მეზვერისა და ფარისევლის კვირა

სახარება ლუკასაგან (18, 10-14)

„10. თქუა უფალმან იგავი ესე: ორნი კაცნი აღვიდოდეს ლოცვად ტაძარსა მას: ერთი ფარისეველი და ერთი მეზუერე. 11. ფარისეველი იგი წარდგა და ამას ილოცვიდა თჳსაგან: ღმერთო, გმადლობ შენ, რამეთუ არა ვარ, ვითარცა სხუანი კაცნი, მტაცებელ, ცრუ და მემრუშე, გინა ვითარცა ესე მეზუერე, 12. ვიმარხავ ორ-გზის შაბათსა შინა და ათეულსა შევსწირავ ყოვლისაგან მონაგებისა ჩემისა. 13. ხოლო მეზუერე იგი შორს დგა და არა იკადრებდა თუალთაცა ზე ახილვად, არამედ იცემდა მკერდსა და იტყოდა: ღმერთო, მილხინე ცოდვილსა ამას. 14. გეტყჳ თქუენ: გარდამოვიდა ესე განმანათლებული სახედ თჳსა, ვიდრე ფარისეველი იგი, რამეთუ ყოველმან რომელმან აღიმაღლოს თავი თჳსი, იგი დამდაბლდეს; და რომელმან დაიმდაბლოს თავი თჳსი, იგი ამაღლდეს.“

I. დღევანდელი სახარების იგავს მეზვერისა და ფარისევლის შესახებ მეტად დიდი მნიშვნელობა აქვს ჩვენთვის. იგი მთელი სიცხადით გვიჩვენებს, თუ რას უნდა გავურბოდეთ და რისკენ ვისწრაფდეთ, რათა ჩვენი სინანული კეთილისმომქმედი იყოს ჩვენი ზნეობრივი ცხოვრებისათვის.

„ორნი კაცნი აღვიდოდეს ლოცვად ტაძარსა მას: ერთი ფარისეველი და ერთი მეზვერე“ (მუხლი 10).

ჩვენს წინაშეა ორი სრულიად საწინააღმდეგო ხასიათის ადამიანი. ერთია ფარისეველი, - ადამიანი, რომელიც განეკუთვნება საყოველთაო პატივისცემითა და მართალთა დიდებით მოსარგებლე ადამიანთა კლასს, რომელნიც სინამდვილეში მრავალი მანკიერებით იყვნენ აღვსილნი და უმეტესწილად მხოლოდ გარეგნულ სახეს ატარებდნენ კეთილმსახურებისა; მეორე კი მეზვერეა, ერთი იმათგანი, რომელნიც დიდ ცოდვილებაც ითვლებოდნენ და ამიტომ მოძაგებულნიც იყვნენ ხალხისაგან; რომელთაც ყველა ზურგს აქცევდა ზიზღით, თუმცა კი ბევრი მათგანი არ იმსახურებდა ასეთ ზიზღს. და აი, ორივენი, მოჩვენებითი მართალიცა და მოჩვენებითი ცოდვილიც „აღვიდოდეს ლოცვად ტაძარსა“, ანუ იერუსალიმის ტაძრის ერთ-ერთ ეზოში, ე.ი. კარიბჭეში.

იესო ქრისტეს ქვეყნიური საზოგადო მსახურების დროს იერუსალიმის ტაძარს შემდეგი სახე და მოწყობა ჰქონდა.

მთლიანად ყველა წმიდა ნაგებობის ერთობლიობა წარმოადგენდა სწორ ოთხკუთხედს სიგრძით ხუთასი წყრთის ზომისას და გარემოზღუდული იყო სქელი მაღალი გალავნით, როგორც ციხე-სიმაგრე. ტაძრისკენ რვა ვეება შესასვლელი იყო, თავდაცვითი კოშკურებით. ოთხკუთხედის ჩრდილო-დასავლეთ კუთხეში აღმართული იყო თეთრი მარმარილოს, ოქროს ფირფიტებით შემოსილი, ვეება კვადრატული ნაგებობა, როემლიც ასი წყრთით უფრო მაღალი იყო გარშემო განლაგებულ ტერასებსა და კოლონადებზე: ეს იყო წმიდათა წმიდა, ტაძარი, თვალისდამაბრმავებლად მოელვარე, როგორც ცეცხლის ალი და ზოგჯერ თოვლივით მბრწყინავი.

