43. ხშირად გაიმეორეთ ხოლმე, რომ ცოდვილნი ხართ, და ყოველთვის სტიროდეთ იმის გამო, რაც მცონარებისა და არაგულმოდგინების ჟამს მოგიმოქმედიათ. ამ ღვაწლისათვის ღვთის კურთხევა იქნება თქვენზე და მისი მადლი იმოქმედებს თქვენში, რადგანაც ღმერთი სახიერია და ყველას მიუტევებს ცოდვებს, ვინც კი მისდა მიიქცევა, სულ ერთია როგორიც არ უნდა იყოს იგი. ღმერთი დაივიწყებს თქვენს ცოდვებს და არასდროს არ გაგახსენებთ მათ, მაგრამ მას სურს, რომ თქვენ მარად გახსოვდეთ თქვენი ცოდვები,რათა, სხვაგვარად, ისეთი რამ არ მოიმოქმედოთ, რის გამოც იძულებული გახდებით იმ ძველ ცოდვათა გამოც მისცეთ პასუზი შემოქმედს, რომელნიც მოგეტევათ. ასე ხომ იმ მონას შეემთხვა, რომელსაც ბატონმა მთლიანად აპატია ვალი, მაგრამ როცა მონამ დაივიწყა ეს წყალობა და უსამართლოდ მოეპყრა თავის მსგავსსავე მონას, რომელსაც მისი ვალი ჰქონდა, მაშინ ამის შემტყობმა ბატონმა გაუხსენა ძველი ვალი, რომელიც მანამდე ეპატიებინა და მთლიანად მოსთხოვა იგი. და ასე იმიტომ მოიქცა, რომ ცოდვილმა მონამ არ შეიბრალა თავისი მსგავსი მონა და არ აპატია მას ასი დინარი - სრულიად უმნიშვნელო თანხა იმასთან შედარებით, რაც თვითონ ემართა ბატონისათვის და რაც აპატიეს (მათე 18,23). მაშ, ერიდეთ, რომ თქვენც ამ მონის მსგავსად არ მოიქცეთ და მისივე ხვედრი არ გაიზიაროთ! ანდა გავიხსენოთ წმიდა დავით მეფეც: როცა მან ჰურიის ცოლთან შესცოდა და მხილებულ იქნა ნათან წინასწარმეტყველის მიერ ამისთვისაც და იმ საქმისთვისაც, რაც მან ამ ქალის ქმარს უყო, - ანუ იმისთვის, რომ მოაკვლევინა იგი, - დავით მეფემ, რა წამსაც მოისმინა მხილება, მაშინვე შეინანა და ბედს დამორჩილდა, რის გამოც ნათან წინასწარმეტყველმაც უმალვე მიუგო: „და უფალმანცა მიგიტევნა შენ ცოდვანიშენნი, რათა არა მოჰკვდე“-ო (2მეფეთა 12,13). მაგრამ მიუხევავად იმისა, რომ ცოდვათა მოტევების ღირსი იქმნა, დავით მეფე მაინც არასდროს არ ივიწყებდა თავის ცოდვებს და როგორც ვიცით, ჩვენც, მის შთამომოვლებსაც დაგვიტოვა ხსოვნა მათი. და ეს იქმნა ყველა ხალხისათვის სამახსოვროდ და დასამოძღვრად, რათა თაობიდან თაობას გადასცემოდა საგულისხმო მაგალითი. აკი თვითონვე ამბობდა: „ვასწავლნე უშჯულოთა გზანი შენნი და უღმრთონი შენდა მოიქცენ“-ო (ფს.50, 15), რათა ყველა ცოდვილს მისი მაგალითით ესწავლა ასეთივე მონანიება საკუთაარი ცოდვებისა, და არც მას შემდეგ დაევიწყათი ისინი, როცა ღმერთის შენდობას მიიღებდენენ. ის, რომ მარად უნდა გვახსოვდეს ჩვენი ცოდვები, თვით ღმერთმა გვითხრა ესაია წინასწარმეტყველის პირით: „...