მამა პაისი მთაწმინდელი

მესამე თავი - ცხოვრების ღრმა აზრის შესახებ

მოვემზადოთ მომავალი ცხოვრებისათვის

– წმიდაო მამაო, ერთი ახალგაზრდა გაქრა, თავის მშობლებს კი დაუტოვა ჩანაწერი, რომ თავის მოკვლა სურს, რადგანაც შეუხედავია, ამაში დამნაშავენი კი ისინი არიან...

– ადამიანები ჯერ კიდევ ვერ ჩაწვდნენ ცხოვრების აზრს. მათ სხვა ცხვორების არა სწამთ. მთელი მათი ტანჯვა-წამება კი აქედან იწყება. „მე უსამართლოდ გამანაწყენეს, – ამბობს ადამიანი, – სხვები ხარობენ, მე კი – არა“. ადამიანები უკმაყოფილონი არიან იმით, რაც აქვთ, საქმეში ერევა ეგოიზმი – და ისინი იტანჯებიან. ღმერთს ყველა უყვარს. მან ყოველ ადამიანს მისცა ის, რაც მისთვის მარგებელია: სიმაღლე, გმირობა, სილამაზე, ან კიდევ რაღაც. მან მისცა ადამიანს ის, რაც მას ცხონებაში დაეხმარება, თუკი მას სასარგებლოდ გამოიყენებს. თუმცაღა ქვეყანა იტანჯება: „მე რატომ ვარ ასეთი, ის კი – ისეთი?“ მაგრამ შენ ხომ ერთი გაქვს, მას კი – მეორე. ერთი ქრისტესთვის სალოსი რუმინელი, რომელიც წმიდა მთაზე მოღვაწეობდა, ერთ ადამიანს, რომელიც იმავე მიზნით თავს იტანჯავდა, ასეთი ისტორია მოუთხრო: – „დაინახა ბაყაყმა კამეჩი და თქვა: – „მეც მინდა კამეჩი გავხდე“! გაიბერა, გაიბედა და ბოლოს გასკდა კიდეც. ღმერთმა ხომ ზოგი ბაყაყად შექმნა, ზოგი კი – კამეჩად. ბაყაყმა კი რა სისულელე გაიფიქრა: კამეჩად გახდომა მოისურვა! და გასკდა კიდეც!“ დაე, ყოველმა იმით გაიხაროს, როგორადაც შემოქმედმა შექმნა.

როგორც კი ადამიანი მისთვის მიცემულ კეთილსასურველ შესაძლებლობას გამოიყენებს – ღმერთსა და მომავალ მარადიულ ცხოვრებას ირწმუნებს, ანუ, როცა ცხოვრების უღრმეს აზრს ჩაწვდება, მონანული გარდაქმნის მას და მაშინვე მოვა მასთან საღვთო ნუგეში. ღვთის მადლით და ეს მადლი შეცვლის მას, განდევნის მის ყველა მემკვიდრეობით ნაკლოვანებებსაც. მრავალმა მონანულმა ცოდვილმა მდაბლად აღასრულა კეთილზნეობრივი ღვაწლი, მი იღეს მადლი, გახდნენ წმიდანები და ახლა ჩვენ მოწიწებით ვეთაყვანებით მათ და ვითხოვთ მათ ლოცვებს. უწინ კი მათ ცოტა ვნებები როდი ჰქონდათ, მათ შორის – მემკვიდრეობითიც. მაგალითად, ღირსი მოსე შავი სისხლისმსმელი ყაჩაღი იყო – მემკვიდრეობითი ბოროტებით აღსავსე, მაგრამ, როგორც კი ირწმუნა ღმერთი, მაშინვე შეინანა, მოღვაწეობა დაიწყო, ყველა ვნებამ დატოვა იგი და ღვთის მადლი ეწვია. იგი წინასწარმეტყველების ნიჭის მიღების ღირსიც კი გახდა, გულისხმიერებით თვით არსენი დიდსაც კი გადააჭარბა [1], რომელიც დიდებული რომაული ოჯახიდან იყო, მას მემკვიდრეობითი სათნოებებიც ჰქონდა და შინაგანად დიდად იყო განსწავლული.

– ანუ, წმიდაო მამაო, კონკრეტულად რაში მდგომარეობს ამ ცხოვრების აზრი?

– რაში?! იმაში, რომ თავი მოვამზადოთ ჩვენი სამშობლოს – ზეცისა და სამოთხისათვის. მთავარი ისაა, რომ ადამიანმა დაიჭიროს ცხოვრების ეს უღრმესი აზრი, ესაა სულის ცხონება. თუ ადამიანი ღმერთსა და მომავალ ცხოვრებას იწამებს, გააცნობიერებს, რომ ეს დროებითი ცხოვრება ამაოა და საზღვარგარეთის პასპორტს მოიმზადებს სხვა ცხოვრებისათვის. ჩვენ გვავიწყდება ის, რომ ყველანი იქ უნდა წავიდეთ. აქ ფესვებს ვერ გავიდგამთ. ეს ჟამი იმისთვის არაა, რომ ღიღინში განვლიოთ, არამედ იმისათვის, რომ გამოცდები ჩავაბაროთ და სხვა ცხოვრებაში გადავიდეთ. ამიტომაც ჩვენს წინაშე უნდა იყოს შემდეგი მიზანი: მოვემზადოთ ისე რომ, როცა უფალი მოგვიხმობს, მშვიდი სინდისით წავიდეთ, ვი კმეოდეთ ქრისტეს მიმართ და მუდამ მასთან ვიყოთ. როცა ქრისტემ აკურთხა ხუთი პური და ათასობით ადამიანი დააპურა, ხალხმა მაშინვე თქვა: – „მისგან ისეთი მეფე გამოვიდოდა, როგორიც საჭიროა“. შეჭამეს ხუთი პური და ორი თევზი და ყველანი განსულიერდნენ. თუმცა ქრისტემ უთხრა მათ, რომ არ ეზრუნათ საკვებზე, ვინაიდან ჩვენ აქ არ დავრჩებით. ამ ცხოვრებაში ყოველი ჩვენთაგანი გამოცდას აბარებს: შეესაბამება თუ არა იგი იმას, რასაც უფალი მოითხოვს.

