„უძღები შვილი“

„უფალსა უყუარან მართალნი“
(ფსალმუნნი 145,8)

იგავის სათაურის გამო

უპირველესად განმარტებას ითხოვს იგავის სათაური - „უძღები შვილი“. ქართული საღვთისმეტყველო-ლიტერატურული ტრადიციით, უმრწემესი ძე (იგივე უმცროსი ძმა) ამ იგავში იწოდება როგორც „წარწყმედული“, „შეცთომილი“, „უძღები“, „დაკარგული“, ასევე „მფლანგველი“. ყველა ეს განსაზღვრება იგავის სათქმელის ამა თუ იმ ნიუანსურ წახნაგს წარმოაჩენს. წარწყმედა ძველ ქართულში ნიშნავდა „მოსრვას, მოსპობას, ვნებას, დაღუპვას, დაკარგვასა და ცთომას“ (წარწყმედადი კი ძველად „წარმავალი“ იყო).

აქედან გამომდინარე, უმცროსი ძე არის წარწყმედული, წარწყმედილი, დაკარგული, შეცთომილი. ახალ ქართულში ეს ძე დაკარგულია („დაკარგული იყო და გამოჩნდა“ - ლუკა 15, 32). „უძღები“ ილია აბულაძის ლექსიკონში განიმარტება როგორც „ურცხვი, უწესო, ხარბი და გაუმაძღარი“. მის საწყის დადებით ფორმას („განძღება“) ასევე აქვს მნიშვნელობა „აღვსება“, რაც იმას ნიშნავს, რომ უძღები იგივე „აღუვსებელიცაა“.

უკვე თვით ამ ლექსიკური განმარტებებით არის წარმოდგენილი უძღები შვილის ქმედების გარკვეული შეფასება. თუმცა ეს შეფასება ჯერ კიდევ არ არის საბოლოო და განმსაზღვრელი.

„უძღები შვილის“ იგავური ალეგორიები

ებრაული სამემკვიდრეო წესის თანახმად, უმცროსი ძე ოჯახში მამის სიკვდილის შემდეგ იღებდა იმ ქონების ნახევარს, რაც უფროს შვილს ერგებოდა. თუმცა მამას ჰქონდა უფლება, წინასწარ არ მიეცა წილი ვაჟისათვის. იგავში მამა ამ უფლებას არ იყენებს, უმცროს შვილს თხოვნას უსრულებს და შვილებს ქონებას გაუყოფს.

იგავში უნდა აიხსნას მამის, მამისეული სახლისა და კუთვნილი წილი ქონების, ასევე ამ ქონების გაფლანგვა-შემოხარჯვის სახარებისეული ალეგორიები: მამა - ზეციერი მამაა, მამაღმერთი: მამისეული სახლი - ღვთიური, ზეციური სამყოფელია, ანგელოზთა და მართალთა სავანე; სამკვიდრებელი, რომელიც უმცროსმა ძემ მამისაგან მიიღო, არის ღვთისაგან ბოძებული სულიერი, ხორციელი და ბუნებითი ნიჭები: ჭკუა, გონება, სული, ხორცი და ა.შ.

მაშასადამე, უძღებ შვილს მამის სახლში ჰქონდა ყველაფერი, მან კი მაინც ინება მშობლიური სახლის მიტოვება, ანუ უარი თქვა ღვთის მორჩილებასა და ღვთიური ცხოვრების წესის (მცნებათა) აღსრულებაზე. უცხო ქვეყანაში წასვლით იგი განშორდა ღმერთს და თავაშვებული ცხოვრებით გაფლანგა ეს ქონება.

თავაშვებული ცხოვრება, რის გამოც უძღებმა შვილმა ქონება გაფლანგა და შემოეხარჯა, რაღა თქმა უნდა, იმას ნიშნავს, რომ ღმერთს განშორებული ცოდვებში ჩავარდა, უწმინდურ ვნებებს დაემონა და, როგორც ძველი ქართველი იტყოდა, სული წარიწყმიდა. წმიდა გაბრიელ ეპისკოპოსი ამბობს: „ვინც ღმერთს გაშორდეპა, გაფუჭდება მისი ცხოვრებაც და ზნეობაც“, დაეცემა და დაემონება ყველა ცოდვასა და ვნებას. წმიდა იოანე ოქროპირის თქმით, ჩვენ ღმერთს ვშორდებით „არა ადგილით, არამედ საქმით“, პირველი შეუძლებელია, მხოლოდ ცოდვისმიერი საქმენი გვაშორებს ღმერთისაგან.

