებიც მომავალ მკვდრეთით აღდგომას მოასწავებენ.

„და შიში დაეცა მათ ყოველთა ზედა, და ადიდებდეს ღმერთსა და იტყოდეს, ვითარმედ: წინაწარმეტყუელი დიდი აღდგომილ არს ჩუენ შორის და რამეთუ მოხედნა ღმერთმან ერსა თვისსა“ (მუხლი 16).

და ყველა იქ მყოფი დიდმა შიშმა მოიცვა (შდრ. მარკ. 1,27; 5,15; ლუკა 5,9), და ისინი ღმერთს განადიდებდნენ და გაიძახოდნენ: დიდი წინასწარმეტყველი გამოჩნდა ჩვენ შორის, რაც იმას ნიშნავს, რომ ღმერთმა წყალობით მოხედა თავის რჩეულ ერსო. ეს არ იყო ჩვეულებრივი წინასწარმეტყველი, - სავსებით მართებულად დაასკვნეს მათ, რამეთუ მკვდრეთით აღდგენა მხოლოდ უფლის უმთვრეს წინასწარმეტყველთ ხელ-ეწიფებოდათ, როგორნიც იყვნენ ელია და ელისე. მთელი იქ შეკრებილი ერი ღმერთს განადიდებდა იმისთვის, რომ მან ესოდენ დიდი წინასწარმეტყველი მოჰმადლა მათ, ის, რომელიც აღთქმული იყო ისრაელი ერისთვის და რომელსაც იგი მოელოდა. აწ უკვე ოთხ ასეულ წელზე მეტი გასულიყო მას შემდეგ, რაც ძველი აღთქმის წინასწარმეტყველთაგან უკანასკნელი ასწავლიდა ისრაელ ერს, და მართალ მორწმუნეთაც უკვე ეშინოდათ, რომ მეტად აღარ იქნებოდა გამოცხადებული საღმრთო ხილვები და რომ ცოცხალი ხმისა და ძალმოსილი საწინასწარმეტყველო სიტყვების ნაცვლად, რომელთაც ღმერთი უწუალოდ შთააგონებდა თავის რჩეულთ, მომავალში სხვა აღარაფერი დარჩებოდა მათთვის, თუ არა რაბინთა და სჯულისმეცნიერთა მკვდარი სიტყვა. ჩვენთვის რამდენადმე გასაგებია ის აღტაცება, რომელიც მათ უფალ იესო ქრისტეს სასწაულთა ხილვისას გამოხატეს, როცა მიხვდნენ, რომ ღმერთს ჯერ არ გაუწყვეტია კავშირი ადამიანებთან თავის მიერ წარმოგზავნილთა მეშვეობით. და რომ, შესაძლოა, უდიდესი ყველა ამ წარმოგზავნილთაგან სწორედ ახლა მიმოიქცევა მათ შორის და დიდ-დიდ სასწაულებსაც აღასრულებს.

II. აი, ასე აღსრულდა ეს დიდი სასწაული, და ამგვარი მნიშვნელობა აქვს მას, აღწერილს დღეს წაკითხულ სახარებაში; რა ზნეობრივი სწავლება შეგვიძლია მისგან მოვიღოთ?

ა) როცა უფალმა იესო ქრისტემ საბრალო ქვრივი ქალი დაინახა, რომელსაც ერთადერთი ვაჟიშვილი მოჰკვდომოდა, გულგრილად არ ჩაუარა მას, არამედ გულწრფელი თანალმობა გამოუხატა და უდიდესი კეთილმოქმედებაც აღმოუჩინა, რაკი გარდაცვლილი ძე მკვდრეთით აღუდგინა (მუხლი 13). ასევე ჩვენც, გულგრილნი ნუ ვიქნებით იმ საწყალობელ ღარიბ, ობოლ, ქვრივ და სხვა უბედურ ადამიანთა მიმართ, რომლებიც ცხოვრების გზაზე შემოგვხვდებიან; არამედ გულწრფელად ვუთანაგრძნოთ მათს უბედურებას და შეძლებისდაგვარად კეთილიც ვუყოთ მათ. ასე უნდა მოვიქცეთ ხოლმე არა მხოლოდ იმიტომ, რომ ქრისტემ დაგვიტოვა ხატი, „ხელით წერილი, რაითა შევუდგეთ კვალთა მისთა“ (I პეტრე 2,21), არამედ იმიტომაც, რომ ყოველნი ღარიბნი და უბედურნი ჩვენი ძმები არიან ხორცითა და სულით, და უფალსაც ის სურს, რომ ჩვენ მათზე ვზრუნავდეთ: რამეთუ „შენდა დაშთომილ არს გლახაკი: ობოლსა შენ ეყავ მწე“ (ფსალმ. 9,35).

