– წმიდაო მამაო, ქრისტიანობის არსებობის პირველ ხანებში ადამიანები აღსარებას სახალხოდ ამბობდნენ, ამგვარ აღსარებას რამენაირი სარგებლობა მოაქვს?
– პირველი ხანები ერთია ხოლო, ჩვენ რომ ვცხოვრობთ ეს ეპოქა, სულ სხვა რამ არის. დღეს ასეთი აღსარება სარგებლობას ვერავის მოუტანს.
– რატომ, წმიდაო მამაო, მაშინ ქრისტიანები მეტ მოშურნეობას ფლობდნენ?
– მეტი მოშურნეობაც ქონდათ და ამასთან, ყველაფერი ისიც, სადამდეც დღეს ჩვენ დავეცით, მაშინ არ იყო. დღეს ისე არ არის, როგორც ძველად იყო. უმიზეზოდ შორდებიან მეუღლეები, ინგრევა ოჯახები.
აღსარების საიდუმლოსაგან განშორებულ ადამიანები ცოდვილ აზრებსა და ვნებებში იხრჩობიან. იცით რამდენი ხალხი მოდის ჩემთან და მთხოვს, რომ სიძნელეების გადალახვაში დავეხმარო?! მაგრამ ამასთან ადამიანებს არც აღსარებაზე და არც ეკლესიაში მისვლა არ სურთ. „ეკლესიაში მაინც არ დადიხარ“? ვეკითხები მათ. უარყოფითად მპასუხობენ. „აღსარება თუ გითქვამთ ოდესმე“? „არა, შენთან მოვედი, რომ განმკურნო“, – მპასუხობენ. „მე როგორ განგკურნავ, შენთვის აუცილებელია აღსარების თქმა, ტაძარში სიარული, ზიარება, – თუკი საამისოდ მოძღვარი კურთხევას მოგცემს, – მე კი ვილოცებ შენი ჯანმრთელობისათვის. ნუთუ დაგავიწყდა, რომ არსებობს სხვა ცხოვრება, რომლისთვის მომზადებაც აუცილებელია“, – ვუხსნი მათ. „მისმინე, მამაო, ეკლესია, სხვა ცხოვრება და ამის მსგავსი რაღაცეები ჩვენ არ გვაინტერესებს, ეს ყველაფერი ზღაპრებია. ვიყავით ექსტრასენსებთან და ჯადოქრებთან, მაგრამ მათ ჩემი განკურნება ვერ შეძლეს და აი, შევიტყვე, რომ ეს შენ შეგიძლია“, – მპასუხობენ ისინი. წარმოგიდგენით, რა ხდება?! შენ მათ აღსარებაზე, მარადიულ ცხოვრებაზე ელაპარაკები, ისინი კი გპასუხობენ, რომ „ყოველივე ეს ზღაპრებია“. მაგრამ ამავე დროს გთხოვენ: „დამეხმარე, აბებზე ვზივარ“. როგორ დავეხმარები?! განა ისინი ჯადოქრობით (გაურჯელად) განიკურნებიან?
ამასაც შეხედე, ძალიან ბევრი ადამიანი, რომელიც გატანჯა პრობლემებმა, თავისი ცოდვებით საკუთარ თავს თვითონვე რომ შეუქმნა, ბოლოს იმით ამთავრებს, რომ „აღსარებას“ ფსიქოლოგთან ამბობს. ისინი ფსიქოლოგებს საკუთარი ავადმყოფობის ისტორიას უამბობენ, პრობლემებთან დაკავშირებით რჩევას სთხოვენ, ხოლო ფსიქოლოგები თავიანთი რჩევებით პირდაპირ იმ მდინარის შუაგულში ყრიან ამ ადამიანებს, რომლის გადალახვაც მათ სურდათ. შედეგად ეს საწყლები ან იხრჩობიან, ანდა დინება წაიღებთ და მეორე ნაპირზე გასულები სასურველი ადგილიდან ძალიან შორს აღმოჩნდებიან ხოლმე. ხოლო თუკი ასეთი ადამიანები მოძღვართან მივლენ და აღსარებას იტყვიან, მდინარეზე სრულიად უსაფრთხოდ – ხიდით გადავლენ. აღსარების საიდუმლოში ხომ ღვთის მადლი მოქმედებს და ადამიანი ცოდვებისაგან თავისუფლდება.
– წმიდაო მამაო, ზოგიერთი თავს იმართლებს: „კარგი მოძღვარი ვერ მოვნახეთ და აღსარებაზე ამიტომ არ მივდივართ“.
– ეს ყველაფერი მხოლოდ საბაბია. ყოველი სასულიერო პირი, თუკი ის ოლარით არის შემოსილი, საღმრთო უფლებას ფლობს. ის აღასრულებს საიდუმლოებებს, მას აქვს მადლი ღვთისა და როდესაც აღმსარებელს შენდობის ლოცვას უკითხავს, ღმერთი აღხოცს ყველა ცოდვას, რომელიც მან აღსარებაში ჭეშმარიტი სინანულით აღიარა. რამდენად სასარგებლო იქნება აღსარება ჩვენთვის თვით ჩვენზეა დამოკიდებული. ერთხელ ჩემთან სენაკში ერთი ფსიქიკურად მოუწესრიგებელი ადამიანი მოვიდა. მას ჩაგონებული ჰქონდა, რომ მე ჭვრეტის ნიჭი მაქვს და მისი დახმარება შემიძლია. „რას მიწინასწარმეტყველებ“? – მკითხა მან. „მოძღვარი მონახე და აღსარება თქვი, ჩვილივით დაიძინებ, ეგ აბები კი გადაყარე“, – ვურჩიე მე. „ჩვენს დროში კარგი მოძღვრები აღარ არიან, ადრე კი იყვნენ, მაგრამ ახლა წახდნენ“, – მიპასუხა მან. აი, ასე მოდიან ეს ადამიანები კეთილი განზრახვით, რომ ჩემგან დახმარება მიიღონ, მაგრამ რასაც ვეუბენები, იმას არ ისმენენ. აბა, როგორ?! ტყუილად ფლანგავენ ფულს ათონზე ჩამოსასვლელ ბილეთებში!