განვლიდა რა რვათაგან ერთ-ერთი გარე შესასვლელის ზღურბლს, მლოცველი კარიბჭეში, ანუ წინკარში აღმოჩნდებოდა, წარმართთა ვრცელ ეზოში. ორი კარიბჭე მიემართებოდა გალავნის გასწვრივ აღმოსავლეთისაკენ და სამხრეთისაკენ: პირველი, აღმოსავლეთისა, სოლომონის კარიბჭედ, სტოად იწოდებოდა, მეორე კი, სამხრეთისა - სამეფო კარიბჭედ.

წარმართთა კარიბჭე - ეზო - ყველასათვის იყო მისაწვდომი, წარმართთათვისაც, ერთობისაგან განკვეთილი იუდეველებისთვისაც, მწვალებელთათვისაც მართლმორწმუნეთა თანაბრად, და არაწმიდათათვისაც - განწმედილთა თანაბრად.

მდიდრულად მოპირკეთებული ქვის მოაჯირი, ხოლო მის იქით, ათი წყრთის დაცილებით აღმართული ვეება კედელი ჰყოფდა წარმართთა ეზოს იუდეველთათვის განკუთვნილი ეზოსაგან. ქვის მოაჯირებში ცამეტი კარი იყო დატანებული, რომელთა წინაც ცამეტი სვეტი აღმართულიყო, რომლებზე გაკეთებული წარწერაც სიკვდილის მუქარით აღუკვეთდა ზღრუბლის გადასვლას ყველა იმას, ვინც თავისი სარწმუნოებისა თუ სჯულით გათვალისწინებული სხვა რომელიმე არაწმიდების გამო ღირსი არ იყო იუდეველთა ეზოში შესვლისა. მოაჯირს იქით აღმართული კედელი სიმაღლით ოცდახუთი წყრთა იყო და ცხრა კარი ჰქონდა: ოთხი ჩრდილოეთის მხრიდან, ოთხი სამხრეთის მხრიდან და ერთიც - აღმოსავლეთიდან, რომელიც მშვენიერ ანდა კორინთულ კარად იწოდებოდა. თითოეული კარიდან თოთხმეტსაფეხურიანი კიბე მიემართებოდა დედაკაცთა კარიბჭისაკენ.

დედაკაცთა კარიბჭის წინ, მოაჯირს იქით, მდებარეობდა ისრაელის ეზო, განკუთვნილი მამაკაცებისათვის: იგი მხოლოდ ხუთი მეტრის სიფართისა იყო და მასში შედიოდნენ ბრინჯაოს ვეება კარით, რომელიც ცნობილი იყო ნიკანორის კარის სახელწოდებით: მის ზემოთ აღმართულიყო დიდებული კოშკი, რომლისკენაც თხუთმეტსაფეხურიანი წინკარით ადიოდნენ.

ისრაელის ეზოს იქით განლაგებული იყო მღვდელმსახურთა ეზო, გამოყოფილი სხვა მოაჯირით. მისი შუაგული ვეება სამსხვერპლოს - საკურთხეველს ეკავა ყოვლადდასაწველი მსხვერპლის შესაწირად; აქვე მდებარეობდა ე.წ. სპილენძის ზღვა და მარმარილოს მაგიდები, რომლებიც მსხვერპლის დასაკლავად იყო განკუთვნილი.

