ღირსი იოანე სინელი

კიბე ანუ კლემაქსი

სწავლანი წმიდისა და ნეტარისა მამისა ჩვენისა იოანე მამასახლისისა,
რაითელ მამასახლისს იოანეს რომ მიუძღვნა,
რომელმაც სთხოვა სწავლანი აღეწერა მონაზონთათვის

სიტყვა 26

ზრახვების, ვნებების და სათნოებათა გამოძიების შესახებ

1. ახლადშემონაზვნებულთათვის განკითხვა (გულისხმისყოფა) საკუთარი სულიერი მდგომარეობის ჭეშმარიტი შეცნობაა; საშუალოთათვის - გონიერი გრძნობა, რომელიც ცოდვის გარეშე განსჯის, თუ რა არის ჭეშმარიტი კეთილი, რა - ბუნებითად და რა - სიკეთის საწინააღმდეგო; სრულთა შორის კი განკითხვა არის მათში არსებული სულერი გონება, რომელიც საღმრთო განათლებით მიენიჭათ, რომელსაც თავისი ნათლით იმის განათებაც შეუძლიათ, რაც სხვათა სულებში ბნელითაა მოცული. ანდა განკითხვა საერთო აზრით იმაში მდგომარეობს, რომ ზუსტად და მართლად მისწვდეს კაცი ღვთის ნებას - ყოველთვის, ყველგან და ყოველგვარ საქმეში. ის მხოლოდ მათთან იმყოფება, ვინც წმიდაა გულით, ხორცითა და ბაგით.

2. რომელმაც სამი კეთილად დასძლია, იგი დასძლევს ხუთსაც, მაგრამ ვინც ამ სამს არად აგდებს, ის ხუთთაგან ვერცერთს ვერ დაამარცხებს.

3. განკითხვა არის სრულიად უმწიკვლო და წმიდა გრძნობა, გონება, რომელსაც კეთილისა და ბოროტის გარჩევა ძალუძს, ღმერთმა ის კაცში ბოროტების მამხილებლად დანერგა.

4. მიუხვედრელობის გამო ურწმუნოებაში ნურვინ ჩავარდება, თუ ნახავს ან შეიტყობს, რომ მონაზვნობაში მყოფნი ბუნებაზე აღმატებულ საქმეებს აღასრულებენ; რადგან, სადაც ყოველგვარ ბუნებაზე აღმატებული ღმერთი ავლენს თავის არსებობას, იქ მრავალი ბუნებაზე აღმატებული საქმე არსებობს.

5. ყოველგვარი ეშმაკეული ბრძოლა სამი უმთავრესი მიზეზიდან გამომდინარეობს: ან - საკუთარი დაუდევრობიდან, ან - ამპარტავნებიდან, ან - ეშმაკის შურისაგან. პირველი საწყალობელია, მეორე უბადრუკი, ხოლო მესამე - სამგზის სანატრელი.

6. ყოველგვარ ვითარებაში სამიზნედ და კანონად ჩვენი სინდისი გვქონდეს, რათა ვიცოდეთ, თუ ქარი რომელი მხრიდან ქრის და მისი მითითებით ავმართოთ აფრები.

7. ყოველგვარ საქმეში, რომელიც გვსურს, ღვთისა სასურველად აღვასრულოთ, ეშმაკები სამ ორმოს გვითხრიან. პირველით ისინი იბრძვიან, რომ ჩვენს კეთილ საქმეებს აღუდგნენ წინ; როდესაც აქ დამარცხდებიან, მეორეს მოიხმარნენ, რათა აღსრულებული საქმე ღვთის ნების შესაბამისი არ იქმნას; ხოლო თუ აქაც დაიძლევიან, მაშინ უკვე ფარულად შემოგვიჩნდებიან და დაგვნატრიან და გვაქებენ, რომ ეს საქმე საღმრთოდ აღვასრულეთ; პირველის მტერი გულმოდგინება და სიკვდილის ხსოვნაა, მეორესი - მორჩილება და თავმდაბლობა, მესამესი - საკუთარი თავის მუდამ დამნაშავედ ცნობა.

8. ეს არის ის ღვაწლი, რომელიც აღსასრულებლად მოგვეცა, რათა ჩვენს სიწმინდეში ღვთის ცეცხლი შემოვიდეს, რაც თავდაპირველი ჩვევების ბრძოლას შეწყვეტს, რადგანაც „ღმერთი ჩვენი ცეცხლი გამლეველ არს“ (ებრ. 12.29) - ვნებათა ყოველგვარი აღგზნებისა და განხურვების, ყოველგვარი ბოროტი ჩვეულებისა, სისასტიკისა და სიბნელის, გარეგნულისა და შინაგანის, ხილულისა და უხილავისა.

9. ეშმაკები, თავის მხრივ, ჩვეულებრივ, ყველაფერს იმის საწინააღმდეგოს აკეთებენ, რაც ახლა ვთქვით. როდესაც ისინი სულს დაეუფლებინათ და გონებას დააბნელებენ, ჩვენ - უბადრუკთა შორის აღარც გონების სიფხიზლეა, აღარც თავის განკითხვა, არც გულისხმიერება, არც სირცხვილი, არამედ სისასტიკე და უგუნურება, საკუთარი თავის განუკითხველობა. ამას ისინი მიხვდებიან, ვინც სიძვის ცოდვაში იყვნენ და მოექცნენ, ან კადნიერებას სძლიეს, ან უტიფრობა სირცხვილით ალაგმეს. მათ იციან, თუ ამ სიბრმავისაგან განთავისუფლების და სიბნელის გაფანტვის შემდეგ, როგორი სირცხვილი დაეუფლათ საკუთარი თავის წინაშე ყველაფერი იმის გამო, რასაც სიბნელეში მყოფნი იქმოდნენ და ამბობდნენ.

10. თუ სულიერი დღე არ დაღამდა და არ დაბნელდა, მპარავი გასაძარცვად, დასაღუპად და მოსაკლავად შემოსვლას ვერ შეძლებს.

11. სულის ძარცვა არის ბუნებით სიკეთეების დაკარგვა.

12. ძარცვა ის არის, როდესაც კაცი ბოროტებასა და სისაძაგლეს, როგორც სიკეთის - ისე აღასრულებს.

13. პარვა არის სულიერი სიმდიდრის შეუმჩნევლად დაკარგვა.

14. სულის მოკვლა არის ბოროტ საქმეთა აღსრულებით პირმეტყველი გონების სიკვდილი.

15. სულის წარწყმედა ურჩობის შედეგად ყოველგვარი იმედის დაკარგვაა.

16. თუ ვინმე სახარებისეულ მცნებებს არ აღასრულებს, საკუთარ უძლურებას ნუ მოიმიზეზებს, რადგან მრავალია ისეთი, ვინც იმაზე მეტი აღასრულა, რასაც სახარება მოითხოვს ჩვენგან. ამაში იგი დაგვარწმუნებს, ვინც მოყვასი საკუთარი თავზე მეტად შეიყვარა, სული თვისი დასდვა მისთვის, თუმცა უფლის მცნება ამასთან დაკავშირებით არ მიუღია.