თუმცა, ვხედავ, რომ ეშმაკი ხალხის მოსანადირებელ ახალ ხაფანგს ამზადებს. ეშმაკი მათ უნერგავს, რომ თუკი ადამიანი შეასრულებს დადებულ აღთქმას, მაგალითად, მოილოცავს რომელიმე წმიდა ადგილს, ეს იმას ნიშნავს, რომ მის სულიერ ცხოვრებაში ყველაფერი წესრიგშია. ხშირად ნახავ, მომლოცველები დიდი სანთლებითა და ვერცხლის შანდლებით, რომელთა შეწირვაც მათ ამა თუ იმ ხატს აღუთქვეს, როგორ მოგზაურობენ მონასტრებში, წმიდა ადგილებზე, აღუთქვამენ ვერცხლის შანდლებს, ფართედ იწერენ პირჯვარს, დაბრუნებისას ცრემლს იწურავენდა ამით კმაყოფილდებიან. ამ ადამიანებს არა აქვთ სინანული, აღსარებას არ ამბობენ და ასე ახარებენ ეშმაკს.
– წმიდაო მამაო, შესაძლოა, რომ ადამიანმა, რომელიც აღსარებას არ ამბობს, შინაგანი სიმშვიდე მოიპოვოს?
– მას შინაგანი სიმშვიდე როგორ ექნება? იმისათვის, რომ შინაგანი სიმშვიდე განიცადო, თავი ნაგვისაგან უნდა განიწმინდო. ეს აღსარების საშუალებით უნდა მოიმოქმედო. მოძღვრისათვის გულის გადაშლითა და თავისი ცოდვების აღსარებით ადამიანი სიმდაბლეს იძენს. ამგვარად მის წინაშე ზეცის კარი იღება, ასევე უხვად მოეფინება მადლი ღვთისა და ის ხდება თავისუფალი.
აღსარებას ვიდრე იტყოდეს, ადამიანისათვის (სულიერი) მწვერვალი ნისლითაა დაფარული, ამ ნისლში ის უაღრესად გაურკვევლად, ბუნდოვნად ხედავს და თავის ცოდვებს ამართლებს. რადგან, თუკი გონება ცოდვებითაა დაბნელებული, ადამიანი ხომ თითქოს ბურუსში ხედავს ყოველივეს. ხოლო აღსარება ძლიერი ქარია, რომელიც ნისლს გაფანტავს და გამოჩნდება ჰორიზონტი. ამიტომ, თუკი ჩემთან მოსულ ადამიანებს აღსარება არ უთქვამთ, მე მათ აღსარების სათქმელად ვუშვებ და ვეუბნები, რომ სასაუბროდ მხოლოდ ამის შემდეგ მოვიდნენ. ზოგიერთი ცდილობს, რომ გადამათქმევინოს: წმიდაო მამაო, თუკი შენ შეგიძლია, მითხრა, რა არის საჭირო ჩემი პრობლემის მოსაგვარებლად, უბრალოდ, მითხარი“. მე კი ვპასუხობ: „მე რომც შემეძლოს, გითხრა, რა გჭირდება, შენ ამის გაგება მაინც არ შეგიძლია. ამიტომ ჯერ წადი და აღსარება თქვი, მერე კი მოდი და ვისაუბროთ“. და მართლაც, როგორ დაამყარებ ადამიანთან კავშირსა და ურთიერთგაგებას, თუ ის სხვა სიხშირეზე მუშაობს?! აღსარების საშუალებით ადამიანი შინაგანად წმენდს საკუთარ თავს და სულიერად ნაყოფიერი ხდება. ერთხელ, როდესაც ჩემს ბოსტანს ვასუფთავებდი, რომ იქ რამდენიმე პომიდორი დამერგა, ერთი ადამიანი მესტუმრა და მკითხა: „რას აკეთებ, წმიდაო მამაო“? „რას ვაკეთებ და ჩემს ბოსტანს აღსარებას ვათქმევინებ“, – მივუგე მე. „რას ამბობთ, წმიდაო მამაო, განა ბოსტანსაც ჭირდება აღსარება“? – გაიკვირვა მან. „რა თქმა უნდა, ჭირდება. დავრწმუნდი, რომ ბოსტნის აღსარების შემდეგ, ანუ მას მერე, რაც ქვისგან, სარეველისა და ეკლებისაგან გავწმენდ მიწას, მის მიერ აღმოცენებული ბოსტნეული საღი და კარგი იქნება. ხოლო, თუ ის აღსარების გარეშე დარჩა, მასში განუვითარებელი, ყვითელი და დანაოჭებული პომიდვრები ამოვა“...
– წმიდაო მამაო, როდესაც რაიმე სირთულეს ვხვდები და მისი მოგვარებისათვის ვლოცულობ, როგორ უნდა მივხვდე, თუ რა არის ნება ღვთისა?