საკურთხევლის უკან აღმართული იყო წმიდათა წმიდა - უფალი ღმერთის სამკვიდრებელი. მისკენ მიმავალ შესასვლელს ორფრთიანი კარები ჰკეტავდა, მოჭედილი ოქროთი და დაგვირგვინებული დიდი ზომის ოქროსავე ყურძნის მტევნით. წმიდათა წმიდის შიდა ნაწილი ორი დიდი ოთხკუთხა ოთახისაგან შედგებოდა; მათ ერთურთისაგან განყოფდა ფართო ბაბილონური ფარდა - კრეტსაბმელი, რომელზეც დიდფრთიანი ქერუბიმები იყვნენ გამოსახულნი: ეს იყო ტაძრის კრეტსაბმელი, ამ კრეტსაბელის წინ მდებარე ოთახი წმიდად იწოდებოდა: მასში, ჩრდილოეთის კედელთან მაგიდა იდგა წინადაგების პურებით; სამხრეთ მხარეს ოქროს შვიდსასანეთლე იდგა; შუაგულში, ოდნავ დასავლეთის მხარეს სასაკმევლზე სამსხვერპლო, რომელზეც დღეში ორჯერ - დილით და საღამოთი, გუნდრუკს აკმევდნენ უფალი ღმერთის პატივად.

კრეტსაბმელის მიღმა არაფერი არ იყო - წმიდათა წმიდა ცარიელ სივრცეს წარმოადგენდა. მას შემდეგ, რაც სჯულის კიდობანი გაქრა, აქ მხოლოდ ქვა იდო, ცნობილი საფუძველის სახელწოდებით და უცხო ყოველგვარი შემკულობისათვის, რამეთუ იგი იყო ხატი იმისა, ვისზეც დამკვიდრებულია მთელი სამყარო.

ამრიგად, ორივე, ფარისეველიცა და მეზვერეც, სალოცავად მოვიდა ტაძარში, თუმცა თითოეულს განსხვავებული მიზეზი ჰქონდა ამისათვის: ერთი მადლობსა უძღვნის ღმერთს იმისათვის, რომ უზენაესმა კეთილმსახურად ცხოვრების ღირსი გახადა იგი, მეორე კი ცოდვებს ინანიებს და შენდობას სთხოვს ღმერთს. კარგი ჩვეულებაა - ყველაფრისათვის უფლის წინაშე ლოცვა-ვედრება.

„ფარისეველი იგი წარდგა და ამას ილოცვიდა თჳსაგან: ღმერთო, გმადლობ შენ, რამეთუ არა ვარ, ვითარცა სხუანი კაცნი, მტაცებელ, ცრუ და მემრუშე, გინა ვითარცა ესე მეზუერე, ვიმარხავ ორ-გზის შაბათსა შინა და ათეულსა შევსწირავ ყოვლისაგან მონაგებისა ჩემისა (მუხლები 11-12).

