ევოლუციური მოძღვრება და მეცნიერება

1. მოკლე ცნობები ევოლუციური მოძღვრების ისტორიიდან

„ევოლუციური იდეების ფორმირების მნიშვნელოვან ეტაპად იქცა ჩარლზ დარვინის შრომები. მეცნიერმა შენიშნა, რომ ბევრი ორგანიზმი წარმოდგენილია მეტ-ნაკლებად მსგავსი სახეობებით, რომელთაგან თითოეული შეგუებულია კონკრეტულ გარემო პირობებს. დარვინს ეკუთვნის მოძღვრება ადაპტირებულ ნიშან-თვისებათა ფორმირებაში ბუნებრივი გადარჩევის როლის შესახებ. დარვინის აზრით, გადარჩევის მასალას წარმოადგენს ორგანიზმების არამიმართული ცვალებადობა.

მცირე ცვლილებები პოპულაციებში დღესაც შეინიშნება. მაგრამ დარვინი შორს წავიდა. მისი აზრით, ჩვენი პლანეტის ყველა თანამედროვე ბინადარი ნელ-ნელა, თანდათან თვითონ განვითარდა მარტივი ორგანიზმებიდან, ეს ჰიპოთეზა არცერთი ფაქტით არ დადასტურდა. მისი ფართო გავრცელება დროის სულისკვეთებამ მოიტანა, რომელიც ადამიანის გონების შესაძლებლობებს გაზვიადებულად უყურებდა და ყველა მოვლენის ახსნას ნატურალისტური მიდგომებით ცდილობდა.

დარვინმა სახელგანთქმული კემბრიჯის უნივერსიტეტის საღვთისმეტყველი ფაკულტეტი დაამთავრა. მიუხედავად იმისა, რომ შემდგომ მისმა აზრებმა „ევოლუცია“ განიცადეს, მეცნიერი სიცოცხლის წარმოშობის უპირველეს მიზეზად ღვთის შემოქმედებით აქტს თვლიდა. ის წერდა: „იმის აღიარების შეუძლებლობა, რომ უზარმაზარი და საოცარი სამყარო ჩვენი, გონიერი არსებების, ჩათვლით შემთხვევით წარმოიშვა, მე მიმაჩნია ღვთის არსებობის მთავარ დამამტკიცებელ საბუთად“.

XX საუკუნის პირველ ნახევარში ცხადი გახდა, რომ ბუნებრივი გადარჩევის თეორიით ვერანაირად ვერ აიხსნებოდა ზესახეობრივი ტაქსონების ფორმირება. გენეტიკის მონაცემები მკვეთრად გაემიჯნენ დარვინისეულ თვისებათა თანდათანობით ცვლილებების მექანიზმს.

მთელი რიგი მეცნიერებისა - ს.ჩეტვერიკოვი, ჯ.ჰოლდეინი, ჯ.ჰექსლი, ფ.დობჟანსკი, ე.მაირი, ი.შმალჰაუზენი, ა.ნ. და ა.ს სევერცოვები, ლ.ტატარინოვი და სხვები ცდილობდნენ თავი დაეღწიათ დარვინის ჰიპოთეზის უსაფუძვლობისათვის და შექმნეს, ეგრეთ წოდებული, ევოლუციის სინთეზური თეორია. ეს იყო მცდელობა, აეგოთ ევოლუციური თეორია გენეტიკის მონაცემთა გათვალისწინებით, რომელიც მუტაციურ ცვლილებებს და ბუნებრივ გადარჩევას პოპულაციურ დონეზე განიხილავდა. ამავდროულად მეცნიერებაში ყალიბდებოდა სინთეზური თეორიის საწინააღმდეგო შეხედულებები. 1920-იან წლებში აკადემიკოსი ლ.ს. ბერგი მართებულად ამტკიცებდა, რომ შემთხვევითი და არამიმართული ხასიათის ცვლილებებს შეუძლიათ მხოლოდ და მხოლოდ დაარღვიონ ორგანიზმის გამართული მუშაობა და არასდროს არ სრულყოფენ და არ ხვეწენ მას. XX საუკუნის მეორე ნახევარში ევოლუციური თეორია დაიშალა მრავალ ურთიერთსაპირისპირო და ურთიერთგამომრიცხავ ჰიპოთეზებად, რომლებიც ვერანაირად ვერ აყალიბებდნენ რთული სისტემის ევოლუციის ძირითად მექანიზმს.

ახალი მეცნიერული მონაცემები ცხადყოფდნენ იმ ჰიპოთეზის უმწეობას, რომელიც ითვალისწინებდა ბუნებრივი გადარჩევის საშუალებით თითოეული ნიშან-თვისების ჩამოყალიბებას. ამის გამო 1968 წელს მოლეკულურ ბიოლოგიაში მოღვაწე მეცნიერებმა მ. კიმურამ, ტ. ჯუქსმა და დ. კინგმა შემოგვთავაზეს ევოლუციის ჰიპოთეზა ნეიტრალური მუტაციების საფუძველზე. ეს მუტაციები არ ექვემდებარებოდა ბუნებრივი გადარჩევის პროცესებს. ამ „ნეიტრალურმა ევოლუციურმა თეორიამ“ მძაფრი კრიტიკა გამოიწვია ბუნებრივი გადარჩევის „შემოქმედებითი როლის“ (დარვინის მიხედვით) მომხრე მეცნიერების მხრიდან.

1972 წელს ორი ცნობილი პალეონტოლოგი ნ.ელდრიჯი ამერიკის ბუნებისმცოდნეობის ისტორიის მუზეუმიდან და ს.გულდი ჰარვარდიდან, იმ ფაქტზე დაყრდნობით, რომ არ არსებობს მსხვილ ტაქსონებს შორის გარდამავალი ფორმები, მივიდნენ დასკვნამდე: ევოლუცია თანდათანობითი ცვლილებების გზით შეუძლებელია წარმართულიყო. მათ კონცეფცია წამოაყენეს ევოლუციის არათანაბარი ტემპის შესახებ, რომელიც მიმდინარეობდა სტაბილურობის ხანგრძლივი პერიოდების და სწრაფი ევოლუციური ნახტომების მონაცვლეობით, ანუ ეს იყო „წყვეტილი წონასწორობის“ პიპოთეზა. კამათი ამ თემაზე დღესაც არ წყდება, მაგრამ ასეთი ნახტომების მექანიზმი ჯერ კიდევ უცნობია.

გერმანელი პალეონტოლოგი ო.შინდევოლფი და ამერიკელი გენეტიკოსი რ.გოლდშმიდტი ცდილობდნენ ერთმანეთთან შეეთანხმებინათ ევოლუციური თეორია და ნამარხი გარდამავალი ფორმების არარსებობის ფაქტი. მათ ევოლუციის სინთერზური თეორიის მცირე მუტაციური ცვლილებების საპირისპიროდ შემოგვთავაზეს ჰიპოთეზა „სისტემური მუტაციების“ შესახებ, რომელსაც მივყავართ გენომის დიდ გარდაქმნამდე ე.წ. „დამაიმედებელი სიმახინჯეების“ წარმოქმნამდე. შინდევოლფის აზრით, „პირველი ჩიტი ქვეწარმავლის კვერცხიდან გამოფრინდა“. ძნელი გასაგები არ უნდა იყოს, თუ რა სიმრავლის წარმოუდგენელ არსებებს გააჩენდა მსგავსი შემთხვევითი პროცესები. ამის გათვალისწინებით გენეტიკოსები იმ დასკვნამდე მივიდნენ, რომ თუკი ასეთი ნახტომები მართლაც მიგვიყვანდა თანამედროვე ფლორისა და ფაუნის წარმოშობამდე, ეს შესაძლებელი იქნებოდა ისევ და ისევ შემოქმედი ღმერთის ჩანაფიქრის შესაბამისად.

რუსმა მეცნიერებმა ი.ალტუხოვმა და ნ.ვორონცოვმა ივარაუდეს, რომ ევოლუციური განვითარება შესაძლებელია მოხდეს გენომის განსაზღვრულ ნაწილში ნახტომისებური ცვლილებების გზით. ნ.ვორონცოვმა აგრეთვე წამოაყენა ჰიპოთეზა მოზაიკური ევოლუციის თაობაზე (ორგანიზმის ფრაგმენტების ცვლილებების საშუალებით).

თანამედროვე ევოლუციური თეორია წარმოადგენს ურთიერთგამომრიცხავ და ურთიერთსაპირისპირო კონცეფციების ერთობლიობას, რომელთაგან ვერცერთი ვერ ხსნის ორგანიზმთა წარმოშობას.

სავარაუდო მაკროევოლუციის ერთადერთ დამამტკიცებელ საბუთად პალეონტოგიური ნამარხები გამოდგებოდა, რომლებიც ცხადყოფდნენ, თუ როგორ გადადიოდა ერთი სახეობა მეორეში, მაგრამ ასეთი გარდამავალი ფორმები არასდროს და არსად არ არის ნაპოვნი.

რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი, ავტორიტეტული გენეტიკოსი და ევოლუციონისტი ე.კ.ხუსნუტდინოვი აღიარებს, რომ მეცნიერული მონაცემების ჩარჩოებში სავსებით „შესაძლოა ვიფიქროთ,“ რომ ეს სამყარო ევოლუციის პროდუქტი არ არის, არამედ იგი ღვთის შემოქმედებაა. რადგანაც თანამედროვე მეცნიერებს შესანიშნავად ესმით ევოლუციური თეორიის დასაბუთების მთელი სირთულეები, ისინი სულ უფრო ხშირად უბრუნდებიან წმიდა წერილს“ (გვ. 191-193).

2. ევოლუციური მოძღვრების დამადასტურებელ
ფაქტად თავის დროზე მიჩნეული იყო რუდიმენტების არსებობა

„რუდიმენტები, ასე ეძახიან იმ ორგანოებს, რომლებიც ცხოველებში თითქოს არავითარ ფუნქციას აღარ ასრულებენ, მაგრამ მათ დიდი მნიშვნელობა ჰქონდათ ორგანიზმის ევოლუციური წინაპრისთვის. მე-19 საუკუნეში მიჩნეული იყო, რომ ადამიანს 180-მდე რუდიმენტული ორგანო გააჩნდა. ამ ორგანოებს მიაკუთვნებდნენ თვალის მესამე ქუთუთოს, ფარისებრ და ნუშისებრ ჯირკვლებს, მუხლის მენისკს, აპენდიქსს, კუდუსუნს და მრავალ სხვა ორგანოს, რომელთა ფუნქციებიც არ იყო აღმოჩენილი და შესწავლილი. როგორც დადგინდა, ადამიანს არა აქვს არცერთი უსარგებლო ორგანო და ყველას თავის ფუნქცია გააჩნია.

თვალის მესამე ქუთუთო ანუ ნახევარმთვარისებური ნაკეცი მდებარეობს თვალის შიგა კუთხეში და თვალის კაკალს ეხმარება შეტრიალდეს ნებისმიერი მიმართულებით. მის გარეშე მობრუნების კუთხე მკვეთრად შეზღუდული იქნებოდა. ის ატენიანებს თვალს და მონაწილეობს თვალში მოხვედრილი უცხო სხეულის ჩამოწმენდაში. ეს ნაკეცი გამოყოფს წებოვან ნივთიერებას, რომელიც აგროვებს უცხო ნაწილაკებს პატარა გროვებად და აადვილებს თვალის ზედაპირიდან მათ უსაფრთხო მოცილებას. ნახევარმთვარისებური ნაკეცი შეუძლებელია ჩაითვალოს ცხოველთა მოხამხამე აპკის ნაშთად იმ მიზეზის გამო, რომ ეს ორგანოები სხვადასხვა ნერვებით ინერვირდება.

როგორც აღმოჩნდა, აპენდიქსი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ადამიანის იმუნურ სისტემაში, განსაკუთრებით კი ორგანიზმის ინტენსიური ზრდის პერიოდში. მას გააჩნია დამცველი ფუნქცია და ახორციელებს ბრმა ნაწლავის ბაქტერიული ფლორის კონტროლს. სტატისტიკა აჩვენებს, რომ აპენდიქსის ამოცლის შემთხვევაში იზრდება ავთვისებიან წარმონაქმნთა რისკი.

ამერიკაში 30-იან წლებში ბავშვების ნახევარზე მეტს მოაცილეს „სრულიად უსარგებლო“ ნუშისებრი ჯირკვლები. დროთა განმავლობაში ნიუ-იორკის ონკოლოგიური სამსახურის თანამშრომლებმა აღმოაჩინეს, რომ ის ადამიანები, რომლებსაც ამოცლილი ჰქონდათ ნუშისებრი ჯირკვლები, დაახლოებით სამჯერ მეტად იყვნენ დაავადებულნი ლიმფოგრანულო მატოზით - ავთვისებიანი დაავადებით.

1889 წელს ფრანგმა ექიმმა ფ. გლენარმა წამოაყენა ორიგინალური კონცეფცია იმის შესახებ, რომ ადამიანის საჭმლის მომნელებელი სისტემა სრულყოფილი არ არის, რასაც ის ხსნიდა ადამიანის ცხოველური წარმოშობით. ამის შესახებ მან 30-მდე სამეცნიერო სტატია გამოაქვეყნა. ადამიანს, რომელსაც აწუხებდა ტკივილი კუჭის არეში, უსვამდნენ დიაგნოზს: „გლენარის სინდრომს“ (ნაწლავებისა და სხვა ორგანოების დაწევა). მათ ენიშნებოდათ ქირურგიული ჩარევით ბრმა ნაწლავის ფიქსაცია და გასტროპექსია - ეს რთული ოპერაციები მიზნად ისახავდა ბუნების „არასრულყოფილების“ გამოსწორებას.

ი. მეჩნიკოვმა წამოაყენა ჰიპოთეზა, რომლის თანახმად, ადამიანის საჭმლის მომნელებელი სისტემა ჯერ კიდევ ევოლუციური განვითარების ეტაპებს გადის და ცუდადაა შეგუებული კვების რაციონს. ამ ჰიპოთეზით შთაგონებულმა ინგლისელმა ექიმმა ლეინმა დაიწყო ოპერაციების კეთება. იგი ადამიანებს უმოკლებდა მსხვილ ნაწლავს. პირველ რიგში ლეინს მიაჩნდა, რომ ადამიანებს ათავისუფლებდა ლპობის ბაქტერიებისაგან, რომლებიც მსხვილ ნაწლავებში ბინადრობენ. მას მიაჩნდა, რომ ამ გზით შესაძლებელი იყო უამრავი დაავადების განკურნება: დაწყებული თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლულით და დამთავრებული შიზოფრენიით. მარტო ლეინმა დაახლოებით ამ ტიპის 1000-ზე მეტი ოპერაცია გააკეთა. მას მიმდევრებიც ბევრი ჰყავდა.

ეს მონათხრობი დღეს განცვიფრებასა და გაოგნებას იწვევს. უნდა ითქვას, რომ ამ ექსპერიმენტების უკან ათასობით საბრალო მსხვერპლია, მათ შორის დაღუპულებიც“ (გვ. 200-201).

3. ევოლუციური მოძღვრების დასამტკიცებლად
მოგონილი ბიოგენეტიკური კანონის არამართებულობა

„დარვინის თანამედროვე ინგლისელი მეცნიერი ერნსტ ჰეკელი სწავლობდა ემბრიონების გამოსახულებებს და მივიდა იმ დასკვნამდე, რომ ემბრიონთა განვითარებაში აისახება წარსული ევოლუციის ნიშან-თვისებები.

ლამარკი

ჰეკელის ბიოგენეტიკური კანონი შემდეგნაირად ჩამოყალიბდა: თითოეული ორგანიზმი თავის ემბრიონული განვითარების დროს იმეორებს სტადიებს, რომლებიც მისმა სახეობამ გაიარა ევოლუციის პროცესში. კანონი საკმაოდ შთამბეჭდავად ჟღერს. ამის დასამტკიცებლად ჰეკელმა გამოაქვეყნა ადამიანის ემბრიონის გამოსახულება, რომელზეც გარკვევით ჩანდა ლაყუჩები და კუდი. ჰეკელის ამ წიგნის გამოქვეყნებამ დიდი აღშფოთება გამოიწვია. როდესაც პროფესიონალმა ემბრიოლოგებმა იხილეს ადამიანის ჩანასახის ეს გამოსახულება, ჰეკელი ამხილეს ფაქტების ფალსიფიკაციაში. ავტორმა აღიარა, რომ სურათი რამდენადმე „ტუშით დაამუშავა“ (მარტივად რომ ვთქვათ, მიახატა ლაყუჩების ხვრელები), თავი კი ასე იმართლა: „რა მოხდა, ყველა ხომ ასე იქცევა!“ იენის უნივერსიტეტის სამეცნიერო საბჭომ ჰეკელი დამნაშავედ სცნო მეცნიერულ თვალთმაქცობაში და პროფესორთა შემადგენლობიდან გარიცხა“.

საზღვარგარეთულ სამეცნიერო ლიტერატურაში ბიოგენეტიკური კანონი თითქმის აღარ განიხილება. მეცნიერთა უმრავლესობა გადაჭრით მიიჩნევს, რომ ის საერთოდ შეუძლებელია ხორციელდებოდეს ემბრიონში, რადგან ეწინააღმდეგება თეორიული ბიოლოგიის მთელ რიგ დებულებებს. რუსი მეცნიერები აგრძელებენ კავშირების ძიებას ჰიპოთეზურ ევოლუციასა და ემბრიონის აგებულებას შორის. ამ მხრივ რაიმე მნიშვნელოვანს ვერ მიაღწიეს. ცნობილი ემბრიოლოგი ა.ს.სევერცოვი ამბობს, რომ მეცნიერები მხოლოდ „ხელების ცეცებით“ ცდილობენ იპოვონ რაიმე ურთიერთკავშირი ევოლუციასა და ემბრიონს შორის.

ემბრიონის განვითარების კვლევისას ბოლო დროს აღმოჩენილი კანონზომიერებები არ ეთანხმება ბიოგენეტიკურ კანონს. ამიტომ გასაკვირი არაა მეცნიერთა სკეპტიკური დამოკიდებულება ამ კანონის მიმართ. ცნობილი ავტორიტეტი თანამედროვე ემბრიოლოგი ს.გილბერტი მეტად კატეგორიულია: „ემბრიოლოგიისა და ევოლუციური ბიოლოგიის დამღუპველი კავშირი შეიქმნა მე-19 საუკუნის მეორე ნახევარში გერმანიაში მოღვაწე ებრიოლოგისა და ფილოსოფოსის, ერნსტ ჰეკელის, მიერ“. ემბრიოლოგიაში ევოლუციური იდეის ერთერთი ყველაზე დამღუპველი შედეგი არის აბორტების გამართლება. მეცნიერ-ევოლუციონისტთა აზრით, ადრეულ სტადიებზე ორსულობის შეწყვეტა ნიშნავს არა ადამიანის, არამედ ჯერ კიდევ ცხოველის სიკვდილს. მართლმადიდებელი ეკლესია ბავშვთა მკვლელობის ამ ფაქტს ერთ-ერთ უმძიმეს ცოდვად მიიჩნევს.

ჰეკელის მცდარი კანონის ანალიზისას გვახსენდება საბჭოთა აკადემიკოსი თ.დ.ლისენკო, რომელსაც ასევე სურდა ევოლუციის იდეას „დახმარებოდა“. მან ააღორძინა ლამარკის იდეა გარემო პირობების განმსაზღვრელი როლის შესახებ და „აღმოაჩინა“ ნახტომისებური გადაქცევა ხორბლისა ჭვავად, ქერისა - შვრიად და საკუთარი სიცრუით შთაგონებულმა პაწაწინა ფრინველის, ყარანას, კვერცხიდან გუგულიც კი გამოჩეკა. ერთ-ერთ სამეცნიერო კონფერენციაზე მეცნიერმა გენეტიკოსმა ლისენკოს ჰკითხა, რატომაა, რომ მას და მის ასპირანტებს ყველაფერი გამოსდით, ხოლო სხვებს, საბჭოთა კავშირშიც და საზღვარგარეთაც, კი - არა? „სახალხო აკადემიკოსმა“ უპასუხა: იმისათვის, რომ მიიღოთ გარკვეული შედეგი, საჭიროა გსურდეთ სწორედ ამ შედეგის მიღება. თუ თქვენ გინდათ მიიღოთ განსაზღვრული შედეგი, თქვენ მას მიიღებთ“. მაგრამ კეთილსინდისიერი მკვლევარი ამ გზით არ წავა. მას ემახსოვრება ნიკოლოზ კოპერნიკის სიტყვები: „ჩემი ამოცანაა - ვიპოვო ჭეშმარიტება უმაღლესი ღმერთის შემოქმედებაში“ (გვ. 202-205).

4. გეოქრონოლოგიური და ბიოსტრატიგრაფიული დასაბუთება

ევოლუციური მოძღვრების მიმდევრები თავისი სწავლების დასაბუთებისათვის მიმართავენ - გეოქრონოლოგიას (დედამიწის ქერქის ზედაპირულ ნაწილში ვერტიკალურ ჭრილში განლაგებული გეოლოგიური შრეების დათარიღებით დედამიწის ასაკის დასაბუთება) და ბიოსტრატიგრაფიას (ცოცხალ არსებათა ნამარხი ფორმების მიხედვით გეოლოგიური შრეების დათარიღება).

„მაკროევოლუციის ჰიპოთეზის, ისევე როგორც ნებისმიერი სამეცნიერო კონცეფციის დასამტკიცებლად ან უარსაყოფად აუცილებელია თეორიული დამუშავება და ექსპერიმენტული გამოკვლევა. რას შეუძლია დაამტკიცოს განვლილი ევოლუციის არსებობის ფაქტი? რა თქმა უნდა, გეოლოგიურ ფენებში ნამარხ ორგანიზმებს. ასეთი შემოწმებისათვის აუცილებელია გამოკვლეულ იქნას გეოლოგიური წიაღის წარმოქმნის პირობები, არსებათა ნამარხი ფორმების განლაგების თანმიმდევრობა და მათ შორის გარდამავალი რგოლების არსებობა.

ჩარლზ დარვინი

დარვინის დროს გეოლოგიურ-პალეონტოლოგიური მასალა ძალიან მწირი იყო. მას შემდეგ მეცნიერებმა აღმოაჩინეს მილიონობით გაქვავებული ორგანიზმი.

გეოლოგიური მეცნიერების დამაარსებელმა, ჩარლზ ლაიელმა, გეოქრონოლოგიას საფუძვლად დაუდო უნიფორმიზმის პრინციპი (მთელი გასული დროის მანძილზე თანამედროვე გეოლოგიური პირობების ექსტრაპოლაცია) და პალეონტოლოგიური ნეშტების მიხედვით გეოლოგიური ფენების დათარიღება (ხელმძღვანელობდა ნამარხებით).

ლაიელი და დარვინი ახლო მეგობრები იყვნენ და არ არის გასაკვირი, თუ ლაიელმა გეოლოგია დააფუძნა დარვინის ჰიპოთეზის ჯერ კიდევ დაუმტკიცებელ ფაქტობრივ მასალებზე. დაადგინო ასაკობრივი თანაფარდობა შრეებისა, რომლებიც ერთმანეთისგან ძალიან დიდი მანძილითაა დაშორებული, როგორც წესი, შეუძლებელია. ორგანიზმთა ნეშტების არსებობა განალაგებს სრულიად კონკრეტულ რეპერებს.

ასე მაგალითად, დევონური სისტემის ქანები პირველად გამოყვეს დევონშირის საგრაფოში (ინგლისი), ხოლო პერმული - პერმის ოლქში (შუაგულ რუსეთში). ამ ქანებს შორის ასაკობრივი თანაფარდობა მეცნიერებმა განსაზღვრეს ორგანული ნეშტების მიხედვით. დევონშირის დანალექებში დიდი რაოდენობით იყო თევზები, ხოლო პერმისაში - ქვეწარმავლები. ევოლუციური წარმოდგენების თანახმად, პერმული დანალექები უფრო ახალგაზრდაა, ამის გამო სკალაზე ის მოთავსებული უნდა იყოს დევონურზე ზემოთ. ევოლუციური თეორია თევზებიდან ქვეწარმავლების განვითარებამდე 100-120 მილიონ წელს გამოჰყოფს და ეს მნიშვნელობა აღებული არის პერმულ და დევონურ დანალექების ასაკებს შორის სხვაობად. ასე აღმოჩნდა გეოქრონოლოგიური სკალა მიჯაჭვული ჰიპოთეზური ევოლუციის მილიარდ წლებს.

ავტორიტეტული სედიმენტოლოგი (სედიმენტოლოგია - დანალექების შემსწავლელი გეოლოგიური დისციპლინა) ს.ი.რომანოვსკი ასეთი მიდგომების არაკორექტულობაზე წერს: „ლაიელი ნორმად იღებდა თანამედროვე დედამიწის მდგომარეობას და რადგანაც მან მიიღო დარვინის ევოლუციური თეორია, უნებლიეთ დაიწყო დედამიწის ისტორიის შეცვლა სიცოცხლის ისტორიით. ლაიელიდან ეს ცოდვა სხვა თაობის გეოლოგებზეც გადავიდა, ბევრი მათგანი მისგან დღემდე ვერ განთავისუფლდა“.

ჩარლზ ლაიელი

„გეოქრონოლოგიური სკალის სისწორის დასამტკიცებლად ხშირად მოჰყავთ რადიოიზოტოპიის მეთოდებით დათარიღების შედეგები. ეს მეთოდებია: ურან-ტყვიის, თორიუმ-ტყვიის, კალიუმარგონის, რუბიდიუმ-სტრონციუმის, ურან-ქსენონის, რენიუმ-ოსმიუმის, რადიონახშირბადის და სხვ. მაგალითად, ურანის დაშლის ერთ-ერთი პროდუქტია ტყვიის რადიაქტიური იზოტოპი. ურანისა და ტყვიის თანაფარდობით მსჯელობენ დაშლის პროცესის ხანგრძლივობისა და ქანის ასაკის შესახებ.

რადიაციული მეთოდების გამოყენება დაიწყეს მას შემდეგ, რაც დედამიწის სხვადასხვა პლასტების ასაკი სახელმძღვანელოდ აღებული ნამარხების დახმარებით ევოლუციური პრინციპით სრულიად იყო „განსაზღვრული“. თუ საკვლევ ობიექტში საწყისი იზოტოპის და მისი დაშლის პროდუქტის პროპორცია დაახლოებით ისეთივე აღმოჩნდებოდა, როგორც იმ წარმონაქმნში, რომლის ასაკიც უკვე „ცნობილი“ იყო, მაშინ ეს ობიექტი ეტალონის თანატოლად ჩაითვლებოდა. ამგვარად, რადიაციული მეთოდები მცდარ სისტემებს მიეწერა.

