- პირველყოველისა განმარტავთ, რომ ეკლესიაში არ იყიდება არც ერთი წესი თუ საიდუმლო მღვდელმოქმედება. და თუ მაინც გვხვდება ამგვარი მოვლენები, ეს არის არა ეკლესიაში არსებული წესი, არამედ ეკლესიის წინააღმდეგ ბრძოლის ერთ-ერთი მეთოდი და საშუალება, რომელიც კომუნისტურმა რეჟიმმა დაამყარა ეკლესიაში: დაადეს ფასი ყოველ წესს, რომელიც ტაძარში სრულდებოდა და მღვდელს დაუწესეს ბეგარა, გარკვეული პროცენტული ოდენობით თვის განმავლობაში შესრულებული წესების რაოდენობიდან. ამას ყველაფერს არავითარი საერთო არა აქვს ეკლესიაში არსებულ წესებთან. სახარება გვასწავლის: „უსასყიდლოდ მიგიღებიეს და უსასყიდლოდცა მისცემდით“ (მთ. 10, 8) და თუ დღესაც გვხვდება (თუნდაც იშვიათად) თქვენის მსგავსი შემთხვევები, არ შეიძლება ამის შეფასება იმგვარად, თითქოს მართლმადიდებელი ეკელსია ამას ასწავლიდეს. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ მღვდლები ასევე ერიდან მოსული ხალხია და არ იქნება სწორი, რომ რომელიმე მათგანის უღირსი საქციელის გამო ეკლესია გავლანძღოთ ისევე, როგორც მაგალითად, ურწმუნო ადამიანის არსებობის გამო არ შეიძლება სარწმუნოების უარყოფა; უზნეოთა არსებობის გამო - ზნეობის უარყოფა.
ასე იქცევიან ისინი, ვინც განუდგა ჭეშმარიტ ღმერთს, უარყო ეკლესია, ხატი, ჯვარი და ემშაკის სამსახურში ჩადგა. აქვე მინდა ისიც გითხრათ, რომ მღვდელს ხელფასი არა აქვს და მის საარსებო სახსრებს შეადგენს შემოწირულობა, რომელსაც მორწმუნე ქრისტიანი ნებაყოფლობით და მადლიერების გრძნობით გაიღებს იმის მიხედვით, თუ რისი შესაძლებლობა გააჩნია. ამისათვის ტაძრებში არის სპეციალურად დადგმული ყულაბები. თქვენ კითხულობთ, როგორ უნდა მოვქცეულიყავიო - გიპასუხებთ, რომ თქვენ უნდა შეგეწირათ იმდენი, რამდენის სურვილი და შესაძლებლობაც გქონდათ. და თუ მსგავს შემთხვევას ხშირად აქვს ადგილი, მაშინ, როგორც ჭეშმარიტმა ქრისტიანმა და ერთგულმა შვილმა ეკლესიისა, აუცილებლად უნდა მიმართოთ იმ ეპარქიის მღვდელმთავარს, სადაც ეს ხდება, რადგან აღწერილი შემთხვევები შეურაცხყოფენ შემოქმედს, ჩირქს სცხებენ ქრისტეს ეკლესიას, მის პატიოსან იერარქიასა და მორწმუნე მრევლს. ასე რომ საუხერხულო თქვენ არაფერი გქონდათ, ცხვენოდეს მას, ვინც შეურაცხყოფს ღმერთს და მის ეკლესიას და ამით საუკუნო გეჰენიას განუმზადებს საკუთარ თავს.
(მღვდელი გურამი)
ნუთუ საკვები, ფული და დიდება ცოდვაა?
- ცოდვა საკვები არაა, არამედ - გემოთმოყვარეობა; არა ფული, არამედ - ვერცხლისმოყვარეობა; არსებითად ბოროტება ბოროტად გამოყენებისგან მოდის.
(წმიდა მაქსიმე აღმსარებელი)
- მაცხოვრის წმიდა ხატს ფეხებზე უნდა ვემთხვიოთ; ყოვლადწმიდა ღვთისმშობელსა და წმიდანებს - ხელებზე; მაცხოვრის ხელთუქმნელ ხატსა და იოანე ნათლისმცემლის ხატს - თმებზე.
რა სარგებლობა მოაქვს სეფისკვერისა და ნაკურთხი წლის მიღებას?
- როდესაც ადამიანი სეფისკვერსა და ნაკურთხ წყალს იღებს, ბოროტი სული აღარ ეკარება, სული და ხორცი იკურთხება, ფიქრები ნათლდება ღმრთისათვის სათნოყოფის სურვილით და ადამიანი განეწყობა მარხვისა, ლოცვისა და ყოველგვარი სათნოებისათვის.
(მამა გიორგი ზადონელი)
რატომ ვზეიმობთ საეკლესიო დღესასწაულებს იულისისული კალანდრით და არა ახალი, გრიგორიანულით?
- მართლმადიდებლებს შეგვიძლია კითხვა შევუბრუნოთ და შემკითხველებს თავად ვკითხოთ: რატომ უნდა ვუღალატოთ უძველეს ტრადიციას და გადავიდეთ გრიგორიანულ კალენდარზე? ჩვენთვის ტრადიციას ხომ უდიდესი მნიშვნელობა აქვს. თანაც იულიუსისეული კალენდარი, რომლის ათვლის სისტემა ვარსკვლავთა განლაგებას ეფუძნება (და მზეც გათვალისწინებულია), უფრო ძლიერი სიმბოლური დატვირთვით წარმოაჩენს ეკლესიის მთლიან სამყაროსეულ მნიშვნელობას, ვიდრე გრიგორიანული კალენდარი, რომელის ათვლის სისტემა მზის მდგომარეობას ეფუძნება. სხვათა შორის, ამ ორი კალენდრის ათვლის სისტემათა სხვადასხვაობის გამო აბსურდულად გვეჩვენება მსჯელობა იმის შესახებ, თუ რომელი უფრო ზუსტია. მით უმეტეს, რომ ეკლესიის ლიტურღიკულ ცხოვრებაში კალენდრის დანიშნულება არა იმდენად დროის ათვლა, არამედ საეკლესიო ცხოვრების კანონზომიერების შენარჩუნება და უდროობის, ანუ მარადისობის ხატის შექმნაა.
გრიგორიანული კალენდრის შემოღებით ირევა საეკლესიო ცხოვრებაში საუკუნეობით არსებული კანონზომიერებანი, ირღვევა მარადისობის ის ხატი, რომელიც ასე ჰარმონიულს ხდის ქრისტიანის რელიგიურ ცხოვრებას და რომელიც ასე მშობლიური და ძვირფასია ყოველი ჭეშმარიტი მორწმუნისათვის.
უნდა ითქვას ისიც, რომ ყველა ისინი, რომლებიც მორწმუნეებს კალენდრის შეცვლას გვიკიჟინებენ, შორს არიან რელიგიური ცხოვრებიდან. მათთვის ეკლესია, უბრალოდ, ადამიანური ორგანიზაციაა, რომელსაც სახელმწიფოში მხოლოდ უმნიშვნელო პოლიტიკური დატვირთვა შეიძლება გააჩნდეს. სამწუხაროდ, მათი ამგვარი „ზრუნვა“ „გააუმჯობესონ“ შიდა საეკლესიო ცხოვრება (რომელსაც საერთდ არ იცნობენ), ხშირად „გასტრონომიული“ ინტერესებითაა ნაკარნახევი (მათ სურთ, კალენდარულ ახალ წელს საცივიც მიირთვან, ღვინოც დალიონ და სინდისიც დამშვიდებული ჰქონდეთ ყოველი შემთხვევისათვის).
მაგრამ ყველაზე მნიშვნელოვანი მაინც ის არის, რომ თავად უფლისათვის არის სათნო იულიუსისეული კალენდარი. მართლმადიდებელ სამყაროში მრავალი ის სასწაული, რომლებიც საეკლესიო დღესასწაულებს უკავშირდება, სწორედ იულიუსისეული კალენდრის, ანუ ძველი სტილის მიხედვით აღესრულება. ამ სასწაულთა შორის ერთ-ერთი უდიდესი - აღდგომის წინა შაბათს მაცხოვრის საფლავზე მართლმადიდებელი პატრიარქის ხელში ღვთაებრივი ცეცხლის გარდამოსვლაც სწორედ მაშინ აღესრულება, როდესაც ამ დღეს მართლმადიდებლები ძველი სტილით აღნიშნავენ.
(მამა თეოდორე გიგნაძე)
რისი აღმნიშვნელია ხატების წინ ჩამოკიდებული კანდელი?
- ანთებული სანთლის ან კანდელის ნათელი სიმბოლურად ღვთიურ ნათელს განასახიერებს. თავად ზეთი, რითაც ანთია კანდელი, ღვთაებრივი მოწყალების სიმბოლოა. ხატების წინ მუდმივ ანთებული კანდელი (სასურველია, კანდელი მუდმივად ენთოს ხატების წინ) ღვთისადმი ჩვენს განსაკუთრებულ დამოკიდებულებას აჩვენებს. იგი ერთგვარი შესაწირია ღვთის წინაშე, ასევე, ნიშანია ღვთისადმი ჩვენი ერთგულებისა, უფლისადმი თავგანწირვისა და ჩვენი ქრისტესადმი სიყვარულის მზადყოფნისა.
სანთლის, საკმევლისა და ზეთის (კანდელის) გულით, სიყვარულით შეწირვა სახარებაში მოხსენიებულ იმ დედაკაცს გვამსგავსებს, რომელმაც ერთ-ერთ სახლში სტუმრად მყოფ ქრისტეს ძალზე ძვირადღირებული კეთილსურნელოვანი ზეთი წმ. ფეხებზე დაასხა. ამ საქციელით მან უდიდესი სიყვარული გამოხატა მაცხოვრის მიმართ, რამეთუ ყველაზე ძვირფასი (მატერიალური თვალსაზრისით) რაც ებადა, სრულად და მთელი გულით შესწირა უფალს. ამიტომ ქრისტემაც ხაზგასმით აღნიშნა მისი საქციელის (სიყვარულის შეძლებისდაგვარად სრული გამოვლინება) განსაკუთრებულობა.
რა თქმა უნდა, ანთებულ კანდელს, პრაქტიკული დანიშნულებაც აქვს. იგი ანათებს ხატებს და თავისი მკრთალი ნათლით განგვაწყობს ლოცვისათვის, რომლის გარეშეც ყოველგვარ კანდელსა და სანთელს არსი ეკარგება.
შესწირეთ უფალს მცირეოდენი, წრფელი გულით და ღმერთი იზრუნებს თქვენზე.
(მამა თეოდორე გიგნაძე)
არიან თუ არა ბავშვები უცოდველნი?
- ქრისტიანობაში ცოდვის სამი გაგება არსებობს. პირველი, როდესაც ადამიანი ჩადის არასწორ, სინდისის საწინააღმდეგო დანაშაულებრივ ქმედებას ღვთისა და მოყვასის წინაშე. ამგვარი გაგებით, რა თქმა უნდა, ბავშვები პიროვნულად უცოდველნი არიან. მეორე გაგება ცოდვისა, ეს არის მემკვიდრეობითი ცოდვები. ეს ის შემთხვევაა, როდესაც ადამიანი ჩადის უმძიმეს დანაშაულს მოყვასისა და, განსაკუთრებით, ღვთის წინაშე. ამ დროს მისი ბუნება ძლიერ ზიანდება და ეს დაზიანება მემკვიდრეობით თვით მეოთხე თაობამდე გადადის. ასეთი ცოდვილის შთამომავალი, მართალია, პიროვნულად არ აგებს პასუხს წინაპრის შეცოდებაზე, მაგრამ იგი გარკვეული დაზიანებებით, კონკრეტული ცოდვისადმი მიდრეკილებებით იბადება. ამასთან, თუ გულგრილი დარჩვება წინაპრის მიერ ჩადენილი დანაშაულისადმი, მაშინ შეიძლება, მისი პიროვნული პასუხისმგებლობის საკითხიც დადგეს.
თუ ცოდვის პირველი ორი გაგება თითქოს საყოველთაოა, მესამე გაგება მხოლოდ ქრისტიანობაშია. ესაა პირველქმნილი, ანუ ადამისეული ცოდვა. ადამის ცოდვა თვისობრივად განსხვავდება და შეუდარებლად აღემატება ყველა ჩვენს შეცოდებას. მან უარყო ღმერთი და ეს უმძიმესი ცოდვა, მართალია, ეშმაკის ცდუნებით, მაგრამ ყოველგვარი შინაგანი მიდრეკილებისა და აუცილებლობის, აგრეთვე გარეგანი იძულების გარეშე, ანუ აბსოლუტურად თავისუფლად ჩაიდინა. ცოდვის შემდეგ ადამი დასცილდა ღმერთს (სიკეთის, სიცოცხლის, ბედნიერების წყაროს); მასში (ადამში) დაზიანდა ზოგადად ადამიანური ბუნება (ცოდვის სიმძიმისაგან), რის გამოც მთელი მისი შთამომავლობა უკვე დაზიანებული, ღმერთს დაცილებული, ავადმყოფი ბუნებით იბადება. ეს მდგომარეობა ისეთი მძიმე და გამოუვალი იყო, რომ ჩვენს გადასარჩენად თვით ღმერთის ადამიანად მოსვლა გახდა საჭირო; თავად ღმერთი გახდა მხსნელი.
ზემოთქმულიდან გასაგები ხდება, რომ ჩვილი ბავშვები პიროვნულად უმანკონი არიან (მათ ჯერ სიკეთესა და ბოროტებას შორის არჩევნის გაკეთების უნარი არა აქვთ), მაგრამ ბუნებით ცოდვილნი არიან; ანუ მათ სრულად აქვთ მიღებული ადამისეული, დაზიანებული, ღმერთს დაცილებული და ავადმყოფი ბუნება ყველა უმძიმესი შედეგით: ცოდვიანი მიდრეკილებებით, ხორციელი ავადმყოფობითა და სიკვდილით, ღმერთთან ყოფნის უუნარობით.
ყოველი ახალშობილი შვილია ძველი ადამისა, გადარჩენისათვის კი აუცილებელია განახლება, სულიერად მეორედ შობა, ძველი ადამის შვილობიდან ქრისტეს, ანუ ახალი ადამის შვილად გახდომა. აქედან გამომდინარე, გასაგები ხდება, თუ რაოდენ სასიცოცხლოდ აუცილებელია ახალშობილთა მონათვლა, რითაც ისინი განახლებულნი, ქრისტეს შვილნი, სასუფევლის მოქალაქენი ხდებიან.
(მამა თეოდორე გიგნაძე)
ითვლება თუ არა ომში ადამიანის მოკვლა ცოდვად?
- ყოველი მოვლენის ქრისტიანული შეფასებისას უნდა გავითვალისწინოთ მომხდარის არა მხოლოდ გარეგნული მხარე, არამედ, უპირველეს ყოვლისა, მოტივაცია.
ღმერთი ისრაელს აძლევს მცნებას - „არა კაც ჰკლა“; ღმრთისავე კურთხევით ომობდნენ ისრაიტელები. ახალ აღთქმაში ადამიანისადმი მიმართულ მრისხანებასა და სიძულვილს უფალი კაცის კვლის ცოდვად თვლის; ამავე დროს არ უკრძალავს მეომრებს სამხედრო სამსახურს. ქრისტიანობა გვავალდებულებს, დავიცვათ მოყვასი, თუნდაც საკუთარი სიცოცხლის ფასად; და კატეგორიულად გვიკრძალავს შურისძიებას, თუნდაც სამართლიანს.
ზემოთქმულიდან გამომდინარე, ნათელია, რომ ომში ადამიანი არა მტრის ბანაკიდან ვინმე კონკრეტული ადამიანის სიძულვილის, არამედ სამშობლოს, მოყვასისა და ოჯახის სიყვარულის გამო მიდის. ამიტომ მეომარს ბრძოლაში ადამიანის მოკვლა კაცის კვლის ცოდვად არ ეთვლება. ჩვენს შემთხვევაში კი, რადგან საქართველოს დამცველი მართლმადიდებელი ეკლესიის დამცველიცაა, ყოველი მეომარი ქრისტესთვის თავდადებულად, ქრისტეს მხედრად ჩაითვლება.
(მამა თეოდორე გიგნაძე)
არის თუ არა ცოდვა, როდესაც მეომარი საკუთარ თავს აიფეთქებს მტრის გარემოცვაში?
- ამ შემთხვევაშიც მნიშვნელოვანია მოტივაცია. თუ მეომარმა თავი აიფეთქა, რომ ტყვედ არ ჩავარდნილიყო, მას ეს ქმედება თვითმკვლელობად ჩაეთვლება. ხოლო თუ ეს თანამებრძოლის გადასარჩენად გააკეთა, მაშინ ამგვარი საქციელი გმირობა, მოყვასისადმი თავის დადება, ანუ სათნოებაა. საერთოდ, ასეთ დროს ყოველი კონკრეტული შემთხვევა ცალკე უნდა იყოს განხილული.
(მამა თეოდორე გიგნაძე)
- 666 ჩვეულებრივი რიცხვია, მაგრამ სააღრიცხვო, სადოკუმენტაციო, ფულადსაკრედიტო და სხვა თანამედროვე ტექნოლოგიებში მისი ასე დაჟინებული გამოყენება მრავალ ეჭვს ბადებს.
ამერიკა და ევროპა ქრისტიანული მენტალიტეტის ქვეყნებია და იქ რიცხვი 666-ით ასე ხშირად მანიპულირება, რბილად რომ ვთქვათ, მისტიკური ხულიგნობაა. ბიბლიაში პირდაპირ გვიწერია, რომ რიცხვი 666 ნიშანია ანტიქრისტესი, ანუ, თანამედროვე, გამალებული გლობალიზაციის შედეგად აღმოცენებული სახელმწიფოს პირველი და უკანასკნელი პრეზიდენტისა თუ მონარქისა. ე.ი. ანტიქრისტე იქნება ჩვეულებრივი ადამიანი; ზემოთხსენებული ზესახელმწიფოს პოლიტიკური და რელიგიური ლიდერი, რომელსაც დაცემული ქერუბიმი, ანუ სატანა მთელ ძალაუფლებას გადასცემს. აქედან გამომდინარე, რიცხვი 666 არის სატანის ნიშანი და იგი როგორც ძირითადი სიმბოლო, მართლაც გამოიყენება სატანისტურ ორგანიზაციებში (ასეთი ორგანიზაციები საქართველოშიც არის). თუ იმასაც გავითვალისწინებთ, რომ სამნიშნა ერთი და იგივე ციფრიანი კოდი ტექნიკურად სირთულეს ბადებს (იზრდება შეცდომების ალბათობა), აშაკარაა მსოფლიო მმართველობის სურვილი, მიაჩვიონ ადამაინები ამ მისტიკურ საფრთხობელას, მოადუნონ მათი ყურადღება, დათრგუნონ სულიერი სიფხიზლე, რომ შემდეგ ხალხმა ვერ მოახერხოს ანტიქრისტეს ცნობა, რომლის სავიზიტო ბარათის რიცხვი სამყაროში 666 იქნება...
დღეს თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენებითა და საერთაშორისო ტერორიზმთან ბრძოლის საბაბით იქმნება ზეპოლიციური მსოფლიო სივრცე, სადაც თითოეული ადამიანის პირადი ცხოვრება აბსოლუტურად გამჭირვალე იქნება. ამგვარი სივრცის ტექნიკური უზრუნველყოფა პრობლემას აღარ წარმოადგენს: მიკროჩიპები (კოდით 666), რომლებიც შეჰყავთ ადამიანის ორგანიზმში (დამაფიქრებელია, რომ შუბლზე ან მარჯვენა ხელზე), სატელიტური კავშირისა და ინტერნეტის ქსელის საშუალებით დააფიქსირებენ ადამიანის ყოველ დანახარჯს (მგზავრობის მიმართულებას, შეძენილ წიგნს და ა.შ.), ადგილმდებარეობას და თუ ასეთი ძალაუფლებას ხელისუფლება ბოროტად გამოიყენებს...
თუმცა ეს ყოველივე მომავალში მოხდება (არც ისე შორეულში). დღეს კი გვმართებს სულიერი სიფხიზლე, რამეთუ აპოკალიფსური მხეცის ნიშნის პოპულარიზაცია მისტიკურ ხულიგნობასთან ერთად იმაზეც მიგვანიშნებს, რომ ჟამი ახლოა.
(მამა თეოდორე გიგნაძე)
- ღვთის ნების საწინააღმდეგო ქმედება ადამიანს უფლისგან განაშორებს და ცოდვად ითვლება. ღმერთი ყოველ ახალ ადამიანს, ცოლ-ქმრის მიერ, მათი თანაყოფის გზით ქმნის, ხოლო ჩასახვის საწინააღმდეგო საშუალებების გამოყენებით ცოლ-ქმარი ღმერთს ახალი ადამიანის მოვლინების საშუალებას არ აძლევს. კონტრაცეპტიკა ახალი სიცოცხლის, საერთოდ სიცოცხლისა და სიცოცხლის წყაროს - ღვთის წინააღმდეგ მიმართული ქმედებაა. კონტრაცეპტიკა მკვლელობაა სიცოცხლის გაჩენამდე და ერის გენოციდია.
ყოველივე აქედან გამომდინარე, გასაგებია, რომ ეკლესია ვერასოდეს მისცემს კურთხევას კონტრაცეპტივების გამოყენებაზე, მით უმეტეს მათი უმრავლესობა (აბები, სპირალი), ხშირ შემთხვევაში ჩასახვას კი არ უშლის ხელს, არამედ უკვე განაყოფიერებულ უჯრედს კლავს, ე.ი. ადგილი აქვს აბორტს. ერთადერთი, რაც შეიძლება ეკლესიამ გააკეთოს ისაა, რომ გაითვალისწინოს, გამოიძიოს ყოველი კონკრეტული შემთხვევა (ჯანმრთელობა, ურწმუნო მეუღლე, მცირედმორწმუნეობა) და მოუწოდოს მეუღლეებს კონტრაცეპტივების მაგივრად, თავი შეიკავონ ურთიერთობისაგან იმ დღეებში, როცა შეიძლება ჩასახვა მოხდეს, იზრუნოს მათში რწმენის განმტკიცებისათვის და ასწავლოს უფალზე მინდობა.
(მამა თეოდორე გიგნაძე)
რას ნიშნავს სული და სამშვინველი?
- ადამიანური ბუნება ორნაწილედია: სულისა და ხორცის ერთობაა. თავად სულში ქრისტიანობა განარჩევს მის უმაღლეს ნაწილს - საკუთრივ სულს (პნევმა) და უმდაბლესს - სამშვინველს (ფსიხი). მხოლოდ ქრიტიანობის წიაღში, ანუ მხოლოდ ჭეშმარიტი რელიგიური ცხოვრებითაა შესაძლებელი, რომ ადამიანმა სრულად შეიცნოს თავისი ბუნება. ათეისტი, ან მცირედ რელიგიური ადამიანი თავის მხოლოდ ხორციელ, უკეთეს შემთხვევაში - ფშვინვიერ (ფსიქიკურ) ბუნებას შეიგრძნობს. ასეთ შემთხვევაში ადამაინს ფშვინვიერი (ფსიქიკური) გამოვლინებები, გრძნობადი მოვლენები და ესთეტიკური სწრაფვანი სულის თვისებებად მიაჩნია, ხელოვნებით ცხოვრება და ტკბობა - სულიერ ცხოვრებად. მაგრამ სინამდვილეში ეს ყოველივე სამშვინველის თვისებები, ფშვინვიერი ცხოვრებაა.
საკუთრივ სულს (პნევმა) ქრისტიანობა სამ ძირითად გამოვლინებას, თვისებას მიაკუთვნებს: ა) ძიება, მისწრაფება, ლტოლვა უზენაესი არსებისადმი (ღვთისადმი); ბ) შიში, კრძალვა უზენაესი არსების (ღვთის) წინაშე; გ) სინდისი, ანუ სულის უნარი, შესაძლებლობა, იბატონოს, როგორც ფშვინვიერ (ფსიქიკურ), ისე ხორციელ მიდრეკილებებზე და სულის უფაქიზესი ინსტრუმენტი საკუთარი გადაწყვეტილებების გასაკონტროლებლად.
არარელიგიური ადამიანისათვის სულიერი ცხოვრება, სულიერი სამყარო სრულიად უცნობია. ყოველმა ეკლესიურად მცხოვრებმა (აღმსარებელმა, მაზიარებელმა) საკუთარი გამოცდილებით იცის, თუ რა ღრმა, მდიდარი და მანამდე მათთვის უცნობი სამყარო აღმოაჩინეს თავის თავში მას შემდეგ, რაც ეკლესიური ცხოვრება დაიწყეს; და როგორი ღარიბი, უფერული და უღიმღამოა ადამიანის არსებობა სულიერი ცხოვრების გარეშე.
(მამა თეოდორე გიგნაძე)
იყო თუ არა ნოსტრადამუსი წინასწარმეტყველი?
- ქრისტიანული სწავლებით წინასწარმეტყველი ის არის, ვინც ადამიანთა ცხონებისათვის ღვთის ნებას განაცხადებს. ამ განმარტებიდან გამომდინარე, ნოსტრადამუსი, რომელიც მაგიური მანიპულაციებით მკითხაობდა, ღვთის წინასწარმეტყველად ვერ ჩაითვლება. ხოლო ის ფაქტი, რომ მისი ნათქვამიდან ზოგიერთი (განსაკუთრებით ომების შესახებ) მეტნაკლებად მართლდება, სრულებითაც არ ნიშნავს, რომ იგი ღვთის კარნახით წინასწარმეტყველებდა. საქმე იმაშია, რომ სატანას თავისი მიზანი და გეგმები აქვს კაცობრიობასთან მიმართებაში. მათი სისრულეში მოყვანისათვის მას ომები (მათ შორის, მსოფლიო) სჭირდება. სატანის ეს სურვილი კარგად აიხსნება მის მიმდევართა გეგმებსა და ზრახვებში (ისინი გეგმავენ და ახორციელებენ ომებსა და რევოლუციებს). ამიტომაც მაგიური მანიპულაციებით მკითხავმა თავის პატრონის (სატანის) ზრახვები რომ „იწინასწარმეტყველოს“, ამაში გასაკვირი არაფერია.
(მამა თეოდორე გიგნაძე)
როგორ დავიცვათ თავი სექტანტური ზეწოლისაგან?
- ადამიანი, რომელიც ღმერთს ნამდვილად ეძიებს, არასოდეს მოხვდება სექტაში. სექტა რელიგიური სუროგატია და მას არ ძალუძს, ადამიანის სულიერი შიმშილი მოკლას. მაგრამ თუ ადამიანი სარწმუნოებრივ ცხოვრებაში არა ღმერთს, არამედ რელიგიური გრძნობების დაკმაყოფილებას ესწრაფვის, მაშინ იგი ადვილად გახდება სექტანტი. ე.ი. ისინი, რომლებიც შეგნებულად და ბოლომდე სექტაში დარჩებიან, გააკეთებენ უმძიმეს მარადიულ არჩევანს და ღმერთს სამუდამოდ დაკარგავენ. მათზე კი, რომლებიც მტკიცედ დგანან ეკლესიაში, სექტანტები ვერანარი ზეგავლენას ვერ მოახდენენ.
სექტების აბსოლუტური უმრავლესობა ახალი შექმნილია. თითოეულის სათავეში კონკრეტული პიროვნებები დგანან. სექტის წევრი, ფაქტობრივად, ამ სექტის მამამთავრის, ანუ კონკრეტული კაცის მიმდევარი ხდება. ყოველი ცრუ რელიგიური მიმდინარეობის დამაარსებლის გარშემო ლეგენდები იქმნება. თუ სექტა „ქრისტიანულია“, მაშინ ამბობენ, რომ თითქოს მის დამაარსებელს გამოეცხადა ღმერთი, მხოლოდ მას მისცა ჭეშმარიტი ცოდნა და მხოლოდ მისი მიმდევრები გადარჩებიან. ასეთი სექტა მრავალია. ისინი ერთმანეთს არ ცნობენ. თითოეული იჩემებს, რომ მხოლოდ იგი ფლობს ჭეშმარიტებას და ამ სიმართლის დამადასტურებლად მათ „უძლიერესი“ არგუმენტი მოჰყავთ - ღმერთმა გვერდი აუარა საკუთარი სისხლით დაარსებულ ეკლესიას, უგულებელჰყო წმიდა მოციქულთა სწავლება და მხოლოდ ჩვენი ორგანიზაციის დამაარსებელს გამოუცხადა ჭეშმარიტება. სამწუხაროდ, ამგვარი იდეა-ფიქსის მატარებელია ყველა მგზნებარე სექტანტი, რის გამოც მათი სულიერი მდგომარეობა მეტად მძიმეა.
ხოლო მართლმადიდებლებს უნდა გვახსოვდეს, რომ ჩვენ არცერთი კაცის მიმდევარნი არა ვართ; არამედ ადამიანად მოსული და ჩვენთვის ჯვარცმული სამყაროს შემოქმედის მოწაფენი ვართ და თუ მტკიცედ გავერთიანდებით მის მიერ დაარსებულ ეკლესიაში, აღარანაირი საფრთხე არ გვემუქრება სექტანტებისაგან, რომლებიც არასოდეს ყოფილან პრობლემა ეკლესიისთვის. ისინი საშიშნი მხოლოდ ეკლესიის გარეთ მყოფთათვის არიან.
(მამა თეოდორე გიგნაძე)
თუ ღმერთი ყოვლისშემძლეა, რატომ დაუშვა სატანის არსებობა?
- ღმერთი ყოვლადკმაყოფილი, ყოვლადნეტარი, უსრულყოფილესი და მარადიული არსებაა. ამავე დროს, იგი სიყვარულია და ამიტომ მან შექმნა გონიერი, პიროვნული არსებები (ანგელოზები და ადამიანები), რომლებიც მოწოდებულნი არიან, გახდნენ ღვთის მსგავსნი ანუ კმაყოფილნი, ნეტარნი, სრულყოფილნი, მარადიულნი, ე.ი. ბედნიერნი. ერთადერთი პირობა, რითაც ანგელოზთა და ადამიანთა მიერ ღვთის ეს მოწოდება შესრულდება, სამპიროვნება ღმერთისა და ერთმანეთის სიყვარულია. თუ ღმერთი გიყვარს, ხარ მასთან და მისი ბედნიერების თანაზიარი ხარ; თუ ღმერთი არ გიყვარს, მასაც კარგავ და მისგან გამომდინარე ყველა სიკეთესაც.
მაგრამ სიყვარული მხოლოდ ნებაყოფლობითი შეიძლება იყოს. სიყვარული არ არსებობს ძალადობით. ეყვარებოდათ თუ არა ღმერთი, დარჩებოდნენ თუ არა ღმერთთან, ეს თავად ანგელოზებს უნდა გადაეწყვიტათ (ასევე უნდა გადავწყვიტოთ ადამიანებმა). და აი, ერთ-ერთმა მთავარმა ანგელოზთაგან და მისი მიბაძვით სხვებმაც არ ისურვეს ღმერთთან ყოფნა და ისინი, საკუთარი ნებით სიკეთეს მოკლებულნი, ბოროტ სულებად გადაიქცნენ.
ხშირად კითხულობენ, რატომ არ სჯის და ანადგურებს მათ ღმერთი. ისინი დასჯილნი არიან, მათ აღარა აქვთ ერთობა ბედნიერების წყაროსთან, ღმერთთან. მათ განადგურებას რაც შეეხება, უნდა ვიცოდეთ, რომ პიროვნულ არსებებში უმთავრესია ორი თვისება: მარადიულობა და თავისუფლება. ღმერთი, როგორც ყოველი ქმნილების მოყვარული მამა, არც ერთ თვისებას არ ეხება. ანგელოზები და ადამიანები მარადიულად იარსებებენ და იარსებებენ ისე, როგორ არჩევანსაც თვითონ გააკეთებენ.