– ღვთის ნებას ასე ვერ მიხვდები. ჯობს, შენი სირთულეების შესახებ რჩევა სხვებს ჰკითხო. ღვთისაგან უწყებას ნუ ელი, თუკი იმის საშუალება გაქვს, რომ რჩევა ადამიანებისაგან მიიღო. თორემ ხომ შეიძლება, ხიბლში ჩავარდე. ერთი კაცი ტაძარში რომ მივიდოდა, დადგებოდა ხატების წინაშე და დაიწყებდა ლაპარაკს: „დედოფალო ჩემო, ავიღო ფული შესაწირი ყუთიდან“. „აიღე“, – ეუბნებოდა მას საკუთარი გონება. „კარგი, მაშ ავიღებ“, – იტყოდა იგი და ფულს იღებდა. როდესაც ეს რამოდენიმეჯერ განმეორდა, სამრევლო საბჭოს ერთმა წევრმა შენიშნა, რომ შესაწირი ყუთიდან ფული ქრებოდა. „რა ხდება, ნუთუ ვინმე ფულს იპარავს? – გაუკვირდა მას. გადაწყვიტა, გაერკვია, ვინ აკეთებდა ამას. მალე ეს კაციც მოვიდა და ყველაფერი განმეორდა: „დედოფალო ჩემო, ავიღო ფული შესაწირი ყუთიდან? კარგი, მაშინ ავიღებ“. ანუ, სამრევლო საბჭოს წევრმა ის დანაშაულის ადგილზე დააკავა.
ყოველთვის, როდესაც გვერდით გვყავს სულიერი ადამიანი, მას უნდა ვკითხოთ რჩევა. მაგრამ, თუკი ისეთი ადამიანი, ვისთვისაც კითხვა შესაძლებელია, არ გყავს. ვთქვათ, უდაბნოში იმყოფები, მაგრამ შინაგანად მორჩილება გწყურია, ღმერთი თავად ხდება შენი მოძღვარი, იგი განგანათლებს და თავის ნებას გაუწყებს. ვთქვათ, ვერ მონახე ადამიანი, რომელიც წმიდა წერილის ამა თუ იმ ადგილს განგიმარტავს, მაშინ კვლავ ღმერთი გაგინათებს გონებას და თვითონ მიხვდები ყველაფერს.
– წმიდაო მამაო, როგორ უნდა მივხვდე, რაიმე მოვლენა ჩემს სულიერ ცხოვრებაში რა მიზეზით ხდება, ეს ბოროტის მიერ მოვლენილი განსაცდელია თუ ჩემი გაუფრთხილებლობაა დამნაშავე?
– უნდა წახვიდე და იკითხო.
– ესე იგი, კაცს ამის თავისით მიხვედრა არ შეუძლია?
– კიდეც რომ შეეძლოს მიხვედრა, დარწმუნებული ვერ იქნება. ასეთ დროს ის, ვისაც გამოცდილება აქვს, მიდის და სხვას ეკითხება. თუკი საკითხი პირადად მე მეხება, ყოველთვის მის შესახებ სხვას ვეკითხები. როდესაც საუბარი მიდის იმაზე, რაც უშუალოდ მე მეხება, მაშინ საკუთარ გადაწყვეტილებას, რაც უნდა ბრძნული მეჩვენებოდეს ის, უდიდეს სიბრიყვედ ვთვლი. ამ დროს საკითხავად იმ ადამიანთან კი არ მივდივარ, ვინც წინასწარ იცის, როგორი პასუხი უფრო მომეწონება, არამედ მასთან, ვინც ამის შესახებ არ იცის. აბა, დააკვირდი, განა ექიმიც, იმისათვის რომ დარწმუნებული იყოს, მძიმე დიაგნოზის დასმისას სხვა ექიმებს არ ეკითხება რჩევას?! მით უფრო მოვალეა რომელიმე სტუდენტი, რომ რჩევა იკითხოს. რა სულიერიც არ უნდ იყოს ადამიანი, რა კარგადაც არ უნდა შეეძლოს მას, რომ მოაგვაროს საკუთარი პრობლემები, ის შინაგან მშვიდობას ვერ მოიპოვებს, რადგანაც ღმერთს სურს, რომ ადამიანმა დახმარება ადამიანის ხელიდან მიიღოს. სახიერი ღმერთი ამას იმიტომ უშვებს, რომ კაცი დამდაბლდეს. ადამიანმა თავისი სულიერი ზრახვები და ყველაფერი, რაც მასში ხდება, სულიერ მოძღვარს უნდა გაუმხილოს, რჩევა მიიღოს მისგან და თავად არ უნდა წყვეტდეს რთულ სულიერ საკითხებს. ასევე მან თავისით არ უნდა ეცადოს იმ სირთულეთა გადალახვა, რომლებიც სულიერ ბრძოლაში შეხვდება. ასეთ ბრძოლაში ხომ ის საკუთარ თავს ცდის. შესაძლოა, ეშმაკმა ეს შენიშნოს და ახალი პრობლემები შეუქმნას მას. ზოგიერთი ადამიანი იქამდეც მიდის, რომ საკუთირი თავისათვის ეპიტიმიებს თვითონვე ადგენს. ეს ძალიან სახიფათო რამ არის.
