კითხვა-პასუხები ამოკრებილია საეკლესიო წიგნებიდან და ჟურნალ-გაზეთებიდან. ჩვენი საიტის საშუალებით ჯერ-ჯერობით შეუძლებელია კითხვებზე პასუხების მიღება უშუალოდ მოძღვრისგან. ამიტომ გთხოვთ, მოძღვრისთვის განკუთვნილ შეკითხვებს ნუ გამოგვიგზავნით.
- ბერმუდის სამკუთხედი მართლაც არის მომეტებული საფრთხის ადგილი, სადაც ჩვეულებრივზე მეტი კატასტროფა მოხდა. ეს არის ტერიტორია რომელიც მილიონზე მეტ კვადრატულ კილომეტრს მოიცავს, ფსკერის ძალიან ჭრელი რელიეფით, სადაც გოლფსტრიმის გარდა რამოდენიმე დინება ბატონობს და ამინდს ნაკლებად პროგნოზირებადს ჰქმნის. ერთი სიტყვით ხასიათდება მძიმე სანავიგაციო პირობებით. მაგრამ ის რაც დაიწერა და ითქვა ნამდვილად აჭარბებს ყოველგვარ რეალობას. ამ ადგილს განსაკუთრებული ყურადღება მიექცა მას შემდეგ, რაც 70-იან წლებში გამოქვეყნდა ჩარლზ ბერლიტცის წიგნი „ბერმუდის სამკუთხედი“. სწორედ ამ წიგნმა გახადა ეს ადგილი ესოდენ პოპულარული და ნამდვილ ფაქტებთან ერთად პოპულარული გახადა ლეგენდებიც. სინამდვილეში კი არაერთი ადგილი არსებობს დედამიწაზე, რომელიც გაცილებით მეტი სახიფათობით გამოირჩევა. ამ ფაქტს ყველაზე უკეთ დიდი სადაზღვევო კომპანიების პოლიტიკა ცხადყოფს, რომლებიც არც თუ ისე დიდად ზრდიან სადაზღვევო გადასახადს ბერმუდის სამკუთხედის ზონაში გამავალი ტრანსპორტისათვის. ამ თემაზე BBC-ს ფილმიც კი აქვს გადაღებული (მისი პოვნა ინტერნეტშიც შეიძლება). რა ხდება ასეთ ადგილებში გაუგებარია ჩვენთვის. ეკლესიის პოზიცია კი იმაში გამოიხატება, რომ მოგვიწოდებს ვილოცოთ მგზავრობის წინ (ამისთვის საგანგებო პარაკლისიც კი არსებობს) და ვიქონიოთ ღმრთის შიში და იმედი. ყველაზე საშიშად კი საავტომობილო ტრანსპორტი ითვლება, თუმცა შეჩვეულობის გამო ამაზე ნაკლებად ვფიქრობთ.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
- „პური და სანახაობა“ - გაიძახოდნენ ძველი რომაელები. დღევანდელი ადამიანიც იგივეს იძახის, იგივე წარმართული იდეალებით ცხოვრობს. და მას ეძლევა სანახაობა, მაგრამ უკვე არა ისეთი, როგორიც რომაელებს ჰქონდათ, არამედ მისტიური და უფრო დამანგრეველი სულისათვის. დღევანდელი სანახაობრივი ტექნოლოგიები ამისათვის დახვეწილ საშუალებებს იძლევიან. ადამიანი იღებს იმას, რასაც ეძებს. ბოროტი მთელ მასკარადებს უწყობს ადამიანს, ოღონდ როგორმე მიიზიდოს მისი ყურადღება, დატვირთოს დემონური ემოციებით, დაძაბოს შიშით, გაურკვეველობით, უსუსურობის და უიმედობის შეგრძნებით.
ვინ ეჩვენება ადამიანს მოჩვენებების სახით? ერთმნიშვნელოვნად შეიძლება ითქვას, რომ ეს არც მიცვალებულთა სულებია და არც ანგელოზები. მიცვალებულებთა სულები წუთისოფლიდან გასვლის შემდეგ არ ბრუნდებიან. თითზე ჩამოსათვლელ შემთხვევებს ვიცნობთ, როცა ღმრთის მიერ დაშვებულ იქნა გარდაცვლილთა სულების (არა მხოლოდ წმიდათა) გამოცხადება, რათა სულიერი სარგებლობა მიეღოთ ადამიანებს. ყოველ ასეთ შემთხვევას ჰქონდა მკაფიოდ განსაზღვრული და განცხადებული დანიშნულება. ასევე ვიცნობთ შემთხვევებს, როცა ანგელოზი მოავლინა უფალმა. აქაც მათ გამოცხადებას ჰქონდა კონკრეტული მისია. დემონური სასწაულები კი ხასიათდება ბუნდოვნებით, გაურკვეველობით, ზოგჯერ კი დაშინებით. ისინი იწვევენ გაოგნებას, შიშს, მაგრამ არაფერს გვაძლევენ სულისათვის სასარგებლოს. მათი მიზანი არის ადამიანთა ყურადღების მოწყვეტა სულისათვის სასარგებლო და აუცილებელი საკითხებიდან, ემოციური და გონებრივი გადატვირთვა და დაძაბვა.
მამათა ცხოვრებიდან ვიცით მრავალი შემთხვევა, როცა ეშმაკი ევლინებოდა ადამიანებს ადამიანების, ანგელოზების და თვით მაცხოვრის სახითაც კი. ვფიქრობთ, ამის შემდეგ არ უნდა გვიკვირდეს „მიცვალებულთა სულების“ გამოჩენა.
წმიდა ანტონი დიდის ცხოვრებიდან ვიცით, რომ ბოროტი ჩვენთვის უცნობი საშუალებებით ახერხებდა ფიზიკურადაც კი ეგვემა მოღვაწე. არაერთი სხვა მოღვაწის ცხოვრებაშიც მომხდარა მსგავსი რამ. ამიტომ ინფორმაცია იმაზე, რომ ხდება ტემპერატურის, ელექტრომაგნიტური თუ გრავიტაციული ველების შეცვლა უცნაური მოვლენების ადგილებში არ უნდა გვაკვირვებდეს. თუმცა გულის სიღმრეში მაინც ბადებს ეჭვს.
მაცხოვარიც, მოციქულებიც, წმიდა მამებიც გვასწავლიან, რომ საყოველთაო განდგომილების და აღსასრულის მოახლოებისას გამრავლდება ცრუსასწაულები. იმდენად ძლიერი და აუხსნელი იქნება ეს მოვლენები, რომ ადამიანები გაოგნებას მიეცემიან და რჩეულებიც კი შეირყევიან. ამისაგან თავის დასაცავად უნდა ვეცადოთ ყურადღება მოვაცილოთ ცრუსასწაულებს, არ ვეცადოთ ავხსნათ ადამიანური გონებით ის, რაც სულიერი სამყაროს გამოვლინებას მიეკუთვნება. ხე ნაყოფით იცნობა. რა არის ნაყოფი ასეთი მოვლენების გამოძიებისა? განა გვაახლოვებენ ისინი ჭეშმარიტებას? და თუ არა, რატომ ვუთმობთ მათ დროს, ყურადღებას, როცა ღმრთის შემეცნების აუთვისებელი ზღვაა ჩვენს წინაშე?
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
- თქვენ დასვით შეკითხვა, რომელზე ვერცერთ ღმრთისმეტყველს ვერ გაუცია ზუსტი პასუხი. გარდა გენეტიკური (ანუ ხორციელი) მემკვიდრეობითობისა, არსებობს კიდევ სულიერი მემკვიდრეობითობა. ადამიანს სულს აძლევს ღმერთი. ჩვენთვის გაუგებარია, როგორ ხდება ამ დროს მშობლის სულიერი მდგომარეობის ზემოქმედება, თუმცა აშკარაა, რომ გავლენა არის. რომ არ იყოს სულიერი მემკვიდრეობითობა, არც ბუნების დაცემულობა გადმოგვეცემოდა მშობელთაგან; ღმერთი, როგორც სრული და სახიერი, არაფერს ქმნის ნაკლულევანს. ერთი სიტვყით, ეს არის საიდუმლო, რომელიც მხოლოდ ღმერთმა უწყის და დაფარულია ჩვენგან, რადგან არ არის არსებითი ცხოვნებისათვის.
ცოდვებისაკენ მიდრეკილებაში წარმოჩინდება ადამიანის ბუნების დაცემულობა და ის ახასიათებს თითოეულ ჩვენგანს. ამას ერთვის მშობელთა ცოდვებისა და სათნოებების (არა აღზრდისმიერი) გავლენა, და ესეც უნდა გვახსოვდეს, რათა გავიაზროთ პასუხისმგებლობა შვილების წინაშე. და, შემდეგ გვემატება ის, რასაც ვიძენთ აღზრდით.