სიტყვა „წარდგა“ ფარისევლობის სულისკვეთებას გამოხატავს, რადგან ფარისეველნი ყველგან და ყველაფერში ცდილობდნენ სხვათაგან გამორჩეულნი, სხვებზე აღმატებულნი ყოფილიყვნენ. ამიტომაც ეს ფარისეველიც უბრალოდ კი არ იდგა, არამედ გამორჩეული სახით იყო წარმდგარი, რათა ყველასათვის საჩინო ყოფილიყო და საერთო ყურადღებაც მიექცია თავისი ღვთისმოშიშებით. სიტყვები: „წარდგა და ამას ილოცვიდა თვისაგან“ შეიძლება ასეც იქნეს გაგებული, რომ ფარისეველი სხვა მლოცველებისაგან მოშორებით დადგა და თავისთვის ილოცვიდა. ამ ლოცვაში ფარისეველმა მთლიანად გამოავლინა თავი, როგორც ამპარტავნებითა და თავისმოყვარებით აღვსილმა ადამიანმა. მისი ლოცვის დასაწყისი აშკარად მრავლის აღმთქმელია, რადგან ფარისეველს შეგნებული აქვს, რომ ღმერთის შეწევნის გარეშე ადამიანს არ ძალუძს სიკეთის ქმნა, - აკი თვითონაც მადლობას უძღვნის ღმერთს კეთილი საქმეებისათვის. მაგრამ ეს იმედის მომცემი დასაწყისი მისი ლოცვისა მალე განქარდება: ღმერთისადმი მადლობის მიძღვნით იგი თავის თვივკმაყოფილებას ნიღბავს და ღმერთის განდიდებაც მხოლოდ იმისათვის სჭირდება, რომ საკუთარი თვითკმაყოფილება და სხვებზე აღმატება გამოხატოს, რადგან დარწმუნებულია, რომ კეთილმსახურია და ცოდვები არა აქვს. რატომ ფიქრობს ფარისეველი ეგზომ აღმატებულად საკუთარ თავზე? - „ვიმარხავ ორ-გზის შაბათსა შინა და ათეულსა შევსწირავ ყოვლისაგან მონაგებისა ჩემისა“-ო, - ამბობს იგი. აი, ეს არის მთელი მისი ღვაწლი და ყველა მისი სათნოება, რომლებიც მისივ შეხედულებით, სხვებზე აღმატებულად და უმჯობესად შექნიან მას. მოსეს სჯულის მიხედვით, მარხვა დადგენილი იყო წელიწადში ერთ დღეს, კერძოდ კი - განწმენდის დიდ დღეს (მე-7 თვის მე-10 დღე), როცა მსხვერპლი შეიწირებოდა მთელი ერის ცოდვებისათვის (ლევიტ. 16,29; რიცხვთა 29,7); ფარისეველი კი კვირაში ორ დღეს მარხულობდა. მოსეს სჯულით განწესებული იყო ნაყოფთაგან და პირუტყვთაგან მეათედის შეწირვა მღვდელმსახურთა და ლევიტელთა შენახვისათვის (მეათედი ნაწილი გამოხატავს მთელის იდეას, და ამიტომ ღმერთისადმი, მისი მსახურებისადმი მეათედის მიძღვნით, შემწირველი, თითქოსდა, აღიარებს, რომ ყოველივე რაც კი აქვს მას, ღმერთისაგან აქვს მიღებული და მთლიანადვე მხოლოდ მას ერთს - ჩვენს შემოქმედ ღმერთს ეკუთვნის. მეათედის შეწირვით მთელი დანარჩენი ქონებაც იკურთხებოდა); ფარისეველი კი მეათედ ნაწილს შესიწრავდა მთელი თავისი ქონებისგან, თავისი ყველა სახის შემოსავლისაგან. ამრიგად, ფარისეველი მხოლოდ აქებ-ადიდებს საკუთარ თავს სათნოებებისთვის და არ ინანიებს არც ერთ ცოდვას, თითქოსდა არანაირი ცოდვა არ ჰქონდეს; იგი ვერ გრძნობს საკუთარ თავში ვერანაირ ნაკლს, ხოლო ხედავს თავში მხოლოდ ღირსებებსა და სრულყოფილებას. ასეთმა მაღალმა შეხედულებამ საკუთარ ღირსებებზე დაუბინდა მას თავისი ნაკლოვანებების შეგნება და თავის თვალში უმანკო და წმიდა დარჩა, რაც, ცხადია, სრულიად უმართებულო შეხედულება იყო; იმიტომ, რომ წმიდა მოციქული უფლისა, რომელმაც ამ ფარისეველზე ბევრად უკეთესად იცოდა ადამიანის სათნოებანი და ცოდვანი, ასე გვიმოწმებს: „უკუეთუ ვთქვათ, ვითარმედ ცოდვაი არა გვაქვს, თავთა თვისდა ვაცთუნებთ და ჭეშმარიტებაი არა არს ჩვენ თანა“ (I იოანე 1,8).