– წმიდაო მამაო, ადამიანს რა უნდა ჰქონდეს მუდამ გონებაში იმისათვის, რომ აღსრულოს ნება ღვთისა?

– მის გონება ღმერთში უნდა იყოს, იფიქროს იმაზე, რისთვისაც მოვიდა ამ ცხოვრებაში. ჩვენ აქ იმიტომ არ მოვსულვართ, რომ ყველაფერი ვაკეთოთ ამქვეყნად და თბილ ადგილებში მოვეწყოთ. ჩვენ იმისათვის მოვედით, რომ სხვა ცხოვრებისათვის მოვემზადოთ. ამგვარად, ჩვენი გონება განუწყვეტლივ იქ უნდა იყოს, მომავალ ცხოვრებაში და იმას უჭვრეტდეს, რაც მის მიღწევაში დაგვეხმარება. თუ ყველაფერს კეთიზნეობრივად მივუდგებით, კეთილზნობრივად და სიმდაბლით ყოველივე იმაში იღვაწებს, სულიერი ცხოვრების აზრს ვიგემებთ. სულიერი ცხოვრება შეუჩერებელი ღვაწლია, სულიერი ნადიმი. იცით რა არის ნადიმი? შეიცანით ბერ-მონაზვნობის უღრმესი აზრი, მოიხვეჭეთ სულიერი კეთილშობილება, წმიდა მამათა გულისხმიერება. ყველა ადამიანი მოვალეა ცხოვრების ღრმა აზრს ჩასწვდეს (არა მონაზვნური, არამედ საერთოდ) თუკი ამას გააკეთებენ, წვრილმანი პრობლემები, კინკლაობა და თვითნებობის ყოველგვარი სხვა გამოვლინებები აღარ იქნება. თუკი არსებობს საღვთო მიგება, მაშ, ვიფიქროთ იმაზე, როგორ გამოვიმუშაოთ ცოტა „ფული“ მომავალი ცხოვრებისათვის და არა იმაზე, ამ ცხოვრებაში როგორ გამოვიყურებოდეთ ღირსეულად და ადმიანური დიდება სხვებისგან მივიღოთ.

როცა ადამიანი ჭეშმარიტი ცხოვრების კალაპოტში მიედინება, იგი ყველაფრით ხარობს. იმითაც, რომ ცხოვრობს, იმითაც, რომ უნდა მოკვდეს, და არა იმიტომ, რომ დაიღალა ცხოვრებისაგან! არა, იგი ხარობს იმიტომ, რომ გარდაიცვლება და ქრისტესთან წავა.

– წმიდაო მამაო, იგი ხარობს იმიტომ, რომ არ ეწინააღმდეგება უფლის დაშვებას?

– იგი ხარობს, როცა ხედავს, რომ ეს ცხოვრება წარმავალია, სხვა ცხოვრება კი – მარადიული. იგი არ დაღლილა ცხოვრებისაგან, არამედ ფიქრობს: – „წინ რა გველის, განა არ წავალთ?“ და ემზადება იქ წასასვლელად, რადგან ესმის, რომ ამაშია მისი დანიშნულება, ცხოვრების აზრი.