უძღები შვილი იგავის დასაწყისში მოუთმენლობასაც იჩენს და უმეცრებასაც, შენიშნავს წმიდა იოვანე ბოლნელი ეპისკოპოსი; ეპისკოპოსი მიხეილი კი მასში მჩატე, გამოუცდელ ყმაწვილს ჭვრეტს. ამ ყმაწვილმა მოწიფულ ასაკს მიაღწია თუ არა, ძნელად ეჩვენა მამობრივი ზრუნვაც და მამისეული სახლის ცხოვრების წესიც, რაც თავისუფლების შეზღუდვისა და წართმევის მიზეზად მიიჩნია. მან საკუთარი ნება-სურვილით ცხოვრება მოინდომა, დაავლო ხელი კუთვნილ წილს, მამის წყალობით რომ მიეცა, მოსწყდა მშობლიურ სამკვიდრებელს და მიმართა უცხოეთს. იქ კი, მამაღმერთისაგან მოშორებულმა ყმაწვილმა, ღვთაებრივი ზნეობა „გაფლანგა“, და გაუჭირდა კიდეც.

კიდევ ერთხელ უნდა დავაზუსტოთ, რომ ღვთისაგან განშორება ნიშნავს უარის თქმას ღვთიური ცხოვრების წესზე, ანუ ღვთაებრივ ზნეობაზე, ასევე ნიშნავს ღვთიური მცნებების აღუსრულებლობას, ეკლესიისაგან განდგომას და, ამდენად, რწმენისა და საკუთარი თავის ღალატსაც. მამისეული სამკვიდრებლის გაფლანგვის გამო უძღებ შვილს კიდევ ერთი განსაზღვრება ეძებნება - მფლანგველი შვილი.

„მოქალაქე მის სოფლისა“; რქა

მივყვეთ იგავის თხრობას. უცხო ქვეყნის ერთ მცხოვრებს - „ერთსა მოქალაქესა მის სოფლისასა“, რომელსაც უძღები შვილი მიეკედლა, წმიდა მამები განმარტავენ როგორც ეშმაკს. უძღები შვილი მას გაჭირვებამდეც ემსახურებოდა ცოდვათა გამრავლებით. ახლა კი, ამ ერთგული სამსახურის ჯილდოდ, ესოდენი პატივი მიეგო - ღორების მწყემსვა დაევალა, რითაც ამ საძაგელ პირუტყვზე უარესი მეიქმნა და ისეთივე უწმინდური და უძღები გახდა.

ცნობილია, რომ ებრაელთათვის ღორი უწმინდური ცხოველია, მისი ხორცის ჭამაც აკრძალულია, მეღორეობა კი საქმიანობათაგან უმდაბლესად არის მიჩნეული. მიტროპოლიტი ფილარეტი ბრძანებს: „მწყემსო ღორები - ამ იგავში ნიშნავს, განუწყვეტლივ გამოკვებო ცხოველური ვნებანი, და ამავე დროს გრძნობდე მის დამამცირებლობას, უხეშობას და სისაზიზღრეს“.

მეღორედ ქცეულ უძღებ შვილს მხოლოდ ღორის სალაფავს აძლევდა პატრონი და ისიც სანატრელი ჰქონდა. ძველქართულ თარგმანში ღორის საკვები „რქად“ იწოდება, ვინაიდან იგი რქისებური ფორმის ერთგვარი ხის ნაყოფია, რომელიც სირიასა და მცირე აზიის ზოგიერთ მხარეში იზრდება. ღორებს ამ ნაყოფით აპურებდნენ და გლახაკნიც იყენებდნენ ხოლმე მას საჭმელად. ეს საკვები ჩვენებურ რკოს ჰგავს.

წმიდა კირილე ალექსანდრიელის განმარტებით, ამ იგავში, რქა წარმართთა ცრუმოძღვრებას უნდა გამოხატავდეს, რადგან წარმართებმა დაკარგული ჭეშმარიტი სარწმუნოება ამ ცრუმოძღვრებით შეცვალეს. სწორედ ასევე, უძღებმა შვილმა დაკარგულ ზეციურ საზრდოს რქა ანაცვალა.