მაგრამ ფარისეველი თავის ლოცვაში არა მხოლოდ იქებდა თავს, არამედ სხვებსაც ჰკიცხავდა და განიკითხავდა: „ღმერთო, გმადლობ, რამეთუ არა ვარ, ვითარცა სხვანი კაცნი, მტაცებელ, ცრუ და მემრუშე, გინა ვითარცა ესე მეზვერე“, - ამბობდა იგი. ამრიგად, იგი მადლობას უძღვნის ღმერთს არა იმედნად თავისი სიკეთეებისათვის, რამდენადაც იმ უსჯულოებისათვის, რომელითაც სხვებში ხედავს. იგი სახარების სიტყვისაებრ, დირეს ვერ ხედავდა საკუთარ თვალში, ხოლო თავის მოყვასთა თვალში წუელსაც, ნამცეცსაც კი ამჩნევდა (მათე 7,3). ფარისეველი ღმერთის წინაშე განიკითხავს თავის მოყვასს როგორც მანკიერ, ბოროტმოქმედ ადამიანს, მაშინ როდესაც ღმერთი სწორედ ამ მოყვასს შეიწყალებს თავისი განგებულებით და მიიჩნევს ფარისეველზე აღმატებულად. ფარისეველი ამ მეზვერეს მტაცებელთა, ცრუთა და მემრუშეთა, ანუ ყველაზე უკეთურ ადამიანთა შორის აყენებს, მაშინ როდესაც სულ მცირე ხნის შემდეგ, ეს ცოდვილი მეზვერე, შესაძლოა ზაქეც კი, ღვთის საკვირველი განგებულებით, ისე ამაღლდება, რომ ქრისტეს იხილავს, საკუთარ სახლში უმასპინძლებს უფალს ყოველთა და ღირსი გახდება ასეთი სიტყვები მოისმინოს მისგან საკუთარ თავზე: „დღეს იქნა ცხოვრებაი სახლისაი ამის, რამეთუ ესეცა შვილი აბრაჰამისი არს“ (ლუკა 19,9).

„ხოლო მეზუერე იგი შორს დგა და არა იკადრებდა თუალთაცა ზე ახილვად, არამედ იცემდა მკერდსა და იტყოდა: ღმერთო, მილხინე ცოდვილსა ამას“ (მუხლი 13).

მეზვერე შორს იდგა, ანუ მოშორებით წმიდათა წმიდისაგან. იგი ღირსად არ თვლიდა თავს სხვა მორწმუნეთა შორის დამდგარიყო და სხვათა უკან აღირჩია ადგილი ლოცვისათვის: დაე, სხვებმა გვერდით ჩაუარონ და ერთმანეთს მიუთითონ მასზე, როგორც ყველასთვის ცნობილ ცოდვილზე. ვერავინ სხვა ისე ვერ დაადანაშაულებს მას, როგორადაც თავად მეზვერე ადანაშაულებს საკუთარ თავს. აწ იგი თავისი ცოდვების დასაფარავად კი არ მოსულა ტაძარში, არამედ იმისათვის, რომ ღმერთს გამოუცხადოს ისინი და შეინანოს. და განა ბევრს შეიძლება ნიშნავდეს მისთვის, თუკი ადამიანები როგორც ცოდვილს, ისე შეხედავენ?!