ქრისტიანი, რომელსაც რჩევის მიმცემი მოძღვარი არ ყავს, სულიერი ცხოვრების გზაზე იბნევა, უძლურდება და კუდში მიჩანჩალებს. დასახული მიზნისათვის მიღწევა ამ ადამიანისათვის არ არის ადვილი. თუკი ვინმე საკუთარ პრობლემებს თავადვე წყვეტს, რაც უნდა ბრძენი იყოს იგი, ის მაინც სიბნელეში რჩება, რადგანაც თვითდაჯერებულობითა და ამპარტავნებით ცხოვრობს. ხოლო იგი, ვინც მდაბალია, ნდობითა და თვითუარყოფით მიდის მოძღვართან და აზრს მას ეკითხება, ის სულიერ შეწევნას იღებს. ეს იმის გამო ხდება, რომ ამ უკანასკნელ შემთხვევაში ღმერთი განაბრძობს სასულიერო პირს და იგი სწორ პასუხს აძლევს კაცს. აი, თუნდაც ჩემს შემთხვევაში. მე განა ვინ ვარ?! კონსერვის ქილის სახურავი. მაგრამ, როდესაც მოდის ვინმე, ვისაც სწამს, რომ წმიდანი ვარ, ვამჩნევ, რომ ჩემში რაღაცნაირ ცვლილებას განვიცდი და რასაც ვამბობ, ჩემგან არ მოდის. აქედან, როგორც ორჯერ ორი ოთხია, ისე აშკარავდება, რომ ადამიანი ღვთის კურთხევით არის მოსული და ღმერთი, იმისათვის, რომ ამ ადამიანს სამართლიანად მოექცეს, გონებას გამინათებს. მსგავს შემთხვევებში, როდესაც რაიმე მნიშვნელოვანს გეკითხებიან, ღმერთი გაუწყებს და ძალგიძს, ადამიანს უთხრა, რა მოხდება, როდის და თვითონ როგორ უნდა მოიქცეს.
დღეს ადამიანისათვის ყველაზე მნიშვნელოვანი ის არის, რომ იპოვოს მოძღვარი, აღსარებას ეუბნებოდეს, ენდობოდეს და რჩევას ეკითხებოდეს მას. თუკი ადამიანებს ჰყავთ მოძღვარიდა ცხოვრებას ისე მოაწყობენ, რომ ლოცვისა და სულიერი წიგნების კითხვისათვის დროს გამონახავენ, ტაძარში ივლიან და ეზიარებიან, მაშინ მათ ამ ცხოვრებაში აღარაფერი უნდა აშინებდეთ.
იმისათვის, რომ სული გზას არ ასცდეს, ის მოძღვრის მეთვალყურეობაში უნდა იყოს. სულიერ ცხოვრებაში ძალიან ეხმარება სულიერი წიგნების კითხვა. მაგრამ, თუ მოძღვარი არ ეყოლება, შესაძლოა, ადამიანმა წაკითხული სწორად ვერ გაიგოს და ხიბლში ჩავარდეს. უყურე: როდესაც ადამიანი მანქანით მიდის მისთვის ნაკლებად ნაცნობ ადგილებში, ის, შესაძლოა, რუკაში იხედებოდეს, მაგრამ გარდა ამისა, შეჩერდება კიდეც და გამვლელებსაც ჰკითხავს, რათა გზას არ ასცდეს. მაგალითად, ადამიანი გაემგზავრა ათენიდან და ფლორინში მიდის. რა თქმა უნდა, მას ექნება რუკა და ჩაიხედავს კიდეც მასში, მაგრამ, რომელიმე ჯიხურთან მაინც შეჩერდება და იკითხავს, სწორად თუ მიდის და როგორი გზა უდევს წინ. მაგრამ, თუ არ იკითხა, საფრთხეში ჩავარდება, ან იქ არ შეუხვევს, სადაც საჭიროა, ფლორინის ნაცვლად კავალში მოხვდება, ანდა მანქანასთან ერთად ხრამში გადავარდება და სასიკვდილოდ დაშავდება.
რა თქმა უნდა, ისიც შეიძლება მოხდეს, რომ ადამიანმა სხვებს კითხოს გზა, მაგრამ როცა პასუხს მოისმენს (რომ მეორე მხარეს მობრუნებაა საჭირო), მაინც თავის გზაზე წავიდეს და შედეგად იქ არ მოხვდეს, სადაც მიდიოდა. ანდა, შესაძლოა, მან არად ჩააგდოს საფრთხე, რომლის შესახებაც აფრთხილებდნენ და ავარია შეემთხვეს, ან რაიმე სხვა უსიამოვნებაში გაეხვეს. მაგრამ თავის სამაგიეროს მაინც მიიღებს ის, ვინც სწორ გზას უჩვენებდა და აფრთხილებდა: „გაფრთხილდი, ერთ ადგილას ცუდი მოსახვევია, მეორე ადგილას კი გზა ღრმა უფსკრულს მიუყვება“. სწორედ ამგვარადვე ხდება სულიერ ცხოვრებაში. მორწმუნეს უეჭველად უნდა ჰყავდეს მოძღვარი, რომელიც მის აღსარებას მოისმენს, დაეხმარება და რჩევებს მისცემს. მხოლოდ ამ შემთხვევაში იცხოვრებს სულიერი ცხოვრებით და დარწმუნებული იქნება, რომ სწორ გზას ადგას.