ბევრ შემთხვევაში იზოტოპების მეთოდების გამოყენება შეუძლებელია, იმიტომ რომ ა) ურანისა და ტყვიის თავდაპირველი შემცველობის დადგენა ქერქის ქანებში შეუძლებელია; ბ) მიწისქვეშა წყლებით დროთა განმავლობაში ხდება იზოტოპების გამორეცხვა. ამის გამო დანალექ ქანებში (რომლებშიც პოულობენ გაქვავებულ ნეშტთა უმრავლესობას) ასაკის განსაზღვრა იძლევა შედეგების ძალიან დიდ გაფანტულობას.

მაგალითად, ახალი ზელანდიის ახალამოფრქვეული ლავა დაათარიღეს 1-3,5 მილიონი წლით, ხოლო 1986 წელს ამოფრქვეული სენტ-გელენსის ლავა - 0,4-3 მილიონი წლით, კოლორადოს პლატოს მეოთხეული ბაზალტების ასაკი, რომელიც გეოქრონოლოგიურ სკალაზე 10 ათას წელს შეესაბამება, იზოტოპური მეთოდით - 117-260 მილიონი წლით დათარიღდა. ახალ ურთიერთგამომრიცხავ მონაცემთა მიღების გამო სპეციალისტებს უწევთ დათარიღების ამ მეთოდიკის ხელახლა გადახედვა“ (გვ. 217-221).

ტაბულის სახით მოვიყვანთ შედარებას ევოლუციურ შეხედულებასა და ბიბლიურ მოწმობას შორის დროის ვერტიკალურ ჭრილში თანამიმდევრობის და არა დროის ხანგრძლივობის თვალსაზრისით:

5. ევოლუციური მოძღვრება გულისხმობს
სახეობათა შორის გარდამავალი ფორმების არსებობას

„უეჭველია, თუ ევოლუცია რეალური იქნებოდა, ჩვენ უნდა გვეპოვა მილიონობით გაქვავებული ფორმები, რომელებიც გვიჩვენებდა, თუ როგორ გადადიოდა სიცოცხლის ერთი ფორმა მეორეში. ნამარხი ნეშტების უზარმაზარ რაოდენობაში არ გვხვდება არც ერთი სავარაუდო გარდამავალი ფორმა. კვლევები იმდენად გულმოდგინე და ხანგრძლივი იყო, თუკი შუალედური ფორმები ოდესმე არსებობდნენ, შეუძლებელია, იგი ვერ აღმოეჩინათ. ჰარვარდის უნივერსიტეტის გეოლოგიისა და პალეონტოლოგიის პროფესორის, ს.გულდას, მტკიცებულებით, განამარხებულსახეობათა დიდი ნაწილი ჩნდება „სავსებით ფორმირებული“ და ასევე „ამთავრებენ თავიანთ ისტორიას“.

მცენარეთა მრავალფეროვანი სამყაროც ვერ მოექცა ევოლუციის კალაპოტში. მაგალითად, განამარხებული ყვავილოვანი მცენარეები უცბად ჩნდებიან დიდი რაოდენობით და თანაც მთლიანად ფორმირებულები. ეს შეუძლებელია აიხსნას ევოლუციური პალეონტოლოგიის პოზიციებიდან. მეცნიერები მივიდნენ დასკვნამდე, რომ მცენარეთა ნამარხი ფორმები ცხადი მტკიცებულებაა სამყაროს შექმნისა და არა თავისთავად მიმდინარე ევოლუციისა.

დოქტორმა კ.პატერსონმა, ბრიტანეთის საბუნებისმეტყველო ისტორიის მუზეუმის მთავარმა პალეონტოლოგმა, დაწერა სქელტანიანი წიგნი ევოლუციის შესახებ. კითხვაზე, თუ რატომ არ შეიტანა წიგნში გარდამავალ ფორმათა ნახატები, მან გულახდილად აღიარა, „რომ ვიცოდე თუნდაც ერთი მათგანი ცოცხალი ან გაქვავებული, მას ამ წიგნში აუცილებლად შევიტანდი“. პალეონტოლოგების ასწლოვანი ძიების სრული წარუმატებლობა აშკარად აჩვენებს, რომ ბუნებაში გარდამავალი ფორმები არც არასოდეს არსებობდა. შუალედური რგოლების არარსებობა დარვინსაც აწუხებდა, მაგრამ იგი იმედოვნებდა, რომ ასეთი რგოლები მომავალში აუცილებლად აღმოჩნდებოდა, თუმცა ეს ასე არ მოხდა.

ევოლუციის თეორიის შემოწმება და დამტკიცება მხოლოდ პალეონტოლოგიას შეუძლია, მხოლოდ მას ძალუძს ბოლო სიტყვა თქვას ევოლუციიის მსვლელობასა და მის უტყუარობაზე. გარდამავალი ფორმები არ არსებობს. რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი, გენეტიკოსი ლ.ი.კოროჩკინი მიუთითებს, რომ „ევოლუციური მოვლენები... ფორმულირდება როგორც სპეკულაციური კონცეფცია, რომელიც ექსპერიმენტულ შემოწმებას არ ექვემდებარება“. ევოლუციის უზარმაზარი შენობა ჰაერში გამოკიდებული აღმოჩნდა.

თავგამოდებული ევოლუციონისტი ს.გულდიც კი იძულებული გახდა ეღიარებინა, რომ „მსხვილ გადასვლებში გარდამავალი ეტაპების გაქვავებული მოწმობები არ არსებობს... ევოლუციური თეორიის დიდი და გამაღიზიანებელი პრობლემა ყოველთვის იყო ჩვენი უუნარობა, რომ ბევრ შემთხვევაში, თუნდაც საკუთარ წარმოდგენებში, ვერ შევქმენით ფუნქციური შუალედური ფორმები“ (გვ. 228-231-232).

6. ევოლუციური მოძღვრების წინაშე დგას
სიცოცხლის წარმოშობის ამოუხსნელი ამოცანა

„ევოლუციური თეორიის ჩარჩოებში დღემდე ვერ მოხერხდა პასუხის გაცემა მთავარ კითხვაზე, საიდან გაჩნდნენ პირველი ორგანიზმები? თუკი ერთი ორგანიზმიდან მეორის განვითარება როგორღაც წარმოსადგენია, თავისთავადი ჩასახვა ცოცხალი ორგანიზმისა ძნელად ასახსნელი და გაუგებარია. შესაძლოა არაცოცხალმა მატერიამ წარმოშვას სიცოცხლე? სავსებით ცხადია, რომ ეს კითხვა ყოველთვის ეჭვს იწვევდა. კვანტური თეორიის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, ცნობილი მეცნიერი ჰეიზენბერგი ქებით იხსენიებს თავის კოლეგას, ასევე გენიალურ მეცნიერს, პაულის. ის წერს: „პაული სკეპტიკურად უდგება თანამედროვე ბიოლოგიაში გავრცელებულ დარვინისტულ შეხედულებებს, რომლის თანახმადაც სახეობათა განვითარება დედამიწაზე შესაძლო ყოფილა მხოლოდ მუტაციების წყალობით და ფიზიკურ-ქიმიური კანონების ზემოქმედების შედეგად“. მივუბრუნდეთ მეცნიერულ ფაქტებს და განვიხილოთ ნავარაუდევი აბიოგენეზის დასაწყისი.

მოლეკულური ევოლუციის თეორიის თანახმად, პირველად ოკეანეში ან ხმელეთის ტენიან ადგილებში შემთხვევით წარმოიქმნა ამინომჟავათა მოლეკულები, შემდეგ ეს მოლეკულები შეჯგუფდნენ, შესქელდნენ და წარმოქმნეს ე.წ. კოაცერვატები. აი აქ დაიწყო ცილების ჩამოყალიბება. როგორც ვიცით, ამინომჟავათა შემთხვევითი ნაკრებიდან კონკრეტული ცილის მოლეკულის წარმოქმნის ალბათობა სულ რაღაც 10^-325 ტოლია. საჭიროა აღვნიშნოთ, რომ ბუნებაში არსებობს არა მარტო სიცოცხლისათვის აუცილებელი 20 ამინომჟავა, არამედ სხვა დაახლოებით 300. მათ უმრავლესობას სიცოცხლისათვის არანაირი მნიშვნელობა არ გააჩნია. გარდა ამისა, როგორც ექსპერიმენტებმა აჩვენა, ამინომჟავები ერთმანეთს უფრო ძნელად უერთდებიან, ვიდრე იმ ნივთიერებათა მოლეკულებს, რომლებიც იგულისხმება, რომ უნდა ყოფილიყო პირველყოფილ „ბულიონში“. ამ გზით კიდევაც რომ მომხდარიყო ცილის წარმოქმნა, ის ბიოლოგიურად არააქტიური იქნებოდა. საქმე ის არის, რომ ბიოლოგიურად აქტიური ცილები შეიცავენ მხოლოდ მარცხნივ მბრუნავ ამინომჟავებს, ხოლო ქიმიური კანონებით შესაძლოა ისეთი ნარევის მიღება, რომელიც მარცხნივ და მარჯვნივ მბრუნავ ამინომჟავებს ერთნაირი შემთხვევითი პროპორციებით შეიცავენ. ამის გამო არ შეიძლება მარცხნივ მბრუნავი ამონომჟავები თავისთავად გამოცალკევდნენ მარჯვნივ მბრუნავებისგან და ჩამოაყალიბონ ცილა, ანუ შესაბამისად სიცოცხლე თავისთავად ვერ წარმოიშვება.