17. დაე, თავი ინუგეშონ და გამხნევდნენ ის ვნებათაგან ძლეული ადამიანები, რომელთაც მხოლოდ სიმდაბლე მოუხვეჭიათ. რადგან, ყველა ორმოშიც რომ ჩაცვივდნენ ისინი, ყველა მახეში რომ გაებან და ყოველგვარი სენითაც რომ დაუძლურდნენ, განკურნების შემდეგ სხვებისათვის მკურნალები, მნათობები და წინამძღვრები გახდებიან; ისინი სხვებს, ვინც დაცემის გზაზე დგას, ასწავლიან, თუ როგორი სულიერი სნეულებები არსებობს და საკუთარი გამოცდილებით გადაარჩენენ მათ.

18. თუკი ვინმეს, ვინც ძველი მავნე ჩვევებისაგან იტანჯება და შეუძლია თუნდაც მხოლოდ უბრალო სიტყვით სხვას ასწავლოს, დაე ასწავლოს მან, მაგრამ ისე, რომ წინამძღვრობა არ დაიწყოს, იქნებ თანდათან საკუთარი სიტყვისა შერცხვეს და თანდათანობით ჭეშმარიტი სარწმუნოება მოიხვეჭოს. მათ ის დაემართებათ, რაც ვნახე ზოგიერთ უწმინდურებაში ყელამდე ჩაფლულ ადამიანებთან დაკავშირებით: ისინი ყველა გზად გამვლელს ასწავლიდნენ, თუ თავად როგორ აღმოჩნდენ ამ უწმინდურობაში და ევედრებოდნენ მათ, რომ იმავე გზით არ გაევლოთ და იმავე ხრამში არ ჩაცვენილიყვნენ.

19. რადგანაც სხვათა ცხოვნებისათვის იზრუნეს, ყოვლადძლიერმა ისინიც იხსნა იმ საფლობისაგან. თუკი გულისთქმით შეპყრობილი ადამიანები ნებით მიეცემიან ვნებებს, დაე, დუმილით სწავლონ სხვებს, რადგანაც წერილი ამბობს: „იწყო იესო ყოფად და სწავლად“ (საქმ. 1,1).

20. ჭეშმარიტად მძვინვარე და მღელვარე ზღვის გავლას ცდილობთ მონოზვნებო, ის სავსეა ქარიშხლებითა და გრიგალებით, მოქცევებითა და კლდეებით, მხეცებითა და ავაზაკებით, სიფონებითა და ბოროტი მღელვარებით.

21. სულიერ გრიგალად წარმოვსახოთ ძლიერი და უეცარი გულისწყრომა, ზღვის მოქცევად - სასოწარკვეთილება, რომელიც გონებას გარს ეხვევა და მის უფსკრულში დანთქმას ცდილობს, კლდე მიუხვედრელობაა, რომელიც ბოროტებას სიკეთედ იღებს, მხეცად ეს ველური და მძიმე ხორცი მივიჩნიოთ და ავაზაკად ქედმაღლობის ბოროტი ეშმაკები, რომლებიც ჩვენი სათნოებების ტვირთსა და ნაშრომს გვტაცებენ, ღელვას გამძვინვარებულ და გამძღარ მუცელს ვუწოდებ, რომელიც მძვინვარებით მხეცის ხახაში ჩაგვაგდებს. ხოლო სიფონი არის ის ზეციდან გამოდევნილი ამპარტავნება, რომელიც ჯერ ცად გვამაღლებს და მერე უფსკრულში ჩაგვიყვანს.

22. ყველამ, ვინც წერილს ასწავლის, იცის, თუ რა არის განკუთვნილი დამწყებთათვის, რა - საშუალოთათვის და რა - მოძღვართათვის.

23. გავფრთხილდეთ, რომ მრავალწლიანი სწავლის შემდეგადაც ისევ ანბანს არ ვსწავლობდეთ, რადგანაც სირცხვილია, სწავლაში დაბერებული კაცი კვლავ ანბანს სწავლობედეს. მონოზვნობის ანბანია: მორჩილება, მარხვა, მღვიძარება, ძაძით შემოსვა, ნაცარზე ჯდომა, ტირილი, აღსარება, დუმილი, სიმდაბლე, მხნეობა, სიცივის ყინული, შრომა, უბადრუკი და შეურაცხი ყოფა, გულის შემუსვრილება, ავის არ მოხსენება, ძმათა სიყვარული, სიკეთე, მარტივი სარწმუნოება და ქვეყნიურისადმი უზრუნველყოფა, მშობლების მიმართ წმიდა სიძულვილი, სოფლისაგან განრიდება, უმანკოება და ნებსით სიგლახაკე.

24. მათ, ვინც მონაზვნობის გზის შუაში იმყოფებიან, უნდა იცოდნენ: ქედმაღლობის უარყოფა, ურისხველობა, იმედის სიუხვე, დაყუდება, განსჯა, მტკიცედ და ღვთისმოშიშებით ხსოვნა სასჯელისა, გულმოწყალება, უცხოთმოყვარება, სიკვდილის ხსოვნა, სრული სიყვარული, ზომიერი სწავლა, უვნებელი ლოცვა, ქონების სიძულვილი.

25. მათთვის ვინც ხორცში იმყოფებიან, მაგრამ სათნოებებით სრულყოფილებას მისწვდნენ, საზღვარი, ნიშანი და კანონი სულისა და ხორცისა ასეთია: წარუტაცებელი გული, სრული სიყვარული, სიმდაბლის წყარო, გონების ღმერთამდე ამაღლება, სულში ქრისტეს დამკვიდრება, სინათლისა და ლოცვის მოუკლებლობა, ღვთის ბრწყინვალების სიუხვე, სიკვდილის სურვილი, ამ ცხოვრების სიძულვილი, ხორცისაგან გაუცხოება, ანგელოზებთან ერთად იმგვარი ლოცვა ამქვეყნისათვის, რომელიც ღმერთის მოწყალების მოღებას აიძულებს, გულისხმიერების სიღრმე, საიდუმლოებათა ტაძარი, გამოუთქმელ საქმეთა მხილველობა, კაცთა მაცხოვნებლობა, ის არის ღმერთი ეშმაკთა, ვნებათა უფალი, ხორცის მბრძანებელი, გონების ბატონი, ცოდვათაგან უცხო, უვნებლობის სამყოფელი, მეუფის შეწევნით - მეუფის მიმსგავსებული.

26. ხორცის უძლურებისას გონების უდიდესი სიფრთხილეა საჭირო, რადგან, როდესაც ეშმაკები სარეცელზე დავრდომილებს გვნახავენ და მიხვდებიან, რომ მათ წინააღმდეგ ბრძოლას სნეულების გამო ვერ შევძლებთ, შეეცდებიან, რომ განსაკუთრებულად მძიმე ბრძოლებს შეგვამთხვიონ.

27. მათ, ვინც სოფელში ცხოვრობენ, უძლურებისას მრისხანების ეშმაკი ესხმის თავს, ზოგჯერ კი - გმობის ეშმაკი ებრძვის; ხოლო მათ, ვინც სოფელს განშორებიან, თუკი ნივთიერი საშუალება მოეპოვებათ, ნაყროვანებისა და სიძვის ეშმაკი შეუტევს; ხოლო თუ მკაცრ და ყოველგვარ ხორციელ ნუგეშს მოკლებულ ადგილას ცხოვრობენ, მოწყინებისა და უმადურობის ეშმაკი დატანჯავს.

