ყოველ ადამიანს აქვს ღვთისგან ბოძებული რომელიმე ტალანტი, ნიჭი ან ნიჭები.
მოგეხსენებათ, ჩვენი მიწიერი ცხოვრების უმთავრესი შინაარსი არის მსახურება, მსახურება ღვთისა და მოყვასის მიმართ, როგორც ყოველდღიურ, პრაქტიკულ, ისე სულიერ ცხოვრებაში. ამიტომ საამისოდ ღმერთი მსახურებისათვის გვჩუქნის სხვადასხვა ნიჭებს, რომელთაც წმ. პავლე მოციქული ჩამოთვლის რომაელთა მიმართ ეპისტოლეში (12,7-8), - ნიჭი ქადაგებისა, ნიჭი დამოძღვრა-შეგონებისა, ნიჭი გაჩუქებისა და ქველ-მოქმედებისა და სხვა.
ამრიგად, გაჩუქების, ქველმოქმედების ნიჭი ღვთივბოძებული, მადლმოსილი ნიჭია. წმ. პავლე იმასაც გვასწავლის, როგორ უნდა ვიქმოდეთ სიკეთეს, როგორ უნდა ვქველმოქმედებდეთ. ის ამბობს, რომ კეთილ, სათნო საქმეებს უნდა აღვასრულებდეთ უბრალოებითა (12,8) და ყოველგვარი ანგარებიანი მიზნის გარეშე, როგორც ამის შესახებ თვით უფალი გვირჩევს წმ. სახარებიდან (მათე 6,2-4) - ვერიდოთ სიკეთის კეთებას ადამიანთა თვალწინ მათ დასანახად, წინააღმდეგ შემთხვევაში, საზღაურს ვერ მივიღებთ, როცა მოწყალებას გავცემთ, ნუ გავახმაურებთ, როგორც ამას თვალთმაქცნი აკეთებენ იმისათვის, რომ საზოგადოებამ, ხალხმა შეგვაქოს.
თუ სიკეთე გაახმაურეს, მაშინ ხალხი იტყვის, რომ კეთილი კაცია, ქველმოქმედია, და ამდენად, გაკეთებული საქმისათვის საზღაურს - ქველმოქმედი კეთილი კცისა სახელს უკვე აქ, დედამიწაზე მიიღებს და არა ზეცაში. არადა, ბევრი კეთილ საქმეს მართლაც რომ სწორგდ ამ მიზნით აკეთებს - ადამიანთა მხრიდან ქება-დიდების მისაღებად და საზოგადოებაში ქველმოქმედი კაცის სახელის მოსაპოვებლად. წმ. პეტრე მოციქული კი შეგვახსენებს და გვირჩევს, თუ რა არის უმჯობესი, ვის წინაშე ვიწონებდეთ თავს - ღვთისა თუ ადამიანებისა და რა უკეთესია, ვის ვუსმენდეთ, - ღმერთსა თუ კაცთა?
ამიტომ როცა მოწყალებას გავცემთ, უფლის რჩევისამებრ, დაე, ჩვენმა მარცხენამ არ იცოდეს, რას აკეთებს ჩვენი მარჯვენა (მათე 6,3). ქრისტესმიერი ამ სწავლებიდან გამომდინარე, უკვე ნათელია, მოწყალებას, ქველმოქმედებას ჭეშმარიტად და ღვთისმოსაწონად რა აქცევს. მოწყალების ყოველი საქმე ფარული, გაუხმაურებელი ქველმოქმედების სულით უნდა იყოს გამსჭვალული. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ქველმოქმედების მამოძრავებელი მოტივი უნდა იყოს შინაგანი, ხშირად გარეშე თვალისათვის დაფარული სიყვარული ღვთისა და ადამიანებისადმი, როგორც ღვთისშვილებისადმი, როგორც ქრისტეს მიერი ძმებისადმი. თუ, ვთქვათ, კეთილი საქმე ქველმოქმედების ნებისა და მისი ინიციატივის გარეშე გახმაურდება, მაშინ ქველმოქმედის მოწყალებითი საქმე ღვთის თვალში არ არის ფუჭი და ამაო, რადგან იგი სათნო საქმეს აღასრულებდა არა საზოგადოებაში, ხალხში სახელის მოხვეჭის მიზნით, არამედ მხოლოდ და მხოლოდ ღვთისა და მოყვასისადმი წრფელი, უანგარო სიყვარულით.
ამრიგად, ღვთის წინაშე მოწყალებას, ქველმოქმედებას მაშინ ეკარგება ღირებულება, როდესაც სიკეთის მოქმედი სიკეთეს რაიმე ანგარებითი მიზნით, თუნდაც კეთილი ადამიანის სახელის მოხვეჭის მიზნით იქმს.
საგულისხმოა, რომ თვით ქრისტეს ცხოვრებიდან ჩვენთვის ცნობილი არ არის არცერთი შემთხვევა, რომელიმე ღარიბ-ღატაკს საჯაროდ, სხვათა დასანახად ვინმეს ფულით დახმარებოდა, თუმცა მაცხოვარს თითქმის ყოველთვის ახლდნენ მოციქულები, რომელთაც ფულადი შემოწირულობისათვის მცირე ყუთი (ყულაბა) ჰქონდათ (იოანე 12,6; 13,29).
წმ. პავლე მოციქული, მაგალითად, იერუსალიმელ უპოვართათვის თავად კრებდა შესაწირავს. მართალია, წმ. პავლეს ამ ქველმოქმედებას საჯაროდ აღასრულებდა, მაგრამ სულით ეს ქველმოქმედება რადიკალურად განსხვავდებოდა თვალთმაქცთა ქველმოქმედებისაგან და მოციქულს არასოდეს არ ჰქონია არანაირი მიზანი, რომ ამის შედეგად და ამის წყალობით იგი ხალხს განედიდებინა!
არიან ადამიანები, რომლებიც უაღრესად მგრძნობიარე არიან სხვათა შეჭირვებებისა და განსაცდელების მიმართ, ამიტომ, ბუნებრივია, რომ ღმერთი სწორედ მათზე მოიღებს ხოლმე განსაკუთრებულ წყალობას, რათა მათი ხელით გაიღოს შემწეობა იმ ადამიანებისათვის, რომლებიც რაიმე საჭიროებისა და აუცილებლობის ნაკლებობას განიცდიან! მით უფრო, არ შეიძლება დახმარებაზე, თანადგომაზე უარის თქმა ასეთი ადამიანებისათვის, რადგან მაშინ მათი ეს ტალანტი, მათი ნიჭი მიწაში დაიმარხება და გამოუყენებელი დარჩება! მათ ხომ ღვთისაგან სწორედ მოყვასთა მიმართ ამგვარი მსახურების ნიჭი ებოძათ, - გაღება, დახმარება, შემწეობა, სხვადასხვაგვარი მოწყალებითი საქმეების აღსრულება მოყვასთა მიმართ. და თუ ისინი ამ ტალანტს ვერ გამოიყენებენ, მაშინ ისინი ამის გამო პასუხისმგებელნი იქნებიან ღვთის წინაშე, და ამდენად მარადიულ ცხოვრებაში მათ ხვედრში ჩვენი წილიც იქნება დანაშაულისა. ჩვენ უპირველეს ყოვლისა, ღმერთს უნდა მივენდოთ, მოლიანად ჩვენი იმედები უწინარესად ღმერთზე უნდა დავამყაროთ, მას უნდა შევთხოვდეთ მუდმივად შეწევნასა და დახმარებას და ისიც მოგვანიჭებს ყოველივეს, რაც ჩვენი სულის ცხონებისათვის, ჩვენი ღირსეული ადამიანური არსებობისათვის საჭირო და სასარგებლო იქნება, ე.ი. შეწევნას უნდა ვთხოვდეთ ღმერთს და არა ადამიანებს. როგორც წმ. დავით წინასწარმეტყველი ამბობს, უმჯობესია დაყრდნობა და დაიმედება უფალზე და არა ადამიანებზე... უფალზე და არა მთავრობებზე. და ღმერთს მინდობილები ყოველგვარ შეწევნას ღვთისაგან უნდა ვიყენებდეთ არა ცოდვიანი სურვილების დასაკმაყოფილებლად, არამედ - ღვთისსათნო, მოყვასთათვის სასიკეთო და საკუთაოი სულის მაცხოვნებელ საქმეთა აღსასრულებლად. ამიტომაც იღებდა მრავალი წმინდა და მართალი ადამიანი შემოწირულობას.
პაისი ათონელი ცხოვრებას სრულ სიღარიბეში ატარებდა. მრავალი მისი სულიერი შვილი და ათონის მთაზე ამოსული მომლოცველი მის სენაკში ბევრ ფულს ტოვებდნენ. ის იღებდა ამ ფულს და შემდეგ განსჯიდა, რისთვის მოეხმარა. ნაწილით ამ ფულიდან სასულიერო-საღვთისმეტყველო წიგნებსა და ჟურნალებს გამოსცემდა, რომელთაც შემდეგ საჩუქრად გასცემდა.
რა თქმა უნდა, ყველას არ შეუძლია მადლიერებით, თავმდაბლობითა და ღვთისადმი მორჩილებით მიიღოს შემოწირულობა და გონივრულად გამოიყენოს საკუთარი თავისა და საერთო სარგებლობისათვის. ასეთი შემოწირულობა, რომელიც კიდევ ერთხელ გავიმეორებთ, ღვთისგანაა გამოგზავნილი კეთილ ადამიანთა ხელით, განსაკუთრებულ პასუხისმგებლობას აკისრებს იმ პიროვნებას, ვინც ამ შემოწირულობას იღებს. და ამ დახმარებით, ამ შემოწირულობით განპირობებული პასუხისმგებლობის ღირსეულად ზიდვა მხოლოდ სულიერად ძლიერ ქრისტიანებს შეუძლიათ. ჩვეულებრივ კი, ადამიანი, რომელიც პირად საკუთრებაში იღებს შემოწირულობას, განსაკუთრებული სიფრთხილით უნდა მოეკიდოს მას, რადგან რაც ღვთისგან გვეძლევა, ის მოგვეკითხება კიდეც ღვთისაგან და ვისაც მეტი ეძლევა, მეტად მოეთხოვება და ვისაც მეტი მიენდობა, მეტიც მოეკითხება (ლუკა 12,48)...
ასე რომ როდესაც დახმარებას, საბოძვარს ვიღებთ ღვთისაგან, ამავდროულად ამ საბოძვარით, რომელსაც ვიღებთ, ან საბოძვარით, რომელსაც გავცემთ, გამოვიცდებით კიდეც!
ვიდრე საბოძვარს, დახმარებას მივიღებდეთ, ვიდრე მის მიღებაზე თანხმობას გამოვაცხადებდეთ, მანამდე აუცილებლად უნდა ვკითხოთ საკუთარ თავს: ჩვენ ეს დახმარება ნამდვილად გვჭირდება თუ არა, არის თუ არა ის ჩვენთვის, ჩვენი არსებობისათვის ან რაიმე მნიშვნელოვანი, მაცხოვნებელი საქმის აღსრულებისათვის აუცილებელი; ვინ, რატომ და რა მიზნით მიწევს ამ დახმარებას, რატომ გაიღებს ჩემთვის შემოწირულობას, ეს დახმარება ქველმოქმედის მხრიდან ჩემდამი წმინდა, უანგარო, ქრისტიანული სიყვარულით კეთდება, თუ მის მიღმა რაიმე ანგარებიანი მიზანი იმალება, ხომ არ გავხდები ამ საბოძვრის მიღების შემთხვევაში შემომწირველზე დამოკიდებული და შემოწირულობისა თუ სხვა რამ საბოძვრის მიღების შემთხვევაში ხომ არ დავკარგავ ჩემს პიროვნულ დამოუკიდებულებას, იძულებული ხომ არ გავხდები ქველმოქმედი ადამიანისათვის ისეთი საქმეები გავაკეთო მომავალში, რაც ღვთის მოსაწონი და სულისათვის მაცხოვნებელი არ იქნება.
ერთხელ ბერმა მიქაელმა თავის სულიერ შვილს შემდეგი დარიგება მისცა:
თუ შენ დახმარებას, საჩუქარს ნივთის ან ფულის ან სხვა სახით იღებ, ამით შენ იმავდროულად პასუხისმგებლობასაც იღებ იმ ადამიანის ცოდვების გამოც, ვინც დახმარებას გიწევს, - შენ ვალდებული ხდები ყოველდღიურად ისეთივე გულმხურვალებით ლოცულობდე მისთვის, როგორც საკუთარი თავისთვის, და ღმერთს დღენიადაგ ევედრებოდე შენი კეთილისმყოფელისათვის ცოდვათა მიტევებას, ცოდვათა შენდობას, რადგან მას შემდგომ, რაც შენ დახმარება უკვე მიიღე შენი კეთილისმყოფელისაგან, მისი ცოდვები შენც მოგეკითხება, ასე რომ, გარკვეულწილად შენც იქნები პასუხისმგებელი იმ ხვედრის გამო, რომელსაც იგი მარადიულ ცხოვრებაში დაიმსახურებს.
მაშასადამე, ვიღებთ რა შეწევნას მოყვასისაგან, იმავდროულად ჩვენი ცოდვების ტვირთს შემომწირველის ცოდვებითაც ვიმძიმებთ, თუ მისთვის ყოველდღიურად გულით და მადლიერებით არ ვლოცულობთ.
ის, ვინც მხოლოდ საკუთარ თავზე, პირად კეთილდღეობაზე ზრუნავს და არ ზრუნავს მოყვასზე, უფალი მას უბედურს, საცოდავს, ბრმას, შიშველსა და ღატაკს უწოდებს:
შენ ამბობ, მდიდარი ვარ, გავმდიდრდი და არაფერი მაკლიაო, ის კი არ იცი, რომ უბედური ხარ და საცოდავი, ღატაკი, ბრმა და შიშველი (გამოცხ. 3,17).
უბედური ხარ, რადგან შენს სიმდიდრეს, შენს ქონებას შენი სულის საცხოვნებლად კი არ იყენებ, არამედ წარსაწყმედელად, სულიერად ბრმა ხარ, რადგან შენ გვერდით გაჭირვებულ ძმას ვერ ხედავ, ღატაკი ხარ სულიერად, რადგან მოწყალებითი საქმეებით არ მდიდრდები, რადგან მდიდარია არა ის, ვინც ბევრს აგროვებს, არამედ ვინც გასცემს, სულიერად შიშველი ხარ, რადგან ქრისტიანული სათნოებებით და სული წმიდის ნაყოფებით არ იმოსები, არ მოსავ შენს შიშველ სულს რწმენით, იმედითა და სიყვარულით, ღვთის სიტყვით, ღვთივსულიერი სიყვარულით, სიხარულით, მშვიდობით, სულგრძელობით, სახიერებით, სიტკბოებით, მიმტევებლობით, მყუდროებით და ა.შ. და თუ გააგრძელე მხოლოდ პირადი კეთილდღეობისათვის ცხოვრება და არ შეიძინე ზრუნვა მოყვასთათვის, ღვთის წინაშე სულიერად შიშველი წარსდგები!
შენ იძახი, ამბობ, რომ მდიდარი ვარ, არაფერი მაკლიაო, და არ იცი, რომ ყველაზე მთავარი გაკლია - ღმერთი, გაკლია - მადლი, რომელიც ეკლესიური ცხოვრებით მოიპოვება, რომელიც წმ. საეკლესიო საიდუმლოებებში გეძლევა.
ღატაკი ხარ ღვთისათვის, რადგან მიღმიურ ქვეყანაში, ასე ვთქვათ, შენთვის ჯერ უცნობ, მარადიულ ცხოვრებაში გასამგზავრებლად, მომავალ, მარადიულ ცხოვრებაში შესასვლელად იმ კარიდან, რომელსაც სიკვდილი ჰქვია, საღვთო სამსჯავროზე კეთილ საქმეთა უქონელი წარსდგები და თან არ გექნება არც ის სიმდიდრე, რომლის დაგროვებასაც მთელს შენს არსებას სწირავდი ეს სიმდიდრე, ხრწნადი და წარმავალი, აქ, ამქვეყნად დარჩება, ვერ გიშუამდგომლებს ღვთის წინაშე, თან ვერ წაგყვება მარადიულ ცხოვრებაში, რადგან არაფერი ხრწნადი წარმავალი ცათა შინა არ შედის!
შესაბრალისი ხარ, რადგან თან არ წაგყვება ამ ქვეყნიდან ის სიმდიდრე, რომლის დაგროვებასაც მოკლს შენს ნიჭს, ცოდნას, ენერგიას ახმარდი და ის შენთვის იმედგაცრუების წყაროდ იქცევა, რადგან მთელს შენს იმედებს ამქვეყნად ამ დროებით წუთისოფელში სიმდიდრეზე, ფულზე, მატერიალურ დოვლათზე ამყარებდი;
ღვთის წინაშე უიმედოდ დარჩები, რადგან სიმდიდრე, რომელზეც მთელს შენს იმედებს ამყარებდი, შენთან ერთად არ შემოვა მარადისობაში, მარადიულ ცხოვრებაში.
ერთის სიტყვით, ბოროტებაა არა თავისთავად სიმდიდრე, არამედ სიმდიდრის სიყვარული, სიმდიდრეზე სასოება; გარდა ამისა, გამდიდრების კვალობაზე მრავალი ცოდვითაც მდიდრდება ფულით გამდიდრების მსურველი, მრავალგზის უწევს მას გამდიდრების გზაზე სინდისის წინააღმდეგ წასვლა, უპატიოსნო, არაწმინდა ცხოვრების გამო მუდმივად თანსდევს სინდისის ქენჯნა, მისი სული არასოდეს არ არის დამშვიდებული, ვერასოდეს ვერ პოულობს დროს იმისათვის, რომ საკუთარ თავს დაუბრუნდეს, უძღები შვილის მსგავს „გონს მოეგოს“ (ლუკა 15,17), დაფიქრდეს, შეინანოს, მაცხოვნებელ გზას დაადგეს, არადა ის გზა, რომელზედაც დგას, გარდუვალად მიიყვანს სულიერ სიკვდილამდე; ის ფიქრობს, იმედოვნებს, რომ დრო სინანულისათვის ყოველთვის გამოინახება, რომ წინ ჯერ კიდევ მრავალი წლის სიცოცხლე უძევს, მაგრამ არც თუ იშვიათად ამგვარად მოფიქრალი ადამიანის ცხოვრებაში მოულოდნელად შემოიჭრება სიკვდილი, რომელსაც არ ელოდა, რომელზე ფიქრსაც ის ყოველთვის გაურბოდა, და რომელიც მოდის მაშინ, როდესაც არ ველით, და მოდის იმ საათზე, რომელიც არ ვიცით, როგორც ეს მოხდა სახარებისეულ იგავში უგუნური მდიდრის შესახებ (ლუკა 12,16-21).
ამიტომ გვირჩევს უფალი წმ. მათეს სახარებიდან, რომ თავი დავიცვათ ყოველგვარი ანგარებისაგან, სიმდიდრისაგან, რადგან ადამიანის სიცოცხლე მისი ქონების სიუხვესა და სიჭარბეზე არ არის დამოკიდებული (ლუკა 12,15).
ერთ მდიდარ კაცს ყანაში კარგი მოსავალი მოუვიდა და მან იფიქრა თავისთვის, რა ვქნა, არაფერი მაბადია, რომ ჩემი მოსავალი სადმე დავაბინავო. ამ მდიდარმა თქვა. აი, რას ვიზამ - ჩემს ბეღლებს დავანგრევ, უფრო დიდებს ავაშენებ და მთელს ჩემს ხორბალსა და დოვლათს იქ დავაგროვებ, იქ შევკრებ. ამის შემდეგ ვეტყვი ჩემს სულს. სულო, ბევრი სიკეთე გაქვს დაგროვილი მრავალი წლისათვის, ამიტომ მოისვენე, ჭამე, სვი, იმხიარულე. მაგრამ ამ დროს, როცა მან ეს თქვა, ღმერთმა მიმართა: უგუნურო, ამაღამ შენს სულს მოგთხოვენ და ვის დარჩება, რაც დააგროვე?
ისიც ასევეა ვინც თავისთვის აგროვებს და ღვთისმიერ არ მდიდრდება (ლუკა 12,16-21).
რამდენი შეძლებული, რამდენი მდიდარი ადამიანი ფიქრობს: ჩემს ირგვლივ უამრავი გაჭირვებული ადამიანია, და ყველას რომ მივეხმარო, შესაძლოა, მე თვითონ გავღატაკდე და ულუკმაპუროდაც კი დავრჩეო. ცხადია, ასეთი ფიქრი ბოროტისგანაა! სახარებისეული უგუნური მდიდრის მსგავსად მოფიქრალ და მოწყალებითი საქმეების უქონელ თვითკმაყოფილ მდიდრებს მიესადაგება უფლის სიტყვები „გამოცხადებიდან“, რომელთაც კიდევ ერთხელ გავიმეორებ:
- შენ ამბობ: მე მდიდარი ვარ, გავმდიდრდი და არაფერი მაკლიაო. ის კი არ იცი, რომ უბედური ხარ და საცოდავი, ღატაკი, ბრმა და შიშველი (გამოცხად. 3,17), ცხადია, აქ სულიერი სიბრმავე და სულიერი სიშიშვლე იგულისხმება.
ხოლო იმ ღარიბი ადამიანის მიმართ, რომგლიც მდიდარია ქრისტიანული სათნოებებით, რწმენით, იმედითა და სიყვარულით ღვთისა და მოყვასის მიმართ და რომელსაც საკუთარი უღირსობის განცდა აქვს ღვთის წინაშე, აცხადებს:
- შენ ფიქრობ, რომ ღატაკი ხარ, მაგრამ შენ მდიდარი ხარ ქრისტეთი, მისი მარადიული სიცოცხლით და ამ სიმდიდრეს შენ ვერავინ ვერ წაგართმევს.
ყოველდღიური, საერო გაგებით, მდიდარი ის არის, ვინც მატერიალურადაა მდიდარი, საღვთო გაგებით კი, თუ ქონებრივად მდიდარი ღვთით, ქრისტიანული სათნოებებითა და ღვთის მოსაწონი საქმეებით არ მდიდრდება, ღატაკი, შიშველი და ბრმაა უფლის თვალში.
ამრიგად, არსებობენ მდიდარი ღატაკები და ღატაკი მდიდრები.
მხოლოდ სეკულარიზებული საზოგადოებრივი ცნობიერებისათვის, უღვთო, არარელიგიური ადამიანებისათვის წარმოადგენს მიწიური კეთილდღეობა, მატერიალური დოვლათის სიუხვე „უმაღლეს სიკეთეს“.
სიმდიდრე, ისევე როგორც სიღარიბე, ადამიანისაოვის შესაძლოა ღვთის კურთხევადაც იქცეს და შესაძლოა - წყევლა-შეჩვენებად.
სიღარიბე შეჩვენებად მაშინ იქცევა, როცა ადამიანს სასოებასა და იმედს აკარგვინებს უფლის მიმართ, ვისი ნების გარეშეც შეუძლებელია თვით ბეღურაც კი ჩამოვარდეს ხიდან, მით უფრო, შეუძლებელია მისი ნებისა თუ დაშვების გარეშე ვინმეს გაღატაკება თუ გაღარიბება.
მდიდარი ადამიანისათვის სიმდიდრე წყევლად და შეჩვენებად მაშინ იქცევა, როცა სიმდიდრეს იმისთვის კი არ მოიპოვებს, რომ გასცეს, რომ მოწყალება გაიღოს, რომ სხვებსაც ემსახუროს, არამედ როდესაც მხოლოდ თავისი თავისათვის, მხოლოდ საკუთარი ოჯახისათვის აგროვებს.
უფალი იესო ქრისტე და მისი წმინდა ეკლესია ღარიბ-ღატაკებს დახმარების ღირსად მიიჩნევს, ხოლო მდიდრებს ღირსად იმისა, რომ ღარიბ-ღატაკებს ემსახურონ.
ღარიბ-ღატაკმა, უპოვარმა და უქონელმა ადამიანებმა თავიანთი უკიდურესად მძიმე მდგომარეობით გულმოწყალების, სიბრალულის, თანატანჯვის, სიყვარულის გრძნობა უნდა გააღვიძონ სიძუნწით, სიხარბითა და მოყვასისადმი უსიყვარულობით გაქვავებულ ჩვენს გულებში, ჩვენი ქონებით კი, რაც ჭარბად გვაქვს, მათი ხელმოკლეობა და ნაკლულოვანება უნდა შევავსოთ.
ღატაკები, ჩვენი სულების მკურნალი ექიმები, კეთილისმყოფელნი, ქომაგნი და მეოხენი არიან. რატომ? - კითხულობს იოანე ოქროპირი და პასუხობს: იმიტომ, რომ იმდენად ჩვენ არ ვაძლევთ მათ, რამდენადაც ვიღებთ მათგან;
ჩვენ ვაძლევთ ფულს, ნივთებს და საკუთარ თავს ვარიგებთ ღმერთთან, რადგან მოწყალებითი საქმით ჩვენს მრავალრიცხოვან ცოდვებს გადავფარავთ.
ჩვენ ვაძლევთ ფულს და ვიღებთ ცოდვათა მიტევებას. ჩვენ ამით ღატაკთ და უქონელთ ვიხსნით შიმშილისაგან, ხოლო ისინი კი გვიხსნიან ღვთის რისხვისაგან. ეს ერთგვარი აღებ-მიცემობა, გაცვლა და ვაჭრობაა, რასაც უფრო მეტი მოგება მოაქვს, ვიდრე გასავალი. გასავალია ის, რაც წარმავალია - ფული და ნივთები, შემოსავალია - ცოდვათა მიტევება, მარადიული ნეტარება ცათა შინა, ტკბობა მომავალ მარადიულ ცხოვრებაში ისეთი სიკეთეებით, რაც, როგორც პავლე მოციქული იტყოდა, თვალს არ უნახავს, ყურს არ სმენია, კაცის გულში არ გაუვლია. (1კორ. 2,9).
არ არსებობს ისეთი ცოდვა, რომლის წარხოცვაც და განადგურებაც მოწყალებას არ შეეძლოს. ყველანაირი ცოდვა მასზე განუზომელად დაბლა დგას.
დიდია აღმაფრენა მოწყალებისა, - იგი განჰკვეთს ჰაერს, გაივლის მთვარეს, ასცდება მზეს, ზეცას მიაღწევს, ცათა სიმაღლეს, მაგრამ არც აქ ჩერდება. პირიქით, ცასაც გაივლის ანგელოზთა დასსაც და თვით ღვთის ტახტის წინაშე წარსდგება.
ვისაც სურს სათნო იყოს და ემსახუროს ქრისტეს, მოემსახუროს ყველაზე დამცირებულს, ყველაზე უპოვარს, ყველაზე გაჭირვებულს, რადგან უფალი ბრძანებს:
რაც გაუკეთეთ ამ ერთს ჩემს მცირე ძმათაგანს, მე გამიკეთეთ (მათე 25,40).
ამრიგად, რამდენი ცოდვაც არ უნდა გვქონდეს, უანგარო მოწყალებით საქმეებში ნუ ვიზარმაცებთ, კეთილს ვიქმოდეთ ღარიბ ღატაკთათვის შესატყვისად ჩვენი ძალებისა.
ყოველი ჭეშმარიტი ადამიანი - ჭეშმარიტი ქრისტიანი მოწოდებული უნდა იყოს, ემსახუროს დამცირებულს, უძლურს, შეურაცხყოფილს, უსამართლოდ დევნილს, მშიერს, უპოვარს, ღატაკს, უბინაოს, ემსახუროს როგორც მატერიალური, ისე სულიერი გაგებით. ინაწილებდეს მათ ბედს, მათი წყლული საკუთარ წყლულად მიაჩნდეს, ემსახურებოდეს როგორც მატერიალური, ისე სულიერი მოწყალებითი საქმეებით.
ადამიანების შიმშილი, ჩაუცმელობა, დაუმარხაობა, სიღატაკე, პირველ რიგში, მათ მოეკითხებათ, ვინც მათი კუთვნილი ქონება, ფული და დოვლათი უკანონო გზებით მოიხვეჭა. ასეთებს მკაცრად აფრთხილებს უფალი: ვაი, მათ, ვინც უსამართლობით იხვეჭენ ქონებას საკუთარი სახლებისათვის...
ადამიანი რა სიმაღლეზეც არ უნდა ავიდეს - ყველგან ღვთის სამფლობელოა, ყველაფერი მისი კუთვნილებაა, ჩვენ რაც გვეძლევა - ეს მიწა, ეს ქონება, ნიჭი, ტალანტი, გვეძლევა, ასე ვთქვათ, დროებით, გამოსაცდელად, გვეძლევა როგორც საწინდარი სხვაგვარი, ამაღლებული, მარადიული, ზეციური სასუფევლის მოსაპოვებლად, ე.ი. უკეთესი, უხრწნელი სიმდიდრის მოსახვეჭად.
თუ ყველაფერი, თუ მთელი სამყაროს მატერიალური სიმდიდრე, მათ შორის, ჩვენი კერძო საკუთრებაც, საბოლოო ჯამში, ღვთის საკუთრებაა, მაშ, ჩვენი რაღაა.
„ჩემი მხოლოდ ისაა, რისი გაცემაც შემიძლია“, - ამბობს წმინდა მაქსიმე აღმსარებელი. ხოლო ის, რისი გაცემაც არ შემიძლია, რასაც ჩემი გული, სული და გონებაა მიჯაჭვული, მე არ მეკუთვნის, არამედ მე ვეკუთვნი მას, მისი მონა ვარ, მის მსახურად გადავიქეცი.
არსებობენ ისეთი მდიდრები, ბალზაკის გობსეკის ტიპისა, რომლებიც სიმდიდრით არათუ სხვებს, არამედ საკუთარ თავსაც არ ასარგგბლებენ. ისინი თავიანთ თავსაც კი უმალავენ საკუთარ სიმდიდრეს - არ სარგებლობენ ამ სიმდიდრით.
თუ მდიდარი თავისი სიმდიდრითა და ძალაუფლებით არ ემსახურება სხვებს და არ ასრულებს უფლის მცნებას ანუ რჩევა-დარიგებას, - უდიდესი თქვენს შორის თქვენი მსახური იყოს (მათე 23,11), - მაშინ სიმდიდრეს ის მხოლოდ წარმოსახვაში ფლობს, რეალურად კი თვითონ სიმდიდრე ფლობს ამ ადამიანს, აიძულებს მას ცხოვრების გარკვეული წესით იცხოვროს, აჯაჭვავს ადამიანთა განსაზღვრულ წრეს, ზღუდავს და ბორკილებს ადებს მის თავისუფლებას, ამავე დროს, მის ფსიქიკასა და სულზე გამხრწნელ, გამანადგურებელ და დამანგრეველ ზემოქმედებას ახდენს. ფული, სიმდიდრე ხდება მისი მეუფე, მისი გამგებელი, მისი „ღმერთი“, რომლის შენარჩუნებისა და გამრავლებისათვის მზადაა, ყველა და ყველაფერი - ახლობლები, ნათესავები, ღირსება, სამშობლო, ჭეშმარიტება მსხვერპლად შესწიროს (გავიხსენოთ მოლიერის „ძუნწი“, შექსპირის „ვენეციელი ვაჭარი“, გოგოლის „მკვდარი სულები“, დოსტოევსკის „ყმაწვილი“ და „ეშმაკები“, პუშკინის „ძუნწი რაინდი“ შამისოს „პეტერ შლემელის განსაცვიფრებელი ისტორია“, ტიკის „რუნებერგი“, არნიმის „იზაბელა ეგვიპტელი“, სტეინბეკის „მარგალიტი“, დ. შენგელიას „განძი“ და მრავალი სხვა).
იესო ქრისტესათვის ადამიანი არაფრით არ არის უკეთესი მხოლოდ იმიტომ, რომ იგი მდიდარია, ან უკეთესი იმით, რომ ღარიბია. ყველა ადამიანი უფლისა და მისი წმინდა ეკლესიისათვის თანაბარია. ადამიანი, რომელიც თავისუფლდება ამქვეყნიური სიმდიდრისაგან და თავის თავს ღმერთს გადასცემს, - ღვთის საკუთრებად აქცევს; ის, რაც ღვთისაა - მთელი სამყარო, მისიც ხდება, მის საკუთრებადაც იქცევა და ასეთ ადამიანს თუნდაც არაფერი არ გააჩნდეს, მატერიალურად ყველაფრის მფლობელი ხდება.
ქრისტე მდიდრებს მოუწოდებს:
გაყიდეთ ყველაფერი, - გლახაკებს დაურიგეო და მე შემომიდექით და ყველაფერი ასმაგად მოგეგებათ. ეს, ცხადია, არ ნიშნავს იმას, რომ ყველამ სასწრაფოდ გავყიდოთ ჩვენი ქონება და ფეხშიშველ მწირებად ვიქცეთ. ეს გზა მხოლოდ ღვთის განსაკუთრებულ რჩეულთა ხვედრია. დანარჩენებმა კი მოწყალებათა მუდმივ გაღებას და, ამრიგად, ზეცაში საუნჯეთა გამრავლებას უნდა მივყოთ ხელი.
არც მატერიალური სიმდიდრე და არც სიღარიბე თავისთავად არ არის ბოროტება. - ორივე ზნეობრივად ნეიტრალურია. ბოროტებაა „სიმდიდრის გაღმერთება“ და სიღარიბის გამო ღვთისადმი სასოების დაკარგვა და, შედეგად - ღვთისგმობა.
ზნეობრივი სრულქმნილებისა და ცათა სასუფევლის დამკვიდრების ერთ-ერთი ყველაზე ძლევამოსილი საშუალება მოწყალება და უანგაროდ გაცემაა, რაც ასე აკლია დღევანდელ ქართველობას.
მოწყალების გარეშე ლოცვაც უნაყოფოა, მარხვაც, და, საერთოდ, ყოველივე ფუჭი და ამაოა.
კაცთმოყვარე ღმერთი იმიტომ კი არ გვაძლევს დიდძალ ქონებას, რომ მხოლოდ ჩვენს სასარგებლოდ ვიყენებდეთ, არამედ იმისათვისაც, რომ სახარებისეული ანდერძის თანახმად, ჩვენი ქონების სიუხვითა და სიჭარბით ხელმოკლეთა და ღარიბ-ღატაკთა ნაკლულევანებას ვავსებდეთ, მათ უმძიმეს ხვედრსა და დუხჭირ ცხოვრებას ვუმსუბუქებდეთ.
რაც მეტი გვაქვს მოწყალება, მეტია საზღაურიც ღვთისაგან ისევე, როგორც მთესველი უფრო მეტს მიიღებს, ვიდრე თესავს.
ასევე ვინც სიკეთესა და მოწყალებით საქმეს თესავს იმ მინდორში, რომელსაც მოყვასის სული ჰქვია, უფრო მეტს მიიღებს უფლისაგან, რომელიც წმინდა თაბორის მთიდან შეგვაგონებს: ნეტარ არიან მოწყალენი, ვინაიდან ისინი შეწყალებულ იქნებიან (მათე 5,7).
კანონიერად შგძენილი ქონებიდანაც კი, რაც ზედმეტი გვაქვს, ჩვენი კი არ არის, არამედ იმისია, ვისაც არაფგრი არა აქვს, - ამიტომ უნდა გავიღოთ მოწყალება.
ვაი, მათ, ვინც იხვეჭენ და იძენენ თუნდაც კანონიერი, პატიოსანი შრომით და არ გასცემენ. რაღა უნდა ითქვას მათი მომავალი ხვედრის შესახებ, ვინც სხვათა კუთვნილ ქონებას ითვისებენ სხვადასხვა უზნეო გზებითა და მაქინაციებით, ძარცვავენ, იპარავენ, ისაკუთრებენ და არანაირ კეთილ, უანგარო მოწყალებით საქმეებს არ აკეთებენ. ასეთები საყოველთაო აღდგომისას საშინელ სამსჯავროზე უფლისაგან უსასტიკეს სიტყვებს მოისმენენ: წადით ჩემგან, წყეულნო, საუკუნო ცეცხლში, რომელიც გამზადებულია ეშმაკისა და მისი ანგელოზებისათვის (მათე 25,41).
წრფელი, უანგარო მოწყალებისა და ქველმოქმედების მიზანი ღმერთთან მიახლოებაა.
მოწყალებით საქმეებს ადამიანი, იოანე ოქროპირის თქმით, იმ პირველქმნილი სილამაზის საფეხურზე აჰყავს, რომელსაც ცოდვით დაცემამდე ფლობდა ადამიანი, როცა იგი ღვთის ხატისა და მსგავსების მიხედვით შეიქმნა.
დღეს ადამიანებზე არაფერი ისე არ ბატონობს, როგორც ფული. ჩვენ მარადიული სიკვდილისაგან, ჯოჯოხეთისა და ცოდვებისაგან ქრისტეს მიერ ვართ გამოსყიდულნი, მაგრამ ქრისტეს კი არ ვემსახურებით, არამედ ფულს.
ვქადაგებთ ღმერთს, ქრისტეს მეუფებას და ფულს კი ვემონებით.
მთელს დედამიწაზე მყარდება ყველაზე მძლავრი დიქტატურა - დიქტატურა ფულისა.
ღვთისადმი მსახურებას ცვლის ფულისადმი მსახურება.
ამა თუ იმ პიროვნებაზე რომ ჩამოვარდება საუბარი, კითხულობენ:
მდიდარია ეს კაცი?
მაგრამ თითქმის აღარავინ აღარ კითხულობს:
ეს კაცი ქრისტიანია?
როგორც იუდამ, ღვთის ერთ-ერთმა რჩეულმა მოციქულმა, ფულის სიყვარულის გამო უღალატა ქრისტეს, ასევე დღეს ფულის სიყვარულის, სიხარბის, მოხვეჭისა და ყველანაირი გზით გამდიდრების ვნებით შეპყრობილი ადამიანთა მოდგმა ხრწნად წარმავალ სიმდიდრეზე, ფულსა და ამქვეყნიურ დროებით სიამოვნებაზე ჰყიდიან ქრისტეს მადლს და მარადიულ ნეტარებას ზეციურ სასუფეველში.