რა თქმა უნდა, სულიერ ხელმძღვანელს ადამიანი თავად ირჩევს. შეუძლებელია, სული პირველსავე შემხვედრს მიანდო. ისევე, როგორც ავადმყოფობისას ყველა ცდილობს, კარგი ექიმი გამოძებნოს, ასევე, სულზე ზრუნვისას კარგი მოძღვრის მონახვას უნდა ცდილობდეს კაცი. ხოლო შემდეგ ამ მოძღვართან – სულის მკურნალთან რეგულარულად უნდა დადიოდეს.
– წმიდაო მამაო, ხშირად ხდება, რომ მონასტერში მოსული ადამიანები, როდესაც ხედავენ, რომ შემოსილები ვართ, განეწყობიან ხოლმე, რომ საკუთარი ტკივილის, პრობლემების შესახებ გვიამბონ. აღსარებასაც კი გვეუბნებიან. როგორ უნდა მოვიქცეთ მათთან?
– როდესაც ადამიანები გეკითხებიან რაიმეს იმასთან დაკავშირებით, რაც მათ ტანჯავთ, ჯერ ჰკითხეთ: „მოძღვარი გყავთ“? მეც ასე ვეუბნები იმათ, ვინც ჩემთან სენაკში მოდის: „მე მღვდელი არ ვარ. წადით თქვენს მოძღვართან და ისე მოიქეცით, როგორც ის გეტყვით“. ადამიანებმა უნდა შეინანონ. გარდა ამისა, მათ უნდა ჰყავდეთ მოძღვარი და მას აღსარებას აბარებდნენ, რათა ეშმაკმა დაკარგოს ის უფლებები, რომელიც მათ საკუთარ თავზე მიანიჭეს. თუკი მონაზონი ერთხელ გაიზიარებს რომელიმე ტანჯული ქალის ტკივილს, საკუთარი პრობლემების შესახებ რომ უყვება და ყველაფრის მოსმენის შემდეგ მას მოძღვართან გაუშვებს, ეს ჩემთვის სრულიად გასაგებია. მაგრამ ამ საბრალო ქალთან რეგულარული საუბრები მართებული არ იქნება. თუკი რომელიმე ქალს არ მოსწონს თავისი მოძღვარი, ან აღსარებაზე არასოდეს ყოფილა, ანდა სასოწარკვეთილებაშია ჩავარდნილი, მაშინ მონაზონმა ერთხელ მოსმენის შემდეგ ის მოძღვართან უნდა გაგზავნოს და დაჰპირდეს, რომ თვითონაც ილოცებს მისთვის.
მონაზვნის მოვალეობა არ არის ხალხის დახმარება იმით, რომ გამუდმებით მათ პრობლემებს ისმენდეს. გარდა ამისა, ეს არც თვით ამ ადამინებისათვისაა სასარგებლო. ადამიანში ხომ სამგვარი ცვლილებაა შესაძლებელი: ის იცვლება საკუთარი თავის, სხვების, ან ეშმაკის მიერ. და აი, ადამიანები აქ, მონასტერში მოდიან, აქ ადამიანურ ნუგეშს პოვებენ, მაგრამ როგორც კი წავლენ, მაშინათვე ძველ ცხოვრებას უბრუნდებიან და ძველებურად სიმღერას განაგრძობენ. ამიტომაც ქალებიც და მამაკაცებიც თავიანთ მოძღვრებთან უნდა მივიდნენ. თუ ამის სანაცვლოდ ისინი თავიანთ პრობლემებზე მონაზონს უამბობენ, ეს არასწორი საქციელია. იმიტომ, რომ მერე თავს იმართლებენ:„მე მას ჩემს შესახებ ვუამბე, რაც საჭირო იყო, გავაკეთე“. ანუ – ტყუილად იმშვიდებენ თავს და აღარც მოძღვართან მიდიან. ეს კი ეშმაკის მახეა, რომ ადამიანებმა აღსარება არ თქვან. თქვენ კარგად უნდა გესმოდეთ თითოეული თქვენგანის, როგორც მონაზვნის მისია და ცრუ მისიონერობას არ უნდა ელტვოდეთ. ამგვარი „მისიონერობით“ ხომ იქით მივდივართ, რომ საკუთარ მონაზვნურ მისიას ვეღარ ვგებულობთ. როგორც მონაზვნები, მოვალენი ვართ, რომ ადამიანური პრობლემებისათვის ვილოცოთ, თუმცა ამ პრობლემების განსჯა ჩვენი მოვალეობა არ არის. ხოლო მღვდლის მოვალეობებში ადამიანურ პრობლემათა განსჯა ნამდვილად შედის. უფრო მეტიც, ეს მისი პასუხისმგებლობაა. ხოლო თუ ადამიანები პრობლემებზე თქვენთან საუბრობენ, გამოდის, რომ ეს პასუხისმგებლობა თქვენზე გადმოაქვთ. მაშინ ,როდესაც მოძღვარს შეუძლია, უფრო ახლოდან დააკვირდეს ადამიანებს და მათი პრობლემების გადაწყვეტაც მოახერხოს. ანუ – ადამიანებთან მუშაობა აუცილებელია, მაგრამ ეს მონაზვნის სამუშაო არ არის. ჩვენგან ხალხი მხოლოდ ლოცვას უნდა ითხოვდეს. თუკი ისინი გვიგზავნიან მოსახსენებელს ან წერილს და გვთხოვენ, მათთვის ვილოცოთ, მართლაც, რაც შეგვიძლია, ბევრი უნდა ვილოცოთ სკვნილზე.
