– წმიდაო მამაო, ადრე თქვენ ამბობდით, რომ რამდენადაც გაურბიხარ ადამიანურ ნუგეშს, იმდენად ხდები საღვთო ნუგეშის მიმღები. რომ სწორედ ამიტომ ხდება, რომ როდესაც მშიერი ხარ, ლოცვას უკეთ შეიგრძნობ.
– დიახ, მაგრამ გარდა ამისა, ერთ მშიერს მეორისა ესმის. მაძღარი მშიერს ვერ გაუგებს, შევიტყვე რომ ერთ ქალაქში საჭმელს ყრიან, მოშორებით კი ცხოვრობენ რუსეთიდან ლტოლვილები, რომელთაც საკვებად არაფერი აქვთ, ეს საწყლები თავს სათბურებსა და თუნუქის ფარდულებში აფარებენ. დავუშვათ, რომ ვინც საკვებს ყრის არ იცის, რომ მის გვერდით გაჭირვებული ადამიანები არიან. მაგრამ, რატომ არ იკითხავს, რომ შეიტყოს?! ყრიან საჭმელს! ჩვენ იმ უსარგებლოსაც კი არ გავცემთ, რაც გვაქვს. როდესაც ერთ ადამიან აუცილებელის ყიდვაც კი არ შეუძლია,ხოლო მეორეს აქვს ნივთები, რომელსაც არც თვითონ ხმარობს და არც იმას აძლევს, ვისაც სჭირდება, ეს ცოდვაა. ჩემთვის ეს ყველაზე დიდი ტანჯვაა. საშინელ სამსჯავროზე ქრისტე გვეტყვის: „მშიოდა – და არა მეცით მე ჭამადი“ [1]. ზოგიერთებს ყველაფერი აქვთ და ამბობენ – „დღეს სიღარიბე არ არსებობს“. მოყვასზე ისინი არ ფიქრობენ, ისინი სხვის ადგილას არ აყენებენ საკუთარ თავს, რომ არ შეშფოთდნენ და სიმშვიდე არ დაკარგონ. მაგრამ ასეთი შინაგანი განწყობით როგორ შესძლებენ ისინი ღატაკი სპოვნას?! თუ ადამიანი სხვაგვარად ფიქრობს, მაშინ ის იპოვის ღატაკს და იპოვის იმასაც, რაც მას სჭირდება. რამდენი ობოლია ,რომელსაც საკუთარ თავზე ვერავინ აიღებს! ადამიანები ივიწყებენ მათ, ვინც იტანჯება. მათ გონებაში ისინი არიან, ვინც არხეინად ცხოვრობს და მათ კი არა, ვინც იტანჯება, არამედ სწორედ ამათ ადარებენ საკუთარ თავს, მაგრამ იმათზე რომ იფიქრონ, მაგალითად ჩრდილოეთ ეფირის (ალბანეთის) საბრალო მოსახლეობაზე, რომლებიც იმის გამო, რომ პირჯვარი გადაიწერეს, ოცი წლის განმავლობაში, ვიწრო სენაკში ერთმანეთზე მიყრილები არიან. ჩამწკრივებულები! მაშინ ადამიანები ყველაფერს სხვაგვარად შეხედავდნენ, საშინელებაა! ჩვენ ამაზე ფიქრიც კი არ შეგვიძლია. იცით, რას ნიშნავს ეს ზედიზედ ყოფნა?! ვერც სხედან, ვერც წვანან, ვერც დგანან... და რა ფანჯარაზეა ლაპარაკი, ისიც კარგია კედელში რაიმე ხვრელი თუ იქნება?
– ე.ი. როგორც სამარეში, წმიდაო მამაო!
– სამარეში ფეხები მაინც გაქვს გაშლილი. რა სატანჯველია! დღეს ქვეყანაზე ბევრი მწუხარებაა, იმიტომ რომ საომარ მასალებს ამზადებენ, ხალხი კი ბედის ანაბარა მიატოვეს. მე მინახავს აფრიკაში ხალხი როგორ ჭამდა აქლემის განავალს. ადამიანის სხეული იქ სხეულს არ გავს. ბაყაყებივით არიან. გულმკერდი წნელის კალათას მიუგავთ! რატომ მტკივა? ჩვენ ყველაფერი გვაქვს და ამიტომ სხვებზე გული არ შეგვტკივა. და კიდევ სამოთხეში გვინდა მოხვედრა!
1958 წელს, როდესაც სტომიონის მონასტერში ჩავედი, კონიცაში იყო ერთი პროტესტანტი, რომელმაც ამერიკიდან ეკონომიური მხარდაჭერის წყალობით ოთხმოცი ოჯახი პროტესტანტობაზე მოაქცია. მან მათი შეკრებებისთვის სამლოცველო სახლის მოწყობაც კი მოასწრო. საბრალო ადამიანები დიდ გასაჭირში იყვნენ, უდიდესი სიღატაკე მათ აიძულებდა პროტესტანტები გამხდარიყვნენ, იმიტომ, რომ ეს უკანასკნელნი მათ მატერიალურად ეხმარებოდნენ, სწორედ მაშინ ამ საცოდავთაგან ერთერთმა მითხრა: „დიახ, პროტესტანტი კი არა, მზადა ვარ ებრაელი გავხდე, იმიტომრომ გაჭირვებაში ვარ“. ეს რომ მოვისმინე ვთქვი: – „რაღაც უნდა ვიღონოთ“. შევკრიბე ადამიანები, რომლებიც მატერიალურად შეძლებულები იყვნენ და სხვების დახმარება შეეძლოთ. მე ვესაუბრ ემათ. ისინი, საწყლები მაშინ სრულიად ერული ადამიანები იყვნენ, მაგრამ კეთილი განწყობა ჰქონდათ, კერძოდ, ერთ-ერთს ამ ხალხიდან, მიუხედავად იმისა, რომ აბსოლიტურად ერულ ცხოვრებას ეწეოდა, ძალიან ფართო გულის პატრონი იყო. პირველად, როდესაც ის ვნახე, ვთქვი: – „გარედან ფუტუროს ჰგავს, მაგრამ შიგნიდან ანათებს“. ამგვარად, გადავწყვიტეთ, ფული შეგვეგროვებინა და დაგვერიგებინა ღარიბი ოჯახებისათვის. მე ვურჩიე ამ შეძლებულებს, რომ ფული თვითონ მიეტანათ ღარიბებისათვის, რომ ლმობიერება ეგრძნოთ და თავადაც სარგებლობა მიეღოთ. ამგვარად მათი გულები ქვისაც რომ ყოფილიყო, მოლბებოდა და ადამიანური გახდებოდა. ამგვარად გაიღო მათთვის სამოთხის კარი, მოკლე ხანში ყველა ეს ქველმოქმედი შეიცვალა, იმიტომ, რომ ნახეს ის ტკივილი მათ გვერდით რომ ცხოვრობდა და მათ უკვე აღარ ართობდათ კლუბებსა და საცეკვაო მოედანზე სიარული. – „შენ ჩვენ განგვაიარაღე. – მეუბნებოდნენ ისინი, – ეხლა გასართობად როგორღა ვივლით?!“ ისინი ეკლესიასაც დაუახლოვდნენ და ერთ მათგანზე ისიც შევიტყვე, რომ მგალობელი გამხდარა. მაგრამ ის ოთხმოცი ოჯახიც, ღვთის მადლით, ერთმანეთის მიყოლებით დაუბრუნდა მართლმადიდებლობას. შემდეგ, როდესაც უკვე ამერიკელი პროტესტანტები მოვიდნენ იმის სანახავად, თუ რას მიაღწია პროტესტანტმა მქადაგებელმა, ის გაასამართლეს, იმიტომ, რომ მიმდევრები მას აღარ ჰყავდა.
– წმიდაო მამაო, ზოგიერთს უჭირს და დახმარებას მაინც არ ითხოვს, სხვებიც არაფერს ამბობენ.
– ბევრს რცხვენია და რეპუტაციის შელახვა არ სურს, ასეთ ადამიანებს სხვაზე მეტად ესაჭიროებათ დახმარება და სწორი იქნება, თუ პირველ რიგში სწორედ მათ დავეხმარებით. მე ვიცნობ ორ ექიმს, რომელთაც ერთხელ რაღაც უბედურება შეემთხვათ და ფული ასპირინისათვისაც კი არ ჰქონდათ, ადამიანი, რომლის გულშიც სიყვარულია, მხოლოდ იმით არ დაკმაყოფილდება, რომ მისცეს მათ, ვინც მოწყალებას ითხოვს, არამედ თვითონვე ეძებს ადამიანებს, რომ დაეხმაროს მათ. დედაჩემი გამუდმებით ამის გაკეთებას ცდილობდა.
თუკი ადამიანს შესაძლებლობა აქვს და მოწყალებას გასცემს, შეუძლებელია იმის გარკვევა, აქვს თუ არა მას სიყვარული, იმიტომ, რომ იგი შესაძლოა, იმისათვის გასცემდეს, რომ რაღაც ნივთები თავიდან მოიშოროს. სიყვარული მაშინ ჩანს, როდესაც თავადაც გაჭირვებული კაცი გასცემს. ვთქვათ, მე ვთვლი, რომ სიყვარული მაქვს, იმისათვის, რომ ჩემი სიყვარული გამოსცადოს, ღმერთი მიგზავნის ღატაკს. მაგალითად, თუ მე ორი საათი მაქვს, ერთი კარგი და ერთიც მცირედ დაზიანებული და ღატაკს ამ დაზიანებულს მივცემ, გამოდის, რომ მე მეორე ხარისხის სიყვარული მაქვს. ხოლო თუ ნამდვილ სიყვარულს ვფლობ, მას უკეთეს საათს მივცემ. მაგრამ აქ ზარალის ლოგიკა ამეტყველდება: – „კარგი როგორ მივცე?! იმ დროს, როდესაც საათი საერთოდ არა აქვს, მისთვის ძველიც საკმარისია“. – და მე მას ძველ საათს ვაძლევ. მაგრამ, რადგანაც აძლევ სწორედ ძველს, ეს იმას ნიშნავს, რომ შენში ისევ ცოცხლობს ძველი კაცი, ხოლო თუ ახალს აძლევ, მაშინ შენ განახლებული ადამიანი ხარ. ხოლო ის მდგომარეობა, როდესაც ძველსაც და ახალსაც სახლში იტოვებ და არაფერს აძლევ, უკვე ჯოჯოხეთური მდგომარეობაა.
– წმიდაო მამაო, ამ მდგომარეობიდან გამოსვლა რანაირად შეიძლება?
– ასე უნდა განვსჯიდეთ: „ღატაკის ადგილას თვით ქრისტე რომ ყოფილიყო, რას მივცემდი მას? რა თქმა უნდა – საუკეთესოს“. ამგვარად ხვდება ადამიანი, თუ რა არის ჭეშმარიტი სიყვარული, იღებს მტკიცე გადაწყვეტილებას (რომ მისდევდეს მის პრინციპებს) და სხვა შემთხვევაში უკვე საუკეთესოს გასცემს. თავდაპირველად ეს შეიძლება ცოტა ძნელიც იყოს მისთვის, მაგრამ თუ ასე იღვაწებს, იმ მდგომარეობამდე მივა, რომ სხვათა დასახმარებლად ძველსაც გასცემს და ახალსაც. შეიძლება თვითონ საერთოდ უსაათოდ დარჩეს, მაგრამ სამაგიეროდ, ქრისტე იქნება მასში და გაიგონებს ტკბილ ძგერას საკუთარი გულისა, რომელიც საღვთო სიხარულით იხარებს. თუკი შენ ვინმე „მიგიღებდეს სამოსელსა შენსა“, და შენ იმ პერანგსაც გასცემ, რომელიც გაქვს, მაშინ შემდეგში შენ ქრისტე შეგმოსავს. თუკი ვინმე უბედურზე გული შეგტკივა და ეხმარები მას, იფიქრე, თუ რა მსხვერპლს გაიღებდი, მის ადგილას თავად ქრისტე რომ ყოფილიყო. ამგვარად აბარებს ადამიანი გამოცდებს. მოყვასის სახეში მორწმუნე ქრისტეს ხედავს, ხოლო ქრისტე თვითონვე ამბობს, რომ როდესაც რაიმეს აკეთებთ უბედურებისათვის, ამას აკეთებთ ჩემთვის [4]. რათქმაუნდა, თითოეულს მისთვის განკუთვნილი პატივი უნდა მივაგოთ, მაგრამ სიყვარული ყველასადმი ერთი და იგივე უნდა იყოს, მინისტრი და ღატაკი, გენერალი და ჯარისკაცი მორწმუნის გულში ერთსა და იმავე ადგილზე უნდა იდგნენ.
– წმიდაო მამაო, რატომ ხდება, რომ ზოგჯერ, ადამიანი, რომელსაც მოწყალებას მისცემენ, უპატივცემულოდ ექცევა მის კეთილისმყოფელს?