მოლეკულების თვითგართულების პროცესი შეუძლებელია სხვა მიზეზთა გამოც. გავიხსენოთ თერმოდინამიკის მეორე საწყისი. ერთ-ერთი მისი ფორმულირება გვამცნობს: თავისთავად წარმოდგენილი ყოველი მოლეკულური სისტემა მიისწრაფვის უდიდესი ქაოსისკენ, მისი ენთროპია (ქაოსის ხარისხის მახასიათებელი სიდიდე) იზრდება. ამის გამო, მაგალითად, სითბო თავისთავად არ გადაეცემა ნაკლებად გამთბარი სხეულიდან უფრო გამთბარს.

მოლეკულების თვითგართულების პროცესი, ანუ მოწესრიგებულობის თვითფორმირება ეწინააღმდეგება თერმოდინამიკის მეორე საწყისს, რადგან ამ პროცესს თან უნდა ახლდეს ენთროპიის შემცირება“ (გვ. 237-238).

7. ევოლუციური მოძღვრების მიერ ჩამოყალიბებული სამყაროს განვითარების
ზოგადი სქემატური კონცეფცია შეიცავს მსჯელობას ადამიანის წარმოშობის შესახებ.

სკოლის მოსწავლეთა მრავალ თაობას წლიდან წლამდე ასწავლიდნენ, რომ შრომამ ადამიანი მაიმუნისგან შექმნა. ჩვენს მეხსიერებას დიდი ხნით გაჰყვა სათხრელი ჯოხი და მჭრელი ქვები, როგორც შრომის პირველი იარაღები და მაიმუნში პირველი გამოკრთომა ცხოველისთვის უჩვეულო საზრიანობისა.

მე-19 საუკუნის ბოლოს ამ შეხედულებების გავრცელების მიუხედავად სერიოზული მეცნიერები არ ცნობდნენ ამ ჰიპოთეზის ჭეშმარიტებას. რ.ვირხოვი, ლ.აგასისი, კ.ბერი, რ.ოუენი. გ.მენდელი. ლ.პასტერი მიუთითებდნენ, რომ ჰიპოთეზა მცდარია და ეწინააღმდგება ფაქტიურ მონაცემებს.

მე-18 საუკუნემდე ადამიანები დარწმუნებული იყვნენ, რომ ღვთისგან ერთხელ შექმნილ სამყაროში ყველა ცოცხალი ორგანიზმი და მათ შორის ადამიანიც არსებობდა დიდი სტრუქტურული ცვლილებების გარეშე, მაგრამ მათ თავს მოახვიეს აზრი, რომ ცხოველთა სახეობები სულაც არ არის ღვთის ქმნილება, არამედ ისინი ერთმანეთისგან განვითარდნენ ევოლუციის პროცესში, ხოლო თვით ადამიანი მაიმუნისგან წარმოიშვა.

იდეამ იმდენად მყარად და ღრმად გაიდგა ფესვები, რომ დღემდე სქელტანიანი ენციკლოპედიების ფურცლებიდან ჭკვიანი თვალებით შემოგვცქერიან ჩვენი „ბებიები და ბაბუები“ - მაიმუნადამიანები განსაკუთრებულ ყურადღებას იჩენენ მათი ნეშტების მიმართ (გვ. 245-247).

ნამარხი ნეშტები. სენსაცია და რეალობა.
მე-19 საუკუნის დასასრულს დიდი ძალისხმევა დასჭირდათ „გამოტოვებული რგოლის“ („მისსინგ ლინკ“) მაიმუნსა და ადამიანს შორის გარდამავალი ფორმების მოსაძიებლად.

პითეკანტროპი (იავანელი ადამიანი).
ახალი ჰიპოთეზით შთაგონებულმა ჰოლანდიელმა ექიმანატომმა ეჟენ დიუბუამ მიატოვა ინსტიტუტის კათედრა, კეთილმოწყობილი ცხოვრება და გაემგზავრა კუნძულ იავაზე მაიმუნის მსგავსი წინაპრის ნეშტების საძებნელად. 1891 წელს მან აღმოაჩინა ცხოველთა გაქვავებული ნეშტების მთელი საბადო, მათ შორის ადამიანის ბარძაყის ძვალი და თავის ქალას სარქველი, რომელიც აშკარად მაიმუნისას ჰგავდა. აღტაცებულმა დიუბუამ იჩქარა საზოგადოებისთვის ეხარებინა „წინაპრის“- დიდი ზომის ადამიანის მსგავსი მაიმუნის - აღმოჩენის ფაქტი. დიუბუას სულაც არ აწუხებდა ის, რომ ბარძაყის ძვალი და თავის ქალა ერთმანეთისგან 15 მეტრის დაშორებით იპოვა.

1895 წელს დიუბუას მიერ ნაპოვნ თავის ქალას სარქველს იკვლევდა შედარებითი და პათოლოგიური ანატომიის უდაოდ დიდი ავტორიტეტი რ.ვირხოვი. მან მიუთითა ქალას ძვლების ნაკერთა სიღრმეებზე და განაცხადა, რომ ეს იყო ცხოველის თავის ქალა, სავარაუდოდ, გიგანტური გიბონისა, ხოლო ბარძაყის ძვალს ამ თავის ქალასთან არავითარი კავშირი არ ჰქონდა. ვირხოვმა ამ თემაზე დებატებში მონაწილეობაზე საერთოდ უარი განაცხადა, მაგრამ ცნობა საოცარი ნაპოვნის შესახებ, როგორც ევოლუციური თეორიის დამამტკიცებელი ფაქტისა, სწრაფად მოედო მთელ მსოფლიოს და წიგნების ფურცლებზე აღმოჩნდა.

მხოლოდ 1920 წელს გამოაშკარავდა, რომ მაშინ ე.წ. პითეკანტროპთან ერთად დიუბუამ იპოვა კიდევ ორი ადამიანის თავის ქალა და ადამიანის ბარძაყის ძვლები. მთელ მსოფლიოში ცნობილმა „პითეკანტროპის აღმომჩენმა“ საზოგადოება შეცდომაში შეიყვანა: მას რომ ყველა ეს ძვალი ერთდროულად წარედგინა, თავში აზრად არავის მოუვიდოდა ადამიანის ბარძაყის ძვლებსა და მაიმუნის თავის ქალას შორის კავშირების ძებნა.

ნაპოვნ რამდენიმე მაიმუნის თავის ქალას ასევე პითეკანტროპის ნეშტებს უწოდებდნენ. შემდგომმა დეტალურმა კვლევებმა აჩვენეს, რომ ეს გიბონის თავის ქალები იყო. მკვლევარებმა კიდევ ერთი განსაკურებულობა შენიშნეს:

ამ თავის ქალების ბაზალური ნაწილი ისე იყო მოცილებული, როგორც ამას ადამიანი აკეთებს, რათა ცხოველის ტვინი საკვებად გამოიყენოს. აშკარაა, რომ ამ გიბონებზე ადამიანები ნადირობდნენ, როგორც საკვებზე.

სიკვდილამდე ცოტა ხნით ადრე ეჟენ დიუბუამ აღიარა, რომ ნაპოვნი თავის ქალა მართლაც დიდი გიბონის უნდა ყოფილიყო და არა ადამიანის, მაგრამ... სენსაცია უკვე შედგა (გვ. 247-248).

8. ეოანთროპი (პილტდაუნელი ადამიანი)

ეოანთროპი

1912 წელს დიდ ბრიტანეთში, პილტდაუნის დასახლების შორიახლოს არქეოლოგმა დოუსონმა აღმოაჩინა ადამიანის თავის ქალა და გაქვავებული ყბა, ისეთივე, როგორც თანამედროვე ორანგუტანისა, თუმცა მას კბილები უფრო ბრტყელი ზედაპირისა ჰქონდა, ისეთივე, როგორც ადამიანს. ძნელი გასაგები იყო, ეს ყბა და თავის ქალა ერთ არსებას ეკუთვნოდა თუ არა, თუმცა ფერითა და ფაქტურით ისინი ერთმანეთის მსგავსნი იყვნენ. გეოლოგიური საზოგადოების სხდომაზე ნაპოვნ მასალას „დოუსონის ეოანთროპი“ უწოდეს და საზოგადოება კიდევ ერთი სენსაციის მოწმე გახდა. ნეშტი მეტად დიდი მზრუნველობით გადამალეს ბრიტანეთის მუზეუმის საცავში და მრავალი წლის მანძილზე იგი აღარავის უნახავს, მკვლევარებს აძლევდნენ მხოლოდ და მხოლოდ თაბაშირის ასლებს, რომლებზეც ასეულობით მონოგრაფია იწერებოდა, თუ როგორ მიმდინარეობდა მაიმუნის გაადამიანების პროცესი, რატომ განვითარდა ჯერ ტვინი და მერე დანარჩენი სხვა ყველაფერი. ამ მასალაზე რამდენიმე ასეული დისერტაცია იქნა დაცული.

