ჯვარის ზიდვა ისე ძლიერაა საჭირო, რომ უფალი ამისათვის აღგვძრავს ჯილდოს მიღებითაც და სასჯელის მუქარითაც: რამეთუ უკეთუ ვისმე, ამბობს იგი, უნდეს სული თვისი განრინებად, ვისაც სურს ამ ცხოვრებაში გაექცეს მწუხარებებსა და სატანჯველებს, წარიწყმიდოს იგი; და რომელმან წარიწყმიდოს სული თვისი ჩემთვის, და სახარებისათვის, ჩემი სწავლებისათვის, მან პოვოს იგი, მიიღებს საუკუნო ცხოვრებას ცათა სასუფეველში. როგორი მძიმეც არ უნდა იყოს, ეს თქვენ უნდა შეასრულოთ სიყვარულით, რადგანაც - ყველაზე ბრძნულია და უკეთესი. „ნუ იფიქრებთ, რომ მე თქვენ არ გიბრალებთ, პირიქით, ძალიან გიფრთხილდებით, როცა ამას გამცნებთ. იმიტომ, რომ ვინც ინდობს თავის შვილს, იგი ღუპავს მას, ხოლო ვინც არ ინდობს, იგი იცავს მას, როგორც თქვა ძველად ბრძენმა: „თუ დასჯი მას (შენს შვილს), ჯოხით, იგი არ მოკვდება ამით; მის სულს ჯოჯოხეთისაგან იხსნი“ (იგავ. 23,13-14). იგივე ხვდებათ მხედართაც: თუ მხედართმთავარი უფრთხილდება მებრძოლებს, აძლევს ნებას მუდამ ისხდნენ სახლში, იგი ღუპავს მათაც, ვინც რჩებიან მათთან ერთად. ამრიგად, რათა იგივე არ შეგვემთხვეს ჩვენც, მოუცილებლად უნდა ვიყოთ მზად სიკვდილისათვის. რადგან უკვე ახლავე იწყება საშინელი ბრძოლა. ამიტომ ნუ იჯდები სახლში, არამედ მიდი და იომე; თუ ბრძოლაში დაეცემი, იმავე წუთს გამოცოცხლდები (წმ. ოქროპირი)“. - „უფალი მოგვიწოდებს ჩვენ საწამებლად, ამბობს ნეტარი თეოფილაქტე, ვინც უარყოფს ქრისტეს, იგი იძენს სულს ამ ქვეყნისათვის, ანუ იცავს, მაგრამ შემდეგში ღუპავს მას. ხოლო ვინც ახლა ღუპავს მას, მაგრამ ქრისტესათვის, ვისაც მისი გულისათვის მოუწევს წამება, იგი იძენს მას უსხეულო და მარადიულ ცხოვრებაში“. ქრისტესათვის სულის დაღუპვა ნიშნავს აღმოფხვრა და მოაკვდინო სულში ყოველგვარი ვნებიანი, ცოდვიანი მოძრაობა, დაშრიტო ბიწიერება, ჩააქრო მრისხანება, ლაგამი ამოსდო საკუთარი ნების ქროლას, საკუთარ სიბრძნეს, ხოლო იმათთვის, ვისაც ღმერთი მიუთითებს, ეწამოს კიდეც ქრისტესათვის, თვით გამოთქმა „წარიწყმიდოს სული“ გვაძლევს იმის ცნობას, რომ აქ ადგილი აქვს მრავალ სატანჯველს, თვით სასიკვდილო ბრძოლასა და გმირობამდეც კი. „ნუ მეტყვი მე, - თითქოს გვეუბნება უფალი, რომ ვინც გაექცა უდიდეს საშიშროებებს, მან სული გადაირჩინა, არამედ წარმოიდგინე, რომ მის სულს ემონება მთელი ქვეყნიერება: რა სიკეთე ექნება მას იქიდან, თუკი მისი სული იღუპება?“ (წმ. ოქროპირი). რამეთუ რაი სარგებელ ეყოს კაცსა, უკუეთუ სოფელი ყოველი შეიძინოს ყველა მისი საგანძური, ყოველი მისი ღირსებანი და კმაყოფილებანი და სული თვისი იზღვიოს? თუკი გახდის მას გამოუსადეგარს მარად სანეტარო ცხოვრებისათვის და ამის გამო ჩააგდებს მას საუკუნო ცეცხლში - ჯოჯოხეთურ წამებაში, ღმერთთან განშორებაში? „მითხარი მე, თუ შენ ხედავ, რომ შენი მონები არიან ყოველგვარ კმაყოფილებაში, ხოლო შენ უკიდურეს გასაჭირში, რა სარგებელი გექნება შენ იქიდან, რომ შენ ხარ ბატონი? ასევე განსაჯე შენს სულზეც: როცა სხეული განცხრომაშია და მდიდრდება, მაშინ სული ელის მომავალ დაღუპვას“ (წმ. ოქროპირი). ანუ რაი