ამ მონანულ მეზვერეს იმდენად ჰქონდა შეგნებული თავისი ცოდვიანობა, რომ „არა იკადრებდა თვალთაცა ზე ახილვად“. ვისი რცხვენოდა მას? - არა იმდენად ადამიანებისა, რამდენადაც თავისი საკუთარი თავისა და ღმერთისა. თუკი მისი გარეგანი თვალები მიწისკენაა მიმართული, სულიერი, შინაგანი თვალები საკუთარი გულის სიღრმისკენ იმზირებიან და იქ თავის მთელს უსახურებასა და ცოდვათა სისაძაგლეს ხედავენ. მაშ, ვითღა აღიხილონ მისმა თვალებმა ზეცად? ზეცის სიწმინდე კიდევ უფრო განაცხადებს მისი ცოდვილი სულის მთელს არაწმიდებას. ამასთანავე, ასეც, ღმერთის დიდებულების სამკვიდრებელისაკენ თვალის აღუხილავადაც თავისი ცოდვების შემგნები მეზვერე გრძნობს, რომ იგი მთლიანად გახსნილია ღმერთის ყოვლისმხილველი თვალის წინაშე; იგი იმასაც გრძნობს, რომ მარადიული სიმართლისა და სიწმინდის თვალი ამჟამად საგანგებოდაა მისკენ მომართული და თითქოსდა ერთიანად დასწვავს მის სულს; იქნებ ამიტომაც ვერ ბედავს მონანული ცოდვილი მეზვერე თვალების ზეცისკენ ახილვას, რათა იქიდან რისხვით აღსავსე ზეციური მართლმსაჯულების მზერას არ შეეჯახოს, მისკენ მომართულს?

„იცემდა მკერდსა“, რადგან მეზვერე თავის გულში გრძნობდა სინდისის მწვავე, მტენჯველ ქენჯნას; ამ ქმედებით გამოიხატება უპირატესად მისი სულის ტკივილი, საკუთარი ცოდვიანობის მძაფრი განცდა. და მეზვერებსაც სურს კიდევ უფრო შეიმუსროს გული, აიძულოს იგი კიდევ უფრო ძლიერად შეიგრძნობდეს თავის უბედურებას ცოდვათა გამო. ამგვარად მოქცევა სჩვევიათ იმათ, ვინც მთელი ძალით გრძნობს თავის ბედკრულ მდგომარეობას და ამ უბედურებაში მხოლოდ და მხოლოდ საკუთარ თავს ადანაშაულებს.

„და იტყოდა: ღმერთო მილხინე ცოდვილსა ამას“. მეზვერე არაფრით არ ცდილობს თავის გამართლებას; არაფრით არ აკნინებს იგი თავისი ცოდვების სიმძიმეს. იმას როდი ამბობს: მოხედე, უფალო, ჩემს უძლურებათ, ის საცთურთა და მაცდუნებელ განსაცდელთ, რომელნიც მრავლად მქონია და მაქვს ცხოვრებაში, ისეთ განსაცდელთ, რომელთა შორისაც ვერავინ დარჩება უმანკო. არა, ამის ნაცვლად იგი მხოლოდ ასე იტყვის: შემიწყალე მე ცოდვილი! - და მეტს არაფერს ამბობს. - ჩემში არაფერია კეთილი, ცუდის მეტს მე ვერაფერს ვხედავ საკუთარ თავში; არაფერი მაქვს ისეთი, რის გამოც შემეძლებოდა შეწყალების იმედი მქონოდა. მაგრამ მე მაინც შენს უსაზღვრო მოწყალებას მოვმართავ, რამეთუ მას ერთს ძალუძს ჩემი ხსნა. ღმერთო, მოწყალე იყავ ჩემდამო. „მიწყალე მე, ღმერთო, დიდითა წყალობითა შენითა და მრავლითა მოწყალებითა შენითა ახოცე უსჯულოებაი ჩემი“ (ფსალმ. 50,3). დაე, შენმა უსაზღვრო სახიერებამ სძლიოს ჩემს ურიცხვ ცოდვებს.

და ბოლოს უფალი ასე დაასრულებს იგავს:

„გეტყვი თქვენ: გარდამოვიდა ესე განმართლებული სახედ თვისა, ვიდრე ფარისეველი იგი, რამეთუ ყოველმან, რომელმან აღიმაღლოს თავი თვისი, იგი დამდაბლდეს; და რომელმან დაიმდაბლოს თავი თვისი, იგი ამაღლდეს“ (მუხლი 14).