იესო ქრისტე გვასწავლის: გავცეთ მოწყალება, შევიწყალოთ ღარიბ-ღატაკნი.
ფული შეგვაგონებს: ღარიბ-ღატაკ ხალხს ისიც წავართვათ, რაც აბადიათ.
ვინც შეიწყალებს ღარიბ-ღატაკს, განსაცდელის ჟამს მას ღმერთი შეიწყალებს. აქ ამ დროებით წუთისოფელში მდიდრები უნდა მფარველობდნენ უქონელთ და უპოვართ. იქ, მარადიულ ცხოვრებაში ეს უკანასკნელნი იქნებიან მოწყალე მდიდრებისათვის ღვთის წინაშე შუამდგომელნი და შემწენი.
ვინც ფულის მონაა, ინახავს კიდეც ფულს როგორც მონა, ვინც ფულის მონობის უღელი მოიცილა, იგი გასცემს და არიგებს ფულსა და სიმდიდრეს, როგორც ბატონი. მდიდრები ვერ შეძლებენ ღარიბ-ღატაკების გარეშე ხსნასა და გადარჩენას, ცხონებას სულისას.
თუ მდიდარი ადამიანის გულის კარი გახსნილი არ იქნება ღარიბ-ღატაკებისათვის, ღმერთი ცათა სასუფევლის კარს ჩაკეტავს მისთვის. ფული მხოლოდ მაშინ ხდება მდიდარი ადამიანის საკუთრება, როცა მას ურიგებს გაჭირვებულებს.
მართალია, სიმდიდრე ნივთიერი, მატერიალური სიღატაკის დასასრულია, მაგრამ ხშირად იგი დასაწყისი ხდება კიდევ უფრო საშინელი - სულიერი და ზნეობრივი სიღატაკისა.
ფულისმოყვარეობა ღვთისგანგანდგომილებაა, რადგან ფულისა და სიმდიდრის განსაკუთრებული სიყვარული კერპთმსახურებაა.
ფულისმოყვარე-კერპთმსახური მარტო ის კი არ არის, ვისაც ბევრი აქვს, ისიც, ვისაც არა აქვს და დღენიადაგ ფულზე ფიქრობს, ვინც თავის იმედებს ფულზე ამყარებს და არა ღმერთზე.
საერთოდ, სიღარიბე სჯობს უკანონოდ შეძენილ ქონებას.
მდიდარი ადამიანი თავს ვერასოდეს ვერ გრძნობს მდიდრად, რადგან ყოველთვის განიცდის სიმდიდრის ნაკლებობას. მისგან განსხვავებით სულიერად მდიდარი ადამიანი არად მიიჩნევს გარეგან სიღარიბესა და ხელმოკლეობას.
ამიტომ მდიდარი ის კი არ არის, ვისაც ბევრი აქვს, არამედ ის, ვინც ბევრს გასცემს და ვინც მცირედითაც კმაყოფილია.
არც ყველა მდიდარი წარიწყმიდება და არც ყველა ღატაკი ცხონდება.
ღვთის დაშვებით ხდებიან ღატაკნი და ღვთის დაშვებით მდიდრდებიან, რათა ღატაკნი მოთმინებით ცხონდნენ, ხოლო მდიდრები მათდამი მოწყალებით გადარჩნენ.
ღმერთი განსაცდელებისა და ავადმყოფობების ჟამს არ შეისმენს მდიდრების ლოცვა-ვედრებას, თუ განცხრომის დროს ფუფუნებაში მყოფნი არ შეისმენენ მათდამი ღარიბ-ღატაკთა ვედრებას.
ჩვენდამი ღვთის უდიდესი და უსაზღვრო წყალობის გამოვლინებაა, როცა შესაძლებლობა გვეძლევა ჩვენი ცოდვების მოწყალებითი საქმეებით გამოსყიდვისა.
ის, ვინც ღარიბ-ღატაკებისადმი მოწყალეა, მას მფარველად და მზრუნველად თვით ღმერთი ჰყავს.
მხოლოდ ის მოწყალებაა ჭეშმარიტი, რომელიც სიხარულით და გაჭირვებულისადმი თანალმობით გაიცემა.
უმჯობესია გავცეთ ცოტა, მაგრამ გულით და სიხარულით, ვიდრე ბევრი და დანანებით.
უსიხარულოდ, უსიყვარულოდ და დანანებით გაცემული წყალობით ფულსაც ვკარგავთ და ღვთისაგან საზღაურსაც.
ნურავის ნუ შეეხარბება უკანონობით და ბოროტი გზებით მოხვეჭილი ქონება, ნურც ამ ქონების მფლობელებისა. წმ. იოანე ოქროპირი მოგვმართავს:
აბა, გამოწურეთ ასეთ მდიდართა სახლები და მონაგები სიმდიდრე და ნახავთ, რამდენი გაჭირვებულის ცრემლი, ოფლი და სისხლი გამოვა. ამიტომ მივსდიოთ შეგონებას წმინდა დავით მეფისა და წინასწარმეტყველისას, რომელიც ბრძანებს: ძლიერნი გაღატაკდებიან და დაიმშევიან, ხოლო უფლის მორჩილებს არავითარი სიკეთე არ მოაკლდებათ (ფსალმ. 33,11).
ამიტომ ნუ შეეხარბები ბოროტმოქმედებს, ნუ გშურს მათი, ვინც უკანონობას სჩადის, რადგან ბალახივით მალე გახმებიან და მწვანილივით დაჭკნებიან (36,1-2).
ადამიანებს არც მატერიალური კეთილდღეობა ღუპავს, არც უკიდურესი სიღატაკე აცხონებს.