თანამედროვე ადამიანები ღრმად და სერიოზულად ვართ დაავადებულნი დაგროვებისა და მოხვეჭის ვნებით, გამდიდრების მანიით, რისგან განკურნებაც ძალზე ძნელია, მაგრამ შესაძლებელია მოწყალებითი საქმეებით! აქვე შევნიშნავ, რომ ცათა სასუფეველი გაღებული და გაცემული ფულითა და საბოძვარით კი არ შეიძინება, არამედ მოყვასისადმი ჩვენი სიყვარულის გრძნობიდან გამომდინარე თავისუფალი და ნებაყოფლობითი არჩევანითა და გადაწყვეტილებით, - შევეწიოთ მოყვასს, მხარში ამოვუდგეთ მას დახმარებით, შევუსუბუქოთ მძიმე ცხოვრებისეული ტვირთი და ასე აღვასრულოთ სჯული. მეტიც, მოყვასისადმი გულმოწყალების გამოვლენითა და დახმარებით ჩვენ არა მარტო მოყვასისადმი, არამედ თვით უფლისადმი სიყვარულსაც გამოვხატავთ.
ერთ-ერთი ადამიანი ღარიბ-ღატაკთა მიმართ განსაკუთრებული გულმოწყალებით გამოირჩეოდა, როდესაც ქალაქის ქუჩებში მიდიოდა, მას ყოველთვის უამრავი ადამიანი მიჰყვებოდა ხოლმე და ყოველი მათგანის მიმართ მოწყალებას გაიღებდა.
ერთხელ თავისმა ერთ-ერთმა უახლოესმა მეგობარმა ჰკითხა, რატომ იქცეოდა ასე; პასუხად აი, ასეთი რამ უამბო:
„ათი წლის ასაკში ეკლესიაში შევედი. მოძღვარი თავის მრევლს უქადაგებდა და უხსნიდა, რომ ის ვინც გაჭირვებულებისადმი, ღარიბ-ღატაკებისადმი, გლახაკებისადმი მოწყალებას გაიღებს, ამ შეწირულობას თვით ქრისტეს აძლევსო.
მე არ დავიჯერე და ვიფიქრე, რომ ქრისტემ, რომელიც ცათა შინაა და მჯდომარეა მარჯვენით მამისა, როგორ შეიძლება მიიღოს ის, რაც აქ, დედამიწაზე, უპოვართათვის გაიცემა?
აი, ასეთი ფიქრებით ვბრუნდებოდი შინ, და უცბად დავინახე გლახაკი, რომლის თავს ზემოთ ვიხილე უფალი იესო ქრისტე. შევძრწუნდი. და იცი, ამის შემდეგ რა დავინახე:
როდესაც ერთ-ერთმა გამვლელმა უპოვარს პური გაუწოდა, ეს პური თვით ქრისტემ მიიღო და ამის სანაცვლოდ მოწყალების გამცემი აკურთხა. მას შემდეგ, რაც ღვთის ნებით ასეთი სასწაული ვიხილე, აღარასოდეს აღარ შემპარვია ეჭვი იმაში, რომ ვინც გლახაკისათვის მოწყალებას გაიღებს, ის თვით ქრისტეს აძლევს ამ მოწყალებას.“
ჭეშმარიტად, ღვთის წინაშე არაფერი იკარგება.
ჩვენ ხშირად გამოვიცდებით ღვთისგან იმ მიზნით, თუ რამდენად ვართ გულმოწყალენი სულიერად თუ სოციალურ-ეკონომიურად შეჭირვებულ მოყვასთა მიმართ. ასე მაგალითად, იყო ერთი ქრისტესმოყვარე და გლახაკთმოყვარე ბერი, სახელად - მარტირი, ასაკით ჭაბუკი, მაგრამ გონებით - ჭარმაგი.
მარტირი ღვთისმოსავი, ქრისტიანული ცხოვრებით ცხოვრობდა. მას თავისი მონასტრიდან მეზობელ მონასტერში უწევდა ხოლმე წასვლა სულიერ მოძღვართან. და აი, ჩვეულებისამებრ მარტირი მიუყვებოდა გზას მოძღვრისაკენ და შემოხვდა გზის პირას დაწოლილ მძიმედ დაავადებუღა გლახაკს, რომელსაც თურმე იმავე მონასტერში სურდა მოხვედრა, საითკენაც მარტირს ეჭირა გზა.
მარტირს დიდად შეებრალა გლახაკი, თავისი მანტია მიწაზე გაშალა, დააწვინა მასზე გლახაკი, და ზურგზე მოკიდებული მონასტრისაკენ წაიყვანა.
როდესაც მონასტერს მიუახლოვდა, სხვა ბერებთან ერთად თავისი მოძღვარიც შემოეგება, რომელმაც სული წმიდით აღვსილმა ხმამაღლა შესძახა:
„იჩქარეთ, გახსენით კარი მონასტრისა, მარტირი მოდის და თავისი მხრებით უფალი მიჰყავს“.
მარტირმა ჩამოსვა მონასტრის კარიბჭესთან ის, ვინც მოიყვანა, მაგრამ უკან რომ მოიხედა, მანტიაზე არავინ არ აღმოჩნდა. და უცბად მან იხილა უფალი იესო ქრისტე, რომელიც მის თვალწინ ზეცად მაღლდებოდა, და ხმა ესმა: მარტირ, არ უგულებელმყავი დედამიწაზე, არც მე უგულებელგყოფ ცათა შინა, შენ დღეს მომხედე წყალობით, მე წყალობას მოგაგებ მარადისობაში“.
ამის შემდეგ შევიდა მონასტერში, სადაც სულიერმა მამამ ჰკითხა. „სად არის, შვილო მარტირ, ის, ვინც მხრებით მოგყავდა?“ მარტირმა უპასუხა. „მამაო, მე რომ მცოდნოდა, ვინ იყო ის, ვინც მომყავდა, მის ფერხთით დავეგებოდიო“.