აი, მაგალითად, ავიღოთ, ქალები, რომლებიც სოციალური დახმარების სისტემაში მუშაობენ. მათში არის სიკეთე: საწყლები დარბიან, სხვების გულისათვის იქანცებიან. განათლებით ფსიქოლოგები არიან, მაგრამ არის შემთხვევები, როცა მათ მიერ სხვათა დასახმარებლად გამოყენებული საშუალებები არ მოქმედებს. მაგალითად, მიდის ისეთი კაცის დასამშვიდებლად, რომელსაც ფეხი მოაჭრეს, ის კი ეუბნება: – „აი შენ, ორი ფეხით მოხვედი და მეუბნები: „დილა მშვიდობისა!“ – მე კი მხოლოდ ერთი ფეხი მაქვს“. რას უპასუხებს იგი? როგორ დაეხმარება თავისი ფსიქოლოგიით? თუკი ეს ადამიანი არ მოიხელთებს ცხოვრების უღრმეს აზრს, მას ვერაფერი დაეხმარება. მან უნდა გააცნობიეროს, რომ ღვთის მიერ დაშვებული საპყრობის გამო, თუკი ის ყვედრებას არ დაიწყებს, სხვა ცხოვრებაში მიიღებს წვეთ-წვეთად შეგროვილ ზეციურ სასყიდელს. თუ ამას შეიგნებს, უნდა უხაროდეს. დანარჩენებმა ოთხ ფეხზეც რომ იარონ, ის უნდა ამბობდეს: – „ღმერთო ჩემო, მადლობა იმისათვის, რომ მე ცალი ფეხით დავდივარ“. მაგრამ თუ ცხოვრებას სულიერების გარეშე უდგებიან, ეს საცოდავები ადამიანთა დასამშვიდებლად რომ მიდიან, არ იციან, რა უთხრან მათ. მიდის ასეთი „სოციალური მანუგეშებელი“, მაგალითად, კიბოთი დაავადებულ ოცდათხუთმეტი წლის ქალთან, რომელსაც სამი შვილი ჰყავს, რათა ტანჯვა შეუმსუბუქოს. რას ეტყვის მას? თუკი დედა არ ჩაწვდება ცხოვრების ღრმა აზრს, იგი სასოწარკვეთილებაში ჩავარდება, იმაზე იფიქრებს, თუ რა ელით მის შვილებს. თავად ფსიქოლოგიც, რომელიც მასთან სანუგეშებლად მივიდა, იმავე სასოწარკვეთილებაში ჩავარდება, თუკი ვერ ჩაწვდება რაღაც უმაღლესს, სულიერად რაღაც უფრო ღრმას. თუკი თავიდან საკუთარ თავს არ განაწყობს უფრო ღრმად, იგი ვერ შეძლებს, სწორად დაეხმაროს მოყვასს ისე, რომ მასთან საღვთო ნუგეში მივიდეს. ასე ეს საცოდავი ფსიქოლოგები არა მხოლოდ ფიზიკურად იღლებიან, არამედ გულიც უტყდებათ, რომ ადამიანებისთვის სერიზოული დახმარების გაწევას ვერ ახერხებენ. ანუ – ორმაგად იღლებიან.

სიკეთე აუცილებლობად უნდა ვცნოთ

ადამიანმა სიკეთის აუცილებლობა უნდა გააცნობიეროს, სხვაგავარად იგი დაიტანჯება. იმის თქმა, რომ ყველას არ შეუძლია სიკეთის აუცილებლობის გაცნობიერება, სიმართლე არ იქნება. ასეთი აზრის გამართლება არ შემიძლია. სიკეთის აუცილებლობად გაცნობიერება ხუთი წლის ბავშვსაც შეუძლია. ვთქვათ, რომელიმე ბავშვს სიცხემ აუწია. მშობლები ექიმს იძახებენ. ის ამბობს: – „ბავშვი მაგრად გეჭიროთ“, და ნემსს უკეთებს. ამის შემდეგ ბავშვი, როგორც კი ექიმს დაინახავს, ტირილს იწყებს და გარბის. მაგრამ, თუ მას თავიდანვე ეტყვიან: – „მისმინე, შენ ავად ხარ, სიცხე გაქვს. ვერც სკოლაში წახვალ და ვერც ითამაშებ. სხვა ბავშვები კი, ნახე, როგორ თამაშობენ. თუ ექიმს საშუალებას მისცემ, ცოტა გიჩხვლიტოს, ტემპერატურა დაიწევს და შემდეგ სათამაშოდ წასვლას შეძლებ“. ბავშვი მაშინვე დახუჭავს თვალებს და ნემსისთვის თვითონვე გაუწვდის ხელს ექიმს. მინდა ვთქვა, რომ თუკი ბავშვსაც კი შეუძლია სიკეთის აუცილებლობის გაცნობიერება, რამდენად მისაწვდომია იგი უფროსი ასაკის ადამიანისათვის!

იმ წუთებიდან, როცა ადამიანი მიხვდება, რა არის სწორი და რა – არა, მორჩა, საკითხი დახურულია. დავუშვათ, მე თქვენ გეუბნებით: „ფანჯრიდან გადაგყრით“. – თქვენ გესმით, რას ნიშნავს ეს. გონებრივად ჩამორჩენილსაც კი ესმის, რომ თუ ზედა სართულის ფანჯრიდან გადავარდება, ფეხს მოიტეხს. მას ესმის, თუ რა არის ფლატე და რა – სწორი ადგილი, რა არის კარგი და რა – ცუდი. ზრდასრულმა ადამიანმა, რომელსაც წმიდა მამები, სახარება წაუკითხავს, იცის, რა არის სწორი და რა – არა. ამ წუთებიდან უნდა გადავრთოთ ჩვენი თავი. მაგრამ ხშირად, როცა ზოგიერთ პიროვნებას ეუბნები: „რატომ აკეთებ ამას? განა არ გესმის, რომ ეს არასწორია?“ – ის იწყებს: – „აი, საუბედუროდ, მე ასეთი ვარ. მერედა, რატომ ვარ ასეთი? მე ხომ ადრეც ასეთი ვიყავი...“ – „მოიცა, რა? როგორი იყავი ადრე! ახლა, როცა ამას გეუბნები, რას აკეთებ იმისათვის, რომ გამოსწორდე?“ თუ მათ თავი არ უმუშავებთ, მაშინ ეს სხვა საქმეა, მაშინ აქვთ გამართლება. მაგრამ მხოლოდ ჩვილი თუ სტაცებს ხელს კარამელის ნაცვლად ნახშირს იმ მიზეზით, რომ მას თავი არ უმუშავებს.