ისტორიას მრავლად ახსოვს ადამიანები, რომლებიც შობამდეც კი იყვნენ გამორჩეულნი ღმრთის მიერ. ეს ფაქტი არ უნდა გავიგოთ ისე, თითქოს ღმერთმა გამოირჩია ისინი, დაიფარა ცდუნებებისაგან, განკურნა ბუნების დაცემულობისაგან და დაიცვა სიწმიდეში, სხვებზე კი უშვებს განსაცდელებს და ცდუნებებს. თუ თვით მაცხოვარსაც კი უბედავდა ბოროტი მოახლოებას და გამოცდას, ვერც სიყრმიდან გამორჩეული წმიდანები აცდებოდნენ ამას. მათ შემდგომი ცხოვრებით ცხადჰყვეს, რომ მადლი ღმრთისა ამაოდ არ მისცემიათ. გავიხსენოთ, როგორ იღვწოდნენ თუნდაც თქვენს მიერ ხსენებული წმიდანები. თუ პიროვნული ნებით არ ვისწრაფეთ ქრისტესკენ, რჩეულობა შეიძლება დავკარგოთ კიდევაც და ჯოჯოხეთის უფსკრულში აღმოვჩნდეთ; ვისაც მეტი მიეცემა - მეტი მოეთხოვება. ზოგს ღმრთის მადლი ეძლევა ბრძოლის შემდეგ, ზოგს კი - დასაწყისშივე, რათა ცხოვრებით და ბუნების დაცემულობასთან შეურიგებლობით, ბრძოლით გაამართლოს რჩეულობა. როგორც არ უნდა იყოს, ერთი რამ ცხადია: უფალი არავის არფერს გვაკლებს.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
- სალოსი ეწოდება ადამიანს, რომელიც ღმრთის სადიდებელად და საკუთარი ცოდვილობისა და ვნებულობის დასაძლევად ნებით იღებს სულელის სახეს, ცხოვრობს და იქცევა როგორც სულელი. ასეთი ცხოვრებით ადამიანი ებრძვის ამპარტავნებას, რომელიც არის ცოდვათა დედა. სარწმუნოების და სულიერი წარმატებისდა მიხედვით ასეთ ადამიანს ღმრთისაგან შეიძლება მიემადლოს სხვადასხვა ნიჭი სულიწმიდისა. სალოსები ხშირად წინასწარმეტყველებდნენ, კურნავდნენ. ძალიან ხშირად ისინი თავისი თითქოსდა სულელური ქცევით ამხელდნენ ძლიერთ ამა ქვეყნისა.
სალოსური ღვაწლი სამართლიანად ითვლება ერთ-ერთ უმძიმესად. ადამიანებს გვაქვს რაღაც წარმოდგენები საკუთარ ღირსებაზე, პრეტენზია საზოგადოებაში რაღაც ადგილზე. ამ ადამიანური „ღირსების“ დაცვაში ჩვენ ხშირად შეურაცხვყოფთ ნამდვილ ღირსებას ადამიანისა - ღმრთის ხატებას. სალოსი უარს ამბობს ყოველგვარ ღირსებაზე, რათა სიწმიდეში დაიცვას მთავარი - ხატება ღმრთისა.
უნდა ითქვას, რომ ეკლესია ძალიან ფრთხილად ეკიდება სალოსობას, რადგან მისით შესაძლოა არათუ დაითრგუნოს ამპარტავნება, არამედ გაღრმავდეს, ხიბლში ჩავარდეს „მოღვაწე“ და საბოლოოდ დაიღუპოს. დღესაც შეიძლება შეგვხდნენ ადამიანები, რომლებიც სალოსობას ცდილობენ. მათთან ურთიერთობისას, ვინც ტვირთულობს სალოსობის ღვაწლს, დიდი სიფრთხილე გვმართებს, რადგან შესაძლოა ერთ-ერთი მოხიბლულის გავლენის ქვეშ აღმოვჩნდეთ. ასეთ ადამიანებთან ურთიერთობა უნდა შევათანხმოთ სულიერ მოძღვართან, სულიერ ცხოვრებაში გამოცდილ ადამიანთან, რათა არც თვითონ შევცდეთ და არც სხვას ვექცეთ დაღუპვის საშუალებად.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
- ამ შეკითხვაზე გვპასუხობს „მფარველი ანგელოზის კანონი“. მე-7 გალობის I ტროპარში ვკითხულობთ: „მოწყალე მექმენ და ევედრე უფალსა ღმერთსა ანგელოსო ჩემო, რამეთუ მაქუ შენ ყოველსა ცხოვრებასა ჩემსა წინა-მძღვრად, და მცველად ღმრთისა მიერ მოცემულო ჩემდა უკუნისამდე“.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
- მართლამადიდებლობა მართლაც არის „მკურნალობის ერთადერთი მეთოდი, როდესაც საღვთო ძალით და საკუთარი ნებით სრულიად მორჩენაა შესაძლებელი“. ქრისტესთან მიდის მხოლოდ ეს ერთადერთი გზა - მართალი სარწმუნოება.
„რა ვუყოთ ადამიანებს რომლებსაც არ სმენიათ უფლის წმიდა სახელი?“ ჩვენ მათ დიდად ვერ შევეწევით. მათზე თავად უფალი ზრუნავს. ყოველ ადამიანს ეძლევა სახარებისეული თუნდაც ორი ტალანტი (მთ. 25,15) - გონება და სინდისი. გონებით ყოველი ადამიანი ხვდება, რომ სამყარო ვიღაცას უნდა შეექმნა და ვიღაცა უნდა განაგებდეს, რომ ხელითქმნილი კერპი ვერ იქნება ღმერთი. თუ ადამიანი არ იტყუებს თავს, მას უცილობელად უჩნდება ღმრთის ძიების წყურვილი. ამასთან ერთად, სინდისი, თუმცა დაზიანებულია, მაგრამ მაინც გვკარნახობს, რომ არ უნდა მოვეპყროთ სხვას ისე, როგორც არ გვინდა მოგვეპყრონ ჩვენ, რომ მოწყალება, სიყვარული არის სიკეთე. ადამიანს შეუძლია უსმინოს გონებას და სინდისის ხმას და თავისი შესაძლებლობების ფარგლებში მეტნაკლებად მოაწესრიგოს ზნეობრივი ცხოვრება და ამით მოემზადოს ღმრთის მისაღებად. დანარჩენს კი თავად უფალი განაგებს. გავიხსენოთ, რას ეუბნება მაცხოვარი მოციქულებს და მათი სახით ყველა მის მორწმუნეს: „არა სოფლისაგანნი ხართ თქუენ, არამედ მე გამოგირჩიენ თქუენ სოფლისაგან“ (ინ. 15,19) ჩვენ გამოგვირჩია უფალმა, რათა არასოფლისაგანნი ვიყოთ. ასევე გამოირჩევს მათ, ვინც მას ეძებს ცხოვრების წესით. რა გზით, როგორ - ეს მხოლოდ მან უწყის. გავიხსენოთ საჭურისის მაგალითი „მოციქულთა საქმეებიდან“, ან კორნილიოს ასისთავი, რომელიც სულაც არ იყო ებრაელი. უფალმა მათ ძიებას და კეთილ ცხოვრებას მოჰხედა.
წმიდა ეპისკოპოსს ეგნატე სტავროპოლელს (ბრიანჩანინოვს) აქვს შესანიშნავი ნაშრომი „О евангельских блаженствах“ (იხ. „Аскетические опыты“. Том I), სადაც ის განმარტავს სახარებისეულ ნეტარებებს და წარმოაჩენს მათ როგორც სათნოებათა კიბეს. ნეტარებებში ხსენებული ყოველი მუხლი წარმოადგენს საფუძველს შემდგომისა. მოვიყვან მხოლოდ ორიოდე ამონარიდს: „Едва христианин захочет осуществлять в действиях своих, внешних и внутренних, евангельские заповеди, как увидит поврежденную свою природу, восстающую против Евангелия, упорно противодействующую Евангелию. Христианин, при свете Евангелия, видит в себе падение человечества. От этого зрения естественно рождается смиренное понятие о себе, называемое в Евангелии нищетою духа“. როგორც ვხედავთ სულის სიგლახაკის განცდა იბადება სახარებისეული მცნებების აღსრულების მცდელობისას კაცობრივი ბუნების დაცემულობის ხილვით. ამ განცდას ეფუძვნება შემდეგი ნეტარებისეული სათნოება - გლოვა; გლოვას - სიმშვიდე, და ა.შ. „Милосердие никого не осуждает, любит врагов, полагает душу за друзей, соделывает человека Богоподобным. Это состояние - опять блаженство. Сердце, объятое милостью, не может иметь никакого помышления о зле; все помыслы его - благость“. დამეთანხმებით, მსგავსი სათნოება სრულყოფილთა შორის თუ მოიპოვება. შეუძლებელია მსგავსი მდგომარეობა გულისა ჰქონდეს მუსულმანს მისი მრწამსიდან გამომდინარე. არფერს ვამბობ გულის სიწმიდის ქრისტეანულ გააზრებაზე.
ის კეთილი თვისებები, რომელიც გააჩნია ადამიანს ბუნებითად, ვერ იქნება შესაწირავი ღმრთისადმი, რადგან შებილწულია ჩვენი ცოდვებით. ადამიანურმა მოწყალებამ შეიძლება მხოლოდ მოამზადოს გული ქრისტეს მისაღებად, რათა შემდგომში საღმრთო მადლმა გვასწავლოს ჭეშმარიტი სიკეთე და მოწყალება.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
მაინტერესებს რა არის ცხოვრების აზრი და რისთვის ვცხოვრობთ?