ბ) უფალმა იესო ქრისტემ თავისი თანაგრძნობის გამო უბედური ქვრივი ქალისადმი უდიდესი ნუგეში მიანიჭა მას მაშინ, როცა იგი არც მოელოდა ამას, და ის მოიმოქმედა მისთვის, რაც ბუნების ძალებს აღემატება (მუხლები 14-15). ასეთივე ნუგეში და მსგავსი კეთილმოქმედება შეუძლია მას აღმოუჩინოს ყველას, ვინც ამას საჭიროებს, ყოველთვის, და ახლაც, ჩვენს დროშიც, რამეთუ უფალი იესო ქრისტე გუშინ და დღეს და თავადი არს უკუნითი უკუნისამდე. ამიტომ როგორი განსაცდელიც არ უნდა გვეწვიოს და რა სამწუხარო ვითარებშიც არ უნდა ვიმყოფებოდეთ, ნურასოდეს ნუ წარვიკვეთთ სასოს, ძმებო, ნურასდროს ნუ დავკარგავთ იმედს, არამედ ყოველთვის ჩვენს მაცხოვარზე, სახიერსა და ყოვლადძლიერზე დავამყაროთ ჩვენი სასოება, და იგიც უეჭველად მოგვივლენს ჩვენ თავის შეწევნას, როცა ეს აუცილებელი შეიქნება მისი ყოვლადბრძნული განგებულების მიზნებისთვის; რამეთუ მას ისეთი რამის მოქმედება შეუძლია ჩვენთვის, რასაც ჩვენ არც მოველით: „რამეთუ იცის უფალმან ღმრთის მსახურთაი მათ განსაცდელთაგან ხსნაი... ხოლო სასოებამან არ არცხვინოს“, - ამბობენ უფლის წმიდა მოციქულნი (II პეტრე 2,9; რომ. 5,5).

გ) როცა უფალმა იესო ქრისტემ უთხრა ქვრივი დედაკაცის მკვდარ ძეს: აღდეგო, ჭაბუკი უმალვე წამოდგა და ლაპარაკი დაიწყო; მაშასდამე, იგი ისეთივე ადამიანად აღდგა მკვდრეთით, როგორიც სიკვდილამდე იყო (მუხლი 15). აქედან ჩანს, რომ უფალმა, რომელმაც კვლავ ქვეყნიური ცხოვრებისათვის გააცოცხლა იგი, ახალი სული კი არ მიანიჭა მას, არმედ მისივე სული დაუბრუნა, რომელიც უწინ იმყოფებოდა მის სხეულში. ეს კი ცხად-ყოფს ჩვენთვის იმას, რომ ადამიანთა სულები არ ისპობიან სხეულებრივი სიკვდილით, არამედ განაგრძობენ არსებობას ღმერთის იმავე სამყროში, რომელშიც ჩვენ ვცხოვრობთ და შეუძლიათ, ღმერთის ნებით, არა მხოლოდ ამქვეყნად იყვნენ, არამედ თავიანთ სხეულებსაც შეუერთდნენ. ამიტომ ნუ დავმწუხრდებით. როცა ნათესავნი თუ მეგობრები გარდაგვეცვლება, რამეთუ ისინი, სხეულებრივად მომკვდარნი, ცოცხალნი რჩებიან სულით და შესაძლოა ჩვენს გვერდითაც იმყოფებიან. ნუ შეგვეშინდება ჩვენი საკუთარი სიკვდილისაც, რამეთუ იგი არ წყვეტს ჩვენს არსებობას, არამედ მხოლოდ მის სახეს სცვლის და არსებობის იმ სფერრმი გადავყავართ, რომელიც შემოქმედი ღმერთის მიერ უსხეულო სულთათვის არის განკუთვნილი, „რამეთუ გინა თუ ცხოველ ვართ, უფლისად ცხოველ ვართ, და გინა თუ მოვსწყდებით, უფლისა მიერვე მოვსწყდებით; გინა თუ ცოცხალ თუ ვიყვნეთ, გინა თუ მოვსწყდეთ, უფლისანი ვართ“ (რომ. 14,8), ამბობს მოციქული. და მახარებელი დასძენს: „რამეთუ არა არს ღმერთი მკვდართაი, არამედ ცხოველთაი, რამეთუ ყოველნი ცხოველ არიან მის წინაშე“ (ლუკა 20,38).