– წმიდაო მამაო, დედათქვენი ძალიან მგრძნობიარე ადამიანი იყო, უყვარდით, აკვნიდანვე სიმკაცრეში როგორ აღგზარდათ?

– პატარაობიდანვე შეუძლია ადამიანს, რომ საკუთარ თავს დაეხმაროს, რომ ჩაწვდეს ცხოვრების უღრმეს აზრს და ჭეშმარიტად ხარობდეს. როცა პატარა ვიყავი და ბავშვებთან ერთად დაჭერობანას ვთამაშობდი, მათ უკან მოვიტოვებდი ხოლმე. ისინი არ მათამაშებდნენ, მაგდებდნენ, დამცინოდნენ, „ემიგრანტსა“ და ლტოლვილს მეძახდნენ. თვალცრემლიანი მივდიოდი დედასთან. „რატომ ტირი?“ – მეკითხებოდა იგი. – „ბავშვები სირბილის ნებას არ მაძლევენ“, – ვპასუხობდი მას. – „შენ გინდა ირბინო? აი, ეზო, ირბინე. რად გინდა ქუჩაში სირბილი? იმისთვის, რომ გიყურონ და შეგაქონ? ეს ზომ ამპატავნებაა?“ მეორედ მინდოდა ბურთის თამაში, ბავშვებმა კი ისევ გამაგდეს. მე ისევ ავტირდი და დედასთან წავედი: – „რა მოხდა, რატომ ტირი ისევ?“ – მეკითხებოდა იგი. – „ბავშვები ბურთს არ მათამაშებენ!“ – ვამბობდი მე. – „ჩვენ დიდი ეზო გვაქვს, ბურთი გაქვს, აქ ითამაშე. რაო? გინდა რომ გიყურონ და დატკბნენ? ეს ამპარტავნებაა“. და მაშინ გავიფიქრე: – „დედა მართალია.“ და თანდათანობით აღარ მომინდა სირბილი და ბურთის თამაში, იმისთვის, რომ ვინმეს დავენახე, რადგან მივხვდი, რომ ამაში ამპარტავნება იყო. – „მართლაც, – ვფიქრობდი მე, – რა სისულელეა ეს ყოველივე! დედა მართალია“. და შემდეგ, როცა ვხედავდი, რომ სხვა ბავშვები ბურთს თამაშობდნენ და ამით თავს იწონდებდნენ, მე ძალიან აღარ განვიცდიდი. ვიცინოდი და ვამბობდი: – „აბა, რას შვრებიან?“ მე კი თავადაც პატარა ვიყავი – დაწყებითი სკოლის მესამე კლასში დავდიოდი. შემდეგ ბუნებრივი ცხოვრებით ვცხოვრობდი. და ახლაც, თუკი მკითხავენ: – „რას ამოირჩევ: აგვისტოს თვეში ფეხშიშველი ეკლებზე იარო და ისე ახვიდე ათონის მწვერვალზე, თუ სადმე რომელიმე დღესასწაულზე გაემგზავრო, სადაც შენ მანტიით შეგმოსავენ და პატივს დაგახვავებენ?“ მე ვიტყვი, რომ ვამჯობნებ ფეხშიშველი ავიდე ათონზე. არა სიმდაბლის გამო, არამედ იმიტომ, რომ ეს მირჩევნია. ადამიანები, რომლებიც ამპარტავანნი არიან, ბავშვობაში ოჯახში დახმარება არ მიუღიათ. ამასოფლიური აზროვნება ადამიანს ტანჯავს. თუკი ვინმე თავს მიუშვებს ამ მიმართებით, თუკი მშობლები არ დაეხმარებიან თავიანთ შვილებს, როცა ისინი ჯერ კიდევ პატარები არიან, მაშინ ამის შემდეგ უკვე ეს მუდმივ მდგომარეობად იქცევა. ერთი საქმეა – ბავშვის მცირეოდენი შექება, რათა იგი სულით არ დაეცეს და სხვაა – მისი ეგოიზიმის გაღვივება. ვთქვათ, ბავშვი დაიბნა ლექსის კითხვისას და ახლა სასოწარკვეთილია. დედამისი, როცა ამას ხედავს, ეუბნება: – „მორჩა, გეყოფა, კარგად წაიკითხე“. თუმცა თუკი მან ლექსი კარგად წაიკითხა, დედა კი იწყებს მის ქებას სხვების წინაშე: – „რა ყოჩაღი ხარ! შენ სხვა ბავშვებზე უკეთესად წაიკითხე! ჩემი შვილი სხვებს სჯობია!“ – ეს ცუდია. ასე მშობლები ხშირად აყალიბებენ ბავშვებში ამპარტავნებას. ან, მაგალითად, ბავშვმა სკოლაში იცელქა და ამის გამო მოსცხო მასწავლებელმა. იგი მოდის სახლში და მამასთან ჩივის: – „მასწავლებელმა უსამართლოდ დამსაჯა“. თუ მშობლები ბავშვის მხარეს იკავებენ და ამასთან, მისი თანდასწრებით ამბობენ მასწავლებელზე: – „მე მაგას ვუჩვენებ! როგორ გაბედა, ჩემს შვილს...“ – მაშინ ბავშვი შემდეგ თავის ცელქობას მართებულად მიიჩნევს და შედეგად – იტანჯება უბრალო საგნების გამო. ყველაფრის საფუძველი ისაა, რომ ბავშვმა რაიმე მაინც გაიგოს ჯერ კიდევ მშობლიურ სახლში. თუკი ადამიანი ადრეული წლებიდანვე ითვისებს ცხოვრების უღრმეს აზრს, შემდეგ ყველაფერი ისე ხდება, როგორც საჭიროა. წინააღმდეგ შემთხვევაში იგი სიამოვნებას განიცდის ქებისგან, რასაც სინამდვილეში სიმშვიდე არ მოაქვს მისთვის და იგი ხორციელ ადამიანად რჩება.