28. დავაკვირდი სიძვის ეშმაკის მოქმედებას და ვნახე, რომ იგი უმეტეს ტკივილსა და სიმწარეს უვლენდა სნეულს და ამ ტკივილითა და სიმწარით ხორცთა აღძვრა და დაცემა მოჰქონდა. და ეს მართლაც განსაცვიფრებელი რამ არის: როდესაც ტკივილისა და სიმწარის დროს ხორცი აღიძვრება და იმძლავრებს; მინახავს სარეცელს მიჯაჭვული სხვა სნეულნი, რომელთაც ღვთის ძალითა და მოწყალებით ნუგეში ეცათ, ამიტომ აღარაფერი აწუხებდათ და ისე გამოიყურებოდნენ, თითქოს აღარც სურდათ, რომ სნეულებისაგან გათავისუფლებულიყვნენ; ვნახე ისეთი სნეულებიც, რომლებსაც სნეულება - როგორც კანონი ღვთისაგან ისე მიეცათ და მისი საშუალებით სულიერი სენისა და ბოროტი ვნებისაგან გათავისუფლდნენ. და ვადიდე ღმერთი, რომელმაც ხორცის მიერ სულთან ერთად ხორციც განწმინდა.

29. გონიერი გონება, გონიერ სულს შეიმოსავს და იმისდა მიუხედავად, არის თუ არ არის ის ჩვენში, მასზე უნდა ვზრუნავდეთ და საკუთარი თავში ვეძებდეთ, რადგან, როდესაც ის გამოჩნდება, მაშინ გარეგანი გრძნობები სულზე მაცდუნებელ მოქმედებას ყოველმხრივ შეწყევტენ; ეს რომ კარგად იცოდა, სწორედ ამიტომ თქვა ერთმა ბრძენმა: „ცნობა საღმრთო ჰპოვე შენ“.

30. მონაზონს ცხოვრების ყოველგვარ საქმესა და სიტყვაში, აზროვნებასა და ქმედებაში სწორედ ეს სულიერი გულისხმიერება უნდა სდევდეს თან; ეს თუ ას არ იქნა, მაშინ ცხოვრება მონაზვნური აღარ იქნება და მით უმეთეს - ანგელოზური.

31. სხვა რამ არის განგებულება ღვთისა, სხვა - ღვთის შეწევნა, სხვა - მფარველობა მისი, სხვა - წყალობა მისი. ღვთის განგებულება ყოველგვარ ქმნილებაზე ვრცელდება; ღვთის შეწევნას მხოლოდ მორწმუნეები მიიღებენ; მფარველობა მტკიცე და ჭეშმარიტ მორწმუნეებს მიეცემათ; წყალობას - ისინი, ვინც მთელი სულით უფლისთვის იღწვიან; ხოლო ნუგეშინისცემას მხოლოდ მისი მოყვარულები მოიპოვებენ.

32. ხშირად ის წამალი, რომლითაც ერთი განიკურნება, მეორისათვის მომაკვდინებელი აღმოჩნდება. ხშირად დროულად მიღებული რომელიმე წამალი არგებს კაცს, ხოლო თუ უდროო დროს მიიღო, შეიძლება სასიკვდილო ღმოჩნდეს.

33. ვნახე უგუნურნი მკურნალნი, რომელმაც დამწუხრებული სნეული გინებით და შეურაცხყოფით შეაწუხა და მას სასოწარკევთილების მეტი ვერაფერი მოუტანა; ვნახე სხვა დახელოვნებული მკურნალი, რომელმაც ამპარტავნებით სავეს გული გინებით შეურაცხყოფით გააპო და სნეულებისა და სიმყრალისაგან დაცალა ის.

34. ვნახე ერთი და იგივე სნეული, რომელიც არაწმიდა ვნებათაგან განსაკურნებლად ხან მორჩილების წამალს სვამდა და მაშინ აქეთ-იქით დადიოდა და არ ეძინა; ხოლო სხვა დროს, როდესაც სულიერი თვალი დაუუძლურდებოდა, დეყუდებოდა და მდუმარებაში იმყოფებოდა. „რომელსა ასხენ ყურნი სმენად, ისმინენ“.

35. ზოგიერთს, არ კი ვიცი, რატომ (რადგანაც მე ღვთის მიერ ბოძებულ ნიჭებს ჩემი გონებით ვერ გამოვიძიებ), ასე რომ ვთქვათ, ბუნებრივი მიდრეკილება აქვს მარხვის, დაყუდების, ხორციელი სიწმიდის დაცვის, სიმშვიდის ან ლმობიერებისადმი.

36. არიან სხვები, რომელთა ბუნება ამ კეთილი საქმეების წინააღმდეგაა მიმართული, ისინი შეძლებისდაგვარად აიძულებენ თავს, და თუმცა ზოგჯერ ეცემიან კიდეც. მე მაინც, როგორც საკუთარი ბუნების მაიძულებელნი, ისინი პირველებზე აღმატებულად მიმაჩნია.

37. ჰოი კაცო, თავს ნუ იწონებ იმ სიმდიდრით, რომლის მოსახვეჭად შრომა არ დაგიხარჯავს, არამედ იცოდე, რომ ყოველგვარი ნიჭის მომცემელმა იცოდა შენი უძლურება და ამგვარი უვნებლობის მადლი უსასყიდლოდ მოგცა, რომ დიდი შრომის გარეშე ეცხონებინე.

38. ბავშვობაში მიღებული აღზრდა, განათლება და საქმიანობა სათნოებათა მოხვეჭაში და მონაზვნურ ცხოვრებაში ან შეგეწევა, ან - დაგვაბრკოლებს.

39. მონაზონთა ნათელი ანგელოზებია, ხოლო მთელი კაცობრიობის ნათელს მონაზვნები წარმოადგენენ. ამიტომაც მოვალენი ვართ, ყოველგვარ საქმეში და მოღვაწეობაში კეთილი მაგალითის მიმცემნი ვიყოთ, რათა ჩვენი სიტყვის ან საქმის გამოისობით „ნუცა ერთსა დაბნელდება, მაშინ განა ქვეყნიური სიბნელე უმეტეს წყვდიადად არ გადაიქცევა?!

40. ასე რომ, თუკი ჩემი მოსმენა და მორჩილება გსურთ, მაშინ ისმინეთ: ჩვენთვის სასარგებლო იქნება, თუ ცხოვრებაში ცვალებადები არ ვიქნებით და ჩვენს საბრალო სულს არ განვაბნევთ იმით, რომ ათასობით და ათიათასობით მტერს შევებრძოლებით, რადგანაც ჩვენთვის შეუძლებელია მათი ათასგვარი ხრიკისა და ბოროტმანქანების გამოძიება.

41. წმიდა სამების ძალით შევიარაღდეთ სამი უმთავრესი სათნოებით - სამი უმთავრესი ვნების დასათრგუნავად, თორემ სხვაგვარად საკუთარი თავს დიდ გარჯას მოვაწევთ.