დ) როცა ნაინელი ქვრივი დედაკაცის ძის სასწაულებრივი მკვდრეთით აღდგინება იხილეს, იუდეველებმა ღმერთი განადიდეს (მუხლი 16). მით უფრო ჩვენც მარადის უნდა განვადიდებდეთ მას, რამეთუ ჩვენთვის ცნობილია, რომ იესო ქრისტემ თავისი ქვეყნიური ცხოვრების ჟამს ეს ერთი სასწაული კი არ აღასრულა მხოლოდ, არამედ კიდევ მრავალი სხვაც, რომლებიც დააგვირგვინა მისმა საკუთარმა მკვდრეთით აღდგომამ. ხოლო განსაკუთრებით ჩვენ უნდა განვადიდებდეთ უფალს იმისათვის, რომ მან თვით ჩვენზეც აღასრულა მეორედ შობის, მკვდრეთით აღდგინების უდიდესი საიდუმლო: „რამეთუ ვიყვენით ჩვენ მკვდარ შეცოდებითა, ქრისტეს თანა განგვაცხოველნა..., და თანა-აღმადგინნა და თანა-დამსხნა ზეცათა შინა ქრისტე იესუის მიერ“ (ეფეს. 2,5-6). ამასთანავე, იგი ჩვენ უხვად გვანიჭებს თავის მადლისმიერ საბოძვართაც და თავის საკვირველ საქმეთ აღასრულებს ჩვენს შორის. და თვით ისიც კი, რომ ჩვენ კვლავაც ცოცხალნი ვართ, მიუხედავად ჩვენი სიკვდილის ღირსი ცოდვებისა, არის უდიდესი სასწაული მისი მადლისა და მოწყალებისა ჩვენდამი. მაშ, განვადიდოთ ღმერთი სხეულებითა და სულებით ჩვენით, წინა-დავუდებთ რა მათ უფალს, მოციქულის სიტყვისამებრ, „მსხვერპლად ცხოველად, წმიდად, სათნოდ ღმრთისა“ (I კორინთ. 6,20; რომ. 12,1); და „განვიწმიდნეთ თავნი ჩვენნი ყოვლისაგან შეგინებისა ხორცთაისა და სულისა“ და ვეცადოთ ვიყოთ წმიდა „ყოველსავე შინა სლვასა“ ჩვენსა (II კორინთ. 7,1; I პეტრე 1,15). და მაშინ ჩვენ არამხოლოდ ჩვენი სათნოებებით განვადიდებთ უფალ ღმერთს, არამედ სხვებიც, იხილავენ რა ჩვენს კეთილ საქმეებს, განადიდებენ ზეციურ მამას (მათე 5,16).

შენ კი, მაცხოვარო ჩვენო, შეგვეწიე ჩვენ, რათა ღირსეულად ვიდოდეთ ჩვენს ცხოვრებში, ისე, როგორც ეს ქრისტიანის სახელს შეეფერება და ყოველივეს ღმერთის სადიდებლად აღვასრულებდეთ (ეფეს. 4,1; I კორინთ. 10,31). შენი ენით გამოუთქმელი მოწყალებით შენ სიკვდილის ძილისაგან აღადგინე, განაღვიძე ნაინელი ქვრივი დედაკაცის ძე, მაშ ჩვენც ნუ მოგვცემ საშუალებას, დავიძინოთ ჩვენს მომაკვდინებელ ცოდვებში, არამედ განგვაღვიძე და აღგვადგინე ხოლმე ჩვენც წმიდა და ცხოველმყოფელი ცხოვრებისათვის და ქმედებისათვის, და სული ჩვენი განგვიახლე გვამსა ჩვენსა, რათა ჩვენც განახლებული სულით უკვე კაცობრივ გულისთქმათა შორის კი არ ვცხოვრობდეთ, არამედ ღმერთის ნებით, სადიდებლად შენი სახელისა და საქებელად ჩვენისა შენს სამსჯავროზე!

მღვდელი გრიგოლ დიაჩენკო „საკვირაო სახარებათა განმარტება“, თბილისი, 2001 წ.
მთარგმნელი: ვასილ ბურკაძე