მეზვერე განმართლებული გამოვიდა ტაძრიდან, ფარისეველი კი - განსჯილი ღმერთის მიერ. ფარისეველი მისმა აღმატებულმა ამპარტავნებამ დაამდაბლა, მეზვერე კი აღამაღლა მისმა მშვიდმა და დაკნინებულმა სიმდაბლემ. მეზვერის სიმდაბლე, თავმდაბლობა უფრო მეტად სათნო-ეყო ღმერთს, ვიდრე ფარისევლის მიერ თავისი საქმეების ცარიელი ჩამოთვლა. კარგად იტყვის ამის შესახებ ოქროპირი: „ამპარტავნებასთან შეერთებულ სათნოებას აღემატება ცოდვასთან შეერთებული თავმდაბლობა; რამეთუ ამპარტავნება ადვილად დაამცრობს სათნოებას, თავმდაბლობა კი აღემატება ცოდვის სიმძიმეს“. რამეთუ „ყოველმან, რომელმაც აღიმაღლოს თავი თვისი, იგი დამდაბლდეს“, - როგორადაც ფარისეველი იქნა დამდაბლებული და უარყოფილი ღმერთის მიერ. „და რომელმან დაიმდაბლო თავი თვისი, იგი ამაღლდეს“, - როგორადაც თავმდაბალი მეზვერე იქნა აღყვანილი საღმრთო მადლამდე და ცათა სასუფევლის დამკვიდრებამდე. სახარების ამ ადგილს წმიდა თეოფილაქტე ასე განმარტავს: „ყოველი, ვინც თავს აღიმაღლებს, დამდაბლებული იქნება ღმერთის მიერ, რომელიც განიკითხავს მას. რამეთუ სჯობს ცოდვა თავმდაბლობით, ვიდრე უცოდველობა ამპარტავნობით“.

II. ამ იგავში ჩვენ, ქრისტიანებს, ღრმა სამოძღვრებო შეგონება გვეძლევა ჩვენი სულიერი ცხოვრების გამო.

ა) პირველ ყოვლისა და ყველაზე მეტად ჩვენ უნდა ვერიდებოდეთ საკუთარი თავის ქებასა და განდიდებას, რათა ამის გამო ჩვენს ნამდვილ სათნოებასაც არ მოვაკლოთ მათი მართებული მნიშვნელობა (მუხლი 14). სჯულის აღსრულებისას, ან სხვა კეთილ საქმეთა მოქმედებისას ჩვენ ყოველთვის უნდა გვახსოვდეს, რომ არაფერს განსაკუთრებულს არ ვიქმთ: არამედ მხოლოდ იმას, რაც უნდა გაგვეკეთებინა. ჩვენი უფალი იესო ქრისტეც ამგვარად გვასწავლის ჩვენი სათნოებების შეფასებას: „ეგრეცა თქვენ, ოდეს ჰყოთ ბრძანებული თქვენდა, თქუთ, ვითარმედ: მონანი ვართ უხმარნი; რომელი თანა-გუედვა ყოფად, ვყავთ“ (ლუკა 17,10). ხოლო წმიდა პავლე მოციქულის გადაჭრით ბრძანებეს, რომ „არა რომელ-იგი თავს თვისსა ეწამებოდის, იგი არს გამოცდილ, არამედ რომელსა-იგი უფალი ეწამოს“ (II კორინთ. 10,18), და მაშასადამე ის ადამიანი, ვინც თავს იქებს, მხოლოდ აკნინებს თავის ღირსებას.

წმიდა მიტროპოლიტი ფილარეტი ამასთან დაკავშირებით შემდეგს ამბობს: „რად გინდა, საკუთარ კნინ სათნოებათა ცქერით რომ დასტკბები, მაშინ, როცა ჯერ-არს ღმერთის უსაზღვრო სრულყოფებით სჭვრეტდე?! რად იქებ საკუთარ თავს, როცა ჯერ-არს ღმერთს განადიდებდე?“ თუკი შენ საკუთარი თავით დასტკბები, მაშინ, რა თქმა უნდა, შენს სულს არ მოსწყურდება ღმერთი; ხოლო ამიტომ მისი მადლიც არ მოვალს შენთან მისი სახლიდან მისმიერი სიტკბოებით შენს დასარწყულებლად“.