ამ სასწაულებრივი ხილვის ამბავი მაშინვე გავრცელდა მთელს მონასტერში. სულიერმა მამამ ჰკითხა მარტირს: „შვილო, მძიმე იყო შენთვის გლახაკის ტარება?“ „არა, მამაო, - უპასუხა მარტირიმ, - როდესაც მომყავდა, ვერანაირ სიმძიმეს ვერ ვგრძნობდი, რადგან მომყავდა ის, ვისაც ხელთ უპყრია ყოველი ჩვენგანი, ვინც ყოვლისმპყრობელია, ვისაც ღვთის სიტყვით მთელი ქვეყნიერება ხელში უჭირავსო.“
ჭეშმარიტად გეუბნებით თქვენ, - მოგვმართავს უფალი იესო ქრისტე, - რაც გაუკეთეთ ერთს ამ ჩემს მცირე ძმათაგანს, მე გამიკეთეთ (მათე 25,40) და ვინც დაალევინებს ამ მცირეთაგანს, თუნდაც ერთ სასმის ცივ წყალს ჩემი მოწაფის სახელით..., მას თავისი საზღაური არ დაეკარგება (მათე 10,42).
ვინც მოყვასს ისე არ შეეწევა, როგორც უფალი გვირჩევს, ის დამნაშავეა ღვთის თვალში უფლის ერთი-ერთი უმთავრესი მცნების წინააღმდეგაც, შეიყვარო მოყვასი, ვითარცა თავი თვისი.
აი, ამასთან დაკავშირებით კიდევ ერთი მაგალითი:
ერთ ბერს ორი შესამოსელი, ორი კაბა ჰქონდა - ძველი და ახალი.
ერთხელ მასთან დაკონკილსამოსიანი გლახაკი მოვიდა და სთხოვა, რაიმე მიეცა ნახევრადშიშველი სხეულის დასაფარავად. ბერმა მაშინვე განიმოსა ძველი შესამოსელი და ახლით შეიმოსა. ძველი გაჭირვებულ მოყვასს მისცა. მერე დაფიქრდა და თქვა: მე არ აღვასრულე სიყვარულის სრულყოფილი საქმე, რადგან გლახაკს ძველი სამოსი მივეცი, ჩემთვის კი ახალი დავიტოვე. განა ქრისტეს გულისთვის არ ითხოვდა გლახაკი მოწყალებას? მე კი გლახაკს მივეცი ჩემი ძველი სამოსი, ე.ი. უარესი სამოსი და ჩემთვის უკეთესი დავიტოვეო.
ბერმა უკან დააბრუნა გლახაკი და დაიბრუნა ძველი სამოსიც, მას კი თავისი ახალი შესამოსელი უბოძა.
გლახაკმა ქალაქში გაყიდა ნაბოძვარი, რომელიც ხელიდან ხელში გადადიოდა, და ბოლოს, ის ერთმა დედაკაცმა შეიძინა.
ერთ დღესაც ბერი ქალაქში ჩამოვიდა თავისი ხელსაქმარის გასაყიდად, და თვალი მოჰკრა თავის სამოსს, რომელიც ქალს ეცვა. ბერი დიდად დამწუხრდა და სენაკში დაბრუნებულმა თქვა, სწორად არ მოვიქეცი, როცა ჩემი ახალი შესამოსელი მივეცი გლახაკს, რომელმაც ის თავისთვის არ დაიტოვაო. დამწუხრებულს ჩაეძინა და ძილთაშორის ხილვაში გლახაკისათვის ნაჩუქარი ახალი შესამოსელით თვით იესო ქრისტე ეცხადება და ნათელი ეფინება სენაკს. უფალი ეუბნება: ხომ ცნობ ამ სამოსს, ნუ მწუხარებ და ნუ დარდობ. ის შენ მიეცი გლახაკს, მაგრამ მე მივიღე“...
ამრიგად, როგორც წმ. იოანე ოქროპირი იტყოდა ასეთ შემთხვევაში, შევიყვაროთ მოწყალება და საბოძვრის გაღება, რათა ვაჩვენოთ, რომ ყოვლადმწყალობელი ღვთის ჭეშმარიტი შვილები ვართ.
ალბათ, ზოგიერთი მკითხველი იფიქრებს: ის მაგალითები, რომლებიც თქვენ გაიხსენეთ, იმ ბერმონაზონთა ცხოვრებიდან მოიყვანეთ, რომლებიც ღვთისმოსავ და ღვთისმოშიშ ცხოვრებას ეწეოდნენ და ძირითადად ასეთივე ადამიანების გარემოცვაში ცხოვრობდნენ, ჩვენ კი დღეს, ცხოვრება გვიწევს უღვთო ეპოქაში ღვთისგან ღრმად განდგომილ ადამიანებს შორის, რომელთა შორის ცოტანი როდი არიან ლოთები, ნარკომანები, ტოქსიკომანები, მატყუარები, უსაქმურები, ცრუგლახაკები... ასეთ შკმოხვევაში, როგორ მოვიქცეთ, შევასრულოთ თუ არა საღვთო მცნება:
- ვინც გთხოვს, მიეცი, და ზურგს ნუ შეაქცევ მას, ვისაც შენგან სესხება სურს (მათე 5,42).
თუ ჩვენ ამ მცნებას შევასრულებთ, ამით ხელს ხომ არ შევუწყობთ, ვთქვათ, გალოთებულ ადამიანს, რომ მემთვრალეობის ვნების ტყვეობაში რჩებოდეს, ანუ ხომ არ ვიქნებით ღვთის თვალში ამ ადამიანის როგორც ფიზიკური, ისე სულიერი დაღუპვის ხელშემწყობნი?