(მამა თეოდორე გიგნაძე)
- სალოსი, ანუ წმიდა პავლე მოციქულის ტერმინოლოგიით, ქრისტესთვის სულელი, არის ადამიანი, რომელიც შინაგანად წმინდა და ღვთივსათნო ცხოვრებით ცხოვრობს, ხოლო გარეგნულად საზოგადოებაში არსებული ქცევისა და ურთიერთობის ყველანაირ ნორმას უგულებელყოფს. იგი ხალხის თვალში შეიძლება ჩანდეს უკიდურეს ცოდვილად და ამით საკუთარ სათნოებებს ფარავდეს; შეიძლება სულელის და არასერიოზულის ნიღბით ცხოვრობდეს, რითაც ადამიანთა ცოდვების და მანკიერებების მხილების ისეთი საშუალებები ეძლეოდეს, რის გაკთებასაც სხვა შემთხვევაში ვერ მოახერხებდა.
სალოსი, პრაქტიკულად, საზოგადოებიდან არანაირ თანაგრძნობას, კეთილგანწყობას, პატივისცემას, დაფასებას არ იღებს, რამეთუ საზოგადოებისთვის სალოსის ღვაწლი, მისი წმინდა და ღვთივსათნო ცხოვრება დაფარულია, უცნობია (თავად დაფარა) და საზოგადოებრივი ცხოვრებიდან გარიყულნი, არად დაგიდევენ რა კაცთაგან ქება-დიდებას თუ ლანძღვა-გინებას, მხოლოდ ღვთის წინაშე ცხოვრობენ და იარებიან.
ამგვარი უანგარობისა და ჭეშმარიტად დაფარული ღვაწლის გამო სალოსნი ადამიანთათვის უდიდესი მეოხნი ხდებიან ღვთის წინაშე; ხოლო ხშირად (როცა ღმერთი მათ მოღვაწეობას გამოაჩენს) დიდი მანათობელნიც ქრისტესკენ მიმავალ გზაზე. სალოსობა უმძიმესია ქრისტიანულ ღვაწლთა შორის (იგი სიმძიმით მესვეტეობასაც აღემატება), ამიტომ თუ ადამიანი ღვთისაგან განსაკუთრებული კურთხევის გარეშე შეუდგება ამ უმძიმეს ღვაწლს, იგი დაიღუპება.
(მამა თეოდორე გიგნაძე)
- ამ კითხვაზე პასუხისათვის აუცილებლად უნდა გავითვალისწინოთ, თუ რას გვეუბნება საღვთო გამოცხადება. წმიდა წერილი მიუთითებს, რომ ადამის ერთ-ერთმა შვილმა, აბელმა ღვთისათვის მსხვერპლშეწირვა აღასრულა. ეს ბიბლიაში მითითებული პირველი საღვთისმსახურო მოქმედებაა, რომელიც გარკვეული წესით აღესრულა. ისიც აღსანიშნავია, რომ ბიბლია აბელთან და-კავშირებით მხოლოდ მსხვერპლშეწირვაზე არ საუბრობს. წმიდა წერილი აღ-ნიშნავს, რომ „უფალმა მოჰხედა აბელსა და მის ძღვენს“ (შეს. IV, 4). ე. ი. ღვთისათვის სათნო იყო აბელის მსხვერპლშეწირვა. წარღვნის შემდგომ, ნოემ, რომელიც ოჯახთან ერთად კიდობანში ყოფნით გაერიდა მსოფლიო წარღვნას, მადლობის ნიშნად კიდობნიდან გამოსულმა „აუგო სამსხვერპლო უფალს, თითო-თითო ამოარჩია ყველა წმიდა პირუტყვიდან და ყველა წმიდა ფრინველიდან და აღსავლენად მიიტანა სამსხერპლოზე“. საღვთო წერილი დასძენს: „იყნოსა უფალმა კეთილსურნელება“ (შეს. VIII, 20-21). აქაც მივაქციოთ ყურადღება, რაზე მიგვითითებს წმინდა წერილი: იყნოსაო უფალმა კეთილ-სურნელება, რაც იმას ნიშნავს, რომ აბელის მსხვერპლის დარად, უფლისთვის სათნო იყო ნოეს ქმედება. ამავე „შესაქმის“ წიგნში ვკითხულობთ: „უთხრა ღმერთმა იაკობს: ადექი და წადი ბეთელს და იქ იცხოვრე; აუგე იქ სამსხვერპლო ღმერთს, რომელიც გამოგეცხადა“ (შეს. XXXV, 1). ამასაც კარგად დავუკვირდეთ. სწორედ რომ ღმერთი ეუბნება იაკობს სამსხვერპლო ააგეო და არა ადამიანი. ასე რომ, ღვთისათვის მსხვერპლი შეწირვა თავად ღვთისაგან არის დადგენილი და ის არ არის მოგონილი ადამიანის მიერ. ცხადია, რადგან დადგენილ იქნა მსხვერპლშეწირვა, ის გარკვეული წესით უნდა აღსრულებულიყო, რასაც თავისთავად დიდი მნიშვნელობა ენიჭება.
ჩვენმა მაცხოვარმა, იესო ქრისტემ ჩვენთვის გოლგოთაზე თავი მსხვერპლად შეწირა. იმდენად, რამდენადაც მაცხოვრის სამსხვერპლო სიკვდილი მაცხოვნებელია კაცობრიობისათვის, მისი ამ მსხვერპლშეწირვით დასრულდა ყველა ძველაღთქმისეული მსხვერპლშეწირვა, რომელიც რაიმე ცხოველის დაკვლითა თუ ნივთის ტაძარში მიტანით აღესრულებოდა. მიუხედავად ამისა, ახალაღთქმისეულ პერიოდში სულიერ მსხვერპლთა შეწირვა კვლავაც გრძელდება. წმიდა იოანე მახარებლის მიერ დაწერილ სახარებაში მაცხოვარი სამარიტელ დედაკაცს ღვთის თაყვანისცემასთან დაკავშირებით ეუბნება, რომ ღმერთს „სულითა და ჭეშმარიტებით უნდა სცემდნენ თაყვანს“ (ინ. IV, 24). მსგავსად მაცხოვრისა, წმიდა პეტრე მოციქული მოგვიწოდებს, რომ „როგორც ცოცხალმა ქვებმა, თქვენით ააშენეთ სულიერი სახლი, წმიდა სამღვდელოება, რათა შესწიროთ სულიერი მსხვერპლი, რომელიც იესო ქრისტეს მიერ სასურველად უჩანს ღმერთს“ (1 პეტ. II, 5). მეორე მოციქული, რომელსაც ღმერთმა თავისი რჩეული ჭურჭელი უწოდა (საქ. IX, 15), აღნიშნავს: „ამიტომაც მის მიერ გამუდმებით ვწირავდეთ ღმერთს მსხვერპლს ქებისას, ანუ ბაგეთა ნაყოფს, რომელნიც აღიარებენ მის სახელს“ (ებრ. XIII, 15).
ლოცვის შესახებ საუბრისასაც წმიდა წერილს მივმართოთ. ბიბლიაში ვკითხულობთ: „გამოეცხადა უფალი სოლომონს და უთხრა: შევისმინე შენი ლოცვა-ვედრება და ავირჩიე ეს ადგილი მსხვერპლის შესაწირავ სახლად... თვალი გახელილი მექნება და ყურთასმენა მიპყრობილი ლოცვა-ვედრებისადმი ამ ადგილზე. ახლა ავირჩიე და ვაკურთხე ეს სახლი ჩემი სახელის სამარადისო სამკვიდრებლად. აქ იქნება ყოველდღე ჩემი თვალი და გული“ (2 ნეშ. VII, 12-16). ალბათ წმიდა წერილის ამ ადგილიდან გასაგებია ის, რომ უფლისადმი ლოცვა აუცილებელია, რათა მან შეისმინოს ჩვენი. წმიდა მამები ხომ ლოცვას ღმერთთან საუბარს უწოდებენ და განა ლოცვაზე უკეთ დაველაპარაკებით ღმერთს? ადამიანს თუ მიზნად აქვს დასახული, მიუახლოვდეს ღმერთს, მაშინ მან აუცილებლად უნდა ილოცოს. ყველა წმიდა მამამ, უგამონაკლისოდ, ლოცვით, მიაღწია სიწმინდეს. საღვთო ისტორიაში ჩვენ ვიცნობთ არა ერთ ფაქტს სხვადსხვა წმინდანისა თუ მართლის ლოცვისა. ლოცვის მაგალითი ხომ ჩვენ თავად უფალმა მოგვცა: „ხოლო ლოცვით ასე ილოცეთ: მა-მაო ჩვენო, რომელი ხარ ცათა შინა...“ (მთ. VI, 9-13). ჩვენი მაცხოვარი მოუკლებელი ლოცვისაკენ მოგვიწოდებს და დასძენს: „ყველაფერი, რასაც ლოცვაში ითხოვთ რწმენით, მოგეცემათ“ (მთ. XXI, 22). ამაზეც დავფიქრდეთ: თუკი წმიდა მოციქულები, რომლებმაც იცოდნენ სულიერი ცხოვრების იდუმალი მხარე, გამუდმებით ლოცულობდნენ, განა ჩვენთვის, რომლებიც ცოდვებით დამძიმებული ვართ, უფრო არ გვესაჭიროება ლოცვა?
თქვენ მიუთითებთ, რომ არა თუ ლოცვა, მარხვაც ადამიანების მოგონილია. ნუთუ თქვენი აზრის გასაქარვებლად ის არ კმარა, რომ თავად უფალმა ჩვენმა, იესო ქრისტემ, განკაცებულმა ღმერთმა, თავისი ამქვეყნიური მოღვაწეობის დაწყების წინ 40 დღე და ღამე იმარხულა? რისთვის იმარხულა სამყაროს მხსნელმა, როდესაც მასში ცოდვის აჩრდილიც კი არ ყოფილა? წმიდა მამები აღნიშნავენ, რომ ამით მან ჩვენ გვასწავლა მარხვის აუცილებლობა. წმიდა წერილში სხვაგანაც მრავლად არის ნახსენები ღვთის სათნო ადამიანების მარხულობა, თუმცაღა აქ მოყვანილი მაგალითის შემდეგ, სხვა რაიმე მაგალითის მოყვანას საჭიროდ აღარ ვთვლით.