– ეშმაკი შემოიჭრება და აღაშფოთებს მას, რომ იგი, ვისაც ჩვენ დავეხმარეთ, ცუდად მოგვექცეს და ამით ჩვენ განგვარისხებს. ამის გამო ვკრგავთ ჩვენს მიერვე გაკეთებულ სიკეთეს. ადამიანი დამნაშავე არ არის, მას ეშმაკი უბიძგებს, რომ ყველაფერი დაგვაკარგინოს. როდესაც კეთილ საქმეს აკეთებთ, ისეთი გრძნობა იქონიეთ, რომ მოვალენი ხართ აკეთოთ და განსაცდელთან შესახვედრად მზად იყავით, რომ არ დაკარგოთ ის სიკეთე, რომელიც აღასრულეთ და ამ სიკეთის ყოველგვარი შედეგი თქვენი იყოს. მაგალითად, ადამიანი სწირავს რაღაც თანხას და ამის ვინმესთვის ჩვენება არ უნდა, მაგრამ აღიძვრება ეშმაკი და სხვებს აიძულებს მას უთხრან: – „შენ ხომ ვეცხლისმოყვარე ხარ – არაფერი შეგიწირავს, აი, ამან და ამან ეს გააკეთა ამან. და ამან კი – ის“. ასე აიძულებს ეშმაკი ამ ადამიანს, რომ თავმდაბლად მიუგოს: – „მეც გავაკეთე სამადლო საქმე... საავადმყოფო ავაშენე“. ანდა მტერი აიძულებს მას განრისხდეს და განაცხადოს: – „ვინ, მე?! მე ის ადამიანი ვარ ვინც ესეც გააკეთა და ისიც!“ და ამგვარად ის კარგავს... ყველაფერს. ანდა ეშმაკი უბიძგებს იმ ადამიანს, ვისაც მან მოწყალება მისცა, რომ უთხრას მას: – „წუწურაქოო“ რომ ამ ქველმოქმედმა მას მიუგოს; – „რაო?! მე ვარ ექსპლუატატორი?! მე ის ადამიანი ვარ, ვინც შენ ესა და ეს გაგიკეთა“. – „აი, ეს უმადური, მე, რა თქმა უნდა, მისგან მადლობა არ მინდოდა, მაგრამ ის მაინც აღიაროს, რომ სიკეთე გავუკეთე!“ თუკი ადამიანი თავისი დამსახურების აღიარებას ეძიებს, ის ყველაფერს კარგავს. თუკი ქველმოქმედი კეთილი განზრახვით იტყვის: – „კარგიც არის, რომ მან სიკეთე დაივიწყა“. ანდა ამას: – „იქნებ ის გაბრაზებული იყო, ან დაიღალა და ამ ტონით იმიტომ მელაპარაკა“. ის ამართლებს მოყვასს და თვითონაც არაფერს კარგავს. როდესაც სამაგიეროს არ ველით, წმიდა სასყიდელს ვფლობთ. ქრისტემ ჩვენთვის ყველაფერი გააკეთა, ჩვენ კი ჯვარს ვაცვით იგი. როგორ ვგალობთ ტაძარში? – „მანანას წილ ნაღველი...“ [5] ასე რომ, ყოველთვის ვეცადოთ, ისე ვაკეთოთ სიკეთე, რომ მისთვის სამაგიეროს არ ველოდეთ. ვინც გასცემს, საღვთო სიხარულს მიიღებს. ადამიანს ორი სიხარული აქვს: ერთი, როდესაც იგი იღებს და – მეორე, როდესაც იგი გასცემს. სიხარული, რომელსაც მიღებისას განიცდის, ვერ შეედრება იმას, რასაც გაცემისას გრძნობს. იმისათვის, რომ ადამიანი მიხვდეს, ნამდვილად წარემატება თუ არა სულიერ ცხოვრებაში, მან პირველ ყოვლისა, საკუთარი თავი უნდა გამოსცადოს, მაშინ ხარობს, როდესაც გასცემს, თუ მაშინ, – როდესაც იღებს. გუნება უფუჭდება, როდესაც მას აძლევენ და უხარია, როდესაც თვითონ გასცემს?! და კიდევ: თუკი იგი სულიერთან მიმართებაში სწორად მოღვაწეობს, თავის მიერ გაკეთებულ სიკეთეს ის არასოდეს იმახსოვრებს, მაგრამ ასევე, არასოდეს ივიწყებს უმცირეს სიკეთესაც კი, რომელიც მას მიაგეს. მას სხვათა მიერ მის მიმართ აღსრულებულ უმნიშვნელო სიკეთეზეც კი არ შეუძლია თვალის დახუჭვა. თვითონ შესაძლოა ვიღაცას მთელი ვენახი აჩუქა და დაავიწყდა ეს, მაგრამ ერთი ყურძნის მტევნის დავიწყება, რომელიც მის მიერ ნაჩუქარიდან მიართვეს, არასოდეს შეუძლია. შეიძლება მან ვინმეს მრავალი სხვადასხვა ხის ხატი მისცა და ეს არ ახსოვს, მაგრამ თუ ის ვინმე მას ერთ პატარა პლასტიკატზე დაწებებულ ხატს აჩუქებს, მას გული აუჩუყდება და მიუხედავად იმისა, რომ ხატი მეტად იაფფასიანია, ფიქრს დაიწყებს, სამაგიერო როგორ გადაიხადოს. მან შეიძლება, მთელი ეკლესია ააშენოს, მშენებლობასთან მიწაც შესწიროს და ეს დაივიწყოს. ანუ – სწორი სულიერი გზა ასეთია: – დაივიწყე შენს მიერ გაკეთებული სიკეთე და გახსოვდეს ის სიკეთე, რაც სხვებმა გაგიკეთეს. ვინც ამ მდგომარეობამდე მივა ის ხდება ადამიანი – ღვთის კაცი. თუკი ვინმე გამუდმებით ივიწყებს სიკეთეს, რომელიც მას სხვებმა გაუკეთეს და გამუდმებით ახსოვს ის, რაც თვითონ გააკეთა, ამგვარი ღვაწლი იმის საპირისპიროა, რაც ქრისტეს სურს. ასევე, ამ სახის ანგარიშები: „შენ მე ეს გამიკეთე და მე შენ ამასგაგიკეთებ“. წვრილმანი ბაზარია. მე ვცდილობ იმას მივცე, ვისაც ძალიან უჭირს. მე ბაზრულ ვაჭრობამდე არ დავწვრილმანდები: „ვიღაცამ ეს წიგნები მომცა, ეხლა მე მისი ამდენი მმართებს, უნდა მივცე, რომ გავსწორდეთ“. ანდა: „თუკი იმან მე არაფერი მომცა, ვერც თვითონ მიიღებს ჩემგან რამეს“. ეს ნამდვილად ძალიან ადამიანურია.
ის, ვინც რაიმეს იღებს, ადამიანურ სიხარულს განიცდის, ხოლო ის, ვინც გასცემს, საღვთო სიხარულს მიიღებს. ჩვენ საღვთო სიხარულს გაცემა გვანიჭებს, მაგალითად, როდესაც ვინმე რაიმე წიგნს მაძლევს და ის ამ დროს სულიერად საღვთოდ ხარობს, მე კი, წიგნის მიღებისას, ადამიანურ სიხარულს ვგრძნობ. ამ წიგნს თუ სხვას გადავცემ ჩემთან საღვთო სიხარული მოვა, ხოლო იგი, ვინც მას მიიღებს, ადამიანურად გაიხარებს. თავის მხრივ – სხვისთვის გადაცემისას საღვთო სიხარულს ისიც იგრძნობს, ხოლო ადამიანურ სიხარულს განიცდის იგი, ვინც წიგნი მიიღო, მაგრამ შემდეგში ისიც თუ სხვისთვის მიცემას მოისურვებს საღვთო სიხარულით აღივსება და ა.შ. ხედავთ, ერთი ნივთის საშუალებით რამდე ნადამიანს შეუძლია გამოსცადოს, როგორც საღვთო, ისე ადამიანური სიხარული.
მოწყალების გაღების სიხარული უნდა ვისწავლოთ. ადამიანი სწორ პოზიციას იკავებს თუ ის გაცემისას გახარებულია. მაშინ ის ქრისტეს „ქსელზეა გადართული“ და საღვთო სიხარულს ფლობს. სიხარული, რომელსაც იგი განიცდის, სულ ერთია გასცემს რამეს თუ ეხმარება ვინმეს, თავის თავში საღვთო ჟანგბადს შეიცავს, მაგრამ როდესაც ადამიანს ახარებს ის, რომ რაიმეს იღებს, ან და ის რომ სხვები მისთვის მსხვერპლს იღებენ, მისი სიხარული მყრალი და სულის შემხუთველია. ადამიანები, რომლებიც საკუთარ „მეს“ არად აგდებენ და სხვებისთვის იხარჯებიან, ძალიან ჩქარა გაგვასამართლებენ ჩვენ. როგორ სიხარულს განიცდიან ისინი! მათ ქრისტე მფარველობს. მაგრამ ადამიანების უმრავლესობას მიღება უფრო ახარებს. ისინი საღვთო სიხარულს აკლდებიან და ამიტომაც იტანჯებიან. ქრისტე ლმობიერია ჩვენდამი, როდესაც ჩვენ მოყვასი საკუთარ თავზე მეტად გვიყვარს და საღვთო მხიარულებით გვავსებს. აბა, შეხედეთ ის არ შემოიფარგლა მცნებით „შეიყვარო მოყვასი შენი ვითარცა თავი თვისი“, [6] არამედ საკუთარი თავი მსხვერპლად შესწირა ადამიანებს.
– წმიდაო მამაო, აი, ორი პატარა ძმა. უმცროსი გასცემს, უფროსი კი – არა.