„ვცოდე ცად მიმართ და წინაშე შენსა“

მოუთმენლობითა და უმეცრებით მიღებული უგუნური გადაწყვეტილება, ღვთისაგან განშორება, საკუთარი ნება-სურვილით ცხოვრება და ცოდვებში ჩავარდნა მხოლოდ ბოროტ ნაყოფს გამოიღებს. ასე დაემართა უძღებ შვილს და უბედურებაც ამიტომ დაატყდა თავს. მიტროპოლიტი ფილარეტი შენიშნავს, რომ ცოდვა ცოდვილს მცირე ხნით ახარებს, მხოლოდ გრძნობად ნეტარებას აძლევს, სულ მალე მიეცემა ხოლმე იგი სულიერ შიმშილსა და გაჭირვებას. ცოდვისმიერი სიამოვნება წარმავალია, ხრწნადია, ღვთიურობით განათებული სული კი წარუვალია და იგი უხრწნელ ბედნიერებას ჰპირდება ადამიანს. ცოდვას ფიზიკური უბედურებანიც მოაქვს: სიღარიბე, ავადმყოფობა. ამას უფალი სასჯელად მოუვლენს კაცს, რათა გონების კარი გაუხსნას.

ეპისკოპოსი მიხეილისათვის უბედურება არა მარტო დასჯაა, არამედ ღვთიური მოწოდებაც, იმ მიზნით, რომ ცოდვილმა მოინანიოს, ყური მიუგდოს ზეციერი მამის გულმოწყალე ხმას, რომელიც სინანულისაკენ ახედებს თავის შვილს.

უძღებმა შვილმაც ისმინა მამისა და გონს მოეგო: „მოეგო რაჲ თავსა თჳსსა“ - ვკითხულობთ იგავში. რა უშლიდა აქამდე, გაეგონა ეს ხმა, შეეცნო საკუთარი უგუნურება, განესაჯა და განეკითხა მის მიერ გადადგმული ნაბიჯები, მოკლედ, მთელი სიგრძე-სიგანით გაეცნობიერებინა ყოველივე? პასუხი ცოდვას დასტრიალებს, ცოდვასა და მის ნაყოფს. სწორედ ცოდვა უკრავს და უბნელებს ადამიანს გონებას და იგი ვეღარ აცნობიერებს, თუ რა არის ღვთის ნება. განსაცდელი, უბედურება კი აფხიზლებს ცოდვილს და იგი გონფრულ განსჯას იწყებს.

და აი, გამოფხიზლებული უძღები შვილი ნანობს და ხვდება, რომ შეცდომა დაუშვა. „მის სულიერ სამყაროში, უპირველეს ყოვლისა, სინანული დაიბადა, სწორვდ ის გრძნობა, რომელსაც წმიდა ეფრემ ასური ითხოვს თავის ვედრებაში: „მომანიჭე მე განცდაჲ თჳსთა ცოდვათა“, - შენიშნავს უწმიდესი და უნეტარესი ილია II. სხვაგან კი პატრიარქი სინანულის კიდევ ერთ ტკბილ ნაყოფზე გვიბრძანებს: „სინანული არა მარტო საკუთარი ცოდვების შეგნებას ნიშნავს, არამედ თვითშეგნების გარდაქმნასაც“.

ამას მიგვანიშნებს სინანულის გამომხატველი სიტყვები იგავში: „აღვდგე და წარვიდე მამისა ჩემისა და ვრჰქუა მას: მამაო, ვცოდე ცად მიმართ და წინაშე შენსა, და არღარა ღირს ვარ მე წოდებად ძედ შენდა, არამედ მყავ მე ვითარცა ერთი მუშაკთაგანი“. ამ სიტყვებით მჟღავნდება უძღები შვილის გულწრფელობა, თავმდაბლობა, საკუთარი უღირსების შეგრძნება და აღიარება, ასევე ღრმა სიყვარული მამისეული სახლისადმი და მორჩილება მამისადმი. უძღები შვილის აღსარებაში „ცად მიმართ“ ზეციური სამყოფელია, „წინაშე შენსა“ კი ნიშნავს, რომ ჩვენ ვცოდავთ როგორც ღმერთის, ასევე მშობელი მამის, ვითარცა ზეციერი ღმერთის მიწიერი წარმომადგენლის წინაშეც.

უძღებ შვილს იმდენად ძლიერად უყვარს მამა, იმდენად დიდია მისი სურვილი მამისეულ სახლში დაბრუნებისა, რომ იგი თანახმაა, „ერთი მუშაკთაგანის“ ხვედრი გაიზიაროს, ოღონდ იქ იყოს, მამასთან ერთად! გონს მოგებული შვილის საფიქრალს ესადაგება შესანიშნავი ადგილი 83-ე ფსალმუნიდან: „შჯობს დღე ერთი ეზოთა შინა შენთა უფროჲს ათასთა მათ; ვირჩიე მე მივრდომაჲ სახლსა ღმრთისა ჩემისასა, უფროჲს ვიდრეღა არა დამკჳდრებად ჩემდა საყოფელსა ცოდვილთასა“ (83, 10).

საგანგებო ყურადღებას იქცევს მონანიე უძღები შვილის გულწრფელობა და მის მიერ სინანულის საქმით აღსრულება. გავიხსენოთ სამი მაგალითი ძველი აღთქმიდან: ესავის, მეფე საულისა და წმიდა მეფე დავითისა. ესავმა ერთი მათლაფა შეჭამანდის ფასად მიჰყიდა იაკობს თავისი პირმშოობა და მამამისისაგან კურთხევის უფლება დაკარგა (როგორც უძღებმა შვილმა დაკარგა მამისეული სამკვიდრებელი). როცა იაკობმა მოხერხებით მართლაც მიიღო ეს კურთხევა, ატირებულმა ესავმა ცრემლებით გამოსთხოვა მამას კუთვნილი კურთხევა, რომელიც მან თავისივე ნებით უარყო. წმიდა პავლე მოციქული შენიშნავს, რომ ესავმა თავისი ბილწი ქმედებით მოიკლო ღვთის მადლი, ხორციელი გადარჩენის მიზნით ღვთივბოძებული წყალობა საჭმელში გაცვალა, კუჭი გაიძღო და შემდეგ, უკვე უარყოფილმა, ცრემლით ინდომა დაკარგულის დაბრუნება. მაგრამ მან, როგორც წმიდა მოციქული ებრაელთა მიმართ ეპისტოლეში ბრძანებს: „სინანულის ადგილი არა პოვა“ (12, 16-17). დიახ, სინანულის მარცვალიც კი არ იპოვებოდა ესავის ცრემლში. ისააკმა, ესავისა და იაკობის მამამ, ღვთის ნიშნად მიიჩნია ყოველივე და დამორჩილდა მომხდარს (დაბადება თ.27).

მეფე საულის მაგალითს წმიდა გაბრიელ ეპისკოპოსი უხმობს. ასევე არ იყო გულწრფელი საული თავის სინანულში, როცა სამოელ წინასწარმეტყველის წინაშე აღიარებდა საკუთარ ცოდვას და ამბობდა, შევცოდეო. მან არ მიიღო ღვთისაგან შენდობა, ვინაიდან საული ინანიებდა არა ღვთის შიშითა და სიყვარულით, არამედ მხოლოდ იმის შიშით რომ პატივი არ მოჰკლებოდა წინასწარმეტყველისაგან და ერის წინაშე არ შერცხვენილიყო (1 მეფეთა თ. 15).

ამათგან განსხვავებით, დავითი უფლის მორჩილი და გულწრფელად მონანიე მეფე გახლდათ მიუხედავად საშინელი სასჯელისა (მას საყვარელი შვილი მოუკვდა), დავითს ღვთის მიმართ საყვედური არ დასცდენია. მძიმე ცოდვების წილ მიღებული ეს უბედურება მან ღვთის ნებად შერაცხა, უფლის სახლში ილოცა და, სასახლეში დაბრუნებულმა, ცოლიც დაამშვიდა. საზღაურად ღმერთმა დავითს ბრძენი სოლომონი მისცა შვილად (2 მეფეთა თ. 12).

„სამოსელი პირველი“; ბეჭედი“; „ჴამლნი“; „ზუარაკი“

წმიდა გაბრიელ ეპისკოპოსი გვასწავლის, რომ მარტო ჯოჯოხეთისა და სასჯელის შიშით გამოწვეული სინანული მხოლოდ დასაწყისისათვის არის კარგი, მაგრამ ჭეშმარიტი სინანული შიშთან ერთად სიყვარულითაც უნდა იშვას. ამის თვალსაჩინო მაგალითი კი ეს იგავი გახლავთ, სადაც უძღები შვილი გულწრფელად მოინანიებს, თავის უღირსებასაც აღიარებს და ღრმა მორჩილებითა და სიყვარულით გაემართება მამისაკენ, რათა ახლა უკვე სამუდამოდ დამკვიდრდეს მამისეულ სავანეში. მამისადმი უსაზღვრო სიყვარულმა და მოკრძალებამ უძღებ შვილს ისიც კი ვერ გააბედვინა, რომ ეთხოვა „მუშაკობა“ ანუ მოჯამაგირეობა, და მხოლოდ შენდობა ითხოვა.

მაგრამ: „იქ, სადაც სინანულია, აუცილებლად მოწყალებაცაა, აუცილებლად ღვთის შენდობაა“ (უწმიდესი და უნეტარესი ილია II). მართლაც, ყოვლადმოწყალე ღმერთმა იგი არა მარტო დაუყოვნებლივ შეიწყნარა, არამედ სინანულის საქმით აღმსრულებელ შვილს საზღაურად დაუბრუნა დაკარგული სამკვიდრებელი - განწმენდილი სული წარწყმედილის წილ!

იგავში ყოველივე ამის გამომხატველია მამის მიერ გამართული ბრწყინვალე ნადიმი, შვილისათვის ბოძებული „სამოსელი პირველი... ბეჭედი... ჴამლნი“, შეწირული „ზუარაკი იგი ჭამებული“. სამოსელი პირველი - ნათლისღებაა, ახალი მადლი და სულიერი სათნოებაა. წმიდა იოანე ოქროპირის განმარტებით, ბეჭედი ნიშანია სულიწმიდის ნიჭისა, როგორც ყოველთა „მბრძოლთა წინააღმდგომისა“, ხოლო ჴამლნი გველის, იგივე ცოდვის, ქუსლით დასატკეპნად მიეცა ცოდვილს, რათა მცნებათა გზით იაროსო მან. წმიდა გაბრიელ ეპისკოპოსი შერიგებისა და ღირსების ნიშანსაც მოიხილავს ბეჭედში. იმასაც შენიშნავენ, რომ ბეჭედი და ხამლნი, ორივე ერთად, თავისუფალი ადამიანის ნიშანია, ვინაიდან მონები ფეხშიშველნი დადიოდნენ.

რაც შეეხება ზვარაკს, იგი, წმიდა გაბრიელ ეპისკოპოსის თქმით, გამოხატავს როგორც სულიერი ნუგეშით გაძღომას, საპირისპიროდ ცოდვისმიერი უძღებებისა, ასევე იმგვარ სულიერ მდგომარეობას, როცა „არა დადებულ არს უღელი ცოდვისა“ (წმიდა იოანე ოქროპირი) .

და გაიმართა ნადიმი, „და იწყეს განცხრომად“ სახლიდან ისმოდა „ჴმაი სიხარულისაჲ და განცხრომისაჲ“. ეს სულის განცხრომააო, ბრძანებს წმიდა იოანე ოქროპირი, ზეციური სასუფევლისა და მისი მეუფის სიხარული იმის გამო, რომ დაკარგული სული დაუბრუნდა თავის პირველსამკვიდროს, პირველღირსება აღიდგინა და ხელახლა შეიმოსა პირველქმნილი სამოთხისეული ნათლით: „შეიმოსე ნათელი, ვითარცა სამოსელი“ - გალობს წმიდა დავით მეფსლმუნე (ფსალმ. 103, 2).

მაგრამ ყველაზე უფრო სანეტაროა სიხარული მამისა: „ძე ესე ჩემი მომკუდარ იყო და განცოცხლდა“ - სიკვდილი აქ ცოდვაში ყოფნაა, განცოცხლება კი სინანულში ყოფნა: „წარწყმედულ იყო და იპოვა“ - სწორედ ეს არის საგანი სიხარულისა.