- ეს მაცხოვრისა და წმიდანთა ხატებზე ყოვლადწმიდა სამების სახელით კურთხევაა. თითების მოკეცვით წარმოიქმნება იესო ქრისტეს სახელი: IC XC. ასე აკურთხებენ ეპისკოპოსები და მღვდლები. ყოვლადწმიდა სამების სახელით კურთხევა ჯერ კიდევ უძველეს დროს ჩამოყალიბდა.
საიდან გაჩნდა ეკლესიაში დაყოფა მღვდელმსახურებად და საერო პირებად?
- საეკლესიო იერარქია მოციქულთა დროს ჩამოყალიბდა. წმიდა მოციქულებმა დაუდეს სათავე ეკლესიაში მღვდელმსახურთა პირველ თაობას. გამორჩეული მოწაფეები არა მხოლოდ ზეციური საიდუმლოებების წვდომის ღირსნი გახდნენ და განსაკუთრებული მადლი მიიღეს, არამედ ფლობდნენ ზოგადსაეკლესიო დისციპლინარულ ძალაუფლებასაც: „და ამისათვის ამას შორით მივსწერ, რაითა მი-რაი-ვიდე, არა თუალ-უხუავად ვიხუმიო ხელმწიფებისა მისებრ, რომელ მომცა მე უფალმან აღსაშენებლად და არა დასარღუეველად“ (2 კორ. 13, 10); „რაი გნებავს? კუერთხითა მოვიდე თქუენდა ანუ სიყუარულითა და სულითა მშვიდობისაითა?“ (1. კორ. 4, 21). მოციქულთა დროს დაარსდა მღვდელმსახურების სამივე საფეხური: ეპისკოპოსი, მღვდელი და დიაკვანი. პირველი ქრისტიანი ეპისკოპოსი გახდა წმიდა მოციქული იაკობი, რომელიც იერუსალიმის ეკლესიას ჩაუდგა სათავეში. პავლე მოციქულმა თავისი მოწაფე ტიმოთე ეფესოს ეპისკოპოსად დაადგინა, ხოლო ტიტე კი - კრეტისა. ამ უკანასკნელის მიმართ ეპისტოლეში იგი ურჩევს: „ამას ეტყოდე და ნუგეშინის-ცემად და ამხილებდ ყოვლითა ბრძანებითა, ნუმცა ვინ შეურაცხ-გყოფს შენ“ (ტიტ. 2, 15). მღვდლები მოციქულთა დროს მრავალგზის მოიხსენიებიან. როგორც ჩანს, ისინი ბევრნი იყვნენ: „და უკურთხნეს მათ ეკლესიად-ეკლესიად ხუცესნი, და ლოცვითა და მარხვითა შეჰვედრნეს იგინი უფალსა, რომლისაცა მიმართ ჰრწმენა“ (საქმე მოციქულთა 14, 23); „რომელნი კეთილად ძღოდიან ხუცესნი, ორის ნაწილის პატივისა ღირს იყვნედ, უფროის ხოლო, რომელნი შურებოდიან სიტყვითა და მოძღურებითა“ (1 ტიმ. 5, 17).
მაინტერესებს, რა არის ეპიტემია და რაში მდგომარეობს მისი არსი?
- უწინარეს ყოვლისა, ეპიტიმია გახლავთ ეკლესიაში არსებული სულიერი მკურნალობის, გამოსწორების საშუალება, რომელიც ცოდვის გამო ინიშნება. ადამიანში არსებულ მანკიერებათა საკურნებლად ეპიტემიის დანიშვნას წმ. მამები ხედავდნენ თავად წმ. წერილში: „უფლის შეგონებას ნუ უგულებელყოფ, შვილო, და მის მხილებებს ნუ წაუყრუებ“ (იგავ. III, 11); „ყოველგვარი აღზრდა სიხარულად კი არ გვეჩვენება ამჟამად, არამედ მწუხარებად; მაგრამ შემდეგ მის მიერ წვრთნილთ მიაგებს ნაყოფს მშვიდობისას - სიმართლეს“ (ებრ. XII, 11).
ეპიტემიის დადების წესი ზოგადსაეკლესიო კანონიკურ კრებულებშია დაცული. ცნობილია სინანულის ნომოკანონი წმ. იოანე IV მმარხველისა, კონსტანტინოპოლელი პატრიარქისა (582-595). აქ წარმოდგენილია დარიგება სასულიერო პირებისათვის, რომლებიც აღსარებას ღებულობენ და გათვალისწინებულია სხვადასხვა სახის საეკლესიო სამკურნალო საშუალებები, რითაც ადამიანი სულიერ-ზნეობრივი ბიწისაგან უნდა განიწმინდოს. ამგვარ მეთოდებს შორის დასახელებულია მძიმე მარხვა, მეტანიები, მოწყალების გაცემა და სხვ. აქვეა მითითება იმის შესახებ, რომ მოძღვარმა უწინარესად ცოდვის სიმძიმის მიხედვით კი არ უნდა იხელმძღვანელოს, არამედ დაუკვირდეს იმას, თუ რამდენად განიცდის ადამიანი მის მიერ ჩადენილ ცოდვას, ანუ უნდა იქნეს პიროვნების შინაგანი მდგომარეობა გათვალისწინებული. დაგვეთანხმებით, ამის განსაზღვრა საკმაოდ სერიოზულ მიდგომას მოითხოვს და ამიტომაც ეპიტიმიის ამა თუ იმ სახეს ადამიანს დიდი გულმოდგინებით შეურჩევენ ხოლმე. აქ ლაპარაკიც კი არა არის იმის შესახებ, რომ დაუშვებელია ადამიანმა თავის თავს, ყოველგვარი გამოძიებისა და სულიერ მოძღვართან ურთიერთობის გარეშე დაადოს ეპიტიმია. როგორც წესი, ასეთ შემთხვევაში, ცუდ შედეგამდე მივდივართ. ეპიტემია არ არის რაღაც თვითმიზანი, რომ მხოლოდ ამაში ვხედავდეთ გამოსავალს. ხშირად შეიძლება გარკვეული სახის ეპიტიმიამ უკუშედეგიც კი მოგვცეს. სწორედ ამიტომ არის აუცილებელი სულიერ მოძღვართან ურთიერთობით გავსაზღვროთ ჩვენი სულისათვის მარგებელი სამკურნალო საშუალება.
რას ნიშნავს „საქართველო გაბრწყინდება“?
- პირველ რიგში, უნდა აღინიშნოს, რომ ამ გამოთქმაში არ უნდა ვიგულისხმოთ მიწიერი, მატერიალური, ეკონომიკური და პოლიტიკური გაბრწყინება, ვინაიდან ასეთ შემთხვევაში, დასავლეთის მრავალი და თუნდაც, აზიის ბევრი ქვეყანა უკვე გაბრწყინებული ყოფილა.
ამგვარად ფიქრის საფუძველს ისრაელის ისტორიაც გვაძლევს. როგორ გაბრწყინდა ისრაელი მასში ღმერთის ხორციელად მოსვლის დროს? გახდა ის ძლიერი ქვეყანა? თუ პირიქით? თუკი უფლის, მისი ყოვლადწმიდა დედის, იოანე ნათლისმცემლის, თორმეტი მოციქულის და მრავალ სხვა წმიდანთა მოღვაწეობამ მიწიერად ვერ გააბრწყინა მაშინდელი ისრაელი, რა გულუბრყვილობა იქნებოდა დღეს გვეფიქრა, რომ ღვთისმშობლის წილხვედრი ქვეყნის ბოლოჟამს გაბრწყინება გულისხმობს მატერიალურ კეთილდღეობას!
მიწიერი კეთილდღეობისა თუ პოლიტიკაში ან კულტურაში ძლიერებისა და განვითარებულობის გამო, ღმერთს საღვთო წერილში არასოდეს შეუქია არც ბაბილონი, არც ეგვიპტე, არც რომი და არც ისრაელი, პირიქით, სოლომონისდროინდელ მიწიერ ძლიერებას დაცემა მოჰყვა...
მაშ, რა შეიძლება იგულისხმებოდეს ღვთისმშობლის მსახურებაში და ბოლო ჟამის საქართველოს - ივერიის გაბრწყინებაში? ჭეშმარიტების ნათელი ისრაელში იმით გაბწყინდა, რომ უფალი დადიოდა და ჭეშმარიტებას ქადაგებდა, სასუფევლის გზას ასწავლიდა. საქართველოსაც ბოლო ჟამს ჭეშმარიტი სიტყვა მიეცემა, გამოაჩენს ღმერთი ადამიანს თუ ადამიანებს, რომლებიც გამოაბრწყინებენ და იქადაგებენ ჭეშმარიტების სიტყვას, ამით ღმერთი ჩვენს ხალხს ყველაზე დიდ საშუალებას მისცემს, აირჩიონ სასუფევლის გზა და წავიდნენ ამ გზით.
როგორც ეკლესიის მამები და ბოლო საუკუნის წმიდანები გვასწავლიან, ბოლო ჟამს შემცირდებიან ჭეშმარიტი სიტყვის მქადაგებლები, სავსე იქნება კაცობრიობა სწავლებებით, „მოძღვრებით“, მაგრამ არ იქნებიან ჭეშმარიტი სიტყვის მქადაგებლები. ეს ეხება მართლმადიდებლური ეკლესიის წიაღსაც... უთუოდ დიდი ბედნიერება იქნება ქართველი ხალხისთვის, თუკი ღმერთი სულიერი სიბნელის ჟამს მათ ჭეშმარიტი სწავლების ნათელს გამოუჩენს. მაგრამ ეს არ მისცემს ჩვენს ხალხს რაიმე უპირატესობას სხვა ერებთან შედარებით, ეს არ ნიშნავს, რომ ღმერთი ჩვენ რაიმე განსაკუთრებულ პრივილეგიებს მოგვანიჭებს, პირიქით, ვისაც მეტი მიეცემა, მეტიც მოეთხოვება: „მონა, რომელმაც იცოდა ბატონის ნება და არ აღასრულა, უფრო მეტად იცემება“ (ლუკა 12, 47).
არის თუ არა ტელევიზორი ეშმაკისეული?
- როცა ტელევიზორის გავლენაზე ვსაუბრობთ, უნდა გავარჩიოთ მისი აპარატურული მხარე (ასე ვთქვათ Hard-ი) და პროგრამული, ანუ ის, რასაც ეზიარება მაყურებელი.
ტელევიზორს, როგორც აპარატს აქვს ძალიან დიდი გავლენის უნარი. ეს კი განპირობებულია მრავალი მიზეზით. იგი ზემოქმედებს მხედველობაზეც და სმენაზეც. მისი მოთავსება შეიძლება სახლში, ანუ იქ, სადაც ადამიანი ყველაზე მეტად არის მოშვებული. მაყურებელი აღიქვამს ინფორმაციას, ბუნებრივია, მას უჩნდება შესაბამისი ემოციები, მაგრამ ვერ ახდენს ვერანაირ გავლენას მათ მაპროვოცირებელზე, გარდა გამორთვისა. ტელესაშუალებებით შესაძლებელია ისეთი ეფექტების შექმნა, რომელიც არ არის რელურ ცხოვრებაში, და თან არის მომაჯადოებლად მიმზიდველი. მაგრამ მიუხედავად ზემოთ აღნიშნულისა, ტელევიზორი მხოლოდ იარაღია და თავისთავად ვერ გვავნებს. ბოლოსდაბოლოს ჩვენ ხომ ვუყურებთ არა ყუთს, არამედ იმას, რაც მისით გადმოიცემა.
მთავარი პრობლემა პროგრამული ნაწილია. ეს არის ის, რისთვისაც არსებობს ტელევიზორი. იყო დრო, როცა ტელეგადაცემები სახელმწიფო იდეოლოგთა პირდაპირი შეკვეთით, ზედმხედველობით და დაფინანსებით მზადდებოდა. ახლა თითქოს თავისუფლების დრო დაგვიდგა. მაგრამ თავისუფლება ხომ ვნებებისაგან თავისუფლებაშია, და არა ხელისუფალთა ლანძღვის დაშვებულობაში. დღეს ტელეგადაცემებს, გარკვეულწილად, მაყურებელი უკვეთავს იმით, რომ თავისი გემოვნებისაებრ ირჩევს რას უყუროს. ნაკლებრეიტინგული გადაცემები ვერ აგრძელებენ არსებობას. მაგრამ როგორია მასის გემოვნება, რას ეფუძნება მისი ზნეობრივი, ეთიკური და ესთეტიკური შეხედულებები, რომელ მსოფლმხედველობით მოდელს? ცოტა ვინმე თუ იტყვის, რომ ქრისტეანობას. ვნებისაგან განუწმედელი ადამიანი თავის ვნებისაებრ ირჩევს გადაცემებსაც. ტელევიზორში ნანახი ჩვენს ცნობიერებაში ქმნის პრეცედენტს ცოდვისა თუ სიკეთისა და შემდეგ ჩვენთვის მსგავსი ქმედება უფრო ადვილი ხდება. რას ვხედავთ დღეს: სერიალებისეულ გაუთავებელ მრუშობას, სისხლის აღრევას, ძალადობას; სანახაობის დონემდე დაყვანილ „მსჯელობას“ ქვეყნისათვის უმტკივნეულეს საკითხებზე; განკითხვას, კინკლაობას და დაგესვლას მათი პირიდან, ვინც თითქოს აირჩია ერმა, როგორც საუკეთესონი თავის მმართველებად; ინფორმაციას უცხოეთში მომხდარ საშინელ კატასტროფებზე, სისხლისღვრაზე, რომელზეც ვერ ვრეაგირებთ, ჯერ გვძაბავს, მერე კი ვეჩვევით, და უკვე საქართველოში მომხდარიც კი არ გვაღელვებს (მტკივნეულ მოგონებად გვრჩება შოპ-ტურების რეკლამები, რომლებიც არ მოშორებია ტელეეკრანებს აფხაზეთის ომის დროს); რეკლამას, რომელშიც მუდმივად არის მინიშნება მრუშობაზე. ახლა ვნახოთ, რა დრო ეთმობა ქართულ ტრადიციებზე საუბარს, ქართულ კულტურას, ისტორიის გახსენებას, შემეცნებით გადაცემებს, არაფერს ვიტყვი მართლმადიდებლურ თემატიკაზე. რა თქმა უნდა, გულუბრყვილობა იქნებოდა გვეთქვა, რომ მხოლოდ მაყურებელი განაპირობებს „ტელერეპერტუარს“. მაგრამ ცხადია, რომ ჭეშმარიტად ეროვნული ძალების გავლენა ტელეგადაცემებზე მინიმალურია. არადა ამ კულტურაზე (უფრო სწორედ კი ფსევდოკულტურაზე) თაობები იზრდებიან, ეს არის ის, რაც აზიანებს ქართველ კაცს და მართმადიდებლური მსოფლხედვის ვერმიმღებს ხდის. თითქოს მრავლდება მრევლი ეკლესიაში, მაგრამ ძალიან მცირეა მათი რიცხი, ვინც ეკლესიურია ცნობიერებით, ჭეშმარიტად იღწვის ცხოვნებისათვის.
გარდა ამისა არის კიდევ ერთი სულიერი მომენტი: როცა თანაეზიარები იმას, რაც ნაკარნახევია ვნებით, ცოდვით, იგივე ვნება და ცოდვა იშვება შენშიც, მით უფრო, თუ გულში არის თანაგრძნობა მათ მიმართ. ვნებული გული კი ბოროტის სამკვიდრებლად იქცევა. ამიტომ არის საჭირო გარჩევა იმისა, რას ვუყურებთ.
სამწუხაროდ ზემოთხსენებულმა გარემოებამ, ანუ იმან, რომ საეთერო დროის უმეტესობა მართლმადიდებლურ ზნეობასთან შეუსაბამო გადაცემებს ეთმობა, მრევლის ნაწილში მეტად რადიკალური დამოკიდებულება დაბადა ზოგადად ტელეხედვისადმი. აბსურდამდე მიდის საქმე, როცა ტელევიზორის - უსულო მატერიის ეშმაკეულობაზე იწყება საუბარი. ე.წ. სტაროვერებს აქვთ ასეთი მცნება: უცხო სახლში მისული არ უნდა დაჯდე სკამზე რომ ეშმაკი არ შეგეყაროს (ეს ე.წ. ეპისკოპოსის იანე-იონას (ჩახავას) წიგნში იყო) . მსგავსადვე გამოგვდის როცა ყუთის გვეშინია. მაგრამ ხომ ვუყურებთ რელიგიურ ფილმებს? ვფიქრობ, სწორი იქნება მხოლოდ მაშინ ვუყუროთ ტელევიზორს, როცა ჩვენთვის აუცილებელ ინფორმაციას მოველით.
მორწმუნეებს არაერთხელ უხსენებიათ, როგორ ნახეს გამორთულ ტელევიზორში ეშმაკის გამოსახულება, ან ტელევიზორის წინაშე მჯდომი ბოროტი. არ შეიძლება ასეთი ფაქტების მიმართ სკეპტიკური დამოკიდებულება. ის მართლაც ნახეს. ასეთი, ჩვენთვის გასაგები ფორმით უფალი გვაფრთხილებს ტელეგადაცემების ჩვენზე შესაძლო მავნე ზემოქმედების შესახებ. გადაცემების და არა ტელევიზორის. როცა მამა პაისი მოგვიწოდებს არ ვუყუროთ ტელევიზორს, სწორედ ტელევიზიით გადმოცემულს გულისხმობს. ყოფილ რადისტს არ შეიძლებოდა არ სცოდნოდა ტელევიზორის, როგორც აპარატის მოწყობა. მით უფრო ესოდენ წმიდა ცხოვრების ადამიანს, რომელიც, თითქოს ტელევიზორში ხედავდა ადამიანის სულის მიუწვდომელ სიღრმეებს.
იგივე შეიძლება ითქვას კომპიუტერზე. ოცდაათი წლის წინ პერსონალური კომპიუტერი შეიქმნა როგორც სათამაშო აპარატი. მაგრამ მალევე მიხვდნენ მის შესაძლებლობებს. სამწუხაროდ დღესაც დიდი ნაწილი კომპიუტერული დროისა იხარჯება თამაშებზე, უზნეო სანახაობებზე. მაგრამ ეს არა აპარატის, არამედ ადამიანის ნაკლი და უბედურებაა. ყოველი წიგნი დღეს კომპიუტერზე იქმნება და შემდეგ იბეჭდება, ზოგი კი მხოლოდ ვირტუალურ სივრცეში რჩება. ხელაღებით უარყოფა ტექნიკისა ერში ცხოვრებისას არ უნდა იყოს სწორი. სხვაა, როცა ადამიანი მონოზვნურ ცხოვრებას ეწევა. მაგრამ იქ არა მხოლოდ ტელევიზორი, არამედ ბევრი უწყინარი რამ უნდა იქნეს მოკვეთილი. კომპიუტერი კი ქრისტეანული ზნეობის მქონე ადამიანში მხოლოდ იარაღია მისი ზნეობის გამოვლენისა.
რაც შეეხება ინტერნეტს, ის მხოლოდ ურთიერთობის სფეროა. და თუმცა მასში 90% ნაგავია, არის მართლაც ღირებული, ხელმისაწვდობი და აუცილებელი ინფორმაცია. ჩემს მაგალითზე შემიძლია ვთქვა, რომ იმ სასულიერო ლიტერატურას, რაც ინტერნეტით მოვიძიე და შევაგროვე, დაბეჭდილს ვერც ვიყიდიდი.
ჩვენ რომ გვქონდეს მეტი მონდომება ლოცვაში, მეტი მოშურნეობა ღმრთისმსახურებში, მეტი უკომპრომისობა ცოდვასთან მიმართებაში, უნდობლობა თავისა, მსგავსი თემა არც კი წამოიჭრებოდა.
ტექნიკისა და ტექნოლოგიების განვითარება აახლოვებს აღსასრულს. მაგრამ ეს არა ტექნიკის, არამედ ქრისტესაგან განდგომილი კაცობრიობის ბრალია, რომლისათვის უახლესი ტექნოლოგიები მისი დამღუპველი ზნეობის უმძლავრეს იარაღად იქცევიან. ჩვენ კი მრავალი მიღწევა თანამედროვე მეცნიერებისა შეგვიძლია გამოვიყენოთ ღმრთის სადიდებელად.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
თუ შეიძლება ტრანსპორტში ლოცვა და პირჯვრის გამოსახვა?
- ეს კითხვა მრავალს ებადება. ლოცვა, არათუ შეიძლება, საჭიროცაა ყველგან. ამას თვით წმიდა მოციქული პავლე გვასწავლის: მოუკლებელად ილოცევდით (1თეს. 5,17). შეიძლება ვილოცოთ სკვნილით, ან ვიმეოროთ ფსალმუნები და სხვა ლოცვები. ტრანსპორტში ლოცვის გარდა პირჯვრის გადასახვაც შეიძლება.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
შეიძლება თუ არა მეორედ ნათლობა?
- მეორედ ნათლობა ძალიან დიდი ცოდვაა. წმიდა მოციქული პავლე ბრძანებს: "ანუ არა უწყითა, რამეთუ რომელთა-ესე ნათელ-ვიღეთ ქრისტე იესუჲს მიერ, სიკუდილისა მისისა მიმართ ნათელ-ვიღეთ? და თანა-დავეფლენით მას ნათლის-ღებითა მით სიკუდილსა მისსა, რაჲთა ვითარცა-იგი აღდგა ქრისტე მკუდრეთით დიდებითა მამისაჲთა, ეგრეცა ჩუენ განახლებითა ცხორებისაჲთა ვიდოდით" (რომ. 6, 2-3). რაკი ერთხელ მოკვდა ქრისტე იესუ ჩვენი ცოდვებისათვის, ერთხელ არის შესაძლებელი მისი სახელით ნათლიღება. მეორედ ნათლობის მცდელობა შეიძლება მის მეორედ მოკვდინებას შეედაროს.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
თუ ადამიანი რეალურ შოუებს უყურებს მართლა ისჯება უზიარებლობით?
- ეს საკითხი მოძღვართან უნდა შეათანხმოთ. პირდაპირ რომ ვთქვათ, ყურებისათვის ვერავინ იქნება დასჯილი. მაგრამ სხვა მხრივ რომ მივუდგეთ, რატომ ვუყურებთ? თუ არ გვაინტერესებს და გვძაგს რასაც ვხედავთ, ვერ ვუყურებთ. თუ ვუყურებთ, ე.ი. ჩვენს გულში არის თანხმობა და თანაგრძნობა იმისა, რასაც ვხედავთ. მოძღვარი გადაწყვეტს, რამდენად მძლავრობს ადამიანში ცოდვა და რამდენად ებრძვის ის ამ ცოდვას. აქედან გამომდინარე, შესაძლოა უზიარებლობის ეპიტემიაც დაადოს. ეპიტემია კი გამოსწორების, მონანიების, ბრძოლის პერიოდია და შესაბამისადაც უნდა გამოვიყენოთ. უზიარებლობა - საშინელია სასჯელია.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
- სამოთხიდან განდევნილ ადამს ღმერთმა ოფლით მოპოვებული ჭამა დაუდო მცნებად. ადამიანს ყოველთვის ჰქონდა სურვილი იოლად მოეპოვებინა საზრდელი (და ზოგადად ყოველი მიწიერი სიკეთე). ეს გასაგებიცაა - იგი ხომ მსგავსი შრომისთვის არ შექმნილა. მაგრამ ეს სურვილი ძალიან ხშირად უპირისპირდება უფლის მცნებას. და არა მხოლოდ აშკარა ქურდობით. თამაშებში მონაწილეობა და მოგებაც ამ მცნების დარღვევაა.
როცა ვთამაშობთ, არ აქვს მნიშვნელობა ვაგეთ თუ ვიგებთ. მასში მონაწილეობა უკვე არის სურვილი უშრომელად სიკეთის მოპოვებისა. თუ ვიგებთ, გავიხსენოთ, რომ ძალიან ბევრმა წააგო, ვერ სძლია რა ცდუნებას, და მათ მიერ წაგებულს გვაძლევენ ჩვენ, რათა ჩვენით მერე სხვა აცდუნონ. თან თამაშების მოწყობა ხომ ჩვენს მოსაგებად არ ხდება. თანხის მხოლოდ ნაწილი მიდის მოგებებზე. დიდი ნაწილი კი მომწყობებს რჩებათ, რომ შემდგომში კიდევ უფრო მეტი მოიზიდონ. თუ ვაგებთ, გავიხედ-გამოვიხედოთ, რამდენი გაჭირვებული ადამიანია ჩვენს ირგვლივ. მათ ვაკლებთ, ანუ ჩვენს თავს ვაკლებთ, როცა მოწყალებას არ გავცემთ, და ვაძლევთ მათ, ვისაც ისედაც არ აკლია. თან ცოდვის საზღაურად ვაძლევთ.
არის კიდევ მეორე მხარე თამაშებისა - აზარტი. ჭეშმარიტებასთან დასაახლოებლად ადამიანს უდიდესი ნებისყოფა და სულიერი ძალა სჭირდება. აზარტი - გრძნობების მონობაა და ასუსტებს ადამიანის უნარს გონივრული ქმედებისა. შეიძლება ითქვას, რომ აზრტულობა, როგორც ვნებულობა ეშმაკეულობის მდგომარეობაა. მამათა თქმით, ყოველი ვნებას დამონებული - ეშმაკეულია. ამიტომაც არის ძნელი თამაშისათვის თავის დანებება. მარხვის ერთ-ერთი დანიშნულება კი პირიქით - სწორედ გრძნობების ალაგმვით სულიერი ძალების ზრდა და ნებისყოფის გამოწრთობაა.იმისთვის, ვისაც სურს ჩაწვდეს სულიერი ცხოვრების არსს და იცხოვროს ასეთი ცხოვრებით ნებისმიერი აზარტული თამაში, რაც არ უნდა ერქვას სახელად, - დამანგრეველია.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
- ლექსიკონების თანახმად, აზარტში იგულისხმება გაცეცხლება, აღგზნება. არ შეიძლება ყველა თამაშს დავასვათ დაღი: „აზარტული“. ჭადრაკი და ბანქო არ შეიძლება ერთ კატეგორიაში მოვათავსოთ. არც ფეხბურთის გულშემატკივართა გადაღებილ-გაშმაგებული სახეების გაიგივება შეიძლება ჭადრაკის ეფექტთან. სულიერი ცხოვრების წარმატებულობის აუცილებელ შემადგენელად მამები სულიერ ძალთა სიმშვიდეს მიიჩნევდნენ. მაცხოვარიც ბრძანებს: „აღიღეთ უღელი ჩემი თქუენ ზედა და ისწავეთ ჩემგან, რამეთუ მშჳდ ვარ და მდაბალ გულითა, და ჰპოოთ განსუენებაჲ სულთა თქუენთაჲ“ (მთ. 12.29). დამეთანხმებით, აღგზნება სულაც არ არის სიმშვიდის გამოხატულება. სპორტული ვარჯიში კარგია ჯანმრთელობისთვის. ოღონდ იგივეს ვერ ვიტყვით, როცა სპორტი მასების გაცოფების იარაღად გამოიყენება.
დიახ, ჩვენ ადამიანები ვართ, მხოლოდ - დაცემული ადამიანები. ისინი, ვინც განიდევნა სამოთხიდან, რათა წუთისოფლის ხანმოკლე ჭირით სასუფეველი დაიმკვიდროს; ისინი, ვისშიც არ დარჩა სიწმიდე, რადგან ყოველივეს ცოდვის ბიწი შეერია და ამდენად ადამიანური სიკეთე გახადა უვარგისი ღმრთის შესაწირავად; ისინი, ვის გამოხსნას ქრისტეს ჯვარცმა დასჭირდა; აპელირება კაცობრივი ბუნებისადმი უკვე არის შეჩერების წერტილი. იცვლება საზოგადოების იდეალები, შესაბამისად იცვლება ადამიანი, იცვლება ცხოვრება და ჩვენც მივყვებით მას. მართლაც, რამდენად ადვილია თქვა „მეც ხომ კაცი ვარ“ და ეცადო მოირგო ეკლესიურობა, ვიდრე აღიარო „დაცემული ვარ“ და ძალისაებრ შენისა ეცადო მოერგო მამათა სულს. ნუთუ შეიძლება იყოს ისეთი თამაშობა, რომელიც ანგრევს ერთს და ასვენებს მეორეს?
ჩვენი საზომი და იდეალი არის არა მეფეთა და სასულიერო პირთა ცხოვრება, არამედ სახარების სიტყვა და წმიდა მამათა შეხედულებანი. დიახ, ზოგიერთი სასულიერო პირი შეიძლება ერთობოდეს მსგავსად, მაგრამ რატომ მოგვწონს იგინი, ვინც ამართლებს ჩვენს სურვილებს და არ მოგვწონს იგინი, ვისი ცხოვრება გვამხელს? წარმოგიდგენიათ, ვთქვათ, წმიდა მოციქულები ბანქოს სათამაშოდ შეკრებილნი? ან წმიდა ნიკოლოზი ფეხბურთის მოთამაშედ? (ღმერთმა შემინდოს მათი მსგავსად მოხსენიება). ლაპარაკია იდეალზე, და არა ჩვენს შესაძლებლობებზე. როცა იდეალი იგივდება ადამიანის სურვილთან და შესაძლებლობასთან, ის უკვე არ არის იდეალი. არადა „სასუფეველს მოწყურებულნი“ გვქვია.
წმიდა წერილში ვკითხულობთ: „ხოლო რომელი-იგი იშუებდეს, ცოცხლივვე მკუდარ არს“ (1ტიმ. 5,6) და კიდევ: „ეკრძალენით თავთა თქუენთა, ნუუკუე დამძიმდენ გულნი თქუენნი შუებითა და მთვრალობითა და ზრუნვითა ამის სოფლისაჲთა, და მეყსეულად მოიწიოს თქუენ ზედა დღე იგი“ (ლკ. 21,34). „მეძავნო და მემრუშენო, არა უწყითა, რამეთუ სიყუარული სოფლისაჲ ამის მტერობაჲ არს ღმრთისაჲ? აწ უკუე რომელსა უნდეს მეგობარ ყოფად ამის სოფლისა, მტერად ღმერთსა აღუდგების“ (იაკობ. 4.4). „სოფელში“ იგულისხმება არა დედამიწა, არამედ ადამიანთა ურთიერთობის წესები, მათი იდეალები, ზნეობრივი შეხედულებები.
გასაგებია, რომ ძნელია მოარგო თანამედროვე ცხოვრების საშვებელი და მამათა სწავლება ერთმანეთს, მაგრამ ვინ გვაძალებს? „რომელსა ჰნებავს შემოდგომად ჩემდა, უვარ-ყავნ თავი თჳსი და აღიღენ ჯუარი თჳსი და შემომიდეგინ მე“ (მთ. 16.24) - ბრძანებს მაცხოვარი.
უნდა გვახსოვდეს, რისთვის მოვედით ამქვეყნად და არ დავიბადეთ პირდაპირ სასუფეველში: რომ განვიძარცვოთ ძველი კაცი და ახალი შევიმოსოთ. მამა პაისის თქმისაებრ, იმისათვის არ მოვსულვართ, რომ როგორმე კომფორტულად მოვეწყოთ აქ, არამედ რათა განვიწმიდოთ და ქრისტესთან მივიდეთ.
ბოლო ჟამის ქრისტეანების უბედურება წუთისოფელთან შემრიგებლობაშია. დაიკარგა სიმხურვალე; მშვინვიერმა ემოციებმა შეცვალეს სულიერი განცდები; უფროდაუფრო ცოტა რჩება ამქვეყნად ცოცხალი მისაბაძი მაგალითი ქრისტეს ერთგულებისა; ვერ იტევს წუთისოფელი ქრისტეს. ვისთან ვართ ჩვენ? შევძლებთ ვიცნოთ და შეუდგეთ ქრისტეს? თუ აღმოვჩნდებით იმ უმრავლესობასთან, რომელმაც დაამსხვრია ქრისტეს სწავლება და მისი აგურებით თავის ტაძარს აგებს?
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
როგორ დავარწმუნო იეღოველი მეგობარი მართლმადიდებლური სარწმუნოების ჭეშმარიტებაში?
- უპირველესად უნდა აღინიშნოს, რომ ყოველგვარი რაციონალური არგუმენტი მართლმადიდებლობის ჭეშმარიტებისა არის უსუსური ერეტიკოსის თვალში. შეიძლება ადამიანს აჩვენო მისი სწავლების სიცრუე, მაგრამ მარტოოდენ ამით მას ვერ გახდი მართლმადიდებელს. ჭეშმარიტება სულ სხვა განზომილებას ეკუთვნის, რომელსაც გონება კაცისა ვერ წვდება. მართალი სარწმუნოების აღმსარებლობა ღმრთის მადლისა და კაცობრივი ნების თანამოქმედებაა ადამიანის სულში.
უმთავრესი და უმძლავრესი იარაღი ქადაგებისა არის ლოცვა. უნდა ვილოცოთ მათთვის, ვინც ცდუნდა უცხო სწავლებით. შეგვიძლია ჩვენი სიტყვებით შევთხოვოთ უფალს, - მოყვარულ გულს ეს არ უნდა ეძნელოს. თუ გვიჭირს, შეგვიძლია დილის ლოცვებში სათქმელი ლოცვა ვთქვათ კონკრეტული ადამიანისათვის.გავითვალისწინოთ, რომ ყოველი ცრუსწავლების მიღმა დგანან კონკრეტული ბოროტი სულები და მათი მოძღვარი - მამა სიცრუისა. ბოროტის მიერ ცდუნებული ადამიანი კი ზომბირებულს ჰგავს. ვისაც უცდია რასელისტებთან საუბარი სარწმუნოებრივ თემებზე, იცის ეს.
ჭეშმარიტება სარწმუნოების ნაყოფებით იქადაგება (გალ. 5,22-23). როცა ჩვენ არ გვაქვს ისინი, ვერც სხვას შევძენთ და ვერც მართალი რწმენის უპირატესობას დავუმტკიცებთ. სამწუხაროდ, მართლმადიდებლთა შორის ხშირად ვხვდებით აგრესიულ დამოკიდებულებას სექტანტთა მიმართ. აუცილებლობის გარეშე უნდა მოვერიდოთ მათთან კამათს სარწმუნოებრივ თემებზე. აუცილებლობაში იგულისხმება ისეთ შემთხვევები, როცა ვხვდებით მოწმენი სექტანტთა მიერ სხვათა, განსაკუთრებით ბავშვების ცდუნებისა. მეგობართან მისი სარწმუნოების სიცრუეზე საუბარი ღირს მხოლოდ მაშინ, როცა იგი განწყობილია გვისმინოს. ჩვენი სარწმუნოებრივი შეხედულებები მიუწვდომელი და ურყევი ციხესიმაგრე უნდა იყოს. ამასთან ერთად ყოფით ცხოვრებაში გვმართემს განსაკუთრებული სითბოსა და მზრუნველობის გამოჩენა მათ მიმართ, რათა ნაყოფი ჭეშმარიტებისა წარმოჩნდეს.
უნდა გავითვალისწინოთ ისიც, რომ სარწმუნოებრივი შეხედულებები წარმოადგენენ მსოფლმხედველობის საფუძველს. მყარი ფსიქიკის ადამიანი ადვილად ვერ იცვლის სარწმუნოებას. ამიტომ სულგრძელება გვმართემს შეცდომილებთან ურთიერთობაში.
მაგრამ პრობლემა არ ამოიწურება მხოლოდ მოქცევით ადამიანისა. შემდგომშიც არანაკლები შრომაა საჭირო. ყოველი ცრუსწავლება ამახინჯებს ადამიანის სულს, მის აზროვნებას, აამპარტავნებს მას. მართლმადიდებლობის ჭეშმარიტებად აღიარება ჯერ კიდევ არ ნიშნავს სულიერ ფერისცვალებას. ახლადმოქცეული, როგორც წესი მიდრეკილია ხიბლისაკენ. მას იზიდავს ემოციური მხარე ეკლესიურობისა. ამასთან ერთად ახასიათებს ამბიციურობა, უჩნდება პრეტენზია მრავლისმცოდნეობისა და მასწავლებლობისა. მის დადუღებას ჭირდება უმძიმესი სულიერი შრომის წლები და გულმოდგინე მოძღვრის ხელმძღვანელობა. ხშირად მომხდარა, რომ ახლადმოქცეულის ემოციური აღფრთოვანება ჩაითვალა სარწმუნოებრივ სიმხურვალედ, ზოგიერთმა სასულიერო ხარისხსაც კი მიაღწია, შემდეგ კი განდგა ეკლესიისაგან, რადგან არ შეცვლილა მისი აზროვნების კრიტერიუმები. სამწუხაროდ ასეთი მაგალითები ძალიან ხშირია. არ შეიძლება ყოველ წვრილმანში ამხილო ახლადმოქცეული, - მისი ამპარტავანი გონება ამას ვერ დაიტევს. მაგრამ ამასთან ერთად აუცილებელი მის სულთან მისასვლელი გზების ძიება, და ისევ და ისევ სიყვარული და მოთმინება.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
გთხოვთ, მოკლედ ამიხსნათ, რას ნიშნავს ინდიქტიონი?
- ინდიქტიონი ლათინურიდან სიტყვა-სიტყვით ნიშნავს მაჩვენებელს (ლათ. - ინდეხ). რომაელები ამ სიტყვით 15 წლიან პერიოდს აღნიშნავდნენ, რომლის გასვლის შემდგომაც იმპერატორები გადასახადების შესახებ ახალ განკარგულებებს გამოსცემდნენ. ქრისტიანულ ეპოქაში წმ. მოციქულთასწორ კონსტანტინეს დროს 15 წლიანი პერიოდის აღნუსხვა 312 წლიდან დაიწყო. ინდიქტიონის წელიწადი რომში 1 სექტემბერს იწყებოდა. ის შემოღებულ იქნა წარმართული კალენდარული აღნუსხვის სანაცვლოდ, რომელიც 4 წლიანი ოლიმპიური წელიწადებით ითვლებოდა. თვითონ სიტყვა ინდიქტიონი შეიძლებოდა გამოყენებულიყო როგორც მთლიანი 15 წლიანი პერიოდის აღსანიშნავად, ასევე ამ პერიოდის მიმდინარე წლის მისათითებლადაც. ამ შემთხვევაში კი ციკლის წლის ნომრის მითითებაც ხდებოდა.
- ლოცვა - ადამიანის სულიერი ცხოვრების საზომიცაა და საწინდარიც. ლოცვის ძალას და კადნიერებას უფალი გვაძლევს. ჩვენი ცხოვრების წესი უნდა გამოხატავდეს იმისაკენ სწრაფვას, რასაც ვითხოვთ ლოცვაში. როცა ირღვევა ერთობა ლოცვისა და ცხოვრებისა, ლოცვა გვენგრევა. ასეთ შემთხვევაში პირველ ყოვლისა უნდა დავფიქრდეთ, ვცხოვრობთ ისე, რომ ლოცვის კადნიერება გვქონდეს? იქნებ ისეთ რამეს ვიწყნარებთ, რაც ანგრევს ლოცვას?
არის თუ არა ლოცვის შემოკლება ცოდვა? ასე ვიტყოდი: არა იმდენად ცოდვა, რამდენადაც ცოდვის შედეგი და შემდგომი დაცემის წინაპირობა. შეიძლება სულაც არ უძღოდეს ლოცვის მოშლას რაიმე სასიკვდინე ცოდვა. ხშირად მცირეოდენი დაუდევრობაც კი საკმარისი ხდება ამისთვის. განსაკუთრებით შესამჩნევი ხდება ლოცვის მოკლება, როცა ადამიანი ნებსით თანხმდება თუნდაც მცირეოდენ ცოდვას, მიდის კომპრომისზე.
მსგავს შემთხვევაში უნდა ვეცადოთ დავფიქრდეთ მიზეზებზე. მეტისმეტად ხომ არ ჩავეფალით გრძნობადში, ხომ არ მივუშვით თავი ისეთი რამეს საყურებლად, მოსასმენად, სალაპარაკოდ, რაც შეიცავდა ცოდვას. განსაკუთრებით ანგრევს ლოცვას განკითხვა, უჯერო სიცილი, ოცნებობა. არაფერს ვამბობ სასიკვდინე ცოდვებზე. ერთი სიტყვით გვჭირდება სერიოზული გადახედვა ცხოვრებისა და უსწრაფესად მომზადება დაწვრილებითი აღსარებისათვის.
ამასთან ერთად უნდა გვახსოვდეს, რომ ლოცვის აღდგენისათვის საჭიროა გულმოდგინება. გამოვნახოთ დრო ლოცვისათვის, დილით ცოტათი უფრო ადრე ავდგეთ; ლოცვის დაწყებამდე დავმშვიდდეთ, მივატოვოთ ფიქრი მიწიერ საზრუნავებზე; თუ მოხერხდა, ცოტა წავიკითხოთ წმიდა წერილიდან ან მამათა სიტყვებიდან; ლოცვის პირველი სიტყვებისთანავე ვეცადოთ მთელი ყურადღება ჩაიკეტოს ლოცვის სიტყვებში, არაფერზე ვიფიქროთ, რაოდენ წმიდა აზრებიც არ უნდა მოგვდიოდეს; ლოცვა ვიკითხოთ აუჩქარებლად, დაბალ ხმაზე, რომ ჩვენ თვითონვე გვესმოდეს; აჩქარებით, მოსწრებაზე ლოცვის კითხვას აჯობებს შევამოკლოთ, მაგრამ მშვიდად წავიკითხოთ. არ შეგვაშინოს გამფანტველი აზრების შემოტევამ, - ეს ბოროტი ცდილობს მოგვწყვიტოს ლოცვას. მას კი სწორედ ლოცვით გავექცევით. ცალკეულ ლოცვებს შორის შეიძლება რამოდენიმე იესუს ლოცვის თქმაც, - დაგვეხმარება ყურადღების მოკრეფაში. ლოცვის შემდეგ კი უმალ არ ჩავეფლოთ წუთისოფლის საქმეებში, თუ ამის დრო გვაქვს.
ძალიან საჭიროა წმიდა წერილის და მამათა სწავლების ყოველდღიური კითხვა. ერთი სიტყვით, ზოგადი სულიერი დისციპლინირება - ლოცვის მძლავრი საყრდენია.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)