მისცეს კაცმან ნაცვლად სულისა თვისისა, რომელიც ღვთის მსგავსია მომავალ ცხოვრებაში? „თუ შენ დაკარგავ ფულს, შეგიძლია მისცე სხვა, იგივე შეიძლება ითქვას სახლზე, მონებსა და ყოველგვარ ქონებაზე. ხოლო თუ დაჰკარგავ სულს, ვეღარ შეძლებ მისცე სხვა სული, მთელ ქვეყანასაც რომ ფლობდე, მთელი ქვეყნიერების მეფე რომ იყო, მთელი ქვეყნიერებაც რომ მისცე, ამითაც ვერ შეიძენ ერთ სულსაც კი. და არ არის გასაკვირი, თუ ეს ხდება სულზე იგივე ხდება სხეულზეც. შენ ათასობით გვირგვინიც რომ დაიდგა თავზე, თუ შენი სხეული ბუნებით არის დაავადებული და უკურნებელ სნეულებაში, შეუძლებელია რაიმე შესძინო მას, მისთვის მთელი სამეფოც რომ გაიღო. ასევე განსაჯე სულზეც, და ამაზე კიდევ უფრო მეტად იზრუნე. რამეთუ ჩვენში სულია უმთავრესი. თუ სხეული სუქდება, სული კი დნება, ამით შენ არაფერი გერგება. ასევე, თუ მონა მხიარულობს, ბატონი კი იღუპება, ასეთ დროს ბატონისათვის არავითარი სარგებელი მოაქვს მისი მსახურის კეთილდღეობას; ასევე ავადმყოფი სხეულისათვის სასიკეთო არ იქნება მოკაზმულ სამოსელში ყოფნა“ (წმ. ოქროპირი). „ადამიანის სულის ფასი ისეთივეა, როგორიცაა ფასი ღვთის ძის სისხლისა, - ამბობს მიტროპოლიტი დიმიტრი, რამეთუ წმ. მოციქული ამბობს: „უწყოდეთ, რამეთუ არა განხრწნადითა ვერცხლითა, გინა ოქროთი იხსნენით თქუენ ამაოისა მისგან მამათა, მოცემულისა სლვისა, არამედ პატიოსნითა სისხლითა, ვითარცა ტარიგისა უბიწოისა და უმანკოისა ქრისტესითა“ (1 პეტ. 1,18-19). აწონე ღვთის ძის სისხლი, აწონე და გაიგებ სულის ფასსაც; შეაფასე ღვთის ძის განხორციელება, მისი სასწაულები, ტანჯვანი, ჯვარი, სიკვდილი, - მაშინ შეაფასებ სულსაც. დაე ყოველმა განსაჯოს, როგორი ფასი დასდო თვით ღვთის ძემ ადამიანის სულს: ზეციურზე მაღალი, ანგელოზებზე მეტი, თავის ღვთაებრივ საყდარზე უმაღლესი და მთელ ზეციურ სამეფოზე უმეტესი, ამიტომაც სწორედ მისთვის მიატოვა ეს ყოველი, გადმოვიდა დედამიწაზე, მის გამო არ დაინდო თავი და ჯვარზ გაეკრა... და თუმცა ადამიანი კვდება დროებით, სული მისი არის უკვდავი და იცოცხლებს საუკუნეებში დაუსრულებლივ: რა არის მის წინაშე ეს ქვეყანა, დღეა არსებული, დილით კი დაღუპული?“. „ამის შემდეგ, - რა სარგებელი ექნება ადამიანს, თუ იგი არა მარტო შეიძენს მთელ ქვეყანას, არამედ, ღირსი იოანე კიბის აღმწერის სიტყვებით თუ ვიტყვით, ისარგებლებს მთელი ქვეყნით, ხოლო სულს დაღუპავს თავისი სიამაყითა და ფუჭი დიდებით?“
ამრიგად, ადამიანს არა აქვს სულის საზრუნავზე მეტი საზრუნავი. მას მუდამ უნდა ახსოვდეს, რომ დადგება დღე, როცა უფალი მას მოსთხოვს ანგარიშს: როგორ იცხოვრა, გაუფრთხილდა თავის უკვდავ სულს მარადიული ცხოვრებისათვის? რამეთუ მოსლუად არს ძე კაცისა დიდებითა მამისა თვისისათა ანგელოსთა მისთა თანა, როგორც მეფე თავის უსხეულო მხედრობით, რათა მოაწყოს საშინელი და სამართლიანი სამსჯავრო კაცობრიობაზე ადამიდან მოყოლებული დედამიწის უკანასკნელ მკვიდრამდე, და მაშინ მიაგოს კაცად-კაცადსა, თითოეულს დააჯილდოვებს ან დასჯის საქმეთა მათთაებრ. „ხედავ, - შენიშნავს წმ. ოქროპირი, რომ მამასა და