როგორც წესი, ყველა ცდილობს, რომ მკურნალი ექიმი სიახლოვეს ჰყავდეს, ასევე უნდა ცდილობდეს ადამიანი, რომ მოძღვარი მისგან შორს არ იყოს. ახლოს მყოფ ექიმს შეუძლია, ავადმყოფს მეტი დახმარება აღმოუჩინოს, ვიდრე – მედიცინის დოქტორს, მიუხედავად იმისა, რომ პირველი შესაძლოა, დიდად გამოცდილი არც იყოს. ავადმყოფთან სიახლოვისას ხომ ექიმს შესაძლებლობა აქვს რეგულარულად გამოიკვლიოს იგი, ხოლო, როცა ამის აუცილებლობას მიხვდება, სპეციალისტთან გაგზავნოს. როდესაც ტუბერკულოზის დისპანსერში [1] ვიწექი, ჩემი ყურადღება ამგვარმა მოვლენამ მიიქცია: ტუბერკულოზით დაავადებული ბევრი მდიდარი დისპანსერში კი არ იწვა, ისინი საკუთარ სახლებში რჩებოდნენ. მათ სამკურნალოდ მედიცინის დოქტორი მიდიოდა. მაგრამ გამოცდილებამ აჩვენა, რომ ასეთი მკურნალობა სრულიად უშედეგო რჩებოდა, რადგანაც დოქტორი სახლში მყოფ ავადმყოფს რეგულარულად ვერ აკვირდებოდა. ამიტომაც იძულებულნი გახდნენ, რომ დისპანსერში მდიდრებისათვის სპეციალური განყოფილება გაეხსნათ, რათა მათ სტაციონალურად ემკურნალათ და გამუდმებით სამედიცინო დაკვირვების ქვეშ ყოფილიყვნენ.
მე იმის თქმა მინდა, რომ ავადმყოფთან სიახლოვისას ექიმი აკვირდება მას, როდესაც რაიმე წამალს დაუნიშნავს და ხედავს: ეხმარება მის მიერ გამოწერილი წამლები, თუ მათ რაიმე გვერდითი მოქმედება აქვთ. მდგომარეობისდამიხედვით ექიმი უზრდის ან უმცირებს დანიშნულ დოზას. ხოლო, თუ საჭირო გახდა, შესაძლოა, ავადმყოფს მკურნალობის სულ სხვა კურსი დაუნიშნოს. ასევე მოძღვარიც. ის ახლოდან უნდა აკვირდებოდეს სულს. იმიტომ, რომ ადამიანი თანდათანობით განიცდის სხვადასხვაგვარ ცვლილებებს, რომლებზე დაკვირვება და შედეგიანი დახმარება შორიდან შეუძლებელია. ერთხელ ერთ ქალს,რომელსაც რაღაც განსაცდელი ჰქონდა, ვურჩიე: ასე და ასე მოიქეცი და ნახავ, რომ ამ განსაცდელს გადალახავ“. მან მე დამიჯერა და მართლაც დაძლია განსაცდელი. მაგრამ შემდეგმას სრულიად საპირისპირო განსაცდელი მოევლინა და შეეცადა, რომ ის იმავე მეთოდით დაეძლია. შედეგად, დიდ უბედურებას გადაეყარა. ხომ შეეძლო, რომ ვინმე გამოეგზავნა ჩემთან, ან წერილი მოეწერა და ეკითხა, როგორ მოქცეულიყო, რამდენადაც სირთულე, რომელსაც მაშინ შეეჩეხა, სულ სხვაგვარი იყო. მე კი მას ახალ „წამალს“ გამოვუწერდი. ანუ – სხვაგვარ რჩევას მივცემდი. მაგრამ მან ვერ გამონახა ჩემთან დაკავშირების საშუალება, რადგანაც შორს ვიყავი. ამიტომ, თუ ადამიანს ისე არ ვიცნობ, როგორც საჭიროა და მასთან მჭიდრო კავშირი არ მაქვს, შორიდან რჩევებს არ ვაძლევ.
– წმიდაო მამაო, რომელი წიგნები დაეხმარება მეუღლეებს?
– მეუღლეებს აი, რა დაეხმარება: არც ერთმა მათგანმა არ უნდა იმართლოს თავი. თუ თითოეული მათგანი თავს იმართლებს, რამდენი სულიერი წიგნიც უნდა წაიკითხონ, შედეგს არ მოუტანს. ხოლო თუ ცოლი და ქმარი კეთილად არიან განწყობილნი, თუ მათ მოძღვარი ყავთ და მის მორჩილებაში არიან, ისინი პრობლემებს თავს აარიდებენ. სულიერი მსაჯულის გარეშე ნორმალური სულიერი ცხოვრება შეუძლებელია.