მაგრამ, მართლაც, რომელ ჩვენგანს შეუძლია დარწმუნებული იყოს, რომ როდესაც, ვთქვათ, ნარკომანი თუ ლოთი ადამიანი ფულად შემწეობას გთხოვს, ეს ფული მას მაინცდამაინც დასათრობად უნდა, და არა თავისი სამკურნალო წამლის საყიდლად ან დასაპურებლად?
იმ შემთხვევაში, თუ დარწმუნებულნი ვართ, რომ ჩვენს მიერ გაღებულ მოწყალებას ის კვლავ თავისი მომაკვდინებელი ვნების დასაკმაყოფილებლად გამოიყენებს, მაშინ უმჯობესია, ამ სიტუაციაში, როგორც ეკლესიის მამები გვირჩევენ, ჩვენი ლოცვით, პროდუქტებითა თუ სამოსით დავეხმაროთ დაღუპვის გზაზე მდგარ ჩვენს განარკომანებულ, გატოქსიკომანებულ თუ გალოთებულ მოყვასს, და არა ფულით, და, ამავე დროს, შევეცადოთ, გულწრფელად და თანადგომით ავუხსნათ, რომ ასე მისივე სიკეთისათვის, მისივე ფიზიკური და სულიერი სარგებლობისათვის ვიქცევით.
დავუბრუნდეთ უშუალოდ იმ საკითხზე საუბარს, რითაც წინამდებარე წერილი დავიწყეთ, კერძოდ, საუბარს იმის შესახებ, თუ ფულისადმი, სიმდიდრისადმი, ქონებისადმი ლტოლვა როგორ შეიძლება ჩვენი თვალისათვის შეუმჩნევლად ვერცხლისმოყვარეობის მომაკვდინებელ და ღვთისაგან გამაუცხოებელ ვნებად გადაიქცეს.
ერთხელ ბერმონაზონთა სავანეში მდიდარი დიდგვაროვანი მოვიდა, რომელმაც წინამძღვარს სთხოვა, ძმებისათვის დიდი ოდენობით მოტანილი ოქრო დაერიგებინა. მაგრამ წინამძღვარმა უარი უთხრა, ძმებს ოქრო არ სჭირდებათო.
სტუმარი მისი თხოვნის შესრულებას ითხოვდა ჯიუტად და ისე ჯიუტად და დიდხანს, რომ წინამძღვარს მოუწია, დაეთმო მისთვის. მან ეკლესიის შესასვლელთან დადგა კალათა, რომელიც ოქროს მონეტებიო იყო სავსე, და ძმებს მიმართა. „ვისაც სჭირდება, აიღოს ფული“. მაგრამ ძმათაგან არცერთი არ გაჰკარებია ოქროს მონეტებით სავსე კალათას, ზოგიერთ მათგანს კი საერთოდ არც შეუხედავს მისთვის.
მდიდარი სტუმარი არა მარტო ბერების უვერცხლომ გააკვირვა, არამედ საბოძვრისადმი მათმა სრულმა გულგრილობამ.
უხერხულად რომ არ ეგრძნო თავი კეთილისმყოფელს, წინამძღვარმა შემდეგი სიტყვებით გაამხნევა: ღმერთმა მიიღო შენი საბოძვარი, წადი მშვიდობით და ოქრო ღარიბ-ღატაკებს დაურიგეო.
მდიდარმა ოქროს მონეტებით სავსე კალათა აიღო და მონასტრიდან წავიდა; მან თავისი სულისათვის არანაკლები სარგებელი მიიღო, მისი ოქრო თუნდაც რომ დაეტოვებინა ბერებისათვის.
მამა პაისი ათონელი ამბობს, რომ ორი სიხარული გაგვაჩნია სხვა სიხარულებოან ერთად: როცა საბოძვარს იღებ, და როცა გასცემ! სიხარული, რომელსაც საბოძვარის გაცემის დროს იღებ, განუზომლად და გაცილებით დიდია იმ სიხარულზე, რომელსაც მაშინ შეიგრძნობ, როცა საბოძვარს იღებ.
იმისათვის რომ გაიგო, წარმატებული ხარ თუ არა ამ მხრივ შენს სულიერ ცხოვრებაში, უნდა გამოსცადო შენი თავი, - სიხარულს უფრო მეტად მაშინ განიცდი, როცა გაიღებ სიკეთეს, თუ როცა იღებ.
გარდა ამისა, როდესაც სწორად ცხოვრობ სულიერი თვალსაზრისით და კეთილ საქმეებს იქმ, არასოდეს არ იმახსოვრებ მათ, სამაგიეროდ არასოდეს არ ივიწყებ იმ სიკეთეებს, რომელთაც შენს მიმართ აკეთებენ და რომელთაც შენ იღებ. ამავე დროს, მუდმივად თანგდევს მადლიერება ღვთისა და შენს კეთილისმყოფელთა მიმართრასაც, ბუნებრივია, ყოველდღიურ ლოცვებშიც გამოხატავ.
ღმერთი იმ პირთა მეშვეობით, რომელნიც თავიანთი შრომით გარკვეულ მატერიალურ სიმდიდრეს მოიპოვებენ, იმ ადამიანებსაც ეხმარება, რომელთაც ნივთიერი, მატერიალური სიმდიდრე არ გააჩნიათ, მაგრამ სულიერ-ინტელექტუალური სიმდიდრე აქვთ, რასაც ეს უკანასკნელნი გასცემენ, ვთქვათ, ლექსიებისა თუ ნაშრომების სახით, და ისინი, ვინც მეცენატობას უწევენ მეცნიერ თუ ხელოვან ადამიანებს, ამით იმავდროულად ჩვენი ქვეყნის მომავალსაც ემსახურებიან, რადგან მეცნიერება, ხელოვნება, განათლება, საერთოდ, კულტურა, ის ფუნდამენტებია, რომელთა გარეშეც ჩვენი ქვეყანა, როგორც სრულფასოვანი სახელმწიფო ვერასოდეს ვერ შედგება. მათ კი, მოგეხსენებათ, ათეული წლების მანძილზე მიზანმიმართულად, გეგმაზომიერად, წინასწარგანსაზღვრულად ანადგურებდნენ, რათა ქართველი ხალხი, რომელიც საუკუნეთა მანძილზე შემოქმედი, მეცნიერი, აღმშენებელი ხალხი იყო, „მომსახურე პერსონალად“ და „მომხმარებელ საზოგადოებად“ ექციათ. სამწუხაროდ, ეს პროცესი ჩვენი ერისადმი მტრულად განწყობილი გარკვეული შინაური თუ გარეშე ძალების მიერ დღესაც გრძელდება. მეცნიერების, კულტურის გადარჩენა და აღორძინება, რაც სიცოცხლისეულად მნიშვნელოვანი და არსებითია ჩვენი ერის ღირსეული არსებობისათვის, ბევრწილად იმაზეცაა დამოკიდებული, თუ შეძლებულ, მდიდარ ადამიანებში რამდენად გაძლიერდება ქრისტიანული ქველმოქმედების სული და რამდენად ამაღლდება მეცენატური შეგნება (მეცენატი, მოგეხსენებათ, მეცნიერებისა და ხელოვნების მდიდარ მფარველს ნიშნავს). და თუ მეცენატები დაეხმარებიან და მხარში ამოუდგებიან სამეცნიერო და კულტურულ კერებსა თუ ცალკეულ სწავლულ და ხელოვან ადამიანებს, ყველაზე საუკეთესო გაგებით, ისინი ამით ჩვენი ქვეყნის საერთო აღმშენებლობის ავანგარდში დადგებიან, სამშობლოსადმი ყოველდღიურ მსახურებაში იქნებიან, რადგან იმ ქონებას, რომელსაც ისინი მოიპოვებენ, ღვთისა და სამშობლოსადმი, მოყვასისადმი ქრისტიანული სიყვარულის მაცხოვნებელ საქმესაც მოახმარენ.
მადლობა უფალს, სარწმუნოებ რივ-ეკლესიური ცხოვრების მქონე ადამიანების გამრავლებასთან ერთად, მრავლდება იმ ადამიანთა რიცხვი, რომელთაც სწამთ, რომ ჩვენს ცხოვრებას ჭეშმარიტ სიხარულსა და ნამდვილ სულიერ სისავსეს განაპირობებს არა დაგროვება, არა მოხვეჭა, არა ფლობა, არამედ ჩუქება, შეწირვა, გაცემა იმისა, რასაც ფულისა და სიმდიდრის სახით ფლობ. როგორც წმინდა მოციქული ამბობს, გაცემა მეტი ნეტარებაა, ვიდრე მიღება. ხოლო წმინდა ლუკას სახარებიდან უფალი გამოგვაცხადებს: მიეცით და თქვენც მოგეცემათ, გატენილი და პირთამდე სავსე საწყაო მოგეცემათ თქვენსავე კალთაში, რადგან რომელი საწყაოთიც მიუწყავთ, იმავეთი მოგეწყვებათ თქვენ (ლუკა 6,38), ე.ი. კეთილისმყოფელს ღვთისგან მიეწყვება სიკეთე, სიკეთე - უხრწნელი და მარადიული და მოყვასისადმი გულმოწყალე შეწყალებული იქნება თვით ყოვლადმოწყალისაგან.
წმ. ბასილ დიდი ქურდსა და მპარავს უწოდებს ყველას, ვინც მოყვასთა დასახმარებლად შესაწირავს არ გაიღებს. ადამიანის სულის ცხონების ერთ-ერთი საწინდარია არა სიმდიდრის დაგროვება, არამედ სიმდიდრიდან, მონაგებიდან სულ ცოტა მეათედის სისტემატური გაღება. ვინც აგროვებს და არ გასცემს, დროთა განმავლობაში სიმდიდრე იწვევს ამ პიროვნების სრულ დეგრადირებას.
უფალი იესო ქრისტე ამიტომ გვაფრთხილებს და მოგვიწოდებს, რომ თავი დავიცვათ ყოველი ანგარებისაგან, რადგან ადამიანის სიცოცხლე მისი ქონების სიუხვეზე არ არის დამოკიდებული (ლუკა 12,15).
ხოლო წმ. პავლე მოციქული მდიდრებს ურჩევს, არ გადიდგულდნენ და არ მიენდონ მაცდურ სიმდიდრეს, არამედ მიენდონ, უპირველეს ყოვლისა, ცოცხალ ღმერთს, რომელიც უხვად გვაძლევს ყველაფერს იმისათვის, რომ კეთილად მოვიხმაროთ (1ტიმ. 6,17-18) სულის საცხოვნებლად და მოყვასთა სასიკეთოდ. ქველმოქმედნი, გულუხვნი, დაუნანებლად გამღებნი ვიყოთ, რათა რაც შეიძლება მრავალი კეთილი საქმით გავმდიდრდეთ. ჩვენ ხომ ღვთის წინაშე ჩვენი საქმეებითურთ წარვსდგებით და იმის მიხედვით, ეს საქმეები კეთილი იქნება თუ ბოროტი, ან სასუფეველში დაგვამკვიდრებს, ან ჯოჯოხეთში შთაგვაგდებს. ამის შესახებ უფალმა წმ. იოანე ღვთისმეტყველის პირით გამოგვიცხადა „აპოკალიფსიდან“: აჰა, მოვალ მალე და ჩემი საზღაური ჩემთან არის, რათა თითოეულს მისი საქმისაებრ მივუზღა: მე ვარ ანი და ჰოე, პირველი და უკანასკნელი, დასაბამი და დასასრული (22,12-13), - ის, ვინც არის, ვინც იყო და ვინც მოდის, ყოვლისმპყრობელი (1,8).