42. ჭეშმარიტად, თუკი ჩვენთან იქნება იგი, „რომელიც გარდააქცევს ზღუასა ხმელად“, მაშინ ჩვენი ისრაელიც, - რომელშიც ღვთისმხედველი გონება უნდა ვიგულისხმოთ, - ვნებათა ზღვას დაუნთქმელად გადაურჩება და ეგვიპტელებს, ანუ - ვნებებს, საკუთარი ცრემლის ზღვაში დანთქმულს იხილავს. მაგრამ თუკი ის არ მოვა ჩვენში, მაშინ „ოხრასა ღელვათა მისთასა“, ანუ - ჩვენს ხორცს „ვინ დაუთმოს“?!

43. თუკი ღმერთი ჩვენ შორის საქმით აღდგება, მაშინ „განიბნინენ მტერნი მისნი“, ხოლო თუ სახილველად მივუახლოვდებით მას, „ილტვოდნენ მოძულენი მისნი პირისაგან მისისა“ და ჩვენგანაც და სრულიადაც გაუჩინარდებიან.

44. შევეცადოთ, რომ საღმრთო საქმეები სიტყვით კი არა - საქმით ვისწავლოთ, რადგანაც სოფლიდან განსვლის ჟამს სიტყვებს კი არ წარვუდგენთ ღმერთს, არამედ - საქმეებს.

45. როდესაც ვინმე დამალული განძის შესახებ შეიტყობს, ცდილობს მის პოვნას და ამისათვის თავს არ ზოგავს, ხოლო როდესაც იპოვის, არანაკელბ შრომობს იმისათვის, რომ ნაპოვნი დაიცვას, რადგანაც უშრომელად გამდიდრებული, ადვილად აბნევს ქონებას.

46. ძველი ცოდვილი ჩვეულებებისა და ვნებების დაძლევა უშრომელად შეუძლებელია, ხოლო თუ ვინმე მათ კიდევ რაიმეს შემატებს და დაურთავს, ასეთი ან ცხონების იმედს კარგავს, ან - მონაზვნური ცხოვრებისაგან სარგებლობას ვერ მიიღებს. თუმცა ვიცი, რომ ღმერთს ყველაფერი შეუძლია და „შეუძლბელ მის მიერ არარაი არს“.

47. ძალიან რთული და უაღრესად ძნელადმოსაფიქრებელი კითხვა დამისვეს, ის ჩემს გონებასაც აღემატებოდა და არც სადმე წამეკითხა: რისგან იშობა რვა ცოდვილი ვნება და მათგან რომელიც სამია დანარჩენი ხუთის მშობელი? მე კი მათ კითხვას საქებარი უმეცრება დავახვედრე და თვითონვე ვკითხე და ვეევდრე, რომ ესწავლებინა ჩემთვის და ამ ნეტარმა მამებმა მართლაც ყველაფერი მითხრეს: სიძვის დედა ნაყორვანებაა; მოწყინებისა ქედმაღლობა; ხოლო მწუხარებას სამი რამ შობს - ნაყროვანება, ვეცხლისმოყვარება და ქედმაღლობა; მრისხანებაც ამ სამი ვნების ნაშობია. ამპარტავნების დედა კი ქედმაღლობაა.

შემდეგ ვევედრე ამ წმიდა მამებს და ვთხოვე, ეთქვათ, თუ რომელნი არიან რვა გულისსიტყვის ნაშობნი, ან რომელი რომლის შვილია. ამ უვნებელმა ადამიანებმა კი სიყვარულით მასწავლეს და მითხრეს: უგუნური ვნებები ყოველგვარ წესრიგსა და აზრს მოკლებულნი არიან, მათში ყოველგვარი უწესობა და არეულობა მეფობს; ნეტარი მამები ამას ერთობ დამაჯერებელი მტკიცებულებებით ამოწმებდნენ; ბევრი საგულისხმო და სარწმუნო მაგალითი წარმოადგინეს, რომელთაგან ზოგიერთს აქვე მოვიტანთ, რათა მათი საშუალებით სწორად ვიმსჯელოთ და ყველაფრის შესახებ მართებულად განვსაჯოთ.

მაგალითად უდროო და ცუდი სიცილი ზოგჯერ სიძვისაგან იშობა, ზოგჯერ კი - ქედმაღლობისაგან, როდესაც ვინმე შინაგანად ურცხვად იქებს თავს, ზოგჯერ მას დასვენება და შვება შობს. ძილიც ასევე განშვებისაგან იშობა, ზოგჯერ - მარხვისაგან, როდესაც მმარხველი ქედმაღლობით არის შეპყრობილი, ზოგჯერ კი მოწყინებისაგან; ზოგჯერ - ბუნებისგანაც. მრავალმეტყველება ზოგჯერ მოწყინებისაგან გამომდინარეობს და ზოგჯერ - ქედმაღლობისაგან, მოწყინებას კი ზოგჯერ შვება შობს და ზოგჯერაც ღვთის უშიშობა. გმობა ამპარტავნების ნაშობია, ხოლო ზოგჯერ მას ის შობს, რაშიც მოყვასს ვდებთ ბრალს; ანდა იგი ეშმაკის შურისაგან მომდინარეობს. გულფიცხელობას - სიმაძღრე, ულმობელობა და ბოროტი სიყვარული იწვევს; ბოროტ სიყვარულს ან სიძვა შობს, ან - ვეცხლისმოყვარება, ან - ნაყროვანება, ან - ქედმაღლობა და სხვა ამის მსგავსთაგან. ცბიერება ამპარტავნებისა და მრისხანებისაგან იბადება; თვალთმაქცობა - თვითმაამებლობის, თვითრჯულობისა და თავმოთნეობისაგან; მათი მოწინააღმდეგეები კი მოწინააღმდეგე მშობლებისაგან იბადებიან; ბევრი რომ აღარ გავაგრძელო, რადგანაც მათი სათითაოდ აღწერა დიდ დროს მოითხოვს, მოკლედ ვიტყვი, რომ ყველა ზემოაღწერილი ვნების მკვლელი არის სიმდაბლე და ვინც ეს სათნოება მოიხვეჭა, ის ყოველთვის გამარჯვებული იქნება.

48. ყოველგვარი ბოროტების მშობლები სასატკბილობა და მზაკვრობა არიან, ვისაც ისინი დაეუფლებიან, იგი უფალს ვერ იხილავს, ერთ-ერთი მათგანისაგან განშორება ვერანაირ სარგებელს ვერ მოიტანს, თუ მეორეც არ მოსცილდა სულს.

49. შიში, რომელსაც ხელისუფალთა და მხეცების წინაშე განვიცდით, ღვთის წინაშე შიშის მაგალითი უნდა იყოს ჩვენთვის. ხოლო სხეულებრივი სილამაზისადმი სიყვარული ღვთისადმი სიყვარულის სახედ უნდა გვექცეს; რადგანაც არაფერი გვაბრკოლებს, რომ მაგალითები სათნოებათაგან და მათი საპირისპირო საქმეებიდან ავიღოთ.

50. მეტისმეტად აივსო ბოროტი ქედმაღლობით, მზაკვრობითა და ორგულობით სამყარო, ხორციელ ღვაწლსა და შრომას გარდასულ მამათა მსგავსად მოითხოვს, ხოლო მათგვარ მადლს აღარავის ანიჭებს, თუმცა ალბათ არასოდეს ყოფილა ღვთის მადლი ისე აუცილებელი, როგორც დღეს; სამართლიანად მოგვეწია ეს ყოველივე; რადგანაც შრომით კი არა, არამედ - უბრალოებითა და სიმდაბლით გამოავლენს თავს ღმერთი ჩვენს სულში.