ქვეყანას მონანიებაში დავეხმაროთ

– წმიდაო მამაო, დღეს რა დაეხმარება მსოფლიოს ყველაზე მეტად?

– თუკი მსოფლიოში იქადაგება სინანული, მაშინ ის მას ყველაზე უკეთ დაეხმარება. იმისათვის, რომ სარგებლობა მიიღო, უნდა წაიკითხო, რაც შეიძლება მეტი წმიდანის ცხოვრება, რომლებიც განსაკუთრებულ ყურადღებას აქცევდნენ სინანულს. უფლისათვის სინანულის მონიჭების თხოვნა ნიშნავს ითხოვო განათლება. თუ სინანულს გამოვითხოვთ და ძლიერად მოვინანიებთ, ბუნებრივია, დიდი სიმდაბლეც მოგვეცემა. და მაშინ აუცილებლად მოვა დიდი მადლი, განათლება ღვთისგან. სინანულში ყოფნისას ადამიანი იცავს საღვთო მადლს. ადამიანები ხომ კარგები არიან. აი, უმრავლესობა: არ ამბობენ აღსარებას, არ ეზიარებიან, უდიდეს უმეცრებაში იმყოფებიან, მაგრამ, მეორე მხრივ, მოდიან ჩემთან და დახმარებას მთხოვენ. ამაში რაღაც იფარება.

– წმიდაო მამაო, იქნებ იმის საბაბი, რომ ადამიანები უფალს მიუახლოვდნენ, განსაცდელი ხდება?

– მათ, ვისშიც არის კეთილი განწყობა, განსაცდელი ეხმარება. ისინი, ვისშიც ასეთი განწყობა არ არის, უფლის დადანაშაულებას, მის გმობას, თავის გამართლებას იწყებენ. ბოროტება იმაშია, რომ ადამიანები არ აღიარებენ: „შევცოდეთო“, არამედ იტანჯებიან. ეშმაკს ამქვეყნად დიდი ძალაუფლება აქვს. ჩვენ მას ბევრი უფლება მივეცით. რად გადაიქცა დღევანდელი ადამიანი! ბოროტება ისაა, რომ ის, რომ მას არა აქვს სინანული, ხელს უშლის ღმერთს, ჩაერიოს და დაეხმაროს. თუკი სინანული იქნებოდა, ყველაფერი მოგვარდებოდა. ჩვენ გველის ჭექა-ქუხილი, ჭექა-ქუხილი! დაე, გამოგვიწოდოს უფალმა ხელი! ვთხოვოთ სინანული მთელ ქვეყანას. ვილოცოთ მათთვისაც, ვინც შეგნებულად აკეთებს ეკლესიისთვის ბოროტებას და არ განიზრახავს გამოსწორებას, რათა ღმერთმა მისცეს მათ სინანული და შემდეგ ისინი უკეთეს სამყაროში წაიყვანოს.

დავეხმაროთ ქვეყნიერებას სინანულში, რამდენადაც ეს შესაძლებელია, რათა მიიღოს ღვთის კურთხევა. სინანული და აღსარება – აი, რა არის დღეს საჭირო. ჩემი უცვლელი რჩევა ადამიანებისათვის – შეინანეთ და აღსარება თქვით, რათა ეშმაკს წაერთვას უფლება, თქვენ კი აღარ წამოეგოთ ეშმაკის გარეგნულ ზემოქმედებას. იმისათვის, რომ ადამიანები მიხვდნენ და შეინანონ, შეჯანჯღარება სჭირდებათ. მაგალითად, ადამიანი აღიარებს აღსარებაში, რომ ჩაიდინა მრუშობა. სულიერი მოძღვარი მას განხსნის ლოცვას უკითხავს, ადებს ეპიტიმიას და ამაზე ჩერდება. მაგრამ სულიერი მოძღვარი უნდა დაეხმაროს მას, გაიგოს, რომ ბოროტება მხოლოდ მრუშობაში არ მდგომარეობდა. მონანულმა უნდა გააცნობიეროს, რომ ამის გაკეთებით იგი გახდა დამნაშავე, დაარღვია ორი ოჯახი. მაგრამ ზოგიერთი სულიერი მოძღვარი არც თავად ჩაეძიება ხოლმე სიღრმისეულად და არც ადამიანებს აიძულებს, ჩაუფიქრდნენ საკუთარ თავს.

– წმიდაო მამაო, არიან კეთილი ადამიანები, თუმცა იშვიათად დადიან ტაძარში, რეგულარულად არ მონაწილეობენ საეკლესიო საიდუმლოებებში...