ცათა სასუფეველში შესვლა იმ მდიდრისათვის კი არ არის ძნელი, ვინც სიკეთის მიღებასა და დაგროვებაზე მეტად გაღება და მოწყალება შეიყვარა, არამედ ვინც აგროვებს და არ გასცემს, ვინც იმედს ამყარებს ფულსა და მატერიალურ დოვლათზე და არა ღმერთზე, ვინც, თუ სახარებისეული სიტყვებით ვიტყვით: სიმდიდრეზეა მინდობილი (მარკ. 10,24). ხოლო ის, ვინც წმ. დავით წინასწარმეტყველის თქმით, უფალზეა დანდობილი, სიონის მთის მსგავსად არ შეირყევა და უკუნისამდე იდგება (ფსალმ. 124,1).
ყოველ ადამიანს ღირსეული არსებობისათვის სჭირდება „პური არსობისა“, როგორც სულიერი, ისე - ნივთიერი. მაგრამ უფალი გვაფრთხილებს, რომ სიმდიდრის დაგროვებასა და ფუფუნებაზე გადაგებულებმა არ მოვაშთოთ ჩვენში ღვთიური მადლი და ნება სიკეთის კეთებისა, შედეგად კი უნაყოფონო არ აღმოვჩნდეთ ღვთის წინაშე და არ დავიღუპოთ უკვდავი სული (ლუკა 8,14).
წმ. პავლე მოციქულიც ტიმოთეს მიმართ ეპისტოლეში ამბობს, რომ გამდიდრების მსურველები ცვივიან განსაცდელში, მახეში, ბრიყვულ და მავნე გულისთქმებში, რომლებიც გასანადგურებლად და დასაღუპად უბიძგებენ მათ (1ტიმ. 6,9).
ერთი სიტყვით, ჩვენთვის ღვთიური სიხარული და ნამდვილი ბედნიერება მოაქვს არა ბევრ ფულს, არა „მატერიალურ დოვლათს“, არამედ - წმინდა, წრფელ, უანგარო კეთილ საქმეებს და მაშასადამე, „სულიერ დოვლათს“.
ის ადამიანები, რომლებიც მდიდრები არიან, მაგრამ მოყვასზე, თანამემამულეებზე არ ზრუნავენ, წმ. ანტონ ჭყონდიდელის დახასიათებით „სულით უკურნებელნი“ არიან. ისინი განუწყვეტლივ ითხოვენ ღვთისაგან მოწყალებას და რასაც იღებენ ღვთისაგან, თავისთვის იტოვებენ და არ გასცემენ მათთვის, რომელთაც არა აქვთ.
როდესაც გავცემთ მათთვის, რომელნიც უქონელნი არიან, ამით ღვთისაგან ბოძებულ ქონებას თვით უფალს ვუბრუნებთ, უფალს, რომელიც მოგვმართავს: რაც კი გაუკეთეთ ერთს ამ ჩემს მცირე ძმათაგანს, მე გამიკეთეთ (მათე 25,40).
უფალი გვაძლევს წარმოუდგენლად ბევრს, ჩვენგან კი ითხოვს მცირედს, და ამ მცირედის გაღებისათვის კი ასწილად მიიღებ და მარადიულ ცხოვრებას დაიმკვიდრებ, როგორც ამის შესახებ წმინდა წერილიდან თვით უფალი გამოგვიცხადებს. ხოლო ისინი, ვინც მოწყალენი არ იყვნენ მოყვასთა მიმართ, მშიერთა, მწყურვალთა, შიშველთა, სნეულთა, პატიმართა და მათთანათა მიმართ, ღვთისაგან მოისმენენ აი, ამ სიტყვებს:
- გეუბნებით თქვენ: როგორც არაფერი გაუკეთეთ არცერთს ამ უმცირესთაგანს, არც მე გამიკეთეთ.
და წავლენ ესენი საუკუნო სატანჯველში, ხოლო მართალნი - საუკუნო სიცოცხლეში (მათე 25,45-46).
ფული, სიმდიდრე, ქონება წარმავალია, მათთან ერთად ვერავინ ვერ შევა ცათა სასუფეველში, მაგრამ როცა ღვთისა და მოყვასისადმი სიყვარულითა და სიხარულით გასცემენ, მათი მეშვეობით უხრწნელ და მარადიულ განსასვენებელს - ზეციურ სამოთხეს იძენენ. სხვაგვარად როგორ შეიწყალებს უფალი იმ ადამიანებს, რომლებიც ძირითადად უკანონობით აგროვებენ სიმდიდრეს, ხოლო გვერდით თავიანთ ქალაქში ვერ ხედავენ და ვერ ამჩნევენ იმ ადამიანებს, პურის ნატეხებს ნაგვის ყუთებში რომ ეძებენ... ხოლო ჩვენ პირველსა მას სიტყვასა მოვიდეთ და დავუბრუნდეთ იმ საკითხს, - მივიღოთ თუ არა შესაწირავი, დახმარება, საბოძვარი თუ საჩუქარი მაშინ, როდესაც ამას ჩვენი კეთილისმყოფელნი ყოველგვარი ქვენა გრძნობების გარეშე წრფელად აღასრულებენ?
ერთ-ერთმა ეგვიპტელ ბერს სთხოვა, მისგან შესაწირავი მიეღო, მაგრამ ბერისაგან უარი მიიღო. ამ უკანასკნელმა უპასუხა, რომ არსობის პურს თავისი შრომით - ხელსაქმით მოიპოვებდა. მაშინ სთხოვა, ფული მიეღო იმისათვის, რომ ბერს გაეცა იგი მათთვის, რომელთაც არ ჰქონდათ, ე.ი. უპოვართათვის. მაგრამ ბერმა მიუგო, ამით ხომ ორმაგი სირცხვილი მექნება, - ფულს პირადი საჭიროების გარეშე მივიღებ და შემდგომ ამისა, თუ სხვებისთვის მოწყალების სახით გავცემ, თავს სხვისი შემოსაწირით მოვიწონებო.
მიწიერ ცხოვრებაში, ღვთის საიდუმლო განგებულებით, ერთნი მდიდრები, ჯანმრთელები, სახელოვანნი, დიდებით შემოსილნი არიან, სხვები კი - ღარიბები, ავადმყოფები, მიტოვებულნი, მიუსაფარნი, მრავალი მწუხარებით დამძიმებულნი. მაგრამ შემთხვევით არაფერი არ ხდება. ღმერომა უწყის, ესა თუ ის ადამიანი რომელი და როგორი სოციალური მდგომარეობიდან შეიძლება ცხონდეს, რის შესახებაც ჩვენ უფრო დაწვრილებით მომდევნო გვერდებზე ვისაუბრებთ... იცნობიერებს რა ჩვენს მიერ ახლახანს ნათქვამს ზოგიერთი ქრისტიანი, თუნდაც უკიდურეს სიღატაკეში იმყოფებოდეს, ის მაინც უარს აცხადებს საკუთარი სოციალური მდგომარეობის გაუმჯობესებაზე, თუნდაც ამას კეთილისმყოფელნი სთავაზობდნენ.
ეგვიპტის სამხრეთით ერთხელ ბერძნები მოვიდნენ ღარიბებისათვის შესაწირავის დასარიგგბლად. ქალაქის ხელისუფალთ სთხოვეს, ეჩვენებინათ ისინი, ვინც ყველაზე გაჭირვებულები იყვნენ. პირველად მოიყვანეს ყველაზე ღარიბ ადამიანთან, მაგრამ მან არ მიიღო შესაწირავი, მიუგო მათ: მე ვშრომობ, კალათებს ვწნავ და ჩემი შრომით გამოვიმუშავებო პურს არსობისას. შემდეგ სტუმრები მიიყვანეს ქოხთან, სადაც ქვრივი ცხოვრობდა თავის ოჯახთან ერთად. იგი ყოველდღიურ არსობის პურს სარეცხის რეცხვით მოიპოვებდა და ის ამ დროს შინ არ იმყოფებოდა. მისი ქალიშვილი კარის კაკუნზე გამოეხმაურა, მაგრამ კარი არ გაუღო, რადგან უკიდურესი გაჭირვების გამო შესამოსელიც კი არ ჰქონდა. სთხოვეს, ფული და სამოსი მიეღო, მაგრამ უარი უთხრა: დედამ წასვლისას მითხრა, ღმერთმა წყალობა მოიღო ჩვენზე, სამსახური ვიშოვე და ამიერიდან ჩვენ საზრდოც და შესამოსელიც გვექნებაო. ქველმოქმედნი დაელოდნენ დედის დაბრუნებას (ის ქვრივი იყო) და როცა ნახეს, სთხოვეს ფული და სამოსი მაინც მიეღო, მაგ მადლობის გამოხატვის შემდეგ უარი განაცხადა საბოძვრის მიღებაზე და შემდეგი სიტყვებით მიმართა მათ:
- მე მყავს ჩემი მფარველი, უფალი ღმერთი, და თქვენ გსურთ ამ დახმარებით, ჩემი მფარველი ღმერთი წამართვათო!
ამ პასუხმა გააოცა ბერძნები, უფრო ზუსტად, ისინი გააოცა იმ ძალამ და რწმენამ, რომელიც ამ ქვრივ ქალს ჰქონდა. ბერძებმა ადიდეს ღმერთი, რომელმაც ქვრივ ქალს ასეთი დიდი სულიერი სიმტკიცე და მხნეობა მიანიჭა.
ყოველმა ჭეშმარიტმა ქრისტიანმა უნდა შეიყვაროს უანგარობა და უვერცხლობა, უნდა ისწავლოს თავდაცვა და თავისუფლება ზედმეტობისაგან - ფულთან, ქონებასთან, ნივთებთან, სამოსთან მიმართებაშიც! საერთოდ, იოტისოდენა სიყვარულიც კი არ უნდა გვქონდეს ფულისადმი, სიმდიდრისადმი. ჩვენი საუნჯე, ჩვენი სიმდიდრე, ჩვენი საგანძური უნდა იყოს უფალი იესო ქრისტე, მთლიანად მასზე და მასში უნდა იყოს თავმოყრილი, კონცენტრირებული მთელი ჩვენი იმედი.
დღეს კაცობრიობა შეშლილია ფულზე, გამდიდრებაზე, დაგროვებაზე, მოხვეჭაზე.
ღვთის თაყვანისცემას ცვლის ფულის თაყვანისცემა. ფული ხდება თანამედროვე ადამიანების ღმერთი, რადგან ისინი თავიანთ იმედებს ღვთის ნაცვლად ფულზე ამყარებენ.
ცნობილია, ნიუ-იორკის ქუჩებში დადიოდა ერთი უცნაური კაცი მკერდზე დაკიდებული წარწერით: „მე ქრისტესთვის ვარ შეშლილი“. და როცა ეს კაცი გაივლიდა და შეხედავდნენ, ზურგზე დაინახავდნენ მეორე წარწერას: „შენ რისთვის ხარ შეშლილი?“
ნებისმიერი კეთილგონიერ ადამიანს ცხოვრებისეული და სულიერი გამოცდილება უჩვენებს და ასწავლის, რომ ფულის ჭარბი და დიდი რაოდენობის ფლობა შეუმჩნევლად, თანდათანობით ართმევს და განუქარვებს იმედს, სასოებას უფლის მიმართ, თუ ფულის რაოდენობის ზრდის პარალელურად არ იზრდება მოწყალებითი საქმეების რაოდენობაც! ამიტომ აღარ გვაკვირვებს ის ფაქტი, რომ იშვიათად შეხვდებით მდიდარ ადამიანს, ეკლესიური ცხოვრებით რომ გამოირჩეოდეს და სასოებდეს უფლის და ფულის, საკუთარი სიმდიდრისა და იმ ძალაუფლების მიმართ, რომელსაც მას ეს ფული და სიმდიდრე ანიჭებს.
მდიდარი ადამიანის გული, გონება, სული თითქმის ყოველთვის თავის სიმდიდრეშია თავმოყრილი და ის თავის ძალასა და მთელ თავის იმედს, როგორც აღვნიშნეთ, სწორედ თავის სიმდიდრეში ხედავს, სწორედ მასში ხედავს ყველა თავისი ცხოვრებისეული პრობლემისა თუ დაბრკოლების გადალახვის საშუალებას. და ასე და ამგვარად, თანდათანობით განუწყვეტლივ ფულსა და სიმდიდრეს მიჯაჭვული ადამიანის გულიც ისეთივე უგრძნობელი და მკვდარი ხდება ღვთისა და მოყვასის მიმართ, როგორი მკვდარი და უგრძნობელიცაა თვითონ ფული და სიმდიდრე, ამიტომ ჭეშმარიტ ქრისტიანს თავისი ყოველდღიური ცხოვრების სახელმძღვანელო მცნებად აქვს ბიბლიური შეგონება: მეტი ნეტარებაა გაცემა, ვიდრე მიღება (საქმ. 20,35).
ამრიგად, ქრისტე არ უარყოფს არც მიღებას და არ გაცემას, ნეტარებაა, როცა სიკეთეს იღებ, მაგრამ ამაზე გაცილებით მეტი ნეტარებაა, როცა სიყვარულითა და სიხარულით გასცემ და გაიღებ.
და ის ადამიანები, რომლებიც მხოლოდ აგროვებენ და არ გასცემენ, ამით იმ ნეტარგბას აკლდებიან, რომელიც ღმერთმა აღუთქვა მათ, ვინც მოწყალენი იქნებიან: ნეტა იყვნენ მოწყალენი, რამეთუ იგინი შეიწყალნენ (მათე 5,7).
შემოწირულობის, საბოძვრის, საჩუქრის მიღებისას აუცილებელია გონივრულობისა და წინდახედულობის გამოვლენა.
საბოძვარზე უარის თქმა შეიძლება ჩვენი სულის სარგებლისათვის ჩვენი ცხოვრების ამა თუ იმ პერიოდში, მაგრამ სხვა დროს, სხვა შემთხვევაში, შეგვიძლია სულისთვის არანაკლები სარგებლით მივიღოთ.
ასე მაგალითად, წმ. გრიგოლ ხანძთელი შემოწირულობას და დახმარებას იღებდა მეფისაგან, მისი ვაჟებისაგან ფეოდალ - გაბრიელ დაფანჩულისაგან, მაგრამ არა პირადი სარგებლისათვის, არამედ დიდი ეროვნული და საეკლესიი საქმეების აღსასრულებლად, და იგი ამ შემოწირულობას იღებდა როგორც ღვთისაგან ადამიანთა ხელით გამოგზავნილს. გაბრიელ დაფანჩული მიმართავდა გრიგოღ ხანძთელს: ჩვენთან არის ამქვეყნიური სიმდიდრე, ხოლო თქვენთან არის სულიერი სიმდიდრე, თქვენ ილოცეთ ჩვენთვის თქვენს წმინდა ლოცვებში, - ამ ცხოვრებაშიც და ჩვენი სიკვდილის შემდეგაც... ილოცეთ ჩვენი შვილებისათვის, ხოლო ჩვენ აღგითქვამთ, რომ ჩვენ, ჩვენი შვილები და შვილიშვილები, საერთოდ, ჩვენი შთამომავლობა ძალ-ღონეს არ დავიშურებთ და საჭიროებისამებრ ვიღვაწებთ თქვენი მონასტრებისთვისო. და სწორედ ასეთ ადამიანთა დახმარებითა და თანადგომით აშენდა ხანძთა და მთელი ტაო-კლარჯეთი გამშვენიერდა დიდებული ეკლესია-მონასტრებით.
ერთხელ ბერმა იერონიმემ ერთ-ერთ ქვრივს ურჩია, თუ ვინმე რაიმეს გაძლევს დახმარების მიზნით, და ამას უანგაროდ აკეთებს, უარი არ უთხრა, რადგან მოწყალებაზე, შემოწირულობაზე უარის თქმის შემთხვევაში შენ მას ჯილდოს დააკარგვინებ, იმ ჯილდოს, რომელსაც ის გაღებული სიკეთის საზღაურად თვით ღვთისაგან მიიღებს - და გარდა ამისა, უამისოდ ვერც შენ შეძლებ მაცხოვნებელი სათნოების - თავმდაბლობის მოხვეჭას. როდესაც მე გავცემ, განდიდებაში, ამპარტავნებაში ვვარდები, ხოლო როცა იძულებული ვარ, შემოწირულობა და დახმარება მივიღო, სიმდაბლეში მოვდივარ და თავმდაბლობის სათნოებით ვიმოსები. თავმდაბლობა კი, წმ. იაკობ ასურის თქმით, ის სათნოებაა, რომელიც სხვა სიკეთეთა, სხვა სათნოებათა გარეშეც შეძლებს ჩვენს ზეციურ სამშობლოში ამაღლებას!
ერთხელ ბერი იერონიმე ბაზარში იმ რიგებს შორის მიმოდიოდა, სადაც თევზს ყიდდნენ და მრავალნი თევზის გამყიდველთაგან თევზს ჩუქნიდნენ.
როდესაც ეს ერთ-ერთმა მეთევზემ დაინახა, გულში განიკითხა ბერი.