- ადრე თუ გვიან ყოველ ადამიანს უჩნდება კითხვა: ვინ ვარ და რისთვის ვცხოვრობ? მეტიც, შეიძლება ითქვას, რომ არსებობა მაშინ იქცევა ცხოვრებად, როცა ადამიანი სვამს ამ კითხვას, ცდილობს უპასუხოს და კონკრეტული მარადიული მიზნისაკენ წარმართავს მიწიერ ცხოვრებას. მრავალ ბრძენს ამასოფლისა უცდია პასუხის გაცემა, თითქოს უპოვია კიდევაც, მაგრამ ძნელად მოიპოვება ადამიანი, რომელიც პასუხით ბედნიერი გამხდარა. ქრისტეანებს კი გვაქვს მარტივი პასუხი, რომელიც ერთი სიტყვით გამოითქმის: განღმრთობა. დიახ, ადამიანის მიწიერი ცხოვრების მთავარი მიზანი არის ის, რისი ნაადრევად, მოუმწიფებლად მოპოვება შესთავაზა ეშმაკმა ადამს სამოთხეში - იყოს ვითარცა ღმერთი. მაცხოვარი ბრძანებს: „იყვენით თქუენ სრულ, ვითარცა მამაჲ თქუენი ზეცათაჲ სრულ არს“ (მთ. 5,48). მიწიერი ცხოვრების აზრი არის სწორედ ამ მიზნისაკენ სვლა. განღმრთობა ნიშნავს ღმრთის მადლის მიერ ღმრთის შვილობას. რასაც ვაკეთებთ ჩვენ ზნეობრივი ცხოვრების მოწესრიგებით დაწყებული, არის მადლის შემწყნარებლად სული მომზადების მცდელობა. ნათლობით ჩვენ ვუერთდებით ქრისტეს და მთელი ცხოვრება უნდა წარემართოს ისე, რომ ჩვენ მას შევეთვისოთ. ეს არის მთავარი საზრუნავი მიწიერი ცხოვრებისა.
როცა ადამიანმა იცის სად არის ნათელი, აუცილებელია ყველაფერი იღონოს იმისათვის, რომ მისი ცხოვრება ამ ნათლისაკენ წარიმართოს, ამ უხილავი მარადიული ნათლით გაცისკროვნდეს. ამის საშუალება არის მოსაგრე ცხოვრება. შეიძლება სიტყვა „ასკეტიზმი“ მიუსადაგად მიგვაჩნდეს ერში ცხოვრებასთან, მაგრამ სინამდვილეში არ არის ასე. მოღვაწეობა, სულიერი მარხვა ყველას ძალგვიძს, რა თქმა უნდა საზომისაებრ ჩვენისა. წმიდა პავლე მოციქული ბრძანებს: „ყოველივე ჯერ-არს ჩემდა, არამედ არა ყოველი უმჯობეს არს“ (1კორ. 6,12). ბევრი რამ არის ცხოვრებაში რაც თავისთავად არ არის ცოდვა და ამდენად დასაშვები და მისაღებია ქრისტეანესათვის, მაგრამ კონკრეტულად ჩვენთვის მავნეა და მიუღებელი. პირველ რიგში ეს ეხება წუთისოფლის სიამეებს, რომლებიც უკარგავენ სულს ბრძოლისუნარიანობას, გვითრევენ და შვებისმოყვარეს, წუთისოფლის სულთან შემრიგებელს გვხდიან. უნდა ვეცადოთ, რომ ჩვენი ცხოვრება იყოს მარტივი, აუცილებლობით შემოფარგლული, და თუ არის შვება, ეს არ იყოს ე.წ. სულიერი გემოთმოყვარეობის დაკმაყოფილება, არამედ სულის მოსვენება და შემდგომი ბრძოლისათვის მომზადება. ვისაც არ ემეტება თავი ასეთი ცხოვრებისათვის, ვისაც უნდა დატკბეს აქაც და იქაც, ვერც აქ განძღება შვებით და ვერც მერმინდელ ცხოვრებაში იხილავს ნეტარებას. როცა გავითვლისწინებთ ამას და სწორად მივუდგებით ცხოვრებას, განღმრთობის სურვილი, როგორც მიზანი რეალური ცხოვრების მთავარ იმპულსად იქცევა.
თუ თქვენთვის დიდ სიძნელეს არ წარმოადგენს რუსული ენა, შემიძლია გირჩიოთ ჭეშმარიტად ცდისეული ღმრთისმეტყველის, ათონელი მამის - არქიმანდრიტ გიორგის ნაშრომი „Обожение как смысл человеческой жизни“.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
- ვერავინ დაგვაძალებს ნათლიობას. ჩვენი ნებაა, დავეთანხმებით, თუ არა. ერთი რამ უნდა გავითვალისწინოთ. თუ მოსანათლავი სრულწლოვანია და მას არ აქვს განზრახული ნათლობის შემდეგ ქრისტეანული (ეკლესიური) ცხოვრება, ალბათ აჯობებს უარიც ვუთხრათ, ავუხსნათ, რომ ქრისტეანობა ეკლესიურობის გარეშე არ არსებობს. თუ მოსანათლავი მცირეწლოვანია, უმჯობესია მივიღოთ შემოთავაზება და ვიზრუნოთ ბავშვის ქრისტეანულ აღზრდაზე - ნათლიობა სწორედ ამას გულისხმობს. თუმცა აქაც არჩევანი ჩვენზეა.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
- დღევანდელი გადასახედიდან მართლაც გვიჭირს იმის გაგება, რატომ მოუწოდებდა ღმერთი ადამიანს ცოდვილთა მიმართ ასეთი სისასტიკისაკენ. ქრისტეანის მსოფლმხედველობა რადიკალურად განსხვავდება ძველი სჯულის ადამიანის მსოფლმხედველობისაგან. ჩვენი ზნეობა ქრისტეს სიტყვას ეფუძნება (ასეა იდეალში). ძველი აღთქმისეული ადამიანი კი სხვა ორიენტირებით ცხოვრობდა. როცა ღმერთი ბრძანებს „კბილი კბილისა წილ“, ეს არა შურისძიებისაკენ მოწოდებაა, არამედ უზომო სისასტიკის ალაგმვა, როცა კბილის წილ ყბას უნგრევდნენ ერთმანეთს. ამით ძველი სჯული ზნეობრივი ცხოვრებისაკენ გადადგმული უდიდესი ნაბიჯი იყო.
რაც შეეხება ცოდვილებთან მოპყრობის სისასტიკეს, ეს იყო, ასე ვთქვათ, საზოგადოებრივი იმუნიტეტი ცოდვისაგან ერის დასაცავად. ასეთი მცნებებით უფალი იცავდა ებრაელთა ერს მასში ცოდვის გავრცელებასა და მომძლავრებისაგან, ინახავდა ერს მისთვის დაკისრებული ზოგადსაკაცობრიო მისიისათვის. შიში იყო ის ერთადერთი საშუალება, რომელსაც ემორჩილებოდა ერი მთლიანობაში, ცოდვილთა ამოშანთვა კი - ზნეობრივი სისუფთავის შენარჩუნების აუცილებელი საშუალება. გავიხსენოთ, რომ ძველი სჯული იყო მონობისა და შიშის სჯული, და არა მადლისა და თავისუფლების, როგორც ახალი აღთქმა. ძველი აღთქმის სჯული ამზადებდა ადამიანს ახლის მისაღებად.
ძველი აღთქმისეული ადამიანის ცხოვრება არის ალეგორიული სახე ჩვენი შინაგანი ცხოვრებისა. ჩვენც ასეთივე სისასტიკითა და დაუნდობლობით უნდა მოვეპყრათ ცოდვებსა და ვნებებს, ბოროტ სულებს, რომლებიც თესავენ ჩვენში უკეთურებას. მაგრამ არა ადამიანებს.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
შესაძლებელია თუ არა ჯვრის დაწერა მართმადიდებელსა და კათოლიკეს შორის სარწმუნოების შეცვლის გარეშე?
- ჯვრისწერა არის საეკლესიო საიდუმლო და მასში მონაწილეობა შეუძლია მხოლოდ მართლმადიდებელს. ამიტომ კათოლიკესთან ჯვრისწერა მამთლმადიდებლური წესით შეუძლებელია. ამასთან ერთად უნდა აღვნიშნოთ, რომ ეკლესია არ აკურთხევს თავის შვილებს მწვალებლებთან ჯვრისწერაზე.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
- ღმრთის მიმართ მადლიერება - ქრისტეანის სულის მუდმივი მდგომარეობაა. მაგრამ რისთვის და როგორ ვმადლობთ ღმერთს?
უპირველესად მადლიერება გვმართებს ღმრთისადმი იმისათვის, რაც მოგვანიჭა თავის განკაცებით, ჯვარცმითა და აღდგომით - ცოდვისა ტირანიისაგან განთავისუფლების, სასუფევლის დამკვიდრების შესაძლებლობისათვის. ეკლესიის მსახურება გამსჭვალულია ამ მადლიერების გრძნობით.