– არის შემთხვევები, როცა ვინმე ხშირად არ დადის ეკლესიაში, მაგრამ აქვს მოწიწება, სიკეთე და ამიტომ მასში ღმერთი პოულობს თავისთვის ადგილს და დაივანებს იქ. თუკი ეს ადამიანები ეკლესიის საიდუმლო ცხოვრებაში მიიღებდნენ მონაწილეობას, ისინი მეტად წარემატებოდნენ სულიერ ცხოვრებაში. სხვები კი დადიან ტაძარში, აღსარებას ამბობენ, ეზიარებიან, ყველაფერს აკეთებენ, რაც საჭიროა, და მიუხედავად ამისა, ღმერთი ვერ პოულობს თავისთვის ადგილს, რათა დასახლდეს მათში, რამდენადაც მათში არაა სიმდაბლე, სიკეთე, ჭეშმარიტი სინანული. იმისათვის, რომ საჭირო განწყობაზე მოხვიდე, სულიერი მოძღვრის წინაშე ნათქვამი ერთი აღსარება საკმარისი არაა. საჭიროა სინანულიც. და ყოველი ლოცვა უნდა დაიწყოთ უფლისადმი აღსარებით. არა ისე, რომ განუწყვეტლივ ტიროდე: – „მე ასეთი და ასეთი ვარ, საშინელი ვარ!“ – შემდეგ კი ძველი სიმღერა გააგრძელო. ეს არაა ცოდვის განცდა. განცდისას ადამიანი სულ მცირეოდენად მაინც უკეთესი ხდება.

გახსოვთ, რა უბრალოებით ლოცულობდა ისრაელი? – „განიღვიძე, რად გძინავს, უფალო?“ [2] ანუ – „გაიღვიძე, უფალო, რატომ გძინავს?“ და ამის შემდეგ „განიღვიძა ვითარცა მძინარემან უფალმან, ვითარცა ძლიერი, რომელი იქარვებნ ღვინოსა და დასცა მტერნი მისნი მართლუკუნ“ [3]. რა უბრალოებით, რა სიმდაბლით, მაგრამ რა კადნიერებით წარმოთქვამდნენ ისინი: – „უფალო, რას ვეტყვით ახლა წარმართებს? შენ დაგვიცავი ჩვენ მეწამულ ზღვაზე, და ახლა რა გველის ჩვენ? მოვკვდეთ უდაბნოში თუ უცხოტომელთა ხმალს მივუშვიროთ თავი? ნუ გაგვხდი დასაცინს!“ [4] მაგრამ თავში არ მოგვივიდეს, რომ ჩვენც გავხსნათ ბაგენი და მსგავსი რამ წამოვაყრანტალოთ: – „რას გძინავს უფალო, და ვერ ხედავ?“ – იმიტომ, რომ ამისათვის ჩვენ შეიძლება კეფაშიც წამოგვარტყან. ეს უსირცხვილობა იქნება. ისრაელი ამას სიმდაბლითა და უბრალოებით ამბობდა. ისინი პასუხისმგებლობას კი არ გადააბარებდნენ უფალს, არ ეუბნებოდნენ მას: – „რატომ გააკეთე ეს? – არამედ სინანულში იყვნენ და თხოვდნენ: – „ჩვენ უფრო მეტი ბოროტების ღირსნიც ვართ, მაგრამ ახლა რას ვეტყვით წარმართებს?“ და ხედავთ?! მათ მაშინვე მიდრიკეს უფალი მოწყალებისაკენ. გესმით ეს? იყო შეცდომების აღიარება, სინანული, ღმერთი ჩაერია და „შემუსრა მტრები“... და თუკი ჩვენ აღმოვჩნდებით მძიმე სიტუაციაში და სულიერად არ მოვიქცევით, ამაქვეყნის ადამიანები იტყვიან ჩვენზე: – „აბა სადაა თქვენი ლოცვა? თქვენ ხომ ამბობთ, რომ ლოცულობთ. თქვენ კი რას შვრებით, ჰა“?! ასე გავხდებით დასაცინები.

სინანული ბოროტების გაქრობას ემსახურება

როდესაც ერს სინანულს ვთხოვთ, საკუთარი თავიც დამნაშავეთა შორის უნდა მივათვალოთ. ლოცვაში არ უნდა ვთქვათ: – „შეეწეიე ერს, ერს, რომელიც ცოდვილია“. სამი ბიბლიური ყრმა ბაბილონის ტყვეობაში დაიბადა, თუმცა არ ამბობდნენ: – „ჩვენ რატომღა ვართ დამნაშავენი? – არამედ აღიარებდნენ უფლის წინაშე – ჩვენ ჩვენი საქმისამებრ მოგვეზღო, ჩვენ მეტის ღირსნიც ვიყავით“. ისინი ამბობდნენ ასე, თითქოსდა ისინიც ბაბილონის ტყვეობამდე იმათ შორის ყოფილიყვნენ, ვინც დაარღვია ღვთის მცნებები, თითქოსდა ისინიც თანამონაწილეობდნენ ცოდვაში, თუმცა სინამდვილეში ამის თანაზიარნი არ იყვნენ, ვინაიდან იმ წლებში ჯერ დაბადებულნიც კი არ იყვნენ. მათი ლოცვა ბაბილონის ბრძმედში გულს მიძრავს. „მართალ არს უფალი ყოველსა შინა, რომელ ქმნა ჩვენ ზედა, რამეთუ შევცოდეთ და ვიუსჯულოეთ და არ ძალგვიძს, რათა აღვაღოთ პირი ჩვენი ვედრებად, და ნუ განგვაშორებ წყალობასა შენსა ჩვენგან, აბრაამისათვის საყვარელისა შენისა“. ანუ – „უფალო, შენ ჩვენი საქმისამებრ გვსჯი, ვინაიდან ჩვენ შეგცოდეთ. მაგრამ მხოლოდ აბრაამის გამო, რომელიც ესოდენ გიყვარს, რადგან მან არ შესცოდა, ნუ მიგვატოვებ ჩვენ“. ისინი საკუთარ თავსაც ცოდვილებს მიათვლიდნენ და სწამდათ ის, რასაც ბაგით წარმოთქვამდნენ. სწორედ ამიტომ გაგრილდა ბრძმედი მათთვის, მაშინ როცა მათ სანახავად მისული წარმართები ცეცხლმა შემუსრა [5].