51. თუმცა უფლის ძლიერება უძლურებაში ჩნდება, უფალი თავმდაბალ მუშაკს არასოდეს უგულებელჰყოფს.

52. როდესაც რომელიმე მოღვაწეს ხორციელად დაუძლურებულს ვნახავთ, ჩვენი უკეთურებით მისი სასჯელის მიზეზის გამოძიებას ნუ დავიწყებთ, არამედ - სიყვარულით, როგორც საკუთარი თავი, ისე მივიღოთ და როგორც ბრძოლაში დაღლილ მხედარს, ისე ვუმკურნალოთ და მოვასვენოთ.

53. ბევრჯერ უძლურება ცოდვათა განსაწმედელად მოიწევა ჩვენზე, ზოგჯერ კი - გონების დასამდაბლებლად.

54. როდესაც ჩვენი სახიერი და ტკბილი ღმერთი ნახავს ვინმეს, ვისაც მოღვაწეობა ეზარება, მაშინ უძლურების მეშვეობით მრავალჯერ დაამდაბლებს მის ხორცს, ზოგჯერ კი იგი ავადმყოფობით სულს ვნებებისაგან და ბოროტი ზრახვებისაგან განწმენდს.

55. რაც არ უნდა აღესრულოს ჩვენზე, ყოველივე შეიძლება, მოვიღოთ როგორც კეთილად ისე, - საშუალოდ და ისე - ბოროტად

56. სამი ძმა ვნახე, რომელთაც რაღაც უჭირდათ, ერთი განრისხდა, მეორე უმოქმედოდ იდგა, ხოლო მესამე - ხარობდა.

57. ერთგან ვნახე, რომ მიწათმოქმედნი ერთსა და იმავე თესლს თესდნენ, მაგრამ თოთოეულს სხვადასხვაგვარი განზრახვა ჰქონდა; ერთს ვალის გადახდა უნდოდა, მეორეს - სიმდიდრის დაგროვება, მესამეს - უფლის მომადლიერება ძღვნის შეწირვით, სხვას ის სურდა, რომ გზად გამვლელებისათვის თავისი შრომა ეჩვენებინა და მათგან ქება დაემსახურებინა, სხვას - მტრის გულში შიშის და მწუხარების აღძვრა განეზრახა, სხვას - მხოლოდ ის, რომ უსაქმურობისათვის კაცთაგან საყვედური არ დაემსახურებინა.

58. ამ მუშაკების თესლი არის: მარხვა, მღვიძარება, მოწყალება, მსახურება და ამის მსგავსნი. ხოლო ზრახვებში რას ვგულისხმობდი, დაე, თვით ძმებმა დაწვრილებით გამოიკვლიონ.

59. როდესაც წყალს ვავსებთ, ხშირად ბაყაყი ამოყვება ხოლმე; ამგვარადვე, როდესაც სათნოებებს აღვასრულებთ, მათში ხშირად ფარულად ვნებებიც შეერევა. ამიტომ უნდა გავითვალისწინოთ, რომ უცხოთშემწყნარებლობას თან ნაყროვანება მოსდევს, სიყვარულს - სიძვა, გონიერებას - ეშმაკობა, სიბრძნეს - მზაკვრობა, სიმშვიდეს - მოწყინება და მცონარობა, ქალწულობას - სიფიცხე, სიმდაბლეს - თავხედობა, და ყოველივე ამას ერთად კრავს ამპარტავნება.

60. საყვარელნო, ნუ შეწუხდებით, თუ ზოგჯერ რაიმეს სთხოვთ უფალს და იგი აყოვნებს და თქვენს სათხოვარს ყურად არ იღებს.. რადგანაც ღმერთს სურს, რომ ყველა ადამიანი დაუყოვნებლივ უვნებლობას ეზიაროს. მაგრამ თუ ვინმე რაიმეს ითხოვს ღვთისაგან და სათხოვარს არ იღებს, ეს აქ ჩამოთვლილთაგან ერთ-ერთი მიზეზით ხდება: ის ან უდროოდ ითხოვს, ან - უღირსად და ქედმაღლურად, ან თუკი მიეცემა, ამპარტავნებაში ჩავარდნა ელის, ან - სიზარმაცით შეპყრობა.

61. ყველამ იცის, რომ ზოგჯერ ვნებები ცოტა ხნით ან მუდმივად გვტოვებენ, მაგრამ ყველამ არ იცის, თუ რა მიზეზით გვშორდებიან ისინი.

ზოგიერთს - მარტო მორწმუნეს კი არა, არამედ - ურწმუნოსაც ერთის გარდა ყველა ვნება განეშორა; რადგან ეს ერთი ვნება, როგორც ყოველგვარი ბოროტების წინამძღვარი და ყოველგვარი სხვა ვნების მაგიერ მოქმედი და აღმასრულებელი დარჩა, ეს ბოროტება იმდენად დიდი აღმოჩნდა, რომ მან ანგელოზის ეშმაკად გადაქცევა შეძლო.

62. ვნებას საღმრთო ცეცხლის ძალა დასწვავს და განლევს და მისი სულის მიერ აღმოიფხვრება.

63. კიდევ იმისთვის განეშორებიან კაცს ეშმაკები ნებით, რომ იგი უზრუნველობამ შეიპყროს და მერე მოულოდნელად დაესხმიან თავს, გაიტაცებენ და იმდენად ძლიერ ვნებებში დანთქამენ, რომ საკუთარი თავს უკვე თვითონვე აღუდგება წინ და ებრძვის.

64. ვიცი, რომ ეშმაკები შესაძლოა, განეშორონ მაშინაც, როდესაც სული ვნებებს ეჩვევა. ამის მაგალითად ჩვილი ბავშვი გამოდგება, რომელიც ძუძუს წოვასაა მიჩვეული და როდესაც ძუძუს მოსწყვეტენ, საკუთარი თითს წოვს ხოლმე.

65. ვიცი ბოროტი ეშმაკებისა და სულიერი ვნებების განშორების კიდევ ერთი, მეხუთე შემთხვევა, რომელიც უდიდესი უმანკოებისა და სულიერი სიწმიდისაგან მომდინარეობს, რადგანაც სწორედაც, რომ ჭეშმარიტი და სამართლიანია, თუ ასეთი ადამიანები შეწევნას მიიღებენ უფლისგან, „რომელმან განარინნის წრფელთა გულითა“ და მათგანვე ფარულად იხსნის ბოროტებისაგან, როგორც ჩვილებს, რომლებსაც მრავალგზის ხდიან სამოსელს და ისინი კი საკუთარი სიშიშვლს ვერ ხვდებიან.