ბ) მეორე შეგონება, მოღებული ამ იგავიდან, ის არის, რომ ჩვენ არათუ არ უნდა ვიქებდეთ თავს, არამედ სხვებსაც არ უნდა ვამცირებდეთ და განვიკითხავდეთ (მუხლი 11), როგორც ამას ფარისეველი იქმდა, რომელიც სხვა ადამიანებს ცრუებად, მტაცებლებად და მემრუშეებად თვლიდა და ზიზღით უყურებდა მლოცველ მეზვერეს. სახიფათო საცთურია აუცილებლობის გარეშე განვიხილავდეთ სხვა ადამიანთა ნაკლოვანებებსა და ცოდვებს, ხოლო საკუთარ თავს იმ აზრით ვაამებდეთ, რომ ჩვენ ისეთნი არა ვართ, როგორიც ისინი არიან. ასეთი საქციელი ნამდვილად საკუთარი თავის ცთუნებას ნიშნავს. ამასთანავე, როცა მოყვასთა მანკიერებებს ვკიცხავთ და დავცინით, ჩვენ ამით მოყვასის სიყვარულის მცნებას ვარღვევთ და შეურაცხ-ვჰყოფთ ღმერთს, რომელიც შეიწყალებს მათ; ჩვენ ამით, არაწმიდა წარმოდგენებით შევბილწავთ და შესაძლოა მომავალ წმიდანთა გამკითხველ-მგმობელნი აღმოვჩნდეთ; კვალად, ამგვარი მოქცევით ჩვენ არაწმიდა მოგონებათა სიმყრალით განვხრწნით ლოცვის კეთილსურნელებას; არამშვიდი სინდისით წარვიტაცებთ ჩვენს გულს ზე-აღვლისაგან, და საბოლოოდ ვერ ვაღწევთ განმართლებას იმისაგან, ვინც გვეუბნება: „ნუ განიკითხავთ, რაითა არა განიკითხნეთ!“ (ლუკა 6,37).

გ) და ბოლოს, ამ იგავში გამოსახული ცოდვილი და მონანული მეზვერის მსგავსად, ჩვენ უნდა განვაღვიძოთ საკუთარ თავში თავმდაბლობა და ღმერთის წინაშე საკუთარი სრული უღირსობის შეგნება, რათა გულშემუსვრილები ჩვენს ცოდვათა გამო მეზვერის ლოცვით ვევედრებოდეთ ზეციურ მამას, რომ იგი მოწყალე იყოს ჩვენს, ცოდვილთა მიმართ (მუხლი 13). ეს თავმდაბლობა, ეს შეგნება საკუთარი თავის სრული უღირსობისა ღმერთის წინაშე და ეს გულშემუსრვილობა ჩვენს ცოდვათა გამო მოგვაწევს კიდეც ღმერთის წყალობას და კარსაც განგვიღებს ცათა სასუფეველში შესასვლელად. არაფერი ისე სწრაფად და ნამდვილად არ მოანიჭებს მონანულ ცოდვილს ზეციური მამის წყალობასა და მადლმოსილ შეწევნას, როგორც თავმდაბლობა, სულით გლახაკობა, რომელიც ტყუილუბრალოდ როდია დადგინებული 9 ნეტარების თავში, ცათა სასუფევლისაკენ რომ მივყავართ. და არაფერი ისე არ განაშორებს ცოდვილს ღმერთის მოწყალებისაგან, როგორც ამპარტავნება, რომელიც საღმრთო სიტყვით ყოველთვის ითვლება უდიდეს სისაძაგლედ ღმერთის წინაშე.

მღვდელი გრიგოლ დიაჩენკო „საკვირაო სახარებათა განმარტება“, თბილისი, 2001 წ.
მთარგმნელი: ვასილ ბურკაძე