თუ ადამიანი ამგვარად არ იმუშავებს თავის თავზე, გამუდმებით თავის მართლების ძიებას მოჰყვება. „ცოდვისაკენ ეშმაკმა მიბიძგა“, ან „ადამია დამნაშავე“, ან „ევაა დამნაშევა, მე კი – არა“. ერთმა „ღვთისმეტყველმა-პროფესიონალმა“ გამომიცხადა ერთხელ: – „ჩვენ ახლა რატომ უნდა ვიტანჯოთ ევას გამო?“ – „საყვარელო ადამიანო, – ვუპასუხე მას, – შენ ეს, რა, ხელს გიშლის, რომ ცხონდე? რას გადაეკიდე საბრალო ადამს და ტანჯულ ევას? ერთი შეცოდება – და რამდენი საუკუნე ჯოჯოხეთში! ჩვენთან კი ქრისტე მოვიდა და გადაგვარჩინა. „არა გეტყვი შენ ვიდრე შვიდ გზისამდე, არამედ ვიდრე სამოცდაათშვიდგზის. – ამბობს იგი ცოდვათა მიტევებასთან დაკავშირებით [6]. ჩვენ ათასჯერ ვცოდავთ, მაგრამ, ოღონდ გულწრფელად მოვინანიოთ და ქრისტე შეგვინდობს. ჩვენ კი ვიტყვით, რომ დამნაშავენი ადამი და ევა არიან? და ნახეთ: სახელ ევას ხომ არავის არქმევენ. მოდით, დავარქვათ რომელიმე მორჩილს აღკვეცისას ევა, ან ზოია მაინც [7], თუკი სახელი ევა მას მძიმედ ეჩვენება. განა უსამართლობა არაა ევასადმი ასეთი დამოკიდებულება! ის ყველა ჩვენთანგანის მშობელია, იგი მთელი მსოფლიოს დედაა, ჩვენ კი მისი სახელის ხსენებაც კი არ გვინდა! წყევლისთვისაც ღმერთმა, არსებითად, ეშმაკი გაწირა. „გველი იყო ბრძენი“ [8]. ეშმაკი შევიდა გველში, რათა მოეტყუებინა ადამიანი. ნახე: ყველაფერს როგორ ევას აბრალებენ?! ამბობენ, რომ სწორედ მან დაგვღუპა, მისი ურჩობა რომ არა, ახლა ჩვენ სამოთხეში ვიცხოვრებდით – არ დავიტანჯებოდით. აი, ჩვენ რომ გაგვეგო ქრისტესგან ეს სიტყვები: – „ერთხელ თუ დაუშვით შეცოდება – მაშინვე ამდენი და ამდენი საუკუნით ჯოჯოხეთში წახვალთ“ აბა, მაშინ ელაპარაკათ ასე!.. მაინც რა უმადურია ეს სამყარო!

ასეა თუ ისე, სინანული – დიდებული საქმეა. ჩვენ ჯერ კიდევ ვერ გავაცნობიერებთ, რომ სინანულით ადამიანს შეუძლია, შეცვალოს ღვთის გადაწყვეტილება. ხუმრობა არაა, რომ ადამიანს ასეთი ძალა აქვს. შენ ბოროტებას აკეთებ? ღმერთი კისერში წაგითაქებს. ამბობ: „ვცოდე“? ღმერთი რისხვას წყალობად ცვლის და თავის ლოცვა-კურთხევას განიჭებს. ანუ, როცა ურჩი ბავშვი გონს მოდის, ინანიებს და სინდისის ქენჯნას განიცდის, მამა სიყვარულით ეფერება და ანუგეშებს მას. ღვთის მცნებებს გადაუხვიეს და ისრაელმა სამოცდათხუთმეტი წელი ბაბილონის ტყვეობაში გაატარა. მაგრამ ბოლოსდაბოლოს, როცა შეინანეს, მეფედ კიროსი დაჯდა, რომლის შესახებაც შეიძლება ითქვას, რომ იგი უკეთ მოიქცა, ვიდრე ისრაელის ძენი, რომლებმაც სამსხვერპლო სიწმიდეები შეურაცხყვეს. ღმერთმა შეცვალა კიროსის აზრები და იგი ზეციური უფლის მორწმუნე გახადა. და აი, კიროსი ისრაელს თავისუფლებას ანიჭებს, აძლევს ფულს, ხის მასალას ტაძრის მშენებლობისათვის, იერუსალიმის გარშემო კედელს აღმართავს და ისეთ სიკეთეს და ისეთ ღვთისმოსაობას იჩენს, რომელსაც, ნება რომ გვქონდეს, ვიტყოდით, რომ თავად ისრაელსაც კი არ გამოუვლენია? და ყოველივე იმიტომ მოხდა, რომ ხალხმა შეინანა და შეიცვალა! ხედავთ, სინანული როგორ უწყობს ხელს ბოროტების გაქრობას?!