მხოლოდ 1953 წელს ამოიტანეს ძვლები საცავიდან და ჩაუტარეს ქიმიური ანალიზი. შედეგებმა ყოველგვარ მოლოდინს გადააჭარბა. ეს იყო ნამდვილი შოკი. ეოანთროპი ნაყალბევი აღმოჩნდა! თავის ქალა ნამდვილად ძველი იყო, ხოლო ყბა - თითქმის თანამედროვე, ბოლომდე გაქვავებულიც არ იყო და ორანგუტანს ეკუთვნოდა. ის შეღებილი იყო სპეციალური ქიმიური საღებავით, რომელიც რადიოაქტიური აღმოჩნდა, ეს კი მის არაბრიტანულ წარმოშობას ააშკარავებდა. მაიმუნის კბილები რომ ადამიანის კბილებისთვის მიემსგავსებინათ, ის უბრალოდ გაქლიბეს. დღემდე ვერ გაურკვევიათ, რა იყო ეს, გააზრებული ტყუილი თუ გაჭიანურებული ხუმრობა.

9. ჰესპეროპითეკი (ნებრასელი ადამიანი)

1922 წელს ნაკადულის კალაპოტის დანალექებში არქეოლოგებმა აღმოაჩინეს გაქვავებული კბილი. კბილის ფორმა ისეთი იყო, რომ ვერ მიაკუთვნებდნენ ვერც მაიმუნს და ვერც ადამიანს. მეცნიერებმა დასკვნები ნაჩქარევად გამოიტანეს, რომ ეს იყო მაიმუნ-ადამიანის კბილი. ნაპოვნის შესახებ ცნობა დაუყოვნებლივ გამოაქვეყნეს სამ მნიშვნელოვან სამეცნიერო ჟურნალში და იქვე დაბეჭდეს აღდგენილი (მხოლოდ ერთი კბილით!) წინაპრის ფერწერული გამოსახულება. ხუთი წლის შემდეგ იპოვეს ასეთივე კბილების მქონე არსების მთლიანი ჩონჩხი. ეს იყო გარეული ღორი, რომლის მოგვარეები ახლაც ცხოვრობენ პარაგვაიში. „ღორულმა წარმოშობამ“ რატომღაც სულაც არ შეუშალა ხელი ჰესპეროპითეკს, სამეცნიერო წიგნების ფურცლებზე ჩვენი წინაპრების რანგში მოხვედრილიყო. თუმცა ბრიტანეთის ენციკლოპედიის მე-14 გამოცემაში მას აღარ მოისხენიებენ როგორც მაიმუნის მსგავს ადამიანს. მეტად მოკრძალებულად ხსნიან, რომ ჰესპეროპითეკი „სხვა რიგის“ არსება აღმოჩნდა.

ევოლუციონისტები ანთროპოგენეზის პროცესში გამოჰყოფენ ოთხ სტადიას:

1. ხეზე მცხოვრები მაიმუნები - დრიოპითეკები: რამაპითეკი და ავსტრალოპითეკი.
2. უძველესი ადამიანები - არქანთროპები: გამართული ადამიანი, სინანთროპი, ჰეიდელბერგელი ადამიანი. მათ შორის კვლავ იხსენიებენ პითეკანთროპს.
3. ძველი ადამიანები - ნეანდერტალელები.
4. პირველი თანამედროვე ადამიანები - კრომანიონები.

10. დრიოპითეკები

რამაპითეკი. 1934 წელს დელის მახლობლად აღმოაჩინეს ორი ათეული კბილი და ყბის რამდენიმე ნამტვრევი. ამ მასალით „აღადგინეს“ ადამიანის მსგავსი მოკაკული, მოუხეშავი არსება - რამაპითეკი. მაიმუნის ყბა ადვილად შეიცნობა მისი ეშვების წყალობით, მაგრამ შუა ნაწილი, რაზეც ეშვებია განლაგებული, მოცემულ ფრაგმენტულ მასალაში არ იყო, და საერთოდ, ყბის ძვლის ამ ნატეხით შესაძლოა როგორც ადამიანის, ასევე მაიმუნის ყბის აღდგენა. აირჩიეს რაღაც შუალედური - მაიმუნადამიანი.

შემოხაზული ფრაგმენტების მიხედვით შეიძლება შედგეს როგორც მაიმუნის, ისე ადამიანის ყბა

მე-20 საუკუნის 70-იან წლებში აღმოაჩინეს რამაპითეკის უფრო სრული ყბა, რომელიც, ფაქტობრივად, არ განსხვავდებოდა თანამედროვე ორანგუტანის ყბისგან, მაგრამ ეს უკვე არავის აინტერესებდა. საზოგადოება შეეჩვია თავის ახალ „წინაპარს“ - რამაპითეკს.

ავსტრალოპითეკი (სამხრეთელი მაიმუნი). „შუალედური ადამიანების“ დიდი რაოდენობით ნამარხები აღმოაჩინეს აფრიკაში, ხოლო შემდეგ სხვა ადგილებშიც. ამ მონაპოვარს თავიდან დიდ მნიშვნელობას არ ანიჭებდნენ, მაგრამ 1950-იან წლებში, როცა ნათელი გახდა, რომ უწინ ნაპოვნი „წინაპრები“ ვერ ამართლებდნენ ევოლუციონისტთა იმედებს, ავსტრალოპითეკების მიმართ ინტერესი გაიზარდა.

1974 წელს ეთიოპიაში იოჰანსონის ექსპედიციამ აღმოაჩინა ავსტრალოპითეკის შედარებით სრული ჩონჩხი, რომელსაც „ლუსი“ უწოდეს. შემონახული იყო ძვლების 40%. ჩონჩხს გააჩნდა არამაიმუნისთვის დამახასიათებელი ერთადერთი ნიშანი - ის შესაძლოა მიჩნეულიყო გამართულ მოსიარულედ. მისი მუხლის სახსარი ადამიანის სახსრის მსგავსად ეწყობოდა, ანუ გაშლის ფართო კუთხით. სხვა ყველა დანარჩენი ნიშნით ეს ძვლები ზუსტად ემთხვეოდა ჯუჯა შიმპანზეს ჩონჩხს, მათ შორის კბილების სისტემაც.

მუხლის სახსარი აღმოაჩინეს სხვა შრეში, ჩონჩხის პოვნის ადგილიდან ათეული მეტრით უფრო დაბლა, ეს კი მიღებული სკალით ნიშნავს, რომ მუხლის სახსარი სულ ცოტა ნახევარი მილიონი წლით ადრე არსებულ ორგანიზმს ეკუთვნოდა.

იოჰანსონის კვლევის ანგარიშში ნათქვამი იყო, რომ მუხლის სახსარი ამ ჩონჩხს არ ეკუთვნოდა, მაგრამ ეს სწრაფად დაივიწყეს და „ლუსის“ ყველა გამოქვეყნებულ გამოსახულებას მუხლის სახსარიც უხატია. გამოკვლევებმა აჩვენეს, რომ მუხლი თუნდაც რომ „ლუსის“ ეკუთვნოდეს, მისი აგებულება არსებითად განსხვავდება ადამიანის მუხლისგან. ასეთი სახსარი მსგავსი მოხრის კუთხით ორანგუტანებს გააჩნიათ, რომლებიც შესანიშნავად დაძვრებიან ხეებზე.

ლუსი

მეცნიერები ამტკიცებენ, რომ „ლუსი“ არ იყო გამართულად მოსიარულე. ამაზე მრავალი ანატომიური ნიშანი მეტყველებს: მაიმუნისთვის დამახასიათებელი პროპორციები და ტერფის თითები მიუთითებენ მაიმუნისთვის ბუნებრივი ცხოვრების ნირზე, დროის დიდ ნაწილს ის ხეზე ატარებს [*].

ოლდუვაის ხეობაში, ვიქტორიას ტბის მახლობლად იპოვეს ავსტრალოპითეკის თავის ქალაზე უფრო მასიური ქალა. ამ ნეშტს ბოისის ზირჯანთროპი უწოდეს. ქალას აკლდა შუა ნაწილი, რის გამოც მისი მოცულობის განსაზღვრა შეუძლებელი იყო. ანთროპოლოგების მე-7 საერთაშორისო კონგრესზე ეს თავის ქალა მაიმუნის ტიპიურ ქალად სცნეს, ხოლო თვით ზირჯანთროპი - ავსტრალოპითეკად.

ზირჯანთროპის პოვნის ადგილთან ახლოს აღმოაჩინეს პატარა მაიმუნის მსგავსი ცხოველების ჩონჩხები. ამ „წინაპრებს“ Homo habilis (მოხერხებული ადამიანი) უწოდეს, რადგანაც ამ ჩონჩხების ადგილას იპოვეს ოსტატურად დამზადებული სანადირო დანიშნულების იარაღი - ბოლომრგვალი ქვის ბურთები, რომლებსაც წარსულში თოკებით ერთმანეთს აბამდნენ. ნადირობისას ადამიანები ასეთ კონსტრუქციებს ცხოველებს ფეხებში ესროდნენ. ცხოველს თოკები ფეხებში ებლანდებოდა. ადამიანთა ველური ტომები დღესაც წარმატებით იყენებენ ამ იარაღს. ოღონდაც ეს ნაპოვნი ბოლო ეკუთვნოდა ნეანდერტალელს, რომლის თავის ქალა იქვე აღმოაჩინეს, მაგრამ ამის შესახებ თავის დროზე არ განაცხადეს.