– მშობლებმა უფროსსაც უნდა ასწავლონ რომ გაცემაში სიტკბოება იპოვოს და თუ უფროსი ამაზე იზრუნებს, იგი მიიღებს მეტ სასყიდელს, ვიდრე უმცროსი, რომელიც თავისი ბუნებიდან გამომდინარე გასცემს და მასზე უკეთესი გახდება.
– წმიდაო მამაო, როგორ განვთავისუფლდეთ გულნამცეცობისაგან, რომელიც სხვებისთვის მიცემაში გვიშლის ხელს.
– შენ რა, ძუნწი ხარ?! გაჩვენებ მე შენ! გაგაგდებ! მორჩილებაზეც, მაგალითად არქონდარიკში [7] თუ მუშაობ წინასწარვე აიღე კურთხევა, რომ უნდა გასცე (რომ მერე ყოველ ჯერზე კურთხევის აღება არ დაგჭირდეს). ხედავ რა განურჩევლად აძლევს ღმერთი თავის კურთხევას განურჩევლად ყველას?! გაცემას თუ არ მიეჩვევი, მერე სიძუნწეს ისწავლი და სხვისთვის რაიმეს გაღება უკვე ძალიან გაგიჭირდება.
ვეცხლისმოყვარე არის ყულაბა, ის სხვებისთვის აგროვებს. ამგვარად ის გაცემის სიხარულსაც აკლდება და საღვთო სასყიდელსაც. – „რისთვის აგროვებ – ვკითხე ერთ მდიდარს. – არაფერში გჭირდება, რას უზამ ახლა ამ ქონებას?“ – „რომ მოვკვდები აქ დარჩება“ – მპასუხობს იგი. – „მე კი გაკურთხებ, რომ ყველაფერი, რასაც დააგროვებ, იმ ქვეყნად თან წაიღო“. ვეუბნები ისევ. – „აქ, აქ დარჩება, თუ მოვკვდები სხვებმა რაც უნდა ისუქნან“. – „აქ კი დარჩება, მაგრამ ამოცანა იმაში მდგომარეობს, რომ საკუთარი ხელით გასცე, ვიდრე ცოცხალი ხარ!“ ვუთხარი ბოლოს მე. მომხვეჭელ ადამიანზე სულელი არ არსებობს, ის გამუდმებით კრებს, გამუდმებით გაჭირვებაში ცხოვრობს და საბოლოოდ თავისი დანაზოგით მარადიულ სატანჯველს ყიდულობს. მომხვეჭელი სისულელის უკანასკნელ ზღვარზეა დასული, იმიტომ რომ ის მატერიალურ სიკეთეს სხვებისთვის არ გასცემს, იხრჩობა მასში და კარგავს ქრისტეს.
ძუნწს ხალხი დასცინის. იყო ერთი მემამულე, ძალიან მდიდარი: ერთ ოლქში მიწა ქონდა, ათენში აპარტამენტები, მაგრამ ნამეტანი ძუნწი იყო. ერთხელ მან მუშებისათვის, რომლებიც მის მინდვრებში მუშაობდნენ, ლობიოს შეჭამანდი მოამზადა ქვაბში – მჟავე-უმჟავესი. იმ დროში კი საბრალო მუშები მუშაობას დილით, მზის ამოსვლისთანავე იწყებდნენ და მხოლოდ მზის ჩასვლისას ამთავრებდნენ. შუადღისას, როდესაც ისინი დასასვენებლად დასხდნენ, ბატონმა შეჭამანდი დიდ ტაფაზე დაასხა და სადილად უხმო მათ. საწყალი მუშები შემოუსხდნენ გარშემო და დაიწყეს ჭამა: ისეთ ლობიოს იღებენ კოვზით, ნამდვილი სალაფავია! ამ მუშებიდან ერთ-ერთმა კარგი ხუმრობა იცოდა, გადადო კოვზი, გავიდა გვერდზე, გაიხადა ფეხსაცმელი და წინდები და ისეთი სახე მიიღო,თითქოს ტაფაში ჩახტომას აპირებდა. – „რას აკეთებ?“ ეკითხებიან დანარჩენები. – „რას და შიგ მინდა ჩავხტე, იქნება ერთი ცალი ლობიო მაინც ვიპოვო!“ აი ასეთი ძუნწი იყო ეს საცოდავი მემამულე, ამიტომ ათასჯერ უკეთესია, როდესაც ადამიანი მფლანგველია, ვიდრე – ძუნწი.
– წმიდაო მამაო, სიძუნწე, ეს ავადმყოფობაა.
– საშინელი ავადმყოფობა! არ არსებობს უარესი სნეულება, ვიდრე ის, ადამიანს რომ სიძუნწე შეეყრება. მომჭირნეობა – ეს კარგი საქმეა, მაგრამ სიფრთხილეა საჭირო, რომ სიძუნწის საშუალებით თანდათან ეშმაკი არ დაგეუფლოს.
– წმიდაო მამაო, ზოგიერთი სიძუნწის გამო მშიერი რჩება.
– და განა მარტო მშიერი?! ერთი მდიდარი ვაჭარი იყო, დიდი მაღაზია ეჭირა, თვითონ კი ჯიბის დანით ასანთის ღერს სამად ჭრიდა, ხოლო მეორე მდიდარს გოგირდი ჰქონდა, ის გამუდმებით ინახავდა ნაკვერჩხალს და ცეცხლი რომ გაეჩაღებინა გოგირდს ნაკვერჩხლით ანთებდა, რომ ასანთი არ დახარჯვოდა. მას ჰქონდა სახლი, მიწები და ბევრი ქონება.
იმის თქმა კი არ მინდა, რომ ფლანგველი უნდა იყო. მაგრამ რაიმეს თუ სთხოვ, ის მფლანგველი ადვილად მაინც გაიმეტებს. ძუნწს კი მოცემა დაენანება. ერთხელ ორი მეზობელი ქალი საუბრობდა, დიასახლისები. საუბარი სალათზე და ძმარზე ჩამოვარდა და ამ ლაპარაკში ერთერთი ამბობს: – „მე ძალიან კარგი ძმარი მაქვს“.რაღაც დროის შემდეგ მეორე დოყლაპიას ცოტაოდენი ძმარი დასჭირდა. მივიდა მეზობელთან სათხოვნელად, ის კი პასუხობს: – „მომისმინე საყვარელო, ჩემ ძმარს ასე რომ ვარიგებდე, ამდენ ხანს კიარ გამყვებოდა!“
კარგია, ერთდროულად მომჭირნეც იყო და გამცემიც. მომჭირნეობა სიძუნწეს არ ნიშნავს. მამაჩემს ფული არ უჩერდებოდა. ფარასაში სასტუმრო არ იყო, სამაგიეროდ იყო ჩვენი სახლი. ვინც სოფელში ჩამოდიოდა, ღამის გასათევად მამასახლისთან მიდიოდა, სტუმრებს აჭმევდნენ, ფეხებს ბანდნენ და სუფთა წინდებსაც კი აძლევდნენ.