და ეს სიხარული მონანიე ცოდვილსაც ეკუთვნის.

უფლისმიერი ტრილოგიის ზიარი იგავური სახეები და ალეგორიები

„უძღები შვილის“ იგავის პირველი ნაწილის განმარტების შემდეგ მკითხველს აუცილებლად გაუჩნდება სურვილი, მონიშნოს უკვე არაერთხელ ხსენებული უფლისმიერი ტრილოგიის ზიარი, თანხვედრი იგავური სახეები.

„უძღები შვილის“ იგავის მამა ღმერთია, „დაკარგული ცხვრის“ იგავის მწყემსი ქრისტეა, ხოლო „დაკარგული დრაქმის“ იგავის დედაკაცი ეკლესია გახლავთ სამივეს (მამას, მწყემსსა და დედაკაცს) დაკარგული (წარწყმედული) ჰყავს საძებარი, მაგრამ ქრისტე-მწყემსს ცხვარი დაეკარტა („ვჰპოვე ცხოვარი ჩემი წარწყმედული“), ეკლესიამ დაკარგა დრაქმა („ვპოვე დრაქმაჲ იგი, რომელი წარვწყმიდე“), უძღებმა შვილმა კი თვითონ წარიწყმიდა სული და დაიკარგა („ძე ესე ჩემი წარწყმედული იყო და იპოვა“). ცხვარი იმ ცოდვილის სახეა, რომელმაც არ იცის, რას სჩადის; დრაქმა, როგორც აღბეჭდილი ხატი ღვთისა, ის ცოდვილია, რომელმაც კარგად იცის, რომ იგი ღვთის ქმნილებაა, მაგრამ თავისი ნებით ეფლობა ამქვეყნიურ ზრუნვაში. რწმენით „გამეცნიერებული“ და ღვთიური სიყვარულით უკვე ნაგემი უძღები შვილი კი საკუთარი არჩევანით განუდგება ღმერთს და ამით იგი ზეცოდვილის ჭეშმარიტ სახედ გვევლინება წმიდა სახარებაში.

დაკარგულთა პოვნასაც ნიუანსურად განსხვავებული მნიშვნელობა აქვს ამ სამ იგავში. სწორედ ცოდვით წარწყმედილთა, ანუ დაკარგულთა საძებნელად და გადასარჩენად მიატოვა ქრისტემ (მწყემსმა) სასუფეველი (ფარა), ჩამოვიდა დედამიწაზე, რათა გზააბნეული კაცობრიობა გადაერჩინა.

უფალი იესო თავისი ამაღლების შემდეგაც განაგრძობს ცოდვილთა ძიებას, იგი მათ დედა-ეკლესიით ღვთის სიტყვითა და მართლმორწმუნეთა ერთობით ეძებს. ეკლესია ისევე დაუღალავად ეძიებს დაკარგულს და ზრუნავს მის გადასარჩენად, როგორც იგავში ეძებს დედაკაცი თავის დაკარგულ დრაქმას. ნეტარი ავგეტინეს თქმით, ცხვარიც და უძღები შვილიც დააბრუნა ღვთის მოწოდებამ, იმან, ვინც ყოველივეს აცოცხლებს და გადაარჩენს. უწმიდესის და უნეტარესის ილია II-ის თქმით, ღვთივბოძებული მოწოდება სინამდვილეში არის ზეციერის დაუცხრომელი, მარადისი ზრუნვა ჩვენი ცხონებისათვის.

უფლისმიერ ტრილოგიაში ღვთიური მამობრივი ზრუნვა მაშინაც ცხადდება, როცა მწყემსი მხრებზე შეისვამს ცხვარს, და მაშინაც, როცა მონანიე შვილის შესაგებებლად სახლიდან გამორბის მამა. არც მწყემსი გაუწყრება ნაპოვნს და არც მამა - მობრუნებულ შვილს. ორივეს სიხარული ეუფლება, ორივე შეიწყალებს და ალერსიანად მიიღებს მას ფარასა თუ სახლში. მხრებზე შესმაც და ალერსიანი მიღებაც ღვთის შეწევნაა, ის მადლია, რომელიც ჩვენ, ცოდვილთ, სინანულის გასაძლიერებლად გვეძლევა.