აუცილებლად უნდა ვიკითხოთ მაკაბელთა ყველა წიგნი. ეს განსაკუთრებით ძლიერი წიგნებია. ასეთი იყო სამეფო. ბრძანება: იუდეველები სპილოებით უნდა გაეთელათ! დანიშნეს პასუხისმგებლები, ყველაფერი მოამზადეს სასჯელისათვის, რათა ხუთასი სპილო აღეჭურვათ, დაალევინეს მათ განუზავებელი ღვინო და ელოდნენ მეფეს, რათა დასჯა დაეწყოთ. მაგრამ მეფეს მის მიერ გაცემული ბრძანება დაავიწყდა. მიდის მასთან სპილოების პატრონი და ეუბნება: – „მეფეო, თქვენ გელოდებით. სპილოები, იუდეველები – ყველაფერი გამზადებულია. სტუმრებიც გელიან“. – „კი მაგრამ, ვინ გიბრძანათ, რომ ეს გაგეკეთებინათ?“ – პასუხობს მეფე. ყვირილი, მუქარა!... და ეს ერთხელ კი არ მოხდა, არამედ – სამჯერ! წარმოგიდგენიათ?! მეფეს დაავიწყდა ბრძანება, რომელიც თავად გასცა! ეს ხუმრობა საქმე არ გეგონოთ. და არა მხოლოდ დაავიწყდა, არამედ საერთოდ შეცვალა თავისი დამოკიდებულება იუდეველების მიმართ. ესაა ყველაფრის საფუძველი: მსოფლიომ უნდა შეინანოს.

– წმიდაო მამაო, რა ხეირია სხვადასხვა საერთაშორისო გაერთიანებებში, რომლებიც მშვიდობისათვის იბრძვიან მთელ მსოფლიოში? უწყობენ კი ხელს მის შენარჩუნებას?

– ეს მრავალ რამეზეა დამოკიდებული, არიან ისეთნიც, რომლებმაც ეს ყოველივე კეთილი სურვილით წამოიწყეს. მაგრამ ისიც ხდება, რომ ხანდახან ისეთი „თაიგული“ იკრიბება! იქ ნახავ ჯადოქრებს, ცეცხლთაყვანისმცემლებს, პროტესტანტებს – ისეთი ნარევია, თვალს მოგჭრის! და იბრძვიან „მშვიდობისათვის მთელ მსოფლიოში“! რა ხეირია მათგან? მაპატიოს უფალმა, მაგრამ ამ აჯაფსანდალს ეშმაკი კაზმავს! თუ თავად გაერთიანება ცოდვილია, მაშ, როგორი მშვიდობა გამოვა მათგან! როგორ მოვა მშვიდობა, თუ ადამიანები არ შეურიგნენ უფალს? მშვიდობა მხოლოდ მაშინ ისადგურებს – შინაგანიც და გარეგნულიც, როცა ადამიანი ღმერთს ურიგდება. მაგრამ იმისათვის, რომ ადამიანი ღმერთს შეურიგდეს, იგი გონს უნდა მოვიდეს, უნდა შეინანოს და ღვთის მცნებების თანახმად იცხოვროს. მაშინ ადამიანში დაივანებს სულიწმიდა და საღვთო მშვიდობა. მაშინ შეძლებს იგი, ხელი შეუწყოს იმას, რომ მის გარშემოც მშვიდობა იყოს დავანებული.

1. ღირსი არსენი დიდი (354-447) წარმოშობით რომიდან იყო. იგი სიბრძნითა და სათნოებებით იყო შემკული. მან მიიღო სახელი „მეფეთა მამა“, რამდენადაც იმპერატორმა თეოდოსიმ თავისი ორი შვილის აღზრდა დაავალა. 394 წელს საღვთო გამოცხადების შემდეგ მან მიატოვა სოფელი და ეგვიპტის უდაბნოში გავიდა. მიუხედავად სასახლეებში წინანადელი ცხოვრებისა, წმიდა არსენი თავის მონაზვნურ ღვაწლს სიმკაცრითა და თავგანწირვით აღასრულებდა.

2. ფს. 43, 24.

3. ფს. 77, 65-66.

4. იხ. გამოსვ. 32, 12, მეორე 9, 28 ფს. 78,10.

5. იხ. დან. 3. 1-100.

6. იხ. მთ. 18, 22.

7. Ζωή – სიცოცხლე შდრ.: შესაქმე 3,20.

8. იხ. შესაქმ. 3, 1.

9. იხ. 2 ეზრ. 1, 1 და ქვემოთ.

10. იხ. 1 ეზრ. 8, 88-92.

11. იხ. 3 მაკ. 5, 1-35.