ძეს ეკუთვნის ერთნაირი დიდება? რადგან ერთი აქვთ დიდება, ცხადია, რომ არსებითაც ერთნი არიან. ძე მამის თანაარსია“. „მე ყოველთვის ვძრწი, - აგრძელებს წმ. ოქროპირი, როცა კი მესმის სამსჯავროზე, რადგან მე არა ვარ გვირგვინოსანთაგანი. ვფიქრობ, რომ სხვებიც ასევე შიშობენ და ძრწიან; ვის არ შეაძრწუნებს ეს სიტყვა, თუ იგი შეიცნობს საკუთარ თავს? ვის არ ააკანკალებს და დაარწმუნებს, რომ სინანული და ყველაზე მკაცრი მარხვაა ჩვენთვის საჭირო, ვიდრე ეს დაჭირდა ნინევიის მკვიდრთ. ჩვენ გვეუბნებიან არა ქალაქის დაქცევაზე, არა ყველას დაღუპვაზე, არამედ მარადიულ სატანჯველებზე, ჩაუქრობელ ცეცხლზე“.
უფლის წინასწარმეტყველება თავის წამებასა და სიკვდილზე, მისი სწავლება იმაზე, რომ ყოველი მისი ჭეშმარიტი მიმდევარისათვის აუცილებელია ჯვარი, მისი მუქარა საშინელ სამსჯავროზე - ყველაფერი ეს აღვივებდა მსმენელებში უმძიმეს გრძნობებს, ამიტომაც კაცთმოყვარე უფალი „ცდილობდა ამით განათლებასა და იმის ჩვენებას, რამდენად შესაძლებელი იყო ეს მათთვის, რაში მდგომარეობდა ის დიდება, რაშიც უნდა მოვლენილიყო იგი, უხსნის მათ ამ დიდებას ჯერ კიდევ ამქვეყნიურ ცხოვრებაში, რათა ისინი და მათთან ერთად პეტრე, არ დამწუხრებულიყვნენ თავიანთი სიკვდილის გამო, ისევე, როგორც უფლის სიკვდილით“ (წმ. ოქროპირი). თქვენთვის, თითქოს ასე ამბობდა უფალი, ძნელი წარმოსადგენია, რომ მე, რომელსაც ასე დამდაბლებულადა მხედავთ, ოდესღაც მოვალ ზეციური დიდებით; მაგრამ რათა თქვენ დაიჯეროთ, რომ ეს აუცილებლად მოხდება, - მე ზოგიერთ თქვენგანს დავანახებ ახლავე ამ დიდებას, ვიდრე მე თქვეთან ვიმყოფები: ამინ გეტყვი თქუენ: რამეთუ არიან ვინმე აქა-მდგომარეთაგანნი (უფალი გულისხმობდა პეტრეს, იაკობსა და იოანეს), რომელთა არა იხილონ გემო სიკუდილისა, ვიდრემდე იხილონ ძე კაცისა, მომავალი სუფევითა თვისითა დანახავენ სახეს ჩემი მომავალი მოვლინებისა და მართალთა დიდებას. და მართლაც, მოციქულთაგან სამმა იხილა უფლის დიდება მისი ფერისცვალებისას; ყველა, იუდას გარდა, გახდა მოწმე მისი აღდგომისა; იოანემ განიცადა იერუსალიმზე მისი მკაცრი წინასწარმეტყველების აღსრულება და ნახა ძველი აღთქმის მსხვერპლშეწირვის შეწყვეტა და ტაძრის დაქცევა... და ყოველივე ამ მოვლენებში საფუძველი ეყრებოდა ქრისტეს სულიერი სამეფოს შენებას, მოსეს სჯულის ნანგრევებზე... „როცა იგი დაჯდება მამა ღმერთის მარჯვნივ, როცა სული წმიდის მეშვეობით სინამდვილეში იწყო მოწყობა მორწმუნეთაგან შემდგარი ერთი, ღვთივდაფუძნებული საზოგადოებისა, მისი მიმდევრებისა, - თავისი წმიდა ეკლესიისა, - ამბობს მიტროპოლიტი ფილარეტი, - ეს სამეფო იუდეადან გავრცელდა ქვეყნის ყველა მხარეს ისეთი სიჩქარით, რომ მოციქულთა სიცოცხლეშივე ქრისტიანობა უკვე გავრცელებული იყო ინდოეთიდან ესპანეთამდე, სკვითებიდან ეთიოპიამდე ისეთი ძალით, რომ კეისართა დევნა-შევიწროებას სძლია მოწამეთა სისხლმა. მაშინ მოციქულებს უყოყმანოდ შეეძლოთ ეთქვათ უფლისათვის მის წინასწარმეტყველებაზე, რომ ჭეშმარიტად, სიკვდილის განუცდელად, იხილეს მათ ღვთის სასუფეველი, რომელიც მოსული იყო ძლიერებით“.
მაგრამ, უფლის სიტყვები, სულისათვის სასარგებლოდ, შეიძლება ახსნილ იქნას სულიერი მნიშვნელობით. „სასუფეველი ღვთისა თქვენშია“, ამბობს იგი სხვა დროს. მოციქულ პავლეს განმარტებით, იგი არის „სიმართლე და მშვიდობა, სიხარულ სულითა წმიდითა“ (რომ. 14,17). სადაც არის უფალი თავის მადლში, იქ არის სიმართლე, მშვიდობა და სიხარული ქრისტესი, იქაა სამოთხე, და ზეციური სამეფო. თავად უფალმაც თქვა: „უკეთუ ვისმე უყუარდე მე, და მივიდეთ მისსა, და მისთანა დავადგრეთ“ (ინ. 14,23). იმისათვის, რომ შენს წინაშე არ დაიხუროს ზეციურო სამეფოს კარნი მომავალ ცხოვრებაში, გაისარჯე, რათა ეს ღვთის სამეფო ადრევე დამკვიდრდეს შენს გულში, ვიდრე დადგებოდეს შენი ამქვეყნიდან გასვლის ჟამი, გულში უკვე გქონდეს საიმედო წილი და როგორც საწყისი მომავალი ნეტარებისა უფალთან საიდუმლო სიახლოვისა, მისი მადლიანი მიახლეოება შენს გულთან. თუმცა „არა მოვიდეს სასუფეველი ღმრთისა ზმნით“ (ლკ. 17,20). არ უნდა ვეძიოთ მთელი ძალისხმევით მადლიანი სიმშვიდენი, რომელთა ღირსადაც ჩვენ არასოდეს უნდა ჩავთვალოთ თავი; მაგრამ უფალი მაინც აღუთქვამს თავის მიმდევართ: მოვედით ჩემდა და მე განგისვენო თქვენ“... გინდათ გულით განიცადოთ ეს შინაგანი სიმშვიდე უფალთან სიახლოვისა? გახსოვდეთ, რომ მხოლოდ „გულით წმიდანი იხილავენ ღმერთს“: ამიტომ, უნდა იშრომო, რათა შენი გული გაწმინდო ყოველივე არაწმიდებისაგან, დაიცავი მცნებები ქრისტესი, სიხარულით ზიდე ჯვარი, რომელსაც გამოგიგზავნის ღმერთი და ყველაზე მეტად ეცადე შეიძინო ბავშვური სიმშვიდე და თავმდაბლობა, ბავშვური უბრალოება და უბოროტობა, ბავშვური ერთგულება ღვთის ნებისა, როგორც ამბობს ქრისტე: „უკუეთუ არა მოიქცეთ, და იქმნეთ ვითარცა ყრმანი, ვერ შეხვიდეთ სასუფეველსა ცათასა“ (მთ. 18,3). იყავი ერთგული შვილი შენი დედა ეკლესიისა, და შენ დედამიწაზევე შეიცნობ, თუ რა არის ღვთის სასუფეველი, შეიგრძნობ მის ძალას, შეხვალ მის კარიბჭეში... „ვისთანაც სიკვდილამდე არ არის ღვთის სასუფეველი, მოსული ძალით, - ამბობს მიტროპოლიტი ფილარეტი, იგი ვერც სიკვდილის შემდგომ შევა ღვთის სასუფეველში, რომელიც იქნება დიდებაში“.