ცოდვათა შინა შენთა და უსამართლოებათა შინა შენთა წარმოსდეგ შენ. მე ვარ, მე ვარ იგივე აღმხოცელი უშჯულოებათა შენთა და ცოდვათა შენთა პირველთა, რაითა განმართლდე, ხოლო შენ მოიხსენნე და იტყოდე შენ უსჯულოებათა შენთა, და მე არღა მოვიხსენნე“ (ესაია 43,24-26). ასევე გვეუბნება ღმერთი იერემია წონასწარმეტყველის საშუალებითაც: „...მოიქეცით ჩემდამო სახლობა ისრაელისა, და არ განვიმტკიცო პირი ჩემი თქვენ ზედა, რამეთუ მოწყალე ვარ მე, და არა ძვირისმხსენებელი თქვენი უკუნისამდე. ოდენ ცან უსამაართლოება შენი, ვითარმედ უფლისა მიმართ, ღმრთისა შენისა, უთნო იქმენ და გარდასთხიენ გზანი შენნი უცხოთა მიმართ ქვეშე ყოვლილსა ხისა ვარჯოვნისა, ხოლო ხმისა ჩემისა არა ისმინე“-ო (იერ. 3,12-13). ამრიგად, როცა უფალი მოგვიტევებს ცოდვებს, ჩვენ თვითონ არ უნდა მივუტევოთ ისინი საკუთაარ თავს და მარად გვახსოვდეს ჩვენი შეცოდებანი, ხოლო ამის გაკეთებას იმ შემთხვევაში შევიძლებთ, თუკი ყოველდღე განვაახლებთ ჩვენს სულებში სინანულს მათს გამო.
44. ჭეშმარიტად დიდებულია სულიერი მოღვაწეობა, და ამ ღვაწლში მოსაგრეთ მრავალი მოწინააღმდეგე ჰყავთ. ვისაც ნამდვილად სურს სრულყოფილებას მიაღწიოს ამგვარ მოღვაწეობაში, იგი არანაირ ბოროტს არ უნდა დაემონოს. ვინც რაიმე ცუდს ემონება, იგი დიდად არის მოშორებული სულიერ სრულყოფილებას.
45. უფალმა ჩვენმა იესო ქრისტემ ადამიანის გონებისათვის მიუწვდომელი დამდაბლებით თავისი ღვთაებრიობისა, ადამიანური ბუნებით დაჰფარა თავისი ღმრთეება. ასე რომ, ყველანი მას როგორც ადამიანს, ისე აღიქვამდნენ, სინამდვილეში კი იგი არამხოლოდ ადამიანი იყო, არამედ განკაცებული ღმერთი, როგორადაც წმიდა სახარებაში სწერია: „და სიტყუაი იგი ხორციელ იქმნდ და დაემკვიდრა ჩვენ შორის“-ო (იოანე 1,14). მაგრამ ამ განკაცებით უფალი არ მოჰკლებია თავის ღმრთეებას და უამღმრთეებოდ არასდროს არ დარჩენილა თავისი ამქვეყნიური ცხოვრებისა და ვნების ჟამს, რაც აუცილებელი იყო ჩვენი, ცოდვილი და მოკვდავი ადამიანების ხსნისათვის.
46. მრავალს, სულიერ ღვაწლთ შედგომილს, უთქვამს - მეც ისევე მიხილავს უფალი ჩვენი იესო ქრისტე, როგორადაც მას წმიდა მოციქულები ჭვრეტდნენო. ასე უთქვამთ მათ თავიანთი უგუნურებისა გამო, რადგან როცა ამას ჰგონებდნენ, საკუთარ თავს აცთუნებდნენ მაშინ, და სულაც არ ჰქონდათ იმგვარი თვალები, რომ იმგვარადვე ეხილათ უფალი, როგორადაც მას მოციქულები ხედავდნენ. აი, მოციქულმა პავლემ კი სწორედ იმგვარად იხილა უფალი იესო ქრისტე, როგორადაც მოქიცულები ხედავდნენ, რომლებიც მის გვერდით იყვნენ და მაშინ იწამეს იგი ღმერთად, როცაუფალი, ბოროტ ბრბოსაგან გაარშემორტყმული და შეურაცხყოფილი ჯვარზე სავნებლად ვიდოდა და როცა ყველა დანარჩენნი ისე უყურებდნენ მას, როგორცადამაინს. როცა სისხლით მდინარმა დედაკაცმა სახარებისა სულიერი თავლებით დაინახა უფალი და ირწმუნა, იგიაო ჭეშმარიგტი ღმერთი, და ამ რწმენით შეახო ხელი მისი სამოსის კალთას, იგი უმალვე განიკურნა თავისი სნეულებისაგან, რომელიცწლების მანძილზე სტანჯავდა. და როცა უფალმა იკითხა - ვინ შემეხოო, - ეს იმის გამო კი აარ გააკეთა, რომ, თითქოს, არ იცოდა რა მოხდა, არამედ იმისთვის იკითხა ასე, რომ ყველასათვის განეცხადებინა ამ უბრალო დედაცაცის დიდი რწმენა. პეტრე მოციქულმაც აკი უთხრა უფალს, ამდენი ხალხი მოგვეჯარა, გვავიწროებს, და შენ კითხულობ, ვინ შემეხოო? მაგრამ თვით იმ დედაკაცმა გაამხილა თავი და საჯაროდ აღიარა თავისი განკურნვა სნეულებისაგან. და მაშინ უფლამაც ასე უთხარ მას: „ნუ გეშინინ, ასულო, სარწმუნოებამან შენმან გაცხოვნა შენ; ვიდოდე მშვიდობით“-ო (ლუკა 8,48). პილატესაც უხილავს უფალი ხორციელი თვალებით, ანნა და კაიაფა მღვდელმთავრებსაც, მაგრამ ისინი იმგვარადვე ხედავდნენ მას, როგორადაც ის ბოროტი ბრბო ხედავდა, და არა მსგავსად წმიდა მოციქულთა. ამიტომაც იყო, რომ არც პილაატესა და არც სხვებს არავითარი სარგებლობა თავისი სულისთვის არ უნახავთ იმაში, რომ უფალს ხედავდნენ. პავლე მოციქულმა კი, რომელმაც სულიერი თვალებით იხილა უფალი, თავისი დიდი რწმენის ძლით იწამა იგი ჭეშმარიტ ღმერთად, მსგავსად ზემოთმოხსენიებული სისხლითმდინარი დედაკაცისა, რწმენით რომ შეახო უფლის სამოსელს ხელი და უმალვე განიკურნა.
47. როცა ადამიანში ცოდვის მეუფება განქარდება ხოლმე, მაშინ მის სულს ღმერთი ეცხადება და განწმედს მას სხეულთან ერთადვე. ხოლო თუკი სხეულში კვლავაც მეუფებს ცოდვა, მაშინ ადამაინს არ ძალუძს ღმერთის დანახვა, რადგანაც მისი სული ისეთი სხეულითაა შემოსილი, რომელშიც ნათელი არ არის, უამისოდ კი ღმერთის ხილვა შეუძლებელია. დავით წინასწარმეტყველი ამბობს: „... შენგან არს, უფალო წყაროი ცხორებისაი და ნათლითა შენითა ვიხილოთ ჩვენ ნათელი“-ო (ფსალმუნი 35,10). მაშ, რა ნათელია ეს, რომლითაც ადამიანი ნათელს ხედავს? - ეს ის ნათელია, რომელსაც უფალი ჩვენი იესო ქრისტე იხსენიებს წმიდა სახაარებაში, როცა ამბობს: „... უკუეთუ ყოველი გვამი შენი ნათეელ არს და არარაი აქვნდეს ადგილი რაიმე ბნელისაი, იყოს იგი ყოვლად ნათელ, ვითარცა-იგი სანთელი ელვითა განგანათლოს შენ“ (ლუკა 11,36). უფალმა აგრეთვე ისეც გვითხრა: „...და არავინ იცის ძე, გარნა მამამან; არცა მამაი ვინ იცის, გარნა ძემან, და რომლისა უნდეს ძესა გამოცხადების“-ო (მათე 11,27). ხოლო წყვდიადის შვილებს ძე არ გამოუცხადებს თავის მამას, არამედ მხოლოდ იმათ გამოუცხადებს, რომელნიც ნათელში ჰგიებენ და ნათლის შვილებად იწოდებიან - იმათ, რომელთა სულიერი თვალები განუნათლებია უფალს მცნებათა შეცნობით და თავის დადგინებათა გულისხმის-ყოფით.
48. ფსალმუნში (41,5) წერია: „...განვვლო მე ადგილსა საყოფელისა საკვირველისასა ვიდრე სახლადმდე ღმრთისა ხმითა სიხარულისაითა და აღსარებისაითა, ხმითა მედღესასწაულეთაითა“. ეს გავლა საკვირველისა დგილსამყოფელისა მოასწავებს შემდგომ მსვლელობას სულისას და იმას ნიშნავს, რომ ადამიანის სულმა სრულყოფილებას მიაღწია, რადგანაც აქ იგი უკვე მიახლებია ღმერთს, მაშინ, როცა მანამდე მისი მსვლელობა ჯერ კიდევ ძალზე მოშორებული იყო ღმერთს. ნუ გავიკვირვებთ ამას, რომ ჩვენი ამჟამინდელი მსვლელობა სულიერი სრულყოფილების გზაზე ჯერ კიდევ ძალზე მოშორებულია ღმერთს, იმიტომ, რომ სულიერად ჩვენ ჯერ კიდევ ყრმანი ვართ. ჩვენ ვიცით, რომ ელიასაც, ამ დიდი ძალის წინასწარმეტყველსაც უთხრა ანგელოზმა: „აღდეგ და ჭამე, რამეთუ გრძელ არს შენდა გზაი იგი“-ო (3მეფ. 19,7); ხოლო ელია ღმერთის სახილველად მიემართებოდა მთაში. სწორედ ამ სიგრძეს ღმერთსაკენ მიმავალი გზისა გულისხმობდა დავით მეფეც, როცა ამბობდა; „ვინმცა მცნა მე ფრთენი ვითარცა ტრედისანი, და ავფრინდე მე და განვისვენო“-ო. (ფს. 54,7). ამიტომაც ეს გზა უდებებით და მცონარებით მოუძლურებულებმა კი არ უნდა განვვლოთ, არამედ ღვაწლთა შორის გულმოდგინებითა და საღმრთო მოშურნეობით. მსოფლიოს ხალხთა მასწავლებელი წმიდა პავლე მოციქული ამბობს: „მე უკვე აწ ესრეთ ვრბი, ვითარცა არა უჩინოდ; ესრეთ ვიჭირვი, ვითარცა არა ჰაერსა ვსცემ. არამედ აღვიკრძალავ ხორცთა ჩემთა და დავიმონებ, ნუუკუე სხვათა უქადაგებდე და მე გამოუცდელ ვიყო“-ო (1კორ. 9,26-27). მაშ, ჩვენც ასე ვიაროთ ამ გზაზე, სანამ ჯერ კიდევ დრო გვაქვს ამქვეყნად მცხოვრებთ ამ ჩვენს სხეულებში, რათა ნეტამც, იმ სრულყოფილებას მივაღწიოთ, რომელსაც პავლე მოციქულმა მიაღწია, რომელიც ამბობს: „... აწ ესერა მეშევიწირვი, და ჟამი იგი მიქცევისა ჩემისაი მოიწია. ღვაწლი კეთილი მომიღვაწებიეს, სრბაი აღმისრულებიეს, სარწმუნოებაი დამიმარხავს. ამიერითგან მიმელის მე სიმართლისა იგი გვირგვინი, რომელი მომცეს მე უფალმან მას დღესა შინა, მართალმან მან მსაჯულმან; არა ხოლო თუ მე, არამედ ყოველთა, რომელთა შეიყვარეს გამოჩინებაი მისი“ (2ტიმ. 4,6-8).
49. როგორადაც ადამიანის სხეული გაივლის სამ ასაკს სანამ მასში სული იმყოფება, - კერძოდ კი : ჩასახვასა და დასაწყისს რწმენისა, წარმატრებულობას რწმენაში ცხოვრებისა და სრულყოფილების მიღწევას. პირველ ასაკში, როცა სულში რწმენა ისახება და არსებობას იწყებს, სული იბადება ქრისტეში, როგორც ეს სახარებაშია ნათქვამი. წმიდა მოციქულმა იოანემ მოგვცა ნიშნები როგორც ამ ახალდაბადებისა, ასევე სულის საშუალო მდგომარეობისა და მის მიერ სრულყოფილების მიღწევისა. აი, რას წერს იგი თავის პირველ ეპისტოლეში (2,12-14): „მივსწერ თქვენდა, შვილნო, რამეთუ მიგიტევებიან თქვენ ცოდვანი თქვენნი სახელითა მისითა. მივსწერ თქვენდა მამანო, რამეთუ იცანთ პირველი იგი , მივსწერ თქვენდა, ჭაბუკნო, რამეთუ გიძლევიეს ბოროტისადა. მივსწერ თქვენდა, ყრმანო, რამეთუ იცანთ მამაი, მივწერე თქვენდა, მამანო, რამეთუ იცანთ პირველი იგი. მივწერე თქვენდა ჭაბუკნო, რამეთუ ძლიერ ხართ და სიტყვაი ღმრთისაი თქვენ თანა დადგრომილ არს და თქვენ გიძლევიეს ბოროტისადა“. ამრიგად, წმიდა მოციქული თავის ხორციელ მეგობრებს კი არ მისწერდა ხარების სიტყვებს, არამედ ღმერთის მორწმუნეებს, და ამასთანვე გამოხატავდა იმ სამ მდგომარეობას, რომელნიც სულიერი სრულყოფილებისაკენ მსწრაფველმა ადამიანებმა უნდა გაიარონ, რათა ღმერთისაგან სრული მადლის მიღების ღირსნი შეიქნან.
50. ვინც სულიერ ცხოვრებას შეიყვარებს, მან იოსების სიწმიდესა და თავშეკავებას უნდა მიბაძოს; პირველ ყოვლისა, თვალის გულისთქმა დაიურვოს და ყველა იმ ბოროტი გულისწადილის წინააღმდეგ შეიარაღდეს, რომელთაც მზაკვარი მტერი აღვივებს მასში და სწორედ ამ მტრისაგან აქვთ ძალა, რათა მის შესახებაც შეიძლებოდეს თქმა იობის სიტყვებისა: „აჰა, ეგერა, ძალი მისი წელთა მისთა და ძლიერებაი მისი უპესა მუცლისასა“-ო (იობ. 40,11). ამიტომაც ყოველმა სულიერ ღვაწლთა შორის მოსაგრემ და შეიარაღებულმა ამ ხორციელ გულისწადილთა წინააღმდეგ წელზე უნდა შემოირტყას სარტყელი მკაცრი თავშეკავებისა და სიწმიდით დაიცვას თავი. საღმრთო წერილში ნათქვამია, რომ ანგელოზმა, რომელიც იაკობს ეჭიდებოდა მთელი ღამის განმავლობაში, ბოლოს მის ბარძაყის ძარღვს შეახო ხელი და დაუბუშა, რისი მიზეზითაც მოუძლურდა იაკობის სხეული და თვით იგი იზრაელად იწოდა, რაც უბრალოდ „ღმერთის მხილველს“ ნიშნავს („რაჟამს იხილა ღმერთი“ დაბ. 32,25-32). ამ სახედვე ჩვენთვისაც ჯერ არს მოვაუძლუროთ ჩვენი სხეულები იმისთვის, რიომ ჩავაცხროთ მასში და სულაც მოვაკვდინოთ ბილწი გულისწადილნი. ხორცის, სხეულის დაუძლურება - საშუალებაა სრულყოფილების მისაღწევად სიწმიდესა და სათნოებაში. სული ადამიანისა მტკიცე და განძლიერებულია ხოლმე, როცა სხეული გათანგული და დაუძლურებულია. მაშ, დავაუძლუროთ ჩვენი სხეულები, რათა ძალი შეგვწევდეს ჯეროვნად დავიმარხოთ თავი! თუკი ჩვენ დავიმონებთ სხეულს და სულის ნებელობას დავუმორჩილებთ მის ყოველგვარ მისწრაფებას, მაშინ ხორციელი გულისწადილნი, რაიც ღმერთის მტრობაა, ჩვენში მოკვდინებული იქნება სხეულთანვე ერთად. და თუ ამას შევიძლებთ, მაშინ ჩვენი სული განათლდება და ტაძრად შეიქმნება ღმრთისა. ვინც ცდილობს წმიდა იყოს მთელი თავისი სხეულით, ყოველი ნაწილითა და ასოთი, იგი ჭეშმარიტად სულიერი მოსაგრეა, და სწორედ ის არის ყველა თავისი გრძნობის გამომწვრთნელი და ბატონ-პატრონი. ასეთი ადამიანი არასდროს არ მისცემს ნებას თავის გულისწადილთ უფლებდნენ მასზე, რადგან ყოველთვის შეკავებული ჰყავს ისინი და უფლის უღლისათვის აქვს მოხრილი ქედი უდიდესი სიმდაბლითა და სიწმიდით. იგი ნებას არ აძლევს თავის ხორციელ თვალებს რაიმე უჯეროს უცქირონ, ანდა ნდომით შეხედონ ქალს; ასევე უფლებას არ აძლევს თავის სასმენელთ სხვათა გაკიცხვისა და გმობის სიტყვები ისმინონ, ანდა ეშმაკის რჩევა და ეშმაკისავე მიერ შთაგონებული ზრახვები შეუშვან სულში თავისი გზით; ბაგეებსაც ბეჭედს ასვამს ამგვარი ადამიანი და ენასაც ნებას არ აძლევს უსაგნო, ამაო სიტყვები წარმოთქვან; ხელებსაც იგი მხოლოდ იმისთვის განიპყრობს და აამოძრავებს, რომ მოწყალებისა და სხვა ქველის საქმენი აღასრულოს; თვის ფერხთაც კი იგი იმ საქმისათვის გარჯის, რომლის შესახებაც წმიდა სახარებაშია ნათქვამი, რომ: „და რომელი წარგიქცევდეს შენ მილიონ ერთ, მივლე მის თანა ორიცა“-ო (მათე 5,41). მუცელს და მკერდსაც თვისა იგი ისე იმარხავს, რომ მათი მიზეზით არ დაეცეს და იძულებული არ გახდეს გველივით მიწაზე ხოხვა დაიწყოს, რომელიც სწორედ ჩადენილი დანაშაულისათვის დაისაჯა ღმერთს მიერ და იძულებულია მუცელსა და მკერდზე იხოხოს. აი, ძმანო, ამგვარი უნდა იყოს ჭეშმარიტი მოსაგრის სახე, და ამ სახედ უნდა ცხოვრობდეს იგი.
51. ყოველმა ბერ-მონაზონმა, ვისაც კი ნამდვილად სურს სულიერ ღვაწლთა მოსაგრე იყოს, აუცილებლად იმას უნდა ეცადოს პირველ ყოვლისა, რომ შორს დაიჭიროს თავი ხმაურიანი თავყრილობობისაგან და არასდროს შეერიოს ხალხმრავალ შეკრებებს, რათა თავისი სხეულითაც, გულითაც და გონებითაც შორს იყოს კაცთა შფოთსაგან და გაუთავებელი მღელვარებისაგან, რადგან იქ, სადაც ადამიანები არიან, მუდამ შფოთი და აღერულობაა. თვით უფალმა ჩვენმა იესო ქრისტემ გვიჩვენა მაგალითი ადამიანთაგან მოშორებისა და განმარტოებისა, როცა სრულიად მარტო მიდიოდა ხოლმე მთაზე სალოცავად. უდაბნოშიც ხომ მარტო იყო იგი ორმოცი დღის განმავლობაში, რომელთა გასულსაც ეშმაკისაგან გამოიცადა და სძლია მას. რა თქმა უნდა, უფალს ისიც ძალუძდა, რომ ხალხმრავალ ადგილასაც დაემარცხებინა ბოროტი გამომცდელი, მაგრამ მან ამჯობინა უდაბნოში მარტოს გაეკეთებინა ეს იმისათვის, რომ ჩვენ, ადამიანები დავემოძღვრეთ. ასე რომ, ყველაზე უკეთ და წარმატებულად ჩვენ განმარტოებასა და მდუმარებაში ძალგვიძს დავამარცხოთ მზაკვარი მტერი და სულიერ სრულყოფილებას მივაღწიოთ. ამ სახედვე თავისი ღვთაებრივი დიდებულება უფალმა ხალხმრავალ ადგილას კი არ გამოუცხადა თავის მოციქულებს, არამედ თაბორის მთაზე აღიყვანა სამი მათგანი და იქ იცვალა ფერი მათს წინაშე და ჭეშმარიტი დიდებით ნათლით მოსილი წარუდგა მოსესთან და ელიასთან ერთად. იოანე უფლილს წინამორბედი და ნათლისმცემელიც უდაბნოში იყოლ მარტოდმარტო გასული, ვიდრე სინანულის ქადაგებით განუცხადებდა თავს ისრაელს. ადამიანთა შორის, ამაქვეყნიურ ამაოებაში მზაკვარი მტრისათვის უფრო ადვილია ჩვენი შევიწროება ათასგვარ მანქანებით, გარეგანითაც - ხილულით, და შინაგანითაც - უხილავით. სწორედ ადამიანთა შორის, საერო ცხოვრებაში მიიმხრობს ხოლმე ეშმაკი ცალკეულ ადამიანებს, დაიმორჩილებს მათ, თავის ხელისშემწყობად და თანაშემწეებად აქცევს ღმერთის ერთგულთა წინააღმდეგ ბრძოლაში; ვთქვათ, რომელიმე ურცხვი დედაკაცი ეშმაკის ხელში მეტად საშიში იარაღად იქცევა ხოლმე მორწმუნეთა წინააღმდეგ, როცა ეშმაკისავე დახმარებით ფართოდ გაშლის თავის ცთუნებათა ბადეს. ასეთვე იარაღად იქცევიან დემონთა ხელში ცრუნი, ცილისმწამებელნი და სხვა უძლური ადამიანები. წინასწარმეტყველი ეზეკიელიც, როცა მან ოთხი ცხოველი იხილა, რომელთაც ოთხ-ოთხი პირისახე ჰქონდათ და თითოეული მათგანი ღმერთის დიდებას განაცხადებდა, არც ქალაქში იმყოფებოდა და არც სოფელში მაშინ, არამედ შორს ადამიანებისაგან, უკაცრიელ ველად, რადგან უფალმაც ასე უბრძანა: „აღდეგ და განვედ ველად და მუნ ითქვას შენდამი“-ო (ეზეკ. 3,22). და საერთოდაც ამ სახის ხილვები და ღვთაებრივი გამოცხადებები სხვაგვარად არ მოემადლებოდა წმიდანებს, თუ არ მთებსა, უდაბნოებში თუ სხვა უდაბურ ადგილებში. წინასწარმეტყველმა იერემიამაც, რაკი კარგად უწყოდა, თუ როგორ სთნავს უფალს განმარტოება მოსაგრისა, ასე თქვა:“ სახიერ უფალი მითმინეთა მისთათვის, სულმან, რომელმან იძიოს იგი. კეთლ არს დათმენაი და სასოებაი მაცხოვარებისა უფლისაი. კეთილ არს მამაკაცისა, ოდეს აღიღოს უღელი სიჭაბუკესა შინა მისსა მძიმე. და დაჯდეს მარტოებით და დადუმნეს, რამეთუ აღიღო თავს ზედა თვისსა უღელი მძიმე“ (იერ.გოდ. 3,25-28). კვალად იერემიამვე, რაკი ასევე კარგად უწყოდა, თუ რა დიდ ვნებას აყენებს ცრუ ადამიანთა ცილისწამება თუ ჭორი ყველა იმათ, ვისაცსურს სათნო-ეყოს ღმერთს, ვერ შეიკავა თავი და ასე თქვა თავისი ხალხისათვის: „ვინ მომცეს მე უდაბნოსა შინა სადგური უკანასკნელი? და დაუტევო ერი ჩემი და წარვიდე მისგან, რამეთუ ყოველნი იმრუშენენ კრებულნი შეურაცხმყოფელთანი. და მორთხმულ-ყვნეს ენაი მათი, ვითარცა მშვილდი. ტყუვილი და არასარწმუნოებაი განძლიერდა ქვეყანასა, რამეთუ ბოროტთაგან ბოროტთა მიმართ გამოვიდეს და მე არა მიცნეს“ (იერემ. 9,2-3). ასევე ელია წინასწარმეტყველიც ღირს იქმნა ზეგარდმო ანგელოზთაგან მიეღო საზრდო, და ეს ადამიანთა შორის კი არ მოხდა, ქალაქში სადმე ანთუ სოფელში, არამედ უკაცრიელ უდაბნოში, წმიდა ელიას სრული განმარტოების ჟამს. ყველა ეს და მრავალი სხვაც ამის მსგავსი მაგალითი, რაც წმიდა მამათა თუ დედათა ცხოვრებიდან ვიცით, იმისათვის დაწერილა, რომ ჩვენ, მომავალი მორწმუნეები დაგვმოძღვრონ და მათს მისაბაძად აღგვძრან, ვისაც განმარტოება უყვარდა, რადგანაც სწორედ განმარტოებას ძალუძს ღმერთს მიგვაახლოს. მაშ, ეცადენით, ძმანო, განმტკიცდეთ განმარტოებაში და იმგვარად იყოთ ამ ღვაწლში, როგორადაც ჯერ-არს, რათა განმარტოებამ ღირსი შეგქმნათ თქვენ ღმერთის ხილვისა და სულიერი ჭვრეტის მადლისა.