მოულოდნელად ბერი მიუახლოვდა მას და უთხრა:
„მომისმინე, მე ვიცი, რასაც ეხლა ჩემზე ფიქრობ იმის შესახებ, თუ რაში მჭირდება ამდენი თევზი, რომელსაც მე გამყიდველებისაგან საჩუქრად ვიღებ. თევზს მე არც შენ გთხოვ, არც სხვებს. ვისაც სურს - მაძლევს, ხოლო იქიდან, რასაც მაძლევენ, ჩვეულებისამებრ, მე პირადად ჩემთვის ვიტოვებ ცოტას, და დანარჩენს ვუნაწილებ მათ, რომელთაც უჭირთ და საზრდო არ აქვთ“. შემდეგ ბერმა დალოცა განმკითხველი მეთევზე, „ღმერთმა გაკურთხოს და მშვიდობით იარე.“
მეთევზე ბერის სიტყვებით გაოცებული დარჩა. წარმოდგენაც არ ჰქონდა, რომ ეს წმინდა ბერი, ადამიანთა აზრებს ხვდებოდა. ამის შემდეგ ეს მეთევზეც ყოველთვის ცდილობდა მთელი დანარჩენი ცხოვრების მანძილზე ბერ-მონაზვნებისა თუ, უბრალოდ, გაჭირვებული ადამიანებისათვის როგორმე უსასყიდლოდ, უანგაროდ ებოძებინა თევზი ისე, რომ მათთვის საბოძვარის გაცემის დროს რაიმე უხერხულობა არ შეექმნა.
შეწევნას უნდა ვითხოვდეთ უშუალოდ ღვთისაგან, ვინც არის ყოველი სიკეთის საუნჯე, და არა ადამიანებისაგან. ჩვენ უწინარესად ღვთის სიმართლესა და ღვთის სასუფეველს უნდა ვეძებდეთ, და ყოველივე დანარჩენი, რაც ჩვენი ამქვეყნიური ცხოვრებისა და სასიკეთო, აუცილებელ საქმეთა აღსასრულებლად გვესაჭიროება, ღვთისაგან მოგვეცემა, ღვთისაგან შეგვემატება ან ჩვენი ძალისხმევით, ან ადამიანთა ხელით, რომელთა გულშიც უფალი აღძრავს კეთილ გულისთქმას ჩვენს დასახმარებლად; ამიტომ ვიღებ რა ასეთ შემთხვევაში შეწევნას, ჩვენ მას ვიღებთ როგორც ღვთისაგან გამოგზავნილს, ჩვენი კეთილისმყოფელების ხელით, იმ კეთილისმყოფელებისა, რომელთაც უფალი ჩვენს ცხოვრებაში აგზავნის და რომელნიც ჩვენს მიმართ კეთილქმნით ჩვენს ცხოვრებაში შემოჰყავს.
ერთი სიტყვით, უფალი ისმენს ჩვენს მიერ გულით აღვლენილ ლოცვებს სულის ცხონების საქმეში შეწევნისა და შეწყალებისათვის და უფალიც გვეხმარება არამარტო სულის ცხონებისათვის, არამედ ჩვენს ყოველდღიურ და პრაქტიკულ ცხოვრებაშიც იმით, რის ნაკლებობას, საჭიროებასა და აუცილებლობასაც განიცდით!
გარდა ამისა, უნდა ვიცოდეთ, რომ ჩვენი თანადგომისათვის, ჩვენი დახმარებისათვის, მხარში ამოდგომისათვის ღმერთი შემთხვევით ადამიანებს არ გვიგზავნის, რადგან შემთხვევითობანი ღმერთთან არ არსებობს. გვიგზავნის მათ, რომელთაც სწორედ ჩვენგან ესაჭიროებათ თანადგომა სხვა მხრივ, მათთვის რომელიმე მნიშვნელოვან საქმეში, ვთქვათ, სარწმუნოებაში განსამტკიცებლად, ჭეშმარიტების გზაზე დასაყენებლად, მწუხარე სულის ნუგეშინისსაცემლად, ან ჩვენი მხრიდან მათთვის ყოველდღიური, გულითადი და მადლიერებით აღსავსე ლოცვებით დასახმარებლად და ა.შ.
ერთხელ არსენ დიდი მძიმედ დაავადდა. იგი ნებაყოფლობით ნივთიერ სიღატაკეში იმყოფებოდა, რათა ამ გზით ღვთით გამდიდრებულიყო. მას ამ დროს ერთი კაპიკიც არ ჰქონდა, პერანგი რომ შეეძინა. არადა, შესამოსელი მას ძალიან სჭირდებოდა, იგი თავის დროზე უმდიდრესი ადამიანი იყო და უზარმაზარ ქონებაზე, დიდ სიმდიდრეზე თქვა უარი. და აი, ამ ადამიანმა შესაწირავი მიიღო ერთი კეთილადამიანისაგან, რომელსაც უთხრა:
- გმადლობ, შენ, უფალო, რომ ღირსი გამხადე, მოწყალება მიმეღო შენგან ამ კეთილი კაცისაგან!
აი, როგორი გრძნობით, როგორი შეგნებითა და როგორი განცდით, როგორი მადლიერებითა და როგორი თავმდაბლობით უნდა ვიღებდეთ ღვთისაგან მოყვასის ხელით გამოგზავნილ შესაწირავს. ე.ი. ამ მაგალითიდან გამომდინარე, თუ უფალი შემოწირულობას, დახმარებას, საბოძვარს გვიგზავნის მაშინ, როცა ჩვენ ამის განსაკუთრებულ საჭიროებას განვიცდით, ეს იმას ნიშნავს, რომ თვით უფალმა ჩაგვთვალა ღირსად, მისგან მიგვეღო შესაწირავი, შემოწირულობა, დახმარება თუ სხვა რამ საჩუქარი!