უზნეო ცხოვრება აუძლურებს ადამიანს, ცოდვისაგან მიხდილს ძალა სჭირდება, რომ ამგვარი ცხოვრების წესს მოსწყდეს. ეს ძალა - ღვთის მადლია. საკმარისია, პირველი ნაბიჯი გადავდგათ სინანულისაკენ და მაშინვე გვებოძება უფლის შეწევნა, მადლი. ჩვენ არასოდეს ვართ მარტო - „ჩვენთან არს ღმერთი“ უფალი იესო ქრისტე, რომელიც ყოველი დაცემის შემდეგ ისევ და ისევ წამოგვაყენებს, გაგვამხნევებს, მადლით მოგვილბობს გულს და სიხარულსაც განგვაცდევინებს, რათა საბოლოოდ გავიმარჯვოთ ცოდვაზე. ამას ეხმიანება წმიდა დავით მეფსალმუნის დიდებული გალობა: „განამტკიცნის უფალმან ყოველნი დაცემადნი და აღჰმართნის ყოველნი დაცემულნი“ (ფსალმ. 144, 14).

ეს სამი იგავი - „დაკარგული ცხვრისა“, „დაკარგული დრაქმისა“ და „უძღები შვილისა“ - სიხარულის თანაზიარების თვალსაზრისითაც ერთიანდება. მწყემსი და დედაკაცი თავის მეგობრებსა და მოძმეებს ეძახიან, ხოლო მამა მონებს იხმობს, რათა ყველამ ერთად განიცადოს დაკარგულის, ცოდვილის პოვნით გამოწვეული სიხარული.

აუცილებლად უნდა გამოიკვეთოს თანა-სიხარულის ზნეობრივი კატეგორია. ზეციერი მამა მარტო არ არის თავის სიხარულში, მას იზიარებს ყველა, ვინც მამასთან არის. „ჩემ თანა გიხაროდენ!“ - უფალი ამას ჩვენ მოგვიწოდებს. წმიდა იოანე ოქროპირი გვეუბნება: „საკვირველია! მამა წინასწარ გრძნობს შვილის აღსარებას და თავად მიიჩქარის მისკენ“, მუდამ ასე უსწრებსო წინ ღვთის მოწყალება ჩვენს აღსარებას, - დასძენს წმიდა მამა. ცოდვილი შვილის სინანულის გამო ღმერთი მოწყალებასთან ერთად მამობრივ მოწონებასა და სიხარულსაც განიცდის, რაც ზეციერი მამის ღვთაებრივი სიყვარულის გამოვლინებაა. ამ სახარებისეული იგავის ერთ-ერთი შეგონებაც ეს არის: „სიყვარული არა მხოლოდ თანა-დგომაა, არამედ თანასიხარულიც“ - ამბობს ეპისკოპოსი ალექსანდრე. ამასვე გვასწავლის სრულიად საქართველოს მწყემსმთავარი, უწმიდესი და უნეტარესი ილია II: „სიხარული მხოლოდ სიყვარულით განიცდება“. მხოლოდ ამგვარი, საყოველთაო სიყვარული მიგვაახლებს ქრისტეს სწავლების ქვაკუთხედთან:

„ხოლო გეტყჳ თქუენ: გიყუარდედ მტერნი თქუენნი და აკურთხევდით მწყევართა თქუენთა და კეთილსა უყოფდით მოძულეთა თქუენთა და ულოცევდით მათ, რომელნი გმძლავრობდენ თქუენ და გდევნიდენ თქუენ. რაჲთა იყვნეთ თქუენ შვილ მამისა თქუენისა ზეცათაჲსა, რამეთუ მზე მისი აღმოვალს ბოროტთა ზედა და კეთილთა, და წჳმს მართალთა ზედა და ცრუთა“ (მათე 5, 44-45).

ჭეშმარიტად ასეა! ოღონდ ეს დავიწყებია უძღები შვილის უფროს ძმას, რომლისკენაც, როგორც იგავიდან ჩანს, ასევე მიიჩქარის მოწყალე და მოსიყვარულე მამა, თვითონვე გამოდის სახლიდან და თავად მიეგებება შვილს, როგორც კი ცოდვისაკენ მიდრეკილი მისი სულის სახიფათო მიმოხრას იგრძნობს.

გაგრძელება...