ყველაზე უკეთესი ისაა, თუ მეუღლეებს ერთი მოძღვარი ყავთ. არა ისე, რომ ცოლს სხვა მოძღვარი ყავდეს და ქმარს – სხვა. თუ ორ დაფას სხვადასხვა ხურო გარანდავს – თითოეული თავისებურად – ეს ორი დაფა ერთმანეთს ვერასოდეს მიუდგება. მოძღვარი „რანდავს“ მათ „კორძებს“ – ნაკლს. ის ერთის ნაკლსაც ასწორებს და – მეორისაც, ამგვარად, ათანაბრებს მათ და სირთულეებსაც ასწორებს. მაგრამ ეს ასე არ არის თვით იმ წყვილს შორისაც, რომლებიც სულიერად კი ცხოვრობენ, მაგრამ სხვადასხვა მოძღვარი ყავთ. იშვიათად, რომ – ორივე მეუღლეს ერთი მოძღვარი ყავდეს. ამიტომაა, რომ ისინი დახმარებას ვერ იღებენ. ვიცნობდი ერთ წყვილს. მეუღლეები სრულიად შესაფერისები იყვნენ, მაგრამ მათ არ ყავდათ ერთი მოძღვარი, რომელიც ორივეს დახმარებას შეძლებდა და ისინი დაშორდნენ. ამავე დროს ვიცნობდი ოჯახს, სადაც ცოლსა და ქმარს ერთი მოძღვარი ყავდათ და ამიტომ ჰარმონიული, მტკიცე ცოლქმრობა ქონდათ, მიუხედავად იმისა, რომ ისინი ერთმანეთს დიდად არ შეჰფეროდნენ.
რა თქმა უნდა, უკეთესია თუ მთელ ოჯახს ერთ მოძღვარი ჰყავს როდესაც ასეთ ოჯახში რაიმე პრობლემა იჩენს თავს, მოძღვარი ოჯახის ყველა წევრს მოუსმენს და გადაჭრის ამ პრობლემას, რადგანაც ყოველი მხრიდან იცნობს მას. ერთ შემთხვევაში მოძღვარი მკაცრად ითხოვს დედის ან მამისგან გარკვეულ საქციელს, სხვა შემთხვევაში კი, თუ მშობლების ნაამბობის მიხედვით საკმარისად ვერ გაერკვა, ბავშვებსაც იბარებს. თუკი ოჯახში პრობლემები ვთქვათ, ცოლის მიზეზითაა შექმნილი, შესაძლოა, მოძღვარმა ქმარი დაიბაროს, რათა ურჩიოს, თუ როგორ მოიქცეს. ბოლოს, მას შეუძლია, ნათესავებსა და ახლობლებს სთხოვოს გონივრული დახმარება.
– წმიდაო მამაო, თუკი ადამიანს რაიმე მიზეზით მოძღვრის შეცვლა მოუხდა, მან ახალი მოძღვრის წინაშეც უნდა აღიაროს ის ცოდვები, რომლებიც წარსულში უკვე ნათქვამი აქვს?
– კარგია, თუ ადამიანი ახალ მოძღვარს უამბობს, თუ რა სულიერი დაავადებები აქვს გადატანილი წარსულში, ისევე, როგორც ავადმყოფი უამბობს ახალ ექიმს თავისი ავადმყოფობის ისტორიას. რათა მკურნალობამ საუკეთესო შედეგი გამოიღოს.
– წმიდაო მამაო, თუკი ადამიანს მოძღვრის შეცვლა სურს და გვეკითხება, რამდენად სწორი იქნება მისი საქციელი, უნდა ვუპასუხოთ მას?
– იმისათვის, რომ ახალი მოძღვარი მონახო, ძველი მოძღვრისგან უნდა აიღო კურთხევა. მოძღვრის ადვილად გამოცვლა კარგი არ არის. თუკი შენობის აგებისას ინჟინრები და ოსტატები ხშირად შეიცვლებიან, ეს შენობა ვერ გამოვა მთლად ისეთი, როგორიც სასურველი იქნებოდა.
ძველ დროში ხალხი გამოცდილ მამებთან მიდიოდა, რომ სიძნელეების შესახებ რჩევა და დახმარება მათგან მიეღო. დღეს ადამიანები ამ გამოცდილ მამებთან იმისათვის კი არ მიდიან, რომ მათი რჩევა მოისმინონ, არამედ იმისათვის, რომ მათ წინაშე თავი იმართლონ, ანდა იმისათვის, რომ მერე სხვებს უამბონ, რომ რომელიღაცა გამოცდილ ბერს ჰკითხეს რჩევა: „ამა და ამ ბერთან ვიყავი ჩემს საქმეზე და მამა პაისისაც ვკითხე რჩევა“, – ამბობენ მერე. სინამდვილეში კი შესაძლოა, როდესაც მან მკითხა, მე მივალანძღე კიდეც. ან, ასეც ხდება: ის მოვიდა ჩემი სენაკის კარამდე, მაგრამ უკანასკნელ წუთებში შეშინდა და უკან დაბრუნდა. ბოლოს ყველაფერი იქამდე მიდის, რომ ეს ადამიანებიერთი მოძღვრისაგან გამუდმებით მეორესთან გარბიან, მუდმივი მოძღვარი არ ყავთ და საბოლოო ჯამში გზას სცდებიან. ზოგი კი იმასაც აკეთებს, რომ, როდესაც რაიმე ცოდვას ჩაიდენს, თავისი მოძღვრის წინაშე კი არ აღიარებს მას, არამედ სხვასთან, რომ რეპუტაცია არ შეელახოს. გადის დრო, ის იმავე ცოდვას აღასრულებს და უკვე რომელიღაც მესამე მღვდელს უამბობს, მერე კიდევ სხვას... თითოეული მოძღვრის წინაშე კი ისე წარმოაჩენს, თითქოს ეს ცოდვა მხოლოდ ერთხელ ჰქონდეს ჩადენილი. ამგვარად, ეს ადამიანები გამოსწორებას ვერ ახერხებენ. შევნიშნე, რომ არიან ისეთებიც, რომლებიც საკუთარ მოძღვართან გარკვეული რამის თქმას თავს არიდებენ. მაშინაც კი, როდესაც იციან, რომ მოძღვარი მათ დაეხმარება და ეჭვადაც კი არ შეიძლება იმის წარმოდგენა, რომ იგი აღსარების საიდუმლოს ვინმესთან გასცემს. ამავე დროს, მოძღვართან აღსარების ნაცვლად ისინი ამ ამბავს მოუთხრობენ ნაცნობს, რომელსაც მათი დახმარებია არ შეუძლია და რომელიც, უეჭველია, ყველაფერს სხვებს მოუყვება. მახსოვს, როდესაც ერთ თანაცხოვრებულთა მონასტერში დამწყები ბერი ვიყავი [2], ერთი კაცი, მოვიდა, რომელსაც ბერობა სურდა. მონასტერში გარკვეული ხნით ცხოვრების შემდეგ მას მას წასვლა მოუვიდა აზრად. მაგრამ თავისი ზრახვების შესახებ აღსარება მან იღუმენს ან სავანის რომელიმე სულიერ მოძღვარს კი არ უთხრა, არამედ, – თქვენ როგორ ფიქრობთ, ვის?! – იერისოსელ მუშას [3], რომელიც მონასტერში მუშაობდა. როდესაც ეს ბერი თავის ამბებს მუშას უამბობდა, მე იქვე აღმოვჩნდი, რადგანაც სამზარეულოსთან ხახვს ვასუფთავებდი და მათი საუბარი მოვისმინე. ბერი და მუშა ჩემგან ორ მეტრში იდგნენ და ამ ბერმა ხმამაღლა დაიწყო აღსარება: „ვნანობ, რომ ბერი გავხდი“. მუშას გაუკვირდა: „როგორ, განა აღკვეცამდე მონასტერში არ ცხოვრობდი, რომ ამ გადაწყვტილებისათვის მომზადებულიყავი“? „ხო, მთელი ორი წელი ვემზადებოდი“, –ჩიოდა ბერი. „ჰოდა, რატომ ადრე არ წახვედი“? – კვლავ გაკვირვებას გამოთქვამდა მუშა. „კითხვას რაღა აზრი აქვს? ხომ ხედავ, რომ არ წავსულვარ“. „ერთი ნახეთ! განა ძალად აღკვეცეს“, – თვალები გაუფართოვდა მუშას. მან თავი „დაიმდაბლა“: „არა, მე თავად მინდოდა“. მუშამ თავი გადააქნია: „კი მაგრამ, იღუმენს თუ უთხარი“? „არა“. მიუგო ბერმა. „მაშ, მე რატომ მიამბობ, ეს კარგს რას მოგიტანს“? განცვიფრდა მუშა. ამგვარად ბერმა ამ მუშის წინაშე მთელი თავისი გულისნადები გადმოალაგა. ხედავთ, რა მოხდა: მას ყველაფერი იღუმენისათვის უნდა მოეყოლა, რომ შეწევნა მიეღო, მან კი „აღსარებისათვის“ მუშას მიმართა. მერე ეს მუშა უახლოეს გამოსასვლელ დღეს თავისი ქალაქის ნებისმიერ კაფეში დაჯდება და მის „აღსარებას“ გასამხიარულებლად თანამესუფრეებს უამბობს, ისინი კი კიდევ უფრო შორს გაიტანენ ამ ამბავს და უიღბლო ბერის შესახებ ამბავს ქვეყანას მოსდებენ. არც იმის თქმა შემიძლია, რომ ეს ბერი გონებანაკლული იყო. იცით, რამდენი ლექსიკონი ჰქონდა?! ძველი ბერძნული სრულყოფილად იცოდა.
– წმიდაო მამაო, თუკი მოძღვარი სადმეა წასული, ერის ადამიანს შეუძლია, რომ რაიმე პრობლემასთან დაკავშირებით რჩევა თავის სულიერ ძმას ჰკითხოს?
– მოძღვარს რომ დაურეკოს და ჰკითხოს არ შეუძლია? სულიერ ძმას ზოგჯერ კი შეუძლია დაგვეხმაროს, მაგრამ ზოგჯერ ეს მას საეთოდ არ ძალუძს. ზოგჯერ კი მიუხედავად დახმარების დიდი სურვილისა, მან შესაძლოა, ზიანი მოგვაყენოს. აუცილებლობის შემთხვევაში მოძღვართან უნდა დარეკოს და ყველაფერი დალაგდება. თუკი ადამიანს მოძღვართან დაკავშირება არ შეუძლია, ხოლო საკითხი, რომელთან შეჯახებაც მოუხდა, სერიოზულია და გადადება არ შეიძლება, მაშინ სხვა მოძღვარს უნდა ჰკითხოს. კარგი იქნება, თუ ადამიანი თავის მოძღვარს წინასწარ შეუთანხმდება, თუ რომელ სასულიერო პირს უნდა მიმართოს ასეთ შემთხვევაში. აუცილებლად იმ ადამიანს უნდა ჰკითხოს რჩევა, რომელიც სულიერად მისი მოძღვრის მსგავსია. ერთი ინჟინერი ხომ სხვაგვარად ადგენს გეგმას და მეორე – სულ სხვაგვარად?! ორივე გეგმა შეიძლება თავისთავად კარგი იყოს, მაგრამ – ერთმანეთისაგან განსხვავებული.
[1] - 1966 წელში.
[2] - ესპიგმენის მონასტერში 1953-1956 წლებში.
[3] - იერისოსი – პატარა ქალაქი ქალკედიკში, წმიდა მთის სიახლოვეს.