66. თავისი ბუნებით ბოროტი ვნება ადამიანის ბუნებისათვის თვისობრივი არ არის, რადგანაც ღმერთი არ არის ვნებათა შემოქმედი. სათნოებანი კი მრავლად უწყალობა ჩვენს ბუნებას, რომელთაგანაც ცნობილია: მოწყალება, როგორც თვისობრივი ჩვენი ბუნებისათვის. ამიტომაა, რომ წარმართებიც კი ავლენენ მას ადამიანების მიმართ; თვისობრივია სიყვარული, რადგან ერთმანეთთან განშორება პირუტყვებსაც კი აწუხებთ; სარწმუნოებაც თვისობრივია, რადგანაც ყველა საკუთარი თავიდან იღებს და საკუთარი სულის სიღრმეში შობს მას; იმედი თვისობრივია ჩვენთვის, იმიტომ, რომ იმედით ვინათლებით და ყოველგვარ ხორციელ საქმეშიც გამდიდრების იმედით ვხელმძღვანელობთ: ვთესავთ და ვასესხებთ, ზღვით ვმოგზაურობთ. ამგვარად, როგორც ვთქვით, სიყვარული თვისობრივია ჩვენი ბუნებისათვის, სწორედ სიყვარულია აღსურლება სჯულისა და წინასწარმეტყველებისა. აქედან გამომდინარე სათნოებანი ჩვენი ბუნებისაგან არცთუ შორს ყოფილა და რცხვენოდეს ყველას, ვინც ამბობს, სათნოებათა აღსრულება შეუძლებელიაო.

67. ბუნებაზე აღმატებულია სრული ქალწულების სიწმიდე, ურისხველობა, სიმდაბლე, ლოცვა, მღვიძარება, მარხვა, განუწყვეტელი ტირილი და გლოვა. ზოგიერთი მათგანი კაცთაგან ვისწავლეთ, ზოგი - ანგელოზთაგან, ხოლო ზოგიეთის მასწავლებელი და მომცემელი თვით სიტყვა ღმერთია.

68. როდესაც ორი ბოროტებიდან ერთერთის არჩევა გვიწევს, ნაკლები ბოროტება უნდა ავირჩიოთ; მაგალითად, ზოგჯერ ლოცვის დროს შესაძლოა, რომელიმე ძმა გვესტუმროს, მაშინ ან ლოცვის გაგრძელება მოგვიწევს და ასეთ შემთხვევაში ძმას ვერ ვნახავთ და დავამწუხერბთ მას, ან - ლოცვის შეწყვეტა; მაშინ უნდა მივხვდეთ, რომ სიყვარული ლოცვაზე აღმატებულია, რადგანაც ლოცვა პირადი ღვაწლია, ხოლო სიყვარული ყოველგვარ სათნოებათა მომცველია.

69. სიჭაბუკეში ერთ ქალაქში მივედი, როდესაც სუფრას მივუჯექი, ნაყროვანებისა და ამპარტავნების ზრახვები დამესხნენ თავს; მე შემაშინა ნაყროვანების სულმა, რადგანაც ის სიძვას შობს, ამიტომ ამპარტავნებისაგან ვიძლიე.

70. ერისკაცებში ყოველგვარი ბოროტების საფუძველი ვეცხლის მოყვარეობაა; მონაზონთა შორის კი - სიძვა.

71. ზოგჯერ უფალი, თავისი საიდუმლო განგებულებით, სულიერ ადამიანებში მსუბუქ ვნებებს ტოვებს, რათა ამ უმნიშვნელო და თითქმის უცოდველი ვნებების გამო ეს ადამიანები გამუდმებით აყვედრიდნენ საკუთარი თავს და ამით შეიძინონ სანატრელი სიმდაბლე.

72. ახლადმოსულებისათვის მორჩილების გარეშე შეუძლებელია სიმდაბლის მოხვეჭა, რადგანაც თუ ვინმე რაიმე ხელობას თავისით ისწავლის, ეს მას აუცილებლად ამპარტავნებამდე მიიყვანს.

73. როგორც მამები ამბობენ, სათნოებათა ყოველგვარის სახე ორ სათნოებაში იკრიბება, ესაა მარხვა და მორჩიელბა; ერთი მათგანი ვნებებისაგან იხსნის ადამიანს და მეორე სიმდაბლის საშუალებით ამ გამოხსნილს სამუდამოდ იცავს. ამიტომ გლოვასაც ორგვარი ძალა აქვს, ის ანადგურებს ცოდვებს და სიმდაბლეს ნერგავს.

74. ღვთის მოშიში ადამიანებისათვის დამახასიათებელია მისცენ მათ, ვინც ითხოვს, ისინი, ვინც მათაც კი აძლევენ, ვინც არ ითხოვს, უფრო აღმატებულნი არიან, ხოლო ისინი, ვინც უკან აღარ ითხოვენ თავის მიერ გაცემულს, იმ შემთხვევაშიც კი, როდესაც ამის შესაძლებლობა არსებობს, უვნებლობას არიან მიღწეულნი.

75. საკუთარი თავში ყოველგვარი ვნება და სათნოება გამოვიკვლიოთ და მივხვდეთ რომელ საფეხურზე ვართ: ვიწყებთ, შუაში ვართ თუ დასასრულს მივაღწიეთ.

76. ეშმაკები სამი მიზეზით გვებრძვიან: ან გემოთმოყვარების ან - ამპარტავნების, ან - შურის გამო. უკანასკნელი მართლაც რომ სანატრელია, საშუალო - სრულიად უბადრუკი, ხოლო პირველი - ყოვლად უსარგებლო.

77. არსებობს ერთგვარი გრძნობა, ან - უკეთ რომ ვთქვათ, ჩვევა, რომელსაც „ჭირთა თავსდებას“ უწოდებენ, როდესაც ის დამკვიდრდება კაცში, იგი აღარაფერს შეუშინდება და არც ღვაწლსა და ხორციელ გაჭირვებას უჩვენებს ზურგს.

78. სხვაა ზრახვების დაცვა და სხვაა გონებისა და როგორც „განშორებულ არს აღმოსავალი დასავალსა“, იმგვარადვე აღემატება ეს უკანასკნელი ღვაწლი პირველს.

79. სწორედ ამ გრძნობის თუ ჩვევის მიერ იყვნენ შეპყრობილნი მოწამეები და ამიტომ იყო, რომ სატანჯველის არად ჩაგდება შეძლეს.

80. ერთი საქმეა ილოცო ზრახვების წინააღმდეგ, სხვაა წინააღმდეგობა გაუწიო მათ და სულ სხვა - დათრგუნო და დაამდაბლო ისინი. პირველზე ეს ნათქვამი მოწმობის: „უფალო შეწევნად ჩემდა ისწრაფე“. და სხვა ამის მსგავსნი. მეორეზე: „მიუგო მაყვედრებელთა ჩემთა სიტყვა“. - ანუ შეწინააღმდეგება სიტყვით. და კიდევ: „მყვენ ჩვენ სახდომელ გარემოისთა ჩვენთა“. მესამეს კი ფსალმუნში ნაგალობევი ამოწმებს: „დავყრუვდი და არა აღვაღე პირი ჩემი“. და: „დასდევ საცოი პირსა ჩემსა, მიხდებოდა რა ცოდვილი წინაშე ჩემსა“ და კიდევ: ამპარტავანნი უსჯულოებდეს ფრიად, ხოლო მე“ შენი ხილვისაგან „არა გარდავაქციე“. საშუალონი ხშირად საკუთარი მოუმზადებლობის გამო პირველს მიმართავენ, მაგრამ პირველები მეორეს ვერასოდეს მიწვდებიან, რომ მტერი მისი საშუალებით დაამარცხონ, ხოლო მესამეს სრულად უძლევია ეშმაკები.

81. ბუნებით შეუძლებელია, რომ უხორცო ხორციელმა შემოსაზღვროს, მაგრამ ვინც საკუთარი თავში ღმერთს დაამკვიდრებს, იგი ყოველივეს შესძლებს.

82. როგორც ნებისმიერ ყნოსვის შეგრძნების მქონეს შეუძლია, მიხვდეს, თუ გარშემომყოფთაგან ნელსაცხებელის სურნელი ვისგან მოდის, ასევე განწმენდილი სული შეიცნობს სხვებში როგორც კეთილ სურნელს - რომელიც ღვთისაგან თვითონაც მიიღო, ასევე - ბოროტსიმყრალეს, რომლისგანაც სრულიად გაუცხოებულია; თუმცა სხვები ამას ვერ გრძნობენ.

83. თუმცაღა შეუძლებელია, რომ ყოველი ადამიანი უვნებლობას მისწვდეს, მაგრამ ცხონება და სათნოყოფა ყველასათვის შეუძლებელია.

84. დაე, ნურასოდეს დაგეუფლებიან უცხოტომელები, ანუ - ზრახვები, რომლებიც ღვთის შეუცნობელი განგებულების გზების გამოძიებას გაიძულებენ, ასევე - ხილვები, რომლებიც ადამიანებს ესტუმრებიან ხოლმე და ჩააგონებენ - უგუნურ აზრს, თითქოსდა ღმერთი თვალმღებელია. ყოველივე ეს თავმაღლობის გამოვლინება და მისგან ნაშობი ზრახვებია.

85. ზოგჯერ ვეცხლისმოყვარების ეშმაკები ცდილობენ, სიმდაბლე დაიბრალონ, ასევე პატივმოყვარების ეშმაკები მოწყალების გასაცემად აღგვძრავენ, ასევე - გემოთმოყვარების ეშმაკები, ხოლო თუ ამ ორი უკანასკნელის დათრგუნვას შეძლებთ, მაშინ შეგიძლიათ, მოწყალება დაუბრკოლებრივ გაცსეთ.

86. მითხრეს, არსებობენ თვით ეშმაკების მოწინააღმდეგე ეშმაკებიო, მაგრამ მე მიხვედრილი ვარ, რომ ყოველი მათგანი ჩვენს დაღუპვას ცდილობს.

87. ყოველგვარ ხილულ თუ უხილავ სულიერ საქმეს წინ განზრახვა და კეთილი სურვილი უძღვის, - ღვთის შეწევნასთან ერთად, რადგანაც ამის გარეშე სათნოებები არ აღესრულება.

88. როგორც ბრძენი სოლომონი იტყვის: „ყოველივეს თავისი დრო აქვს და თავისი ჟამი ამ ცისქვეშეთში“. ეს გამონათქვამი იმ საგნებსა და საქმეებსაც შეეხება, რომელთაც მონასტრულ თანაცხოვრებაში აქვთ ადგილი. ამიტომ გონება უნდა მოვიკრიბოთ და ყოველი საქმე დროულად აღვასრულოთ, რადგანაც მოღვაწეს უვნებლობის ჟამიც აქვს და ისეთი დროც, როდესაც ღვაწლის სიმცირის გამოისობით ჯერაც ვნებულ მდგომარეობაში იმყოფება.

არის ჟამი ცრემლისა და არის ჟამი გულფიცხელობისა; არის ჟამი მორჩიელბისა და არის წინამძღვრობისა; არის ჟამი მარხვისა და არის ჟამი ჭამისა; არის ჟამი, როდესაც კაცი ხორცის მტრებს უნდა ებრძოდეს და არის ჟამი, როდესაც ამ მხურვალებას სრულად უნდა მოაკვდინებდეს; არის ჟამი სულიერი ზამთრისა და არის ჟამი გონების სიმშვიდისა; არის ჟამი გულის მწუხარებისა და არის ჟამი სულიერი სიხარულისა; არის ჟამი სწავლისა და არის ჟამი სმენისა; არის ჟამი, როდესაც ამპარტავნება შებილწავს და არის ჟამი, როდესაც სიმდაბლე განსწმენდს;

არის ჟამი ბრძოლისა და ჟამი განსვენებისა; არის ჟამი დაყუდებისა და ასევე - ჟამი უზრუნველობისა, საზრუნავისა და გარესვლისა; არის ჟამი სიმშვიდეში ლოცვისა და ჟამი წრფელი მსახურებისა; ამგვარად, ამპარტავნებით ნურაფრის ძიებას უჟამოდ ნუ დავიწყებთ; ზამთარში ზაფხულის საქმის პოვნას ნუ მოვინდომებთ, ნურც თესვისას მოგვინდება მკა, რადგანაც თესვის ჟამი ჟამია შრომისა, ხოლო მკისას გამოუთქმელ მადლს ვიმკით; მაგრამ თუ უდროოდ მოვინდომებთ რამეს, მასე ვერც თავის დროზე მივიღებთ.

89. ზოგიერთმა ღვთის გამოუკვლეველი განგებულებით საკუთარი ღვაწლის შედეგი მოღვაწეობის დაწყებამდე მოიმკო, ზოგმა - მოღვაწეობის ბოლოს, ზოგიერთმა კი - მხოლოდ სიკვდილის ჟამს; გამოსაკვლევია, ამ სამს შორის რომელია უმდაბლესი.

90. არსებობს სასოწარკვეთილება: ცოდვათა სიმრავლის, სინდისის დამძიმების და უაღრესი მწუხარების გამოისობით; როდესაც სული დაწყლულდება და ყოველივე ამის სიმძიმისაგან სასოწარკვეთილების უფსკურლში ჩავარდება; არსებობს ასევე სასოწარკვეთილება, რომელსაც ამპარტავნება და ქედმაღლობა მოაწევს სულს, როდესაც დაცემული კაცი ფიქრობს, რომ ეს დაცემა მისთვის დაუმსახურებელი და შეუფერებელია; თუკი ვინმე ამას დაუფიქრდება, მიხვდება, რომ ამ ორ მდგომარეობას შორის ასეთი განსხვავება არსებობს: პირველი მათგანი დაუდევრობას მიჰყოფს ხელს, ხოლო მეორე სასოწარკვეთილებისაგან - ღვაწლს. მაგრამ ამით ვერ ეშველებათ, იმიტომ რომ პირველს მარხვა და ღვთის სასოება განკურნავს, ხოლო მეორეს - სიმდაბლე და სხვათა განუკითხველობა.

91. ყოველგვარი საქმის დაწყებისას: მორჩილებაში იქნები თუ - არა, შენი ღვაწლი ხილული იქნება, თუ - უხილავი, კანონად და წესად ერთი რამ გაიხადე: გამოსცადე ჭეშმარიტად ღვთისათვის აღასრულებს მას?! მაგალითად, თუკი დამწყებები ვართ, რაიმე საქმეს ვაკეთებთ, მაგრამ ამით ჩვენს მიერ მანამდე მოხვეჭილი სიმდაბლე არ იზრდება, გამოდის, რომ ღვთისათვის არ ვიღწვით; ეს საქმე დიდი იქნება თუ მცირე, დამწყებთათვის მთავარი ის არის, რომ ღვაწლი უფლის ნებასთან თანხვდომილი იყოს. საშუალოებში ის შინაგან ბრძოლას დააცხრობს, ხოლო სრულთათვის საღმრთო ნათლის გამრავლება და სიუხვე მოაქვთ.

92. მცირე ცოდვა დიდი ადამიანებისათვის შესაძლოა, მცირედ აღარ ჩანდეს, ხოლო პატარასთან დიდი ცოდვა შეიძლება, დიდიც არც იყოს.

93. როდესაც ცას ღრუბელი გადაეყრება, მზე კარგად მაშინ გამოჩნდება, ხოლო სული მაშინ იხილავს საღმრთო ნათელს, როდესაც ძველი ცოდვებისაგან განიწმიდება.

94. სხვა რამ არის ცოდვა და სხვა - უქმობა; სხვა რამ არის უქმობა და სხვა - ვნება; სულ სხვაა დაცემა; ვისაც ღვთისგან ამის შეცნობა შეუძლია, დაე გამოიძიოს.

95. ზოგიერთი სხვა სულიერ ნიჭზე და მადლზე მეტად სასწაულმოქმედების და წინასწარმეტველების ნიჭს ნატრობს, მან არ იცის, რომ ძალიან ბევრია ამაზე აღმატებული ნიჭი, რომელიც დაფარულია და ამდენად - დაცემისგან დაცული.

96. ვინც სრულად განწმენდილია ცოდვებისაგან, იგი მოყვასის სულს, ხედავ, მაგრამ მის არსებას კი - ვერა; ვერ გრძნობს, როგორ განწყობილებაზეა იგი, რას განიცდის, ხოლო, იგი, ვინც ჯერ კიდევ მოღვაწების გზაზე დგას, ხორციელ საქმეებში მოყვასის სულსაც შეიცნობს.

97. მცირე ცეცხლი ხშირად ყოველ ნივთს განწმენდს, მცირე ხვრელი კი ყოველგვარ შრომას ცარიელზე ტოვებს.

98. ბევრჯერ, როდესაც ეს ჩვენი მტერი ხორცი მოგვასვენებს, გონების ძალას მაშინ ვიგრძნობთ ხოლმე და დამღუპველი მხურვალება აღარ გვაწუხებს; ზოგჯერ კი - პირიქით, სხეულის დათრგუნვა მაში ბოროტ აღძვრას შობს, რათა საკუთარი თავზე კი არ ვამყარებდეთ იმედს, არამედ მასზედ, ვინც უხილავად მოაკვდინებს ჩვენს ცოცხალ მტერს - სხეულს.

99. როდესაც ისეთ ადამიანებს ვნახავთ, ვისაც ღვთის მიერ ვუყვარვართ, მათ მიმართ განსაკუთრებული სიფრთხილეა საჭირო, რათა არ გავკადნიერდეთ, რადგან არაფერი აქრობს სიყვარულს ისე და არ შობს სიძულვილს, როგორც - კადნიერება.

100. სულიერი თვალი, ანგელოზების შემდგომად ყველაზე მშვენიერი და კეთილი რამ არის, ის მშვენიერებით ყოველგვარ ქმნილებას აღემატება. ამიტომ ხშირად მათ ვინც თავად ცოდვით იძლევიან, შეუძლიათ მათდამი სიყვარულის გამო, სხვების სულის იდუმალ ზრახვებს ჩაწვდნენ, განსაკუთრებით მაშინ, თუ ისინი ხორციელად არ არიან შებილწულნი.

101. რადგან უხორცო ბუნებისთვის არაფერია ისე საძულველი, როგორც - ხორციელი; ვინც ამას წაიკითხავს, კარგად გაიაზროს.

102. სულით უძლური უფლის მიახლოებას ჭირისა და ხორციელი განსაცდელის სიმრავლით უნდა ხვდებოდეს, ხოლო სრულნი სულიწმიდის მოვლინებით და მადლის გამრავლებით უნდა შეიცნობდნენ.

103. არიან სრულნი, რომლებიც საღმრთო სურვილით მხნევდებიან და გულის სიმდაბლით დიდ სათნოებებს აღასრულებენ. სხვები კი იმავე საქმეს ამპარტავნებით შეუდგებიან და სირცხვილში ჩავარდებიან ხოლმე.

104. არის ეშმაკი, რომელიც სარეცელზე წოლისას მოვა და ბოროტი და უწმინდური ზრახვებით ცდილობს ჩვენს შებილწვას; ამიტომ თუ ჩვენ უდებება დაგვძლევს, მის წინააღმდეგ ლოცვით არ აღვიჭურვებით და ამ ბოროტი ზრახვებით დავიძინებთ, ბილწი სიზმრები მოგვიცავს.

105. არის კიდევ ეშმაკი, რომელსაც მსტოვარი ეწოდება და რომელიც გაღვიძებისთანავე წარმოგვიდგება და ჩვენს პირველივე აზრებს შებილწავს.

106. ყოველი დღის დასაწყისი უფალს მიუძღვენი, რათა გათენებისთანავე მის მიერმა ზრახვებმა დაიმკვიდრონ შენში, და არა - ეშმაკეულმა, რადგანაც, ვისაც თუ ახლადდაწყებული დღე როგორ ჩაივლისო.

107. ერთმა ღირსეულმა მოღვაწემ ყურადსაღები რამ მითხრა: - გათენდა თუ არა, მაშინვე ვხვდები, თუ ახალდდაწყებული დღე როგორ ჩაივლისო.

108. ღვთისმსახურებისა და წარწყმედის უამრავი გზა არსებობს; ხშირად ხდება, რომ ერთისთვის მოუხერხებელი გზა მეორისთვის ძალზედ წარმატებულია, და ამასთან: ორივე მოგზაურის მიზანი უფლისთვის სათნოა.

109. როდესაც რაიმე განსაცდელი შეგვემთხვევა, მაშინ გვებრძვის ეშმაკი, რათა რაიმე ბოროტი ვთქვათ ან მოვიმოქმედოთ, ხოლო თუ ამას ვერ გვაქნევინებს, მაშინ ფარულად მოვა და ამპარტავნებით სავსე მადლობას დანერგავს ჩვენში.

110. ვინც ზეციურ საქმეებს იქმს, სიკვდილის შემდეგ ზეცაში ადის, ხოლო, ვინც ქვეყნიურზე ფიქრობდა, მისი ადგილი ქვემოთ იქნება. გარდაცვლილთაგან შუაში არავინ დარჩება.

111. უფლის ქმენილებათაგან მხოლოდ სულია, რომელიც ცალკე კი არ არსებობს, არამედ სხვასთან (სხეულში). და საოცარია, როგორ შეუძლია მას არსებობა იმის გარეშე, საიდანაც სიცოცხლე მიიღო?!

112. კეთილ ასულებს დედები შობენ, თვითონ დედებს - უფალი; მათ მოწინააღმდეგე ბოროტ ასულებსაც დედები შობენ, ამ დედებს კი - ეშმაკი.

113. მშიშარა სამბრძოლოდ ნუ გამოვა - ამბობს მოსე, უფრო ზუსტად კი ამას ღმერთი ამბობს; რათა მისი უკანასკნელი სულიერი დაცემა იმ პირველ - ხროციელზე უარესი აღმოჩნდეს.

ყოველ ხორციელი სხეული ხორციელი თვალით იხედება, ხოლო საღმრთო სათნოებათა გონიერი თვალი არის გამოძიება და შეცნობა.

გაგრძელება