ჰაბილისები დიდი ხნის განმავლობაში ავსტრალოპითეკებიდან გარდამავალ რგოლად ითვლებოდნენ. უფრო დაწვრილებითი კვლევის შემდეგ მეცნიერებმა ისინი მაიმუნ-ავსტრალოპითეკებად სცნეს. ეს დასკვნები განსაკუთრებით მას შემდეგ განმტკიცდა, როცა „ლუსის“ ნეშტი ოლდუვაიში აღმოჩენილ Homo habilis-ის ე.წ. ჰომინიდ 62-ის ჩონჩხს შეადარეს. ეს არსება „ლუსისთან“ შედარებით 2 მილიონი წლით გვიან ცხოვრობდა და ეს მნიშვნელოვნად ახლოს უნდა მდგარიყო ადამიანთან, მაგრამ ეს სულაც არ არის ასე. ჰომინიდ 62-ს ძალიან პატარა მოცულობის ტვინი, გრძელი და ძლიერი ხელები (მუხლებს ქვემოთ) და ხეებზე ცოცვას შეგუებული ფეხები გააჩნდა. სიმაღლითაც საკმაოდ დაბლები იყვნენ. ამ მოპოვებულმა მასალებმა კიდევ ერთხელ დაადასტურეს, რომ ავსტრალოპითეკი და Homo habilis-ი არ შეიძლება შუალედურ სტადიად ჩაითვალოს მაიმუნსა და ადამიანს შორის.

დონალდ იოჰანსონი

იმავე დასკვნამდე მივიდნენ მეცნიერები, როდესაც შეისწავლეს ავსტრალოპითეკის ნეშტები და შეადარეს ისინი ადამიანისა და თანამედროვე მაიმუნების ჩონჩხებს. დადგინდა, რომ ავსტრალოპითეკები არ იდგნენ ადამიანთან ახლოს, მათ გააჩნდათ პატარა, მაიმუნისთვის დამახასიათებელი ტვინი და არ დადიოდნენ გამართულები ორ ფეხზე. ეს უკანასკნელი ფაქტი თავის ქალის კომპიუტერული სკანირების მეთოდითაც დამტკიცდა. ადამიანის შიგა ყური ვესტიბულაციის ნატიფი მექანიზმია. ეს არის სითხით ამოვსებული რთული ლაბირინთი, იგი საშუალებას აძლევს ადამიანს თავისუფლად გადაადგილდეს ორ ფეხზე. ავსტრალოპითეკს შიგა ყური ისევე მარტივად აქვს მოწყობილი, როგორც თანამედროვე მაიმუნებს. შესაბამისად გადაადგილებაც მათ მხოლოდ მაიმუნების მსგავსად შეეძლოთ.

ზოგიერთი ნიშნით ავსტრალოპითეკები ჰგვანან აზიურ მაიმუნებს, ხოლო სხვა თავისებურებებით კი უახლოვდებიან დიდ აფრიკულ მაიმუნებს. ავსტრალოპითეკებს უკვე აღარ მიიჩნევენ ევოლუციის პროგრესულ საფეხურად, რადგან ისინი ნამდვილად არ დადიოდნენ ორ ფეხზე. ისინი არათუ ადამიანის პირდაპირ ნათესავებად და წინაპრებად, არამედ აფრიკულ მაიმუნებთან შედარებითაც კი არ დგანან უფრო ახლოს ადამიანთან. სახეობა Homo habilis (ასევე Homo rudolfensis) შეცდომით არის გამოყოფილი და ის ნეშტები, რომელსაც მათ მიაწერენ, სინამდვილეში ავსტრალ ოპითეკებს ეკუთვნის.

სინანთროპი (პეკინელი ადამიანი). 1929 წელს პეკინთან ახლოს გამოქვაბულში ადამიანებმა ი პოვეს ცხოველთა დიდი რაოდენობის ჩონჩხები და მაიმუნის ტიპის დამსხვრეული თავის ქალები. აღმოაჩინეს შრომის იარაღები და სანადირო ბოლოები (ქვის ბურთები). მკვლევარი ა.ბრეი მიუთითებს ადამიანთა დიდ მასშტაბურ საქმიანობაზე: დიდი რაოდენობის დამუშავებულ ირმის რქებზე და ქვის იარაღებზე. ქვების დასამუშავებლად ადამიანები სპეციალურ ღუმელებსაც კი იყენებდნენ. ამაზე მიუთითებს ნაცრის შვიდმეტრიანი ფენა. სავსებით ცხადია, რომ პეკინის გამოქვაბულში ცხოვრობდა და საქმიანობდა განვითარებული ადამიანი. ადამიანების ჩონჩხები მეზობელ გამოქვაბულში აღმოაჩინეს, რომელიც შესაძლოა მათი საცხოვრებელი იყო, ხოლო გამოქვაბული ცხოველთა და მათ შორის მაიმუნთა ჩონჩხებით, ალბათ, სახელოსნოს ან სამზარეულოს წარმოადგენდა. მაიმუნთა ხორცი უგემურია, ხოლო ტვინს ყოველთვის დელიკატესად მიიჩნევდნენ. აი, რატომ აღმოჩნდა ამ გამოქვაბულში სხვა ცხოველების მთლიანი ჩონჩხები, ხოლო მაიმუნ „სინანთროპების“ მხოლოდ დამტვრეული თავის ქალები. მონადირეები გამოქვაბულში არ მიათრევდნენ მაიმუნების უსარგებლო სხეულებს, არამედ მხოლოდ თავის ქალები მოჰქონდათ.

პეკინის გამოქვაბულის გათხრების პროცესი მეტად ჩახლართული და ხანგრძლივი იყო. ნაპოვნის შესახებ ხმამაღლა წინასწარმეტყველებდნენ, მაგრამ რამდენად მართლდებოდა მათი წინასწარმეტყველება, აშკარად არ აცხადებდნენ. ა.ბრეის ანგარიშზეც უცნობი მიზეზების გამო დუმდნენ. სინანთროპი აღმოჩნდა მაიმუნი, რომელზეც ადამიანები ნადირობდნენ, მაგრამ რატომღაც ისიც დამკვიდრდა ადამიანთა წინაპრების რიგში.

11. გენეტიკა და ანთროპოგენეზი

ნ.პ. ბეხტერევა

ჩატარდა პლანეტის სხვადასხვა წერტილებში მცხოვრებ მამაკაცთა ქრომოსომის კვლევა. მისმა შედეგებმა აჩვენეს, რომ შესაძლებელია ყველა თანამედროვე ადამიანს ჰყავდა ერთი საერთო წინაპარი მამაკაცთა ხაზიდან.

მიტოქონდრიის დნმ-ს შესწავლისას კი აღმოჩნდა, რომ ჩვენ ყველანი შესაძლებელია ერთი ქალისგან წარმოვიშვით, თუმცა გენეტიკოსები ვერ პასუხობენ კითხვას, ცხოვრობდნენ თუ არა მათ მიერ „აღმოჩენილი“ წინაპრები ერთდროულად. მეცნიერებმა ამ ჩვენს წინაპრებს „y ქრომოსომული ადამი“ და „მიტოქონდრიული ევა“ უწოდეს. ყურადღებას იქცევს მათი არსებობის სავარაუდო ხანდაზმულობა - 150-180 ათასი წელი. ოღონდაც ეს დრო გამოთვლილია მუტაციების დაგროვების სიჩქარის მიხედვით, რასაც თავად მეცნიერგენეტიკოსები სარწმუნოდ არ მიიჩნევენ. მრავალი ფაქტის ექსტრაპოლაციამ (გარემოს მუტანგენურობა, ორგანიზმის შინაგანი მდგომარეობა, გენერაციათა ცვლის სიხშირე, საშუალო ასაკი, რომელშიც შთამომავლობა ჩნდება და ა.შ.) ასეთი დიდი დროის შუალედში შესაძლებელია გამოიწვიოს მიახლოებითი და მრავალჯერადი შეცდომები.

აუცილებელია აგრეთვე, მხედველობაში გვქონდეს, რომ მუტაციების სისწრაფის გამოთვლებს საფუძვლად უდევს შიმპანზესა და ადამიანის გენოტიპების შედარება, რაც ეყრდნობა 5-7 მილიონი წლის განმავლობაში მაიმუნის გაადამიანების შესახებ დაუსაბუთებელ ვარაუდს.

ჩვენ განვიხილეთ მაიმუნისგან ადამიანის წარმოშობის ჰიპოთეზის მხოლოდ ყველაზე მარტივი ასპექტები. თანამედროვე მეცნიერები, რომლებიც ძლიერ ჩაუღრმავდნენ და ჩასწვდნენ ადამიანის უმაღლესი ნერვული მოქმედებების საიდუმლოებებს, ტვინის აგებულებასა და ფუნქციებს, მათთვის სავსებით აშკარაა ცხოველის ეტაპობრივად გაადამიანების იდეის უმართებულობა. ტვინის ინსტიტუტის დირექტორის, აკადემიკოს ნ.პ.ბეხტერევას, დამოკიდებულება ევოლუციისადმი ნათლად არის განსაზღვრული ამ სიტყვებში: „მე როგორღაც ვერ ვხედავ ევოლუციას, არ შემიძლია იგი წარმოვიდგინო... ასეთი საოცრების (ადამიანის ტვინის) წარმოშობა შეუძლებელია შემოქმედის გარეშე“.

11. სიცოცხლის წარმოშობის და მისი მრავალფეროვნების ალბათობა

სიცოცხლის თვითწარმოშობის შესახებ მოყვანილ ამონარიდებში ჩვენ ვახსენეთ, რომ „ამინომჟავათა შემთხვევითი ნაკრებიდან კონკრეტული ცილის მოლეკულის წარმოქმნის ალბათობა 10^-325 ტოლია. როგორც ცნობილია, ცოცხალ არსებებში ცილების წარმოქმნისას მონაწილეობს დნმ, ინფორმაციული რნმ, არაუმცირეს 20 სხვადასხვა სატრანსპორტო რნმ, რიბოსომები, რომლებიც 3-4 რიბოსომული რნმ-სგან და 55 სხვადასხვა ცილის მოლეკულისგან ან ფერმენტთა მთელი კომპლექსისგან შედგება. ასევე აუცილებელია ენერგიით უზრუნველყოფა, რაც ატფ-ის მეშვეობით ხორციელდება. ერთი მოლეკულა საშუალო ცილის სინთეზს ატფ-ის ათასამდე მოლეკულა სჭირდება. ჩვეულებრივმა შეთბობამ ან მზის პირდაპირმა დასხივებამ შესაძლოა დაარღვიოს მოლეკულური ბმები. ცილის სინთეზში მონაწილეობს მთელი ცოცხალი უჯრედი, თუნდაც ერთი კომპონენტის დარღვევითაც კი, პროცესის ბლოკირება ხდება. თანამედროვე მეცნიერებში გაოცებას იწვევს ორგანიზმში თვით ამ რთული სისტემის ფუნქციონირების ფაქტი. ცილების თვითწარმოქმნის შესაძლებლობას კვალიფიციური ბიოქიმიკოსები სრულიად გამორიცხავენ.

ფრენსის კრიკი

1986 წელს შედგა შეხვედრა სიცოცხლის წარმოშობის შემსწავლელი საერთაშორისო საზოგადოებისა, რომელსაც 300-მდე წამყვანი მკვლევარი ესწრებოდა. მეცნიერებმა დაამტკიცეს, რომ პირველადი ოკეანის პირობებში რნმ-ის სინთეზი სრულიად გამორიცხული იყო. უფრო მეტიც, აღმოჩნდა, რომ მონოსაქარიდ რიბოზას სინთეზიც კი შეუძლებელი იქნებოდა.

დნმ-ს ცოცხალი უჯრედის შიგნითაც კი არ გააჩნია სრული სტაბილურობა. მისი აღნაგობა მუდმივად კონტროლირდება და სწორდება (რეპარაცია ხდება) განსაზღვრული ფერმენტებით. ეს მაკრომოლეკულა ფუნქციონირებს დინამიური წონასწორობის მდგომარეობაში. დნმ-ის ორმაგი სპირალის აღმომჩენი, ნობელის პრემიის ლაურეატი, ფ.კრიკი კატეგორიულად უარყოფს სიცოცხლის თვითწარმოშობას დედამიწის ქიმიური ელემენტებისგან.

მაქს ბორნი

ბიოლოგიური მაკრომოლეკულა საიდანღაც და როგორღაც რომც წარმოქმნილიყო, ეს ჯერ კიდევ არ ნიშნავს ცოცხალ უჯრედს. უჯრედის შედგენილობაში უამრავი მაკრომოლეკულა შედის. ისინი ერთმანეთს გარკვეული წესრიგით უკავშირდებიან. უჯრედისთვის აუცილებელი ფერმენტთა წარმოქმნის ალბათობა, თუნდაც მილიარდ წელიწადში ერთხელ არის სულ რაღაც 10^-40000. ეს რიცხვი, როგორც ერთმა ავტორიტეტულმა ასტროფიზიკოსმა, ფრედ ჰოილმა, განაცხადა, „საკმაოდ ცოტაა იმისათვის, რომ დაიმარხოს დარვინი და მისი ევოლუციური თეორია“. მთელი მზის სისტემა რომ ადამიანებით აივსოს (10⁵⁰) და თვითოეული მათგანი რომ თვალდახუჭული ცდილობდეს რუბიკის კუბიკის აწყობას, ცოცხალი უჯრედისთვის აუცილებელი ფერმენტების წარმოქმნის ზემოთაღნიშნული ალბათობა, დაახლოებით ტოლი იქნებოდა ამ ადამინების მიერ კუბიკების წახნაგების ერთდროულად აწყობის ალბათობისა. ეს რაც შეეხება ფერმენტებს, მაგრამ უჯრედში არსებობს ბევრად უფრო რთული წარმონაქმნები. უჯრედის უკვე გამზადებული აუცილებელი ნივთიერებებით თვითაწყობის ალბათობა, თუნდაც ყველაზე ხელსაყრელ ქიმიურ გარემოში შეადგენს 10^{-100000000000}. ეს სიდიდე თვალნათლივ გვიჩვენეს, თუ რაზეა ლაპარაკი. რა გზით „მოახერხეს“ მეცნიერებმა ასეთი უმნიშვნელო ალბათობის იგნორირება? მოლეკულური ევოლუციის მკვლევარები თავიანთ მეცნიერებას „მეტად ჰიპოთეზურს“ უწოდებენ და ამბობენ, რომ სიცოცხლის თვითწარმოშობის ალბათობის გამოთვლა არასდროს ხდებოდა და მხედველობაშიც არ ჰქონდათ, რადგანაც ევოლუციას დამტკიცებულ ფაქტად მიიჩნევდნენ, ხოლო მეცნიერები კი ცდილობდნენ აეხსნათ, თუ როგორ მიმდინარეობდა ეს პროცესი.

სიცოცხლის თვითწარმოშობა არც ისე ბუნებრივი პროცესია, როგორ გულუბრყვილოდაც ამას დარვინის მიმდევრები ვარაუდობდნენ, პირიქით, სულ დასაწყისიდან (რთულ მოლეკულათა წარმოქმნა) და სულ ბოლომდე (ადამიანის წარმოშობა) ეს არის შეუსაბამო, დაუჯერებელ, ურთიერთგამომრიცხავ შემთხვევათა უაზრო ხუხულა. სამართლიანი იქნება თუ დავასკვნით, რომ სპონტანური აბიოგენეზის ამჟამად აღიარებული სქემები მოკლებულია ყოველგვარ გონივრულობას. სიცოცხლის თვითწარმოშობის შეუძლებლობა ძველ და ახალ ევოლუციურ თეორიაშიც „ლოდად შებრკოლებისად“ იქცა.

მოლეკულური ფიზიკის, გენეტიკისა და ბიოქიმიის ფაქტები სრულად ამტკიცებენ ორგანიზმთა შემთხვევითი წარმოშობის შეუძლებლობას. მაშასადამე, აქედან გამომდინარეობს, რომ შემოქმედი გვყავს. გენიალური მეცნიერი მაქს ბორნი, კვანტური თეორიის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, წერდა: „მატერიალიზმის დრო წავიდა, ჩვენ დარწმუნებული ვართ, რომ ფიზიკურ-ქიმიური ასპექტი არანაირად საკმარისი არ არის სიცოცხლის ფაქტორების გამოსახატავად, რომ არაფერი ვთქვათ აზროვნების ფაქტორების შესახებ“.

შევეცადოთ იმის გააზრებას, თუ რამდენად უმნიშვნელო რიცხვია სიცოცხლის თვითჩასახვის ალბათობა. შესაძლოა თუ არა მაიმუნმა, რომელიც უბარტყუნებს კლავიშებზე, უეცრად დაბეჭდოს მთელი „ომი და მშვიდობა“? როგორც მათემატიკოსები ამბობენ, შესაძლებელია, მაგრამ ალბათობა ძალიან მცირეა, დაახლოებით 10^-5000000. გამოდის, რომ ერთი უმარტივესი უჯრედის შემთხვევით ჩამოყალიბების მოლოდინი, თუნდაც იდეალურ ჰიპოთეზურ პირობებში, ტოლია იმისა, რომ მაიმუნმა 20 ათასჯერ შესძლოს „ომი და მშვიდობის“ უშეცდომოდ სრულად დაბეჭდვა. როგორც ისააკ ნიუტონი ამბობს: „ბრმა ფიზიკური აუცილებლობებისგან, რომელიც ყველგან და ყოველთვის ერთნაირია, არ შეიძლება წარმოქმნილიყო არავითარი მრავალფეროვნება... შექმნილ არსებათა მრავალფეროვნება შესაძლოა წარმოშობილიყო თვითმყოფი არსების გონებითა და ნებით, რომელსაც მე უფალ ღმერთს ვუწოდებ“.

თარგმნა ნანა კობახიძემ (ბიოლოგი)
ჟურნალი „რწმენა და ცოდნა“ №15, 2007 წ. №16, 2009 წ.