ახლა კი ზოგიერთ ტაძარშიც კი სადაც მომლოცველები ჩადიან, საწყობები კანდელებითაა გადაჭედილი, მაგრამ მაინც არ ამბობენ, რომ აქვთ, რომ ხალხმა მათი მოტანა შეწყვიტოს. ამ კანდელებს ვერც იყენებენ, ვერც ყიდიან და არც მათი გაცემა უნდათ. როდესაც ადამიანი რაღაცის შეკრებას იწყებს, ის რაღაცნაირად ეხვევა ამაში და გაცემა აღარ შეუძლია, მაგრამ თუ კაცი ნივთების შეგროვებას კი არა, მათ გაცემას დაიწყებს, მაშინ მისი გული – ისე, რომ ვერც კი მიხვდება, როგორ – ქრისტეში დაივანებს. აგერ იმ ქვრივს, იმის ფულიც კი არა აქვს, რომ თავისი შვილების ტანსაცმლისათვის ერთი არშინი ქსოვილი იყიდოს და მე კი დავაგროვო?! როგორ ავიტან ამას?! ჩემთან სენაკში, არც თეფშები მაქვს, არც ქვაბი, მაქვს მარტო თუნუქის ქილები. იმის მაგიერ, რომ საკუთარი თავისთვის ვიყიდო რაღაც, მირჩევნია ორმოცდაათი დრაქმა რომელიმე სტუდენტს მივცე, რომ მან ერთი მონასტრიდან მეორეში წასვლა შეძლოს. როდესაც არ კრებ, ღვთის კურთხევაა შენზე. როდესაც სხვას აკურთხებ, თავად იკურთხები. კურთხევა კურთხევას შობს.
– წმიდაო მამაო, თუ დახმარებას მთხოვენ და მე მისაცემი არაფერი მაქვს?
– როდესაც მოწყალების გაღება მინდა და არაფერი მაქვს, მე სისხლით გავცემ მოწყალებას. ის ვისაც აქვს რაღაცა და სხვებს მატერილურ დახმარებას უწევს, სიხარულს განიცდის. მაშინ, როდეაც ადამიანი, რომელსაც სხვისთვის მისაცემი არაფერი აქვს გამუდმებით იტანჯება და სიმდაბლით ეუბნება საკუთარ თავს: – „მე ვერ გავიღე მოწყალება მოყვასისათვის“. კეთილი განწყობა ეს ყველაფერია. ვიღაც მდიდარს აქვს ის, რისი გაცემაც შეიძლება, მაგრამ არ გასცემს, ხოლო ღარიბს უნდა გაცემა, მაგრამ გასაცემი მას არაფერი აქვს. ეს სრულიად განსხვავებული შემთხვევებია. მდიდარი, როდესაც გასცემს, კმაყოფილებას განიცდის, ღატაკს კი გული სტკივა, მას სურს სიკეთის გაკეთება, მაგრამ მოყვასის დასახმარებლად არაფერი გააჩნია. ის სულიერად იტანჯება, მაშინ როდესაც, რამე რომ ჰქონოდა, გასცემდა და აღარ დაიტანჯებოდა. კეთილიგანწყობა საქმეში ჩანს. თუ კი ღარიბს მოწყალებას სთხოვს ვინმე და იგი თვითონ გაჭირვებაში მყოფი გასცემს მას, იგი სულიერ სიხარულს განიცდის და ღმერთი კიდევ ვიღაცას გაუნათებს გონებას და ის მოწყალე ღარიბს მატერიალურად დაეხმარება და იცით ზოგჯერ როგორი უსამართლობა ხდება? ადამიანი იმისათვის, რომ მოყვასს დაეხმაროს, გაიღებს იმას, რაც აქვს, ხოლო მეორე მის ამ საქციელს ისე ხსნის, როგორც თვითონ მოეწონება.
– რა გაქვთ მხედველობაში, წმიდაო მამაო?
– დაუშვათ, რომ ვიღაც საბრალოს ჯიბეში სულ ხუთიათასი დრაქმა [5] აქვს. გზად იგი ხვდება გლახაკს, ფულს ხელში აჩეჩებს და გარბის, გლახაკი ხედავს, რომ ხუთიათასია და უხარია, ამ დროს ახლოს გაივლის მდიდარი, და როდესაც ხედავს რომ სხვამ ხუთიათასი მოწყალება გასცა, თავისთვის ამბობს: – „ეს თუ ხუთიათასებს ესე არიგებს, მაშ ვინ იცის რამდენი ფული ექნება! ნამდვილად მილიონერია! და ეს მდიდარი ღატაკს ხუთას დრაქმას აძლევს, თავს იმშვიდებს, რომ ვალი მოიხადა. ამ დროს კი ამსაბრალოს რაც ჰქონდა, სულ ეს ხუთიათასი იყო. როგორც კი ღატაკი დაინახა, გული შეეკუმშა და მას მისცა. ამ მდიდარსაც რომ მცირეოდენ ემუშავა საკუთარ თავზე სულიერად, კეთილი აზრები ექნებოდა და იტყოდა: – „შეხედე, უკანასკნელი გასცა“. ანდა: – „თვითონ სულ ათიათასი ქონდა და ხუთიათასი გლახაკს უწყალობა“. მაგრამ კეთილი აზრები როგორ მოუვა, როდესაც საკუთარ თავზე სულიერად არ უმუშავია?! ამიტომაც აკეთებს ასეთ კომენტარს: – „რაკი ამდენ ფულს აპნევს, ე.ი. ნიჩბით ხვეტს“.
ზოგიერთნი კი ათიათას და ხუთიათას დრაქმას უწყალობებენ გლახაკებს, მაგრამ საბრალო მუშებს, რომლებიც მათთან შრომობენ ხუთი და ათი დრაქმის გამო მთელ ებრაულ ბაზარს უწყობენ. მე არ შემიძლია გავიგო: კარგი, ვთქვათ ხუთას და ათას დრაქმას აძლევ იმას, ვისაც არ იცნობ და ამასთან მშიერს ტოვებ იმას, ვინც შენს გვერდითაა და შენ გეხმარება?! შენ ხომ მოვალე ხარ, ყველაზე მეტად ის გიყვარდეს და მას ეხმარებოდე. მაგრამ, როგორც ჩანს ეს ადამიანები მოწყალებას იმიტომ გასცემენ, რომ შექება დაიმსახურონ. ამ ადამიანებს საერო ლოგიკის მიხედვით ისიც კი შეუძლიათ, რომ ეს მუშა სასამართლოში მისცენ, თითქოსდა იმიტომ, რომ სხვათა დასაცინები არ გახდნენ. ერთმა ქალმა, რომელიც ეკლესიაში დადიოდა, მიამბო [9], რომ შეშა იყიდა მოხუცი ქალისაგან, რომელსაც იგი სამი საათის განმავლობაში ტყიდან ეზიდებოდა სოფელში, ხოლო იმ დღეს ამ მოხუცებულმა ნახევარი საათი ზედმეტად იარა, ანუ სულ სამსაათნახევარი, რომ საგუშაგოებისთვის გვერდი აეარა და მეტყევეებს არ დაეჭირათ. – „და რა ღირს?“ ეკითხება ქალბატონი. – „თხუთმეტი დრაქმა“. პასუხობს მოხუცი. – „არა ეს ძალიან ბევრია, ამაში თერთმეტ დრაქმას მოგცემ“ ეუბნება ის. როგორც მან მერე მითხრა: – „ეს იმიტომ, რომ ჩვენ, სულიერ ადამიანებს სულელებად არ გვთვლიდნენ“. ის მე ამის გამო შევახურე! მოხუც ქალს ორი ჯორი ყავდა და ორი დღე დაკარგა, რომ ოცდაორი დრაქმა ეშოვა, რატომ არ უნდა მიეცა მისთვის კიდევ დამატებით ოცი დრაქმა? არა, არ მისცეს! ამის ნაცვლად ნამდვილი ებრაული ბაზარი მოუწყეს.
სიმდიდრეს, რომელიც ღარიბებზე არ გაიცემა, ჩვენი სულების ცხონებისათვის, სნეულთა ჯანმრთელობისათვის და მიცვლებულთა განსვენებისათვის, ადამიანისათვის დამანგრეველია. მოწყალება, რომელსაც ქვრივებს, ავადმყოფებს, ობლებს და სხვა საბრალოებს ვაძლევთ, ძალიან წაადგება ჩვენი გარდაცვლილი ახლობლების სულებს. იმიტომ რომ, როდესაც მიცვალებულების სახელზე მოწყალებას გავცემთ, მისი მიმღები ამბობს: – „ღმერთმა შეუნდოს, ღმერთმა აკურთხოს მისი სული! თუკი ვინმე სნეულებისაგან იტანჯება, მუშაობა არ შეუძლია, ან ვალებშია ჩავარდნილი და შენ ასეთ მძიმე მდგომარეობაში ეტყვი მას: – „აიღე ეს ფული ამა და ამ ადამიანის სულის მოსახსენებლად“. ის იტყვის: – „ღმერთმა აპატიოს და ღმერთმა აკურთხოს მისი სული“. მოწყალების მიმღები ლოცულობს მიცვალებულის სულისათვის და ეს ძლიერად შეეწევა მას.
– თუკი ქალს აღსარების გარეშე და უზიარებლად მოუკვდა ქმარი, ანდა, თუ მას ბავშვი გარდაეცვალა, რა უნდა მოიმოქმედოს მან მათი სულების ხსნისათვის?
– დაე, თვითონ იგი, რამდენადაც შეძლებს, უკეთესი გახდეს. ბუნებრივია, რომ ის ამით საკუთარ თავსაც უშველის და ქმარსაც. იმიტომ, რომ რაკიღა ისინი დაქორწინებულები არიან, მიცვალებულს მასში (მის სულიერ წარმატებაში) აქვს რაღაც ნაწილი. ეს ყველაზე მნიშვენლოვანია: თვითონ გახდეს უკეთესი! თორემ შესაძლოა, მან რაღაც სიკეთე აღასრულოს კიდეც, მაგრამ ამავდროულად სასიკეთოდ არ შეიცვალოს: – „მე ჩემი მოვალეობა შევასრულე, კიდევ რას ითხოვ ჩემგან?!“ იტყვის ის და გამოუსწორებელი დარჩება, ან, შესაძლოა, უარესიც გახდეს.
– წმიდაო მამაო, ზოგიერთი ფარისევლობად მიიჩნევს, თუ ადამიანი ეკლესიაში დადის, მაგრამ სიყვარულისა და მსხვერპლის გაღებისაგან შორს დგას.
– ეჰ, ეს ვინ იცის? ისინი ამაში დარწმუნებულნი არიან?
– ისინი ასე მსჯელობენ.
– რა თქვა ქრისტემ?! – „ნუ განიკითხავთ“ [11]. ზოგიერთმა შესაძლოა, მოწყალება არ მისცეს ბოშას, იმიტომ, რომ იცის ვიღაც სნეული, რომელიც დიდ გასაჭირშია და სურს, რომ სწორედ მას დაეხმაროს. იმ ბოშას გამვლელი შეხვდება და დაეხმარება, ავადმყოფს კი ვინ რას მისცემს?! როგორ შეიძლება არ იცოდე და ასეთ დასკვნებს აკეთებდე?! ფარისევლობა ისაა, როდესაც ვიღაც აშკარად გასცემს მოწყალებას, რომ ქება დაიმსახუროს. მახსოვს, როდესაც 1957 წელს ერთ ცალკეცხოვრებულთა მონასტერში – 12 ვიყავით, ყოველ მორჩილებაზე – სირთულის შესაბამისად ძმებს ფულად ანაზღაურებას აძლევდნენ; რამდენადაც მონასტერში იმ დროისათვის ხალხი არ ჰყოფნიდათ, ზოგიერთი ძმა, ვისაც ამის ძალა შესწევდა, საკუთარ თავზე მეტ მორჩილებას იღებდა და, შესაბამისად, მეტ ფულსაც აძლევდნენ. მაგრამ ისინი აღებულს ღარიბებს ურიგებდნენ. იყო იქ ერთი ბერი, რომელსაც ძუნწს ეძახდნენ, იმიტომ, რომ ფულს არ გასცემდა. როდესაც ეს ბერი გარდაიცვალა, მის დაკრძალვაზე ჩამოვიდნენ საბრალო გლეხები აქედან – ქალკედიკიდან: დიდი პანაგუდიდან, პალეოქორიდან, ნეო–ქორიდან [13]. ამ გლეხებს ხარები ჰყავდათ და ხე-ტყე, ხის ლაგები გადაჰქონდათ; მაშინ ყველაფერს ხარებით ეზიდებოდნენ, ისე კი არ იყო, როგორც დღეს – მხოლოდ თვითმავლებსა და ტყემავალებს რომ იყენებენ. და, აი, ნახეთ, რას აკეთებდა თურმე ეს ბერი: იგი აგროვებდა და აგროვებდა ფულს, რომელსაც სხვადასხვა მორჩილების შესრულებაში აძლევდნენ და როდესაც ნახავდა, რომ რომელიმე ოჯახის უფროსს მხოლოდ ერთი ხარი ჰყავდა, ანდა დაუცალდა, ბერი მისთვის ხარს ყიდულობდა. იმ დროში ხარის ყიდვა სახუმარო საქმე არ იყო. ის ათი ათასი დრაქმა ღირდა. ფული კი მაშინ მყარი იყო. სხვა ბერები ხუთ დრაქმას ერთ ღატაკს აძლევდნენ, ათს – მეორეს, ოცს – მესამეს და მათი ქველმოქმედება ჩანდა. ხოლო გარდაცვლილი სრულიად შეუმჩნეველი იყო, იმიტომ, რომ მოწყალებას სხვათა მსგავსად არ გასცემდა. არამედ – ფულს აგროვებდა და თავისებურად ეხმარებოდა ადამიანებს. სწორედ მას უწოდეს ძუნწი და წუწურაქი. ხოლო ბოლოსდაბოლოს, როდესაც იგი გარდაიცვალა, ღარიბები შეგროვდნენ და ტიროდნენ: – „მან მე გადამარჩინა!“ ამბობდა ერთი, – „მან მე გადამარჩინა!“ ამბობდა მეორე. იმ წლებში, ხარი თუ გყავდა, შეგეძლო ტყე გადაგეზიდა და ოჯახი გერჩინა. მონასტრის ძმები განცვიფრებულნი იყვნენ. ამიტომ ვამბობ: – საიდან ვიცით ჩვენ, რას აკეთებენ სხვები?
– წმიდაო მამაო, ზოგჯერ ადამიანი მოწყალებას გასცემს, მაგრამ რაღაცნაირ სიცარიელეს გრძნობს, რა არის ამის მიზეზი?
– საკუთარ თავში ჩაიხედოს, შესაძლოა, მას კაცთმოთნეობა ამოძრავებს? როდესაც მამოძრავებელი მოტივები სუფთაა, ადამიანი სიხარულს გრძნობს. იცით, რა მოაწყეს ერთხელ ერთ ქალაქში? ამის შესახებ ერთმა ჩემმა ნაცნობმა, მოკრძალებულმა ადამიანმა, პროფესიით ადვოკატმა მიამბო. შობა ახლოვდებოდა და რამდენიმე ქრისტიანმა გადაწყვიტა, შეეგროვებინათ გარკვეული ნივთები, გაეკეთებინათ ფუთები, სხვადასხვა საჩუქრები და ქალაქის მოედანზე ღარიბებისათვის დაერიგებინათ ისინი. მაშინ, ოკუპაციის! [14] შემდეგ, ხალხს უჭირდა. ამ ადვოკატმა თქვა: – „რადგანაც ვიცით, ვინ არის ღარიბი და ვინ – არა, მოდით, ეს საჩუქრები უხმაუროდ დავარიგოთ“. – „არა, მათ ქალაქის მოედანზე დავარიგებთ, ღვთის სადიდებლად, რომ ადამიანებმა დაინახონ, რომ ჩვენთვის სულ ერთი არ არის“, – მიუგეს მას. – „კი მაგრამ, ეს რა საჭიროა?! – კვლავ შენიშნა ჩემმა ნაცნობმა – რომელ წიგნში წაიკითხეთ, რომ მოწყალებას ასე გასცემდნენ?“ ისინი კი თავისაზე იდგნენ: – „ღვთის სადიდებლად!“ ვერაფრით შეძლო მათი გადარწმუნება და როდესაც ამას მიხვდა და ძალაც გამოელია, დაანება მათ, გაეკეთებინათ ისე, როგორც თვითონ სურდათ. და, აი, რა მოხდა: მათ საჩუქრები ქალაქის დიდ მოედანზე მიიტანეს და გამოაცხადეს, რომ იქ დაარიგებდნენ, ესყველამ შეიტყო და წამსვე შეიკრიბა ყველაზე გაქნილი ხალხი, რომლებიც გორილებივით იტაცებდნენ ყველაფერს: ხვეტეს, ხვეტეს და სხვებს არაფერი დაუტოვეს. საჩუქრები შეხვდა მას, ვინც ბარბაროსი იყო და ისინი არაფრად სჭირდებოდა, საბალო ღარიბებიკი ჩამოშვებული ხელებით წავიდნენ. ხოლო, როდესაც ამ ღონისძიების ავტორებმა იქ წესრიგის დამყარება სცადეს, საკუთარ კისერზეც კარგად იწვნიეს – „სადიდებლად ღვთისა!“ ხედავთ, როგორ მოქმედებენ სულიერი კანონები?! ერის ადამიანისათვის არსებობს გამართლება, რომ ის გაამპარტავნდეს, თავს იქებდეს, მაგრამ ამაში სულიერი ადამიანის გამართლება როგორ შეიძლება?
– არიან, წმიდაო მამაო, ურწმუნო მაგრამ თანაგრძნობის უნარის მქონე, სიკეთის აღმასრულებელი ადამიანები.
– როდესაც ერის ადამიანი მოწყალებას კეთილი განწყობით გასცემს და არა – კაცთმოთნეობით, ღმერთი მას არ დატოვებს და დადგება დრო და მის გულში ალაპარაკდება იგი. ერთი ჩემი ნაცნობი, რომელიც შვეიცარიაში ცხოვრობდა, მიამბობდა ერთ ქალბატონზე – ათეისტზე, რომელიც ძალიან მგრძნობიარე იყო და იქამდე მივიდა, რომ მთელი თავისი ქონება ღარიბებს დაურიგა და ბოლოს და ბოლოს სრულ სიღატაკეში დარჩა. მაშინ იმათ, ვისაც იგი ადრე ეხმარებოდა, სცადეს, რომ იგი საუკეთესო მოხუცთა თავშესაფარში მოეწყოთ. თუმცა, მის მიერ აღსრულებული ამდენი კეთილი საქმის მიუხედავად ქალი მაინც ათეისტად რჩებოდა. როდესაც მასთან ქრისტეზე საუბარს შეეცდებოდა ვინმე, იგი თავს არიდებდა, ამბობდა, რომ ქრისტე იყო მხოლოდ და მხოლოდ კარგი ადამიანი, საზოგადო მოღვაწე და სხვა ამგვარ თეორიებს მოიტანდა ხოლმე. შესაძლოა, ვერც ის ქრისტიანები, ვინც მას ესაუბრებოდნენ, ვერ დაეხმარნენ და მან არაჩვეულებრივი ვერაფერი დაინახა მათ ცხოვრებაში. – „ილოცე ამ სულისათვის!“ მეუბნებოდა ჩემი მეგობარი და მისი მოქცევისათვის თვითონაც ბევრს ლოცულობდა. გარკვეული ხნის შემდეგ მან მიამბო, რომ ერთხელ, როდესაც მოხუცთა თავშესაფარში მივიდა, მან იგი სრულიად გარდაქმნილი იხილა. – „მე მწამს, მე მწამს!“ შესძახა მან. მის თავს ერთი სასწაულებრივი მოვლენა აღესრულა და მის შემდეგ მან მონათვლა ისურვა.
– წმიდაო მამაო, თუკი ადამიანს არ უჭირს და მხოლოდ თავს გაჩვენებს ასე, ასეთს უნდა დავეხმაროთ?
– ქრისტე ამბობს, რომ ვინც ითხოვს, ყოველგვარი გამოცდის გარეშე უნდა მივცეთ მას [16]. და მას, ვინც ითხოვს, გაჭირვებული რომც არ იყოს, აუცილებლად უნდა დავეხმაროთ. გიხაროდეს, რომ მოწყალების გაღების საშუალება გაქვს. ღმერთი „წვიმს მართალთა ზედა და ცრუთა“ [17]. და მაშ ჩვენ რატომ არ უნდა დავეხმაროთ მოყვასს?! განა თავად კი ვიმსახურებთ ყველა იმ წყალობას, რასაც ღმერთი მოგვაგებს?! მან „არცა ცოდვათა ჩუენთაებრ მიყო ჩვენ, არცა უსჯულოებათა ჩვენთაებრ მომაგო ჩვენ“ [18]. ვიღაც საცოდავი დახმარებას გთხოვს, მის მიმართ რაიმე ეჭვიც რომ გქონდეს დაეხმარე მას, რომ შემდეგ ამის გამო განსაცდელში არ ჩავარდე. გახსოვს, რას წერდა ამბა ისაკი?! „ადამიანი ცხენზე რომ იყოს ამხედრებული და მოწყალებას გთხოვდეს, მასაც მიეცი“. შენ საქმის ნამდვილი ვითარება არ იცი. შენი საქმე ისაა, რომ დაუჯერო იმას, რასაც მთხოვნელი გეუბნება და იმის მიხედვით მიეცი, რამდენსაც გთხოვს. თუკი ჩვენ მხოლოდ ათასი დრაქმა გვაქვს და როდესაც ღატაკს ვაძლევთ, განვიცდით, რომ მეტის მიცემა არ შეგვიძლია, ჩვენს მიერ გაცემულ კურთხევასთან (ანუ – ფულთან) ერთად ამ ქრისტესთვის ღატაკის სულში ვნერგავთ კეთილ შეშფოთებას. ის, რაც ჩვენ გავაკეთეთ, ააღელვებს მას, იმიტომ, რომ მისი გონება გამუდმებით დაუბრუნდება იმ მოწყალე ადამიანს, რომელმაც „ქილირიკთან“ [19] ერთად მას თავისი ტკივილით აღსავსე გული მისცა. ეს საბრალო იქამდე მივა, რომ თავის კეთილისმოქმედს ანონიმურად უკან გამოუგზავნის მის მიერ მიცემულ ფულს, ანდა – უფრო მეტსაც. ერთხელ, როდესაც სალონიკში ვიყავი, ვიღაც ქალმა –შესახედაობის მიხედვით – ბოშამ შემაჩერა და თავისი შვილებისათვის ფული მთხოვა, იმიტომ, რომ ქმარი ავად ჰყავდა. მე მხოლოდ ორმოცდაათი დრაქმა მქონდა. – „მაპატიე, მაგრამ მეტი არ მაქვს, თუ გინდა ჩემს მისამართს მოგცემ, მომწერე შენი ქმრის ჯანმრთელობის ამბავი და შევეცდები წმიდა მთიდან მეტი გამოგიგზავნო“. ძალიან მალე მივიღე წერილი და ორმოცდაათი დრაქმა, წერილთან ერთად: – „დიდ მადლობას გიხდი შენი სიკეთისათვის, გიზავნი ფულს, რომელიც შენ მომეცი“. თუ ტკივილით გასცემ, მოწყალების მიმღები ქრისტეს სიყვარულით აღენთება და თვითონვე დაიწყებს გაცემასა და არა შეკრებას. ხოლო, თუ მოწყალების მიმღები ძალიან გულქვა ადამიანი აღმოჩნდება და მიღებული ფულის დაგროვებას დაიწყებს, ეს მას სიხარულს არ მოუტანს. ღმერთი ისე მოაწყობს, რომ მის მიერ დაგროვილი ფული იქ წავა, სადაც ის საჭირო იქნება. ხოლო გულქვა მათხოვარს ამ „შემოწირულობების შეგროვებისაგან“ (მოდით, ამას ასე დავარქვათ) მხოლოდ დაღლილობა და დაქანცულობა შერჩება.
– და მაინც, წმიდაო მამაო, რამდენი უნდა გავცეთ?
– იმდენი, რომ მერე სინდისის ქენჯნა არ იგრძნო. აუციებელია განსჯა. არ შეიძლება ასი გასცე და მერე იმაზე ინერვიულო, რომ ორმოცდაათი არ მიეცი. განსაკუთრებული ყურადღებაა საჭირო, თუკი ადამიანს აქვს სიყვარული დიდ შთაგონებასთან და ენთუზიაზმთან ერთად. ასეთ შემთხვევაში სჯობს მცირედ დაამუხრუჭო სიყვარული და ენთუზიაზმი, რომ მერე იმაზე არ ინანო, იმ საბრალოს რომ მეტი მიეცი, რომ ნაკლები უნდა მიგეცა და რომ ახლა ცარიელი ხელებით მოგიწევს ჯდომა, ნელ-ნელა ეს ადამიანი გამოცდილებას დააგროვებს და მოწყალებას გასცემს იმ თვითუ–რყოფის შესაბამისად, რაც მასშია.
– წმიდაო მამაო, როცა მთხოვნელის პრეტენზიები უზომოდ დიდია, უნდა დავაკმაყოფილოთ ისინი?
– აქ გონიერება და კიდევ ერთხელ გონიერებაა საჭირო. როდესაც ადამიანი იმიტომ ითხოვს, რომ მიღებული ფულით სხვების წინაშე თავი მოიწონოს, მიეცი მას. შეხედე: ქრისტემ ხომ არ უთხრა იუდას: – „რა მოციქული ხარ შენ?! ბოლოს და ბოლოს უარი თქვი შენს ვეცხლისმოყვარებაზე!“ არამედ ფულის საცავიც მას აჰკიდა. თუმცა, თუ ვინმე გთხოვს ერთ ქილა ბულიონს და შენ ის გაქვს, მაგრამ იცი, რომ მთხოვნელსაც აქვს ის მთელი კასრი, ხოლო ვიღაცას საერთოდ არა აქვს, მას, ვისაც აქვს და კიდევ ითხოვს, უთხარი: –„ძმაო, იქნებ იქიდან, რაც გაქვს, მისცე იმას, ვისაც სჭირდება“. მაგრამ თუ ასეთი გაჭირვებული არ არის, მიეცი მთხოვნელს, რაკიღა გთხოვა და ნურაფერს ეტყვი მას. თუკი მასში მგრძნობიარე სიმი არსებობს, ამგვარი ძღვენი მასში ლმობიერებას აღძრავს და ის გამოსწორდება. ამგვარად, მსგავს შემთხვევებში ის ხდება, რის შესახებაც წმ. მოციქული პავლე წერს: – „თუკი მტერი ბოროტებას გაგიკეთებს, შენ სიკეთე მიაგე მას და მის თავზე ალმოდებულ ნახშირს შეკრებ“. არა იმ გაგებით, რომ შენ მტერს გადაწვავ, არამედ, იმით, რომ როდესაც სიკეთეს მიაგებ, მასში სიყვარული აღიძვრება. სიყვარული არის ქრისტე და ადამიანში საღვთო მადლი ამოქმედდება. შემდეგ კი ადამიანი შეიცვლება, იმიტომ, რომ სინდისი ამხელს მას. თუმცა სიკეთის იმ მიზნით კეთება, რომ ვიღაც ვამხილოთ და ამ გზით მოვაქციოთ ჭეშმარიტებაზე, არასწორია, რამდენათაც ამით სიკეთე ძალას კარგავს. სიყვარულით აკეთე სიკეთე. როდესაც შენ სიკეთით „იყრი ჯავრს“ მტერზე, ის ამ სიტყვის კარგი გაგებით, შეიცვლება და გამოსწორდება. კონიცაში იყო ერთი დაოჯახებული ლოთი, მე მას რაღაც ფულს ვაძლევდი ხოლმე, ვიღაცეებმა გაიგეს, რომ ვეხმარებოდი ამ საბრალოს (თვითონ ილაპარაკა ამაზე) და მითხრეს: – „მისთვის ფულის მიცემა არ შეიძლება, ის სვამს“. თვითონ ის კი მეუბნებოდა: – „მომეცი ჩემი ბავშვებისათვის“. ხოლო, როდესაც მე მოწყალებას ვაძლევდი მას, ვეტყოდი: – „აიღე შენი შვილებისათვის“. მე ვიცოდი, რომ სვამდა, მაგრამ ისიც ვიცოდი, რომ ჩემი სიტყვები მცირედ შეეწეოდა მას: ის გააგრძელებდა ლოთობას, მაგრამ თავის შვილებზეც ცოტას მაინც იფიქრებდა. მე რომ მისთვის ფული არ მიმეცა, ცოლს დასტანჯავდა, იმიტომ, რომ წაართმევდა იმ ფულს, რომელსაც ის შოულობდა (ის კი საბრალო, სხვის სახლებში დასალაგებლად დადიოდა), იმასაც დასალევად გამოიყენებდა და ბავშვები კიდევ უფრო დაიტანჯებოდნენ. თუმცა, როდესაც მას ვეუბნებოდი: – „აიღე შენი შვილებისათვის!“ მას თავისი პატარა შვილები ახსენდებოდა. გასაგებია? მე გული შემტკიოდა მასზე, ის ამას ხედავდა და მასში შინაგანი მუშაობა დაიწყო. ბევრი გამოსწორებულა ამგვარად. ზოგიერთი კი სინდისით მხილებულნი მერე ფულსაც აბრუნებდნენ. ჩვენი ლოგიკით ქრისტეს მოქმედების საშუალებას არ ვაძლევთ. თუ თქვენ გსურთ, ევანგელისტები იყოთ (რა თქმა უნდა – არა პროტესტანტები), ახლავე შეისწავლეთ ჭეშმარიტი სახარება.
1. მათ. 25,42.
2. წარმოთქმულია 1990 წლის მაისში.
3. ლუკ. 6, 29.
4. მათ. 25,40.
5. დიდი ხუთშაბათის ცისკრის XII ანტიფონიდან.
6. ლევ. 19,18. მათ. 22,39. მარკ. 12,31. ლუკ. 10,27.
7. არქონდარიკი – საბერძნეთის მონასტრებში სტუმრების მისაღები ადგილი.
8. დაახლოებით 15 ამერიკული დოლარი.
9. 1958 წელს.
10. მათ. 6,4.
11. მათა 71 ლუკ. 6,37. იოან. 7,24.
12. სავანე, რომლის მკვიდრებიც ერთად ცხოვრობენ ისე, რომ საერთო იღუმენი არ ჰყავთ და სულიერი ცხოვრების ინდივიდუალურ წესს მისდევენ, ასევე მატერიალურად უზრუნველყოფენ საკუთარ თავს.