ვმადლობთ ღმერთს იმისთვისაც, რასაც პირადად ჩვენთვის იქმს: მოგვიწოდა სარწმუნოებრივი ცხოვრებისაკენ, მადლისმიერი შემწეობით შეგვაჩვია მართლმადიდებელ ეკლესიას და შეგვაყვარა იგი; გაგვაგონა სახარების სიტყვები და გაგვაცნო მამათა მემკვიდრეობა; ვმადლობთ „საჩინოთა და უჩინოთა ქველისმოქმედებათა ჩვენდა მომართ ქმნულთა“ (სიტყვები წირვის საიდუმლო ლოცვიდან) - უამრავი განსაცდელისაგან გვიფარავს უფალი ისე, რომ ჩვენ არც კი ვამჩნევთ საშიშროებას; ვმადლობთ იმ სასწაულებრი შეწევნისათვის, რომელიც ყოველი ადამიანის ცხოვრებაში მოიპოვება.
მადლიერება არის სიტყვითი (ლოცვის სახით) და საქმითი. რაც არ უნდა ვთქვათ ლოცვაში, თუ საქმე არ მოწმობს ღმრთისადმი მადლიერებას, ფუჭია ლოცვა. საქმეში კი უპირველესად იგულისხმება ისეთი ცხოვრება, რომელიც ცხადყოფს, რომ პირადად ჩვენთვის ამაოდ არ მომხდარა უფლის ჯვარცმა, რომ ჩვენც ვტვირთულობთ მის ტკბილ უღელს, რომ ვცდილობთ მისი მცნებებისაებრ ცხოვრებას. მადლიერების გამოხატულებაა, როცა ვცდილობთ შევითვისოთ, „შევირგოთ“ ის, რაც გოლგოთის მსხვერპლის ფასად მოგვემადლა.
მოდით, გავიხსენოთ, როგორ აღწერს უფალი ფარისევლის ლოცვას. „ფარისეველი იგი წარდგა და ამას ილოცვიდა თჳსაგან: ღმერთო, გმადლობ შენ, რამეთუ არა ვარ, ვითარცა სხუანი კაცნი, მტაცებელ, ცრუ და მემრუშე, გინა ვითარცა ესე მეზუერე, ვიმარხავ ორ-გზის შაბათსა შინა და ათეულსა შევსწირავ ყოვლისაგან მონაგებისა ჩემისა“ (ლკ. 18,11-12).
ფარისევლის ლოცვაში არ არის ჭეშმარიტი მადლიერება. ის არ ამბობს: „გმადლობ უფალო, რომ დამიფარე მტაცებლობის, სიცრუის, მრუშობის ბოროტი სულების თავდასხმისაგან; გმადლობ, რამეთუ მასწავლე მსახურება შენი და მეხმარები შენი მცნებებით ცხოვრებაში; გმადლობ შენ, რამეთუ მწყალობ ცოდვებით შენს განმარისხებელს“. არაფერი მსგავსი არ ამოდის ფარისევლის გულიდან. ის აბობს: „გმადლობ შენ, რამეთუ არა ვარ, ვითარცა სხუანი კაცნი, მტაცებელ, ცრუ და მემრუშე“. მაგრამ ვინ დააყენა ის სხვების მსაჯულად? ვინ უთხრა, რომ მისი სიმართლე ცოდვილთა უკეთურობის ფონზე კონტრასტულობით განისაზღვრება? ხომ იცის მან, რომ ადამინი არა კაცობრივი, არამედ ღმრთაებრივი სიმართლით განისჯება. ვინ უთხრა, რომ სხვების განკითხვა - მადლიერებაა, მაშინ, როცა სჯულის მცოდნე ფარისეველმა იცის, რომ მსაჯული და განმკითხველი მხოლოდ ღმერთია? „ვიმარხავ ორ-გზის შაბათსა შინა და ათეულსა შევსწირავ...“ მაგრამ ხომ იცის ფარისეველმა, რომ სჯულის სრულად აღსრულება ვერ ძალუძს ადამიანს! არ იხსენებს ფარისეველი იმას, რაც არ აღასრულა, არამე იქადის იმით, რაც გარეგნულად შესძლო. და, მთავარი: მარხვა და შეწირვა სათნოებათა მოპოვების საშუალებაა და არა სათნოება. მაშ რისთვის მადლობს ფარისეველი ღმერთს? „მსხვერპლი ღმრთისა არს სული შემუსრვილი“, ამბობს წმიდა მეფე დავითი. ფარისეველი მის შთამომავლად რაცხავს თავს, იცის მისი ეს სიტყვები, მაგრამ არ ხელმძღვანელობს მათით ღმერთთან ურთიერთობაში. მეტიც, ის ამადლის ღმერთს: „ვიმარხავ“, „შევწირავ“.
ღმრთისადმი მადლიერების გამოხატულებაა სულის შემუსრვილება. მადლიერებაა, როცა ღმრთის წყალობას იყენებ სულიერ კიბეზე კიდევ ერთი საფეხურზე ასასვლელად, და არ ხარ უბრალოდ მომხმარებელი მისი ქველისმოქმედებისა, ანუ არ მარხავ მიწაში მის ტალანტს. თუ გვექნება სწორი სულიერი მდგომარეობა, სათანადო სიტყვები თავისთავად იშვებიან გულში. მთავარი კი მაინც ქმედითი მადლიერებაა.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
- ბოროტმა შეიძლება ყველგან გამოაჩინოს თავისი მოქმედება. ალბათ გინახავთ, როგორ იკლაკნებიან ეშმაკეულები ეკლესიაში დიდი გამოსვლის, ან ზიარების დროს. ვერანაირი სულიერი სარგებელი ვერ მოაქვთ იმ გამოსახულებებს, რომლებზეც თითქოს არის აღბეჭდილი ბოროტი, ან რომელიმე წმიდანი. ასეთი გამოსახულებების მიმართ ინტერესი ძალიან სერიოზული განგაშის საბაბი უნდა იქნეს. ყველა მამა გვასწავლის უნდობლობას სულიერი სამყაროს მატერიალური გამოვლინებების მიმართ, მით უფრო, როცა ასეთი „გამოცხადებები“ არაფერს გვაძლევენ, გარდა გაოცებისა. მახსენდება ერთი მამის ცხოვრების ეპიზოდი, რომელსაც ეშმაკი ქრისტე მაცხოვრის სახით გამოეცხადა. იმ მამამ უთხრა, რომ იმისთვის იღწვოდა, რათა ქრისტე გარდაცვალების შემდეგ ეხილა, და არა ამქვეყნად; უბრაძანა, რომ, ქრისტეც რომ ყოფილიყო, გაცლოდა მის კელიას; მაშინ გამოაჩინა ეშმაკმა თავისი ნამდვილი სახე. ჩვენთვის სურათებზე და გამოცხადებებზე უფრო მნიშვნელოვანია დავინახოთ, როგორ ვეთანხმებით ჩვენივე ნებით ბოროტს, ვნებებს, ცოდვას, და ვებრძოლოთ ეშმაკს საკუთარი გულის სიღრმეებში. შემიძლია მხოლოდ გირჩიოთ: ნუ გამოიჩენთ ნურანაირ ინტერესს მსგავსი სურათების, სიზმრების, გამოცხადებების მიმართ.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
- ბოლო ჟამს ორგვარი განმარტება აქვს. ფართო გაგებით ბოლო ჟამი დადგა მაცხოვრის განკაცებისა და კაცთა ხსნის შემდეგ. მაგრამ აქ დასმულ შეკითხვაში იგულისხმება თანამედროვე პერიოდი. მართლაც, ძალიან ბევრი ნიშანია აღსასრულის მოახლოებისა. ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი კი ქრისტესაგან საყოველთაო განდგომა და მორწმუნეებს შორისაც კი სარწმუნოების შესუსტება, ცხოვრებისეული იდეალების გამიწიერება და შედეგად - სიყვარულის შემცირებაა.
ეკლესიის დანიშნულება არის ადამიანის ქრისტესთან მიყვანა. ერთ-ერთი მამის თქმით თუ ეკლესიას არ შეუძლია მიიყვანოს ადამიანი ღმერთთან, ის უკვე არ არის ეკლესია. ამ ფუნქციას ეკლესია პირველ რიგში შვიდი საეკლესიო საიდუმლოს საშუალებით აღასრულებს (ნათლობა, მირონცხება, სინანული, ზიარება და სხვა). გადარჩენა ღმრთის მადლის და ადამიანის ნების თანამოქმედებაა და ამდენად საიდუმლოს მეშვეობით მიღებული მადლის შეთვისებისათვის, ქრისტესთან შეერთებისათვის აუცილებელია პირადი ასკეზა, ანუ ადამიანის მოსაგრე ცხოვრება. აქაც ეკლესია ცდილობს მიაწოდოს მრევლს სწორი სწავლება ღვაწლზე, სათნოებებზე, აღკვეთოს მორწმუნეს მიდრეკილება ხიბლისაკენ. ვინც ეკლესიაშია, ვფიქრობ დამეთანხმება ამაში. და არის კიდევ მესამე მომენტი: ეკლესიის მიერ ჭეშმარიტების ქადაგება მსოფლიოში. ეს მეტად ძნელი საქმეა. და არა იმიტომ, რომ ეკლესიას არ ძალუძს, არამედ კაცობრიობის განდგომილებისაკენ სწრაფვის, მიწიერი კანონებით ეკლესიის შეზღუდვის გამო. დღეს საყოველთაო დოგმად ითვლება საზოგადოებრივ ცხოვრებაში დასავლური ლიბერალური სტანდარტი, რომლის არსი ასე გამოხატა ფ.მ. დოსტოევსკიმ: „как бы всем вновь так соединиться, чтобы каждому, не переставая любить себя больше всех, в то же время не мешать никому другому, и жить таким образом всем вместе как бы и в согласном обществе“. საყოველთაოდ მიღებული შეხედულებით, სარწმუნოებრივი ცხოვრება პიროვნულია და ამდენად მეორეხარისხოვანია საზოგადო ცხოვრებისთვის. აქედან გამომდიანრე ჭეშმარიტების ქადაგებას მრავალი დაბრკოლება ექმნება. თუმცა, უნდა ითქვას, რომ აქაც საეკლესიო საიდუმლოებებს უდიდესი ძალა აქვთ. მინდა მაგალითი მოგიყვანოთ. რამოდენიმე წლის წინ მღვდელმთავართან ერთად სამღვდელოებამ, მონოზვნობამ, მრევლმა შემოვიარეთ ეპარქიის ყველა სოფელი, ვიყავით დაწესებულებებში, იყო საუბრები, პარაკლისები. მაგრამ არც ერთი ადამიანი არ მოსულა ეკლესიაში. შემდეგ ერთ-ერთ სოფელში დაიწყო მსახურება ერთ-ერთ ძველ ეკლესიაში. ნელ-ნელა იწყო შეკრება ხალხმა, გაჩნდა მრევლი და უკვე სოფელშივე გამოჩნდენ ცხოვრებით მქადაგებელნი ჭეშმარიტებისა. ასევე იყო სხვა სოფელშიც.
ჩვენ მოველით, რომ ვინმე მოვა, გვიქადაგებს, მოგვაქცევს, და გვავიწყდება, რომ მოქცევას ჩვენი თანამოქმედებაც ჭირდება.
სულაც არ მინდა ვთქვა, რომ ეკლესიაში ყველაფერი ლამაზადაა. არასდროს ყოფილა ასე. მიწიერი ეკლესია ხომ კაცთა კრებულია და აქაც იჩენენ თავს კაცობრივი სისუსტეები. მაგრამ ეკლესია არ არის მხოლოდ სასულიერო დასი. მეტიც, ეკლესიის რაოდენობრივად უდიდესი ნაწილი არის მრევლი. ვცხოვრობთ ჩვენ ისე, რომ ჩვენს შემყურე ადამიანებს გაუჩნდეთ ჭეშმარიტების შეცნობის სურვილი?
დღეს ძალიან ბევრი გაჰყვირის ბოლო ჟამზე და აღსასრულზე, და ძალიან ცოტა იღვწის ცხოვნებისათვის. წმიდა სერაფიმე საროველი კი მოგვიწოდებს მოვიხვეჭოთ საღმრთო მადლი სულისა წმიდისა, და მაშინ ჩვენს ირგვლივ ათასები გადარჩებიან.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
- ეკუმენიზმე ბევრი დაიწერა და ითქვა. როცა საუბარია მის პრობლემურობაზე, იგულისხმება ეკლესიათა მსოფლიო საბჭოს (ემს) მოღვაწეობა და მასში მართლმადიდებელთა მონაწილეობა. ზოგიერთი მას მართლაც უწოდებს ერესთა ერესს, მრავალი კი სულ სხვა წარმოდგენისაა მასზე.
ეკლესიათა მსოფლიო საბჭოს შექმნის იდეა ეკუთვნით პროტესტანტებს. მართლმადიდებელთა გაწევრიანება მასში მოგვიანებით მოხდა. ეს ორგანიზაცია შექმნისთანავე ატარებდა ეკლესიოლოგიურ ხასიათს. მისი მიზანი იყო არა უბრალოდ დიალოგი კონფესიებს შორის, არამედ ურთიერთდაახლოება შემდგომი გაერთიანებისათვის. ემს-ში მრავალი ერეტიკული სწავლების მქონე სექტაა გაერთიანებული, რის გამოც შეიძლებოდა მისთვის ერეტიკოსთა კრებული გვეწოდებინა, რომ არა ერთი გარემოება: მის წიაღში შეიქმნა ახალი ერესი - ე.წ. განშტოებათა თეორია. ამ სწავლების თანახმად ცალკეული კონფესიები წარმოადგენენ ერთი ჭეშმარიტი ეკლესიის განშტოებებს, მსგავასად იმისა, როგორც ხის ტოტები ეკუთვნიან ხეს. აქედან გამომდინარე შეიძლება ითქვას, რომ სულიწმიდის მადლი მოქმედებს ყველა ქრისტეანულ მიმდინარეობაში და შესაბამისად ერთმანეთის საიდუმლოებებში მონაწილეობა სულაც არ არის ცოდვა. ყოველივე ეს ლამაზ ფრაზებში შეფუთული მიეწოდება საზოგადოებას. სწორედ ერეტიკოსთა ამ ახალი ერესის გამო უწოდებენ ეკუმენისტურ იდეას ერესთა ერესს. სხვათა შორის უნდა ითქვას, რომ ჩვენი ეკლესიის ემს-დან გამოსვლის ერთ-ერთ მიზეზად იყო ნახსენები მის (ემს-ის) მიერ ეკლესიოლოგიური ხასიათის მიღება.
საუბარი უცხო სარწმუნოების წარმომადგენლებთან ეკლესიის სოციალური მსახურების უკეთ წარმართვაზე არ არის პრობლემური საკითხი. მაგრამ როცა დიალოგების მთავარი მამოძრავებელი იმპულსი არის არამართლმადიდებლურ საფუძველზე გაერთიანება, ემს-ში წევრობა ვერ იქნება ჩვენთვის მეორეხარისხოვანი საკითხი. მრავალი საერო თუ სასულიერო პირი ამტკიცებს, რომ ეკუმენიზმი ჩვენთვის არის ქადაგების საშუალება. მაგრამ მართლმადიდებელთა ხმა ემს-ში ძალიან უსუსურია მწვალებლურ შეხედულებებთან შედარებით, და არც იმისათვის მოუწვევივართ მწვალებლებს, რომ ჩვენგანგან გაეგოთ სიტყვა ჭეშმარიტებაზე. ამდენი წლის განმავლობაში არცერთი კონფესიის ან კონკრეტული ერეტიკოსის შეხედულება იოტისოდენადაც არ დაახლოებია მართლმადიდებლობას. სამაგიეროდ არის უამრავი მაგალითი ერთობლივი ლოცვისა არა მხოლოდ ქრისტეანული მიმდევრობის წარმომადგენელთა, არამედ აშკარა ოკულტური სწავლებების მიმდევრებთან. სამწუხაროდ არაერთი მართლმადიდებელი იერარქი გაისვარა ამ სიბილწეში.
რა მოგვცა ჩვენ ემს-ში მონაწილეობამ მართლმადიდებლობის ქადაგების და განმტკიცების მხრივ? არაფერი. ყოველ შემთხვევაში დოკუმენტალურად არაფერი მსგავსი არ დაფიქსირებულა. მაშ რა აზრი აქვს ჩვენს მონაწილეობას კრებულში, რომლის მთავარი ორიენტირი არის ახალი ზეერესის შექმნა, რომელშიც მართლმადიდებელთა ხმას არ აქვს წონა ჩვენი პროცენტული სიმცირის გამო, რომელიც არაერთი იერარქის სულიერი წარწყმედის ადგილად იქცა?
მოხდა ისე, რომ ზოგიერთი რადიკალისათვის ეკუმენიზმში ჩვენი ეკლესიის მონაწილეობა გახდა საბაბი განხეთქილებისა. საბაბი, და არა მიზეზი. ის, რასაც უარყოფს სქიზმატი ყოველთვის როდია ჭეშმარიტება. როცა სქიზმატებმა დაიწყეს იერარქიის განკითხვა ემს-ში მონაწილეობის გამო, მრავალმა მიიღო ეს როგორც ნიშანი იმისა, რომ უნდა ემართლებინა ეკუმენიზმი თითქოსდა იერარქიის და ეკლესიის დაცვის მიზნით. ეს კიდევ ერთი მანქანებაა ბოროტისა. ძაღლების მიერ დევნილი ნადირიც ფიქრობს, რომ გაურბის საფრთხეს, მაგრამ ჩასაფრებული მონადირის სამიზნეზე ჯდება. მსგავსად მოუვიდა მრავალ მორწმუნეს, რომელმაც სქიზმატებთან დასაპირისპირებლად ეკუმენიზმის გამართლება იწყო.
მწვალებელთან დიალოგი ჯერ კიდევ არ ნიშნავს მწვალებლობას. ჩვენი სასულიერო პირები, როგორც წესი არ იღებდნენ მონაწილეობას ერთობლივ მსახურებებში, რაც მართლაც იქნებობა დანაშაული სჯულისკანონის თვალსაზრისით. არც ეკუმენისტური სწავლება შემოუტანია ვინმეს ჩვენს ეკლესიაში, როგორც ჭეშმარიტების გამოვლინება. ამიტომ ლაპარაკი იმაზე, რომ ემს-ში მონაწილე იერარქი უკვე მწვალებელია, მხოლოდ სქიზმატთა ხრიკია. მეტსაც ვიტყვი: განდგომილთა მიერ ემს-ში მონაწილეობის გამო იერარქთა გინება უფრო გახდა მრევლის ნაწილის მიერ ეკუმენიზმის მიღების და გამართლების საბაბი.
ეკუმენიზმის პრობლემას ამწვავებს ისიც, რომ ოფიციალურ საეკლესიო პრესაში თითქმის არაფერი იწერება ემს-ის მოღვაწეობაზე; დოკუმენტების გამოქვეყნება ხდება მხოლოდ მაშინ, როცა მათ ირგვლივ ძლიერი აჟიოტაჟი იწყება. მსგავსი მოვლენები რადიკალთა მიერ სპეკულაციების საგანი ხდება.
ბოლო წლებში ასპარეზზე გამოჩნდა ახალი ეკუმენისტური კრებული - „რელიგიათა გაერთიანებული ორგანიზაცია“, რომელიც ჯერ-ჯერობით არ არის აქტიური და მასზე ლაპარაკი ნაადრევია, თუმცა მისი არსი ბევრად უფრო საშინელია, ვიდრე ემს-ის იდეა. (იხ. http://www.missionary.hramvidnoe.ru/htmls/details/ecumenizm_2.htm)
ამ თემაზე ბევრი რამ შეიძლება მოვიძიოთ ინტერნეტში. სამწუხაროდ თითქმის არაფერია ქართულად. ქვემოთ მხოლოდ ორიოდე წყაროს მოვიყვან: http://www.christian-spirit.ru/v19/19.(8).htm და კიდევ - http://www.orthodoxia.org/rus/pt/8/ ან http://www.portal-credo.ru/site/index.php?act=lib&id=261 - ღირსი მამა იუსტინე (პოპოვიჩის) წიგნი „Православная Церковь и экуменизм“.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
- ის, რაზეც თქვენ საუბრობთ, არის კერძო შემთხვევა გულისთქმების შემოტევისა. მათ ბოროტი აღძრავს ადამიანში. ზოგადად კი არათუ ეჭვიანობისმაგვარი, არამედ მკრეხელური აზრებითაც შეუძლია ბოროტს ჩვენი შეძრწუნება, ბილწი გულისთქმებითაც. მრავლად არის შემთხვევები მუსიკის აკვიატებისა. ასე მოსდის ერისკაცსაც და მონოზონსაც.
ბოროტი ცდოლობს მიიქციოს ადამიანის ყურადღება. ამისათვის მიმართავს არა მხოლოდ ცდუნებას იმითი, რაც ჩვენ მოგვწონს, გვსიამოვნებს, არამედ ხშირად შეგვაძრწუნებს, აღგვაშფოთებს იმის წარმოსახვით და აკვიატებით, რასაც ორგანულად ვერ ვიტანთ, არ შეესაბამება ჩვენს ზნეობრივ საზომებს და უცხოა გულისთვისაც. ასეთი გზით უკეთური ცდილობს გააბას საუბარი ადამიანის სულთან და გახადოს მართვადი. ამის საშუალებას მას ხშირად ჩვენ თვითონ ვაძლევთ შეუნანებელი ცოდვებით, დაუდევარი დამოკიდებულებით საკუთარი სულის მდგომარეობისადმი, უჯერო მოშვებით, ვნებებთან უბრძოლველობით. ბოროტი ცდილობს ან აღძრას ჩვენში თანხმობა უკეთური გულისთქმებისადმი, ან კიდევ ისე აგვაფორიაქოს ერთი მხრიდან შემოტევით, რომ ყურადღება მოაკლდეს სულის სხვა ნაკლოვან მხარეებს.
სანამ კონკრეტული აზრი წარმოიშობოდეს ჩვენს გონებაში, უმეტეს შემთხვაში ჩვენს გულში იბადება მისი აღმძვრელი შეგრძნება. ამის შემჩნევას გარკვეული სულიერი გამოცდილება სჭირდება. მუდმივად უნდა ვეცადოთ გონება არ დაეთმოს იმას, რაც მიუღებელია სულიერი სიმრთელის თვალსაზრისით. ამის უპირველესი საშუალება, იარაღი არის ლოცვა. ფსალმუნში ვკითხულობთ ასეთ სიტყვებს: „ყოველი თესლები გარემომადგეს მე, და სახელითა უფლისაჲთა ვერეოდი მათ“ (ფს.117,10). ანუ, დავით მეფე, ფსალმუნთა მთქმელი გვასწავლის, რომ ბოროტთა შემოტევის ჟამს უფლის სახელით შეიძლება მათი მოგერიება. უფლის სახელის ხსენებაში იგულისხმება ლოცვა ღმრთისადმი. ამიტომ მსგავს შემთხვევებში პირველ რიგში უნდა მივმართოთ ლოცვას. მაგრამ ლოცვას, არა როგორც რაღაც შელოცვის ფორმულას, არამედ უნდა ვეცადოთ ყურადღებით ვილოცოთ, ისე, რომ ლოცვა ჩვენი გულის მოძრაობად იქცეს. მეტიც, ღმერთი სწორედ იმისათვის აძლევს ბოროტს ჩვენზე ასეთი ზემოქმედების უფლებას, რომ გვასწავლოს ლოცვა, მისი სახელის სიტკბო, გაგვაძლიეროს მის ყოვლისშემძლეობის და სახიერების რწმენაში, მისდამი სასოებაში. რაც შეიძლება ხშირად ვიმეოროთ იესუს ლოცვა: „უფალო იესუ ქრისტე, ძეო ღმრთისაო, შემიწყალე მე ცოდვილი„. შეგვიძლია შემოკლებითაც ვთქვათ: „უფალო იესუ ქრისტე, შემიწყალე მე“. ან თუნდაც: „უფალო შემიწყალე“. შეგვიძლია ვიმეოროთ ასევე ძილისწინა ლოცვებში სათქმელი ერთ-ერთი ლოცვა: „უფალო, იესუ ქრისტე, ძეო და სიტყვაო ღმრთისა ცხოველისაო, შემიწყალე მე უღირსი ესე მონაჲ შენი, და განფხვარ გონებისა ჩემისაგან გული-სიტყვაჲ უჯერო და ვნებული, რომელი ეგე კურთეულ-ხარ უკუნითი უკუნისამდე, ამენ“. ან სხვა ლოცვა თუ ფსალმუნის სიტყვა, რომელიც დაგვეხმარება ღმერთთან ყურადღების შეჩერებაში.
არ უნდა შეგვეშინდეს ასეთი გულისთქმების შემოტევისა. ყოველი აზრი არ უნდა მივაწეროთ საკუთარ თავს. როცა ჩვენში ჩვენივე ნების საწინააღმდეგოდ იშვება აზრი, რომელიც მიუღებელია ჩვენთვის, ვიცოდეთ, რომ ბოროტისაგან მოდის და ჩვენს ყურადღებას ითხოვს. მთელი ყურადღებით გადავერთოთ ლოცვაზე და შემოტევა თანდათან შესუსტდება. თუმცა გარკვეულის ხნის შემდეგ კვლავ შემოგვიტევს, როგორც კი მოვდუნდებით, მოვეშვებით. ეს არ არის სასჯელი ღმრთისაგან, არამედ გაკვეთილი საკუთარი უძლურებისა და ღმრთის ჩვენთამი სიყვარულისა.
ამასთან, უნდა დავფიქრდეთ იმაზეც, ხომ არ ვაძლევთ ჩვენ თვითონ ეშმაკს ძალაუფლებას ჩვენს სულზე. ბოროტის ძალა ჩვენზე - ჩვენს ვნებულობაში, ცოდვილობაში და უმეცრებაშია. როცა ძლიერდება შემოტევები, აღვიქვათ ეს, როგორც ეკლესიური ცხოვრების მეტი სიმხურვალით წარმართვისაკენ მოწოდება.
ვილოცოთ მათთვის, ვისთან მიმართებაშიც გვითესავს ბოროტი უკეთურ აზრებს. ეს გულისთქმები არ არიან ჩვენი. აუცილებლად გვმართებს მოთმინება და სულგრძელება. არ ველოდოთ უცებ, ლოცვის პირველი დღეებიდანვე განთავისუფლებას. ღმრთის ნებაა, როდის გვიშველოს, ჩვენი საქმე კი მის მიმართ ვედრება და გულის მის ტახტად შემზადებაა.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
რა აზრის ხართ რეინკარნაციასთან დაკავშირებით?
- აცნობიერებს თუ არა ადამიანი საკუთარი სულის უკვდავებას, გულის სიღრმეში ის ხვდება, რომ სულის არსებობა არ შეიძლება შემოიფარგლოს მიწიერი ცხოვრების მოკლე სარბიელით. ჭეშმარიტებას განშორებული ადამიანი ცდილობს სულის სიღრმიდან მომავალი ეს ხმა შემოსოს კაცობრივი ბრძნობით თუ ეშმაკისეული შეგონებით შექმნილ ფილოსოფიურ ცრუსარწმუნოებრივ შეხედულებებში. ერთ-ერთი ასეთი მცდელობა არის რეინკარნაციის, ანუ მეტაფსიქოზის იდეა. ამ იდეის თანახმად ადამიანის სული სიკვდილის შემდეგ გადადის მიწიერი ცხოვრების სხვა ფორმაში - კვლავ იბადება ადამიანად, ცხოველად, მცენარედ, - იმისდა მიხედვით, თუ როგორ განვლო მან წინანდელი ცხოვრება, როგორ მიუახლოვდა სრულყოფილებას. მსგავს შეხედულებებს მიმდევრები ჰყავს როგორც ფილოსოფიაში (პითაგორა), ასევე სხვადასხვა რელიგიაში. რეინკარნაციას აღიარებს ინდუიზმი, ისლამის ცალკეული განშტოება (ალავიტები), თალმუდიზმის ზოგიერთი წარმომადგენელი, კაბალა. რეინკარნაციის მსგავსი იდეა არის ბუდიზმში, ოღონდ იქ საუბარია არ ადამიანის სულზე, რომელსაც ბუდიზმი არ ცნობს, არამედ ცნობიერებაზე. აქვს თუ არა მეტაფსიქოზს რამე საერთო ჭეშმარიტ სარწმუნოებასთან?
წმიდა წერილში არსად არ არის მინიშნება რეინკარნაციის შესაძლებლობაზე. ბიბლიის თანახმად, ადამიანის ცხოვრება უნიკალურია, არ მეორდება. მიწიერი ცხოვრების შემდეგ კი მას ელოდება მისაგებელი გატარებული ცხოვრების და სულის მდგომარეობის შესაბამისად. რეინკარნაციის იდეა უაზრობად წარმოაჩენს სასუფევლის და ჯოჯოხეთის არსებობას. მართლაც, თუ ადამიანს ძალუძს ისევ და ისევ დაბრუნება სხვა სახით და აქვს მუდმივი შესაძლებლობა გახდეს უფრო სრულყოფილი, მაშ ვინ იმკვიდრებს ჯოჯოხეთს? რისგან გვიხსნა უფალმა, თუ ჩვენ თვითონვე შეგვეძლო გამოგვესყიდა წინა ცხოვრების ცოდვები შემდეგ ცხოვრებებში? ან როდის უნდა მოხდეს ნაწინასწარმეტყველები აღსასრული სოფლისა?
მავანს უჭირს გაგება იმისა, რატომ იტანჯებიან ერთის შეხედვით უცოდველი ადამიანები, ბავშვები, და ამის ახსნას წინანდელ ცხოვრების ცოდვილობაში ეძებს.
ზოგიერთი ცდილობს დაინახოს მეტაფსიქოზის მოვლენის მტკიცებულობა წმიდა წერილში. ყველაზე ხშირად არგუმენტებად გვესმის წმიდა იოანე ნათლისმცემელზე თქმული მაცხოვრის სიტყვები: „და უკუეთუ გნებავს შეწყნარების, იგი არს ელია, რომელი მოვალს“ (მთ. 11,14) და „გეტყჳ თქუენ, რამეთუ ელია აწვე მოვიდა, და არა იცნეს იგი, არამედ უყვეს მას, რაოდენი უნდა“ (მთ. 17,12). ცნობილია, რომ უფლის დიდებით მოსვლას წინ უძღვის ელია წინასწამეტყველის მოსვლა. მაგრამ ეს დიდებით მოსვლას. ხოლო განკაცების ჟამს წინამორბედის ფუნქციას აღასრულებდა იოანე ნათლისმცემელი. ამაზე მიუთითა ანგელოზმა მართალ ზაქარიას, როცა ბრძანა: „და იგი თავადი პირველად განვიდეს წინაშე მისსა სულითა და ძალითა ელიაჲსითა მოქცევად გულნი მამათანი შვილთა მიმართ და ურჩნი გონებითა მართალთაჲთა განმზადებად უფლისა ერი მომზადებული“ (ლკ. 1.17). გასათვალისწინებელია ისიც, რომ ელია წინასწარმეტყველი ცოცხლად იქნა აღტაცებული ზეცად, რეინკარნაცია კი ერთი სიცოცხლის შემდეგ მეორეში გარდასვლას გულისხმობს, და არა ერთი სულის მიერ ორის სხეულის ერთდროულად ფლობას.
მეტაფსიქოზის იდეა იმდენად უცხოა ქრისტეანობისათვის, რომ წმიდა მამები ამ თემაზე არ წერდნენ საგანგებო შრომებს. მასზე საუბარი უფრო ბოლო დროის ინტელიგენციის ფენაში აღიძრა. ეს არცაა გასაკვირი, რადგან დიდი ნაწილი მიწიერ მეცნიერებებში განსწავლული, მაგრამ ქრისტესაგან განდგომილი ადამიანებისა მოიხიბლა ინდუიზმით, ბუდიზმით და ოკულტიზმით. საქართველოში ამ იდეის გავრცელებას ხელი შეუწყო შტაინერის მოძღვრების გავრცელებამაც.
ასე, რომ რეინკარნაციას არაფერი აქვს საერთო ბიბლიისეულ ჭეშმარიტებასთან. მეტიც, ეწინააღმდეგება მიწიერი ცხოვრების არსის ქრისტეანულ გააზრებას.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
მაინტერესებს, რატომ კრძალავს ეკლესია ხელოვნურ განაყოფიერებას და სცოდავს თუ არა ექიმი ამის გაკეთებით?
- ხელოვნური ჩასახვის იდეა ჯერ კიდევ არ არის მკვეთრად მიუღებელი ქრისტეანული ცნობიერებისათვის. გაცილებით მეტად პრობლემურია იმ მეთოდების ზნეობრივი გამართლება, რომლითაც ეს იდეა ხორციელდება. თანამედროვე ტექნოლოგიები წინააღმდეგობაში მოდიან ეკლესიურ ზნეობასთან ძირითადად ორ საკითხთან მიმართებაში: ემბრიონის ადამიანური ღირსების არცნობა და ოჯახურ ერთობაში მესამე პირის - დონორის ჩარევის დაშვებადობა.
კვერცხუჯრედის განაყოფიერება ხელოვნური ჩასახვისას შეიძლება მოხდეს დედის წიაღში (ინსემინაციის მეთოდები) ან დედის ორგანიზმს გარეთ. ქრისტეანული მსოფლმხედველობისათვის ერთადერთ მისაღებ ფორმად ხელოვნური ჩასახვისა შეიძლება ჩაითვალოს ისეთი მეთოდი, როცა დედაკაცის კვერცხუჯრედის განაყოფიერება ხდება მისსავე სხეულში მისი მეუღლის გენეტიკური მასალით. ამასთან ერთად არ უნდა ხდებოდეს ჰორმონების ზემოქმედებით ჭარბი რაოდენობის კვერცხუჯრედების წარმოქმნა შემდგომში „არასაჭირო“ ემბრიონების მოცილების მიზნით. ნებისმიერი სხვა მეთოდი დაუშვებელია ქრისტეანული მორალის თვალსაზრისით.
უნდა ითქვას, რომ ინსემინაციის ზემოთხსენებული მეთოდი ნაკლებად შედეგიანია და ზოგ შემთხვევაში სრულიად უშედეგოც. გაცილებით მეტ შედეგს იძლევა in-vitro მეთოდი, როცა კვერცუჯრედის განაყოფიერება ხდება დედის ორგანიზმს გარეთ. განაყოფიერებული კვერცხუჯრედი - ზიგოტა საინკუბაციოდ თავსდება სპეციალურ მკვებავ გარემოში, სადაც ხდება უჯრედების გაყოფა. დაახლოებით რვაუჯრედიანი მდგომარეობის მიღწევისას ჩანასახი შეიყვანება დედის ორგანიზმში. ამ მეთოდის გამოყენებისათვის ხდება ჰორმონალური საშუალებებით დედის ორგანიზმში კვერცუჯრედების წარმოქმნის ჰიპერსტიმულირება, ლაპაროსკოპიით მათი გამოყვანა და რამოდენიმე კვერცუჯრედის გამოყენება (ჩვეულებრივად 3-4). თუ ამართლებს ერთი ემბრიონი და ახერხებს დედის წიაღში განვითარებას, დარჩენილები ნადგურდება ან გამოიყენება საექსპერიმენტოდ, თუ არადა, დედის სხეულში შეიყვანება შემდეგი. ეს ქმედება (ემბრიონების განადგურება) თავისი სიმძიმით უტოლდება აბორტის ცოდვას, რადგან ჩასახვისთანავე ემბრიონს გააჩნია ადამიანის ღირსება. როცა ეკლესია კრძალავს აბორტს, ის არ განსაზღვრავს ემბრიონის ასაკს. რამოდენი საათის ჩასახულს აქვს იგივე ღირებულება, რაც რამოდენიმე კვირისას.
შესაძლოა, მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების განვითარებამ დაგვაყენოს ისეთი ფაქტის წინაშე, როცა სხეულგარეშე (ექსტრაკორპორალური) განაყოფიერების მეთოდისათვის არ იქნეს საჭირო ერთ კვერცხუჯრედზე მეტი. მართლამადიდებელ ღმრთისმეტყველთა შორის მიდის მსჯელობა ამ მეთოდის ეთიკურ მხარეზე. თუმცა უნდა ითქვას, რომ ლათინებისაგან განსხვავებით, მართლმადიდებელ ღმრთისმეტყველთა უმეტესობა უარყოფითად აფასებს ამ მეთოდსაც.
სხეულგარეშე განაყოფიერებისას ხშირად ხდება ჩარევა ემბრიონში გენეტიკის „გაუმჯობესების“ ან სქესის შერჩევის მიზნით. ფაქტობრივად ეს ჩარევა ღმრთის განგებულებაში ჩარევას წარმოადგენს. ის შემდგომში გაუთვალისწინებელი პრობლემების წინაშე დააყენებს კაცობრიობას.
ოჯახი არის ორი ადამიანის ერთობა, როცა ისინი არიან არა ორ, არამედ „ერთხორც“. შვილი კი - ამ ერთობის ნაყოფია. ყოველგვარი ჩარევა მესამე პირისა ამ ერთობაში არის ოჯახის სიწმიდის და ერთობის ხელყოფა. სწორედ ასეთი ჩარევაა მესამე პირის - დონორის უჯრედების გამოყენება. ეწინააღმდეგება ეკლესია ისეთ შემთხვევებსაც, როცა გენეტიკური დედა არ არის დედა-რეციპიენტი (ანუ ის დედაკაცი, რომელიც თავს იდებს ბავშვის 9 თვე მუცლით ტარებას). რადგან ორსულობის პერიოდში დედასა და შვილს შორის ყალიბდება განსაკუთრებული დედა-შვილური ურთიერთობა, ემოციურ-სულიერი კავშირი. ბავშვისთვის ძნელი ხდება იმის გაგება, ვინ არის მისი დედა - გენეტიკური დედა, თუ ის, ვინც მუცლით ატარა და გულით აღიქვამს დედად.
არის კიდევ სხვაგვარი პრობლემები. ასე მაგალითად, ეს მეთოდი შვილიერების საშუალებას აძლევს სექსუალური უმცირესობების წარმომადგენლებს, მარტოხელა დედაკაცებს, საკმაოდ დიდი ასაკის მქონე პიროვნებებს (როგორც ეს მოხდა რუმინეთში, როცა იმშობიარა 68 წლის ქალმა). მართალია, ეს უკვე არა ტექნოლოგიის, არამედ ზნეობის სფეროა და შესაძლოა კანონითაც დარეგულირდეს, მაგრამ რა სახის კანონს ველოდებით ჩვენ ცივილიზებული სამყაროსაგან, რომელსაც აბორტი, არატრადიციული სქესობრივი პარტნიორობა, და მრავალი სხვა მანკიერება დასაშვებად მიაჩნია?
ჩვენთვის, მართლმადიდებელთათვის, მნიშვნელოვანია სულიერი მხარე ამ პრობლემისა. რატომ მიმართავს ქრისტეანი ხელოვნურ განაყოფიერებას? უშვილობა, ცხადია ტკივილია ოჯახისათვის. ეკლესია ჯვრისწერისას გამოითხოვს ოჯახის შვილიერებასა და მათ კურთხევას. მაგრამ ერთია განზრახვა კაცისა, და სხვა - განგებულება ღმრთისა. უზომო მწუხარება უშვილობის გამო წარმოაჩენს ადამიანის ეგოიზმს. ადამიანი არ ურიგდება ღმრთის განჩინებას, ხელოვნურად ცდილობს წინააღმდეგობის გადალახვას. ასეთ შემთხვევაში ის იმკის სავალალო ნაყოფს. ჩვენთვის მნიშვნელოვანია არა უბრალოდ გვყავდეს შვილი, არამედ ის, რომ შვილი იყოს კეთილგონიერი, ღმრთისმოშიში, ჯანმრთელი. ამისათვის კი არ კმარა მხოლოდ მატერიალური უზრუნველყოფა და სწორი აღზრდა, - საჭიროა ღმრთის კურთხევაც. მხოლოდ ასეთი შვილიერება ანიჭებს ოჯახს ბედნიერებას. ამიტომ უშვილობისას განსაკუთრებულად მნიშვნელოვანია სულიერი ცხოვრების მოწესრიგება, ლოცვა, სიწმიდისაკენ სწრაფვა, მოშურნეობა, ფიქრი იმაზე, თუ რისი თქმა უნდა უფალს შვილიერების დაბრკოლებით. იქნებ მოწყალების ისეთი ფორმისაკენ მოგვიწოდებს, როგორიცაა უდედმამო ბავშვის აღზრდა. გარდა ამისა, არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ოჯახი იქმნება არა მხოლოდ შვილიერებისათვის. მეუღლეებისთვის ოჯახი არის სიყვარულის, თავდადების, ეგოიზმის დაძლევის, ღმრთის ნებისადმი მორჩილების სასწავლებელი. ჩვენ ვეძიოთ სასუფეველი და ყველაფერი, რაც კეთილი და მისაღებია ჩვენთვის მოგვეცემა ღმრთის მიერ.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
- ცხოვრება მართლაც ჭრელი და კონტრასტულია. ვერავინ კაცთაგანი ვერ დაიტევს იმის ცოდნას, რატომ უშვებს ღმერთი ამას, მაგრამ ფიქრი გვმართებს იმაზე, რა შემოგვაქვს ჩვენ წუთისოფელში, როგორ აღვასრულებთ ჩვენს დანიშნულებას. ზოგს ეძლევა სიმდიდრე, რომ გაცემა ისწავლოს და გლახაკის შეწევნაში გული მოილბოს, ზოგი კი სიღარიბეში, რათა აუცილებელი თხოვნით სიმდაბლე ისწავლოს და შურიც დაძლიოს. ზოგს მშვიდ ოჯახში მოავლენს ღმერთი, რომ მეტად მოიცალოს სულისთვის, არ ექნება რა მიწიერი პრობლემები; ზოგი კი პრობლემურ ოჯახში იშვება, რათა ღმრთის იმედი ისწავლოს. ყველას აქვს თავისი ჯვარი, ყველას თავისი შესაძლებლობებისდა მიხედვით. ზოგს არ აწუხებს გარეგნული პრობლემები და ამით ღმერთი მეტი შინაგანი ბრძოლისაკენ მოუწოდებს, ასეთმა თვითონვე უნდა აიღოს ჯვარი; ზოგს კი თავისთავად ედება მძიმე ჯვარი, რათა არ ჰქონდეს საძებნი, - იცის უფალმა რომ არ გვიყვარს ჯვრის ტვირთვა და რაკი უფალს ჩვენი ცხონება სურს - თვითონვე გამოგვირჩევს მას. მამათა თქმით, იმ ჯვრის ტვირთვა, რომელსაც უფალი გვანიჭებს უფრო ფასობს, ვიდრე იმ ჯვრისა, რომელსაც ჩვენ ვირჩევთ, რადგან პირველ შემთხვევაში მეტია ჩვენი თვითუარყოფა, მეორეში კი თუნდაც ჯვრის არჩევაში ჩვენი ნებითა და სურვილით ვხელმძღვანელობთ.
მაცხოვარი ბრძანებს: „უღელი ჩემი ტკბილ არს, და ტჳრთი ჩემი სუბუქ არს“ (მთ.11,30). მაგრამ ეს მაშინ, როცა ადამიანი ნებით იტვირთავს მას. თუ არადა პატარა ჯვარიც საოცრად მძიმედ გვეჩვენება.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
- ბუნების დაცემულობა და ცოდვისაკენ მიდრეკა არის ადამისეული ცოდვის შედეგი და ახასიათებს ყოველ ადამიანს. მაგრამ ჩვენზეა დამოკიდებული, რა გზას ავირჩევთ - კურნების და განწმედის, თუ შვების, მიწიერი ტკბობის და დაზიანებულობის გაღრმავების. თუ ჩვენ ვინანიებთ აღსარებაზე ჩვენს ცოდვებს და ვცდილობთ არ გავიმეოროთ ისინი, ვზრუნავთ იმაზე, რომ თავი ავარიდოთ ჩვენში ცოდვის მაპროვოცირებელ გარემოებებს, საღმრთო მადლი კურნავს ჩვენს სულს და წარხოცავს ცოდვათა კვალს. ერთი შერკინებით გადაიგდო ადამიანმა ცოდვა თუ მთელი ცხოვრება ებრძოდა და მხოლოდ ბოლოს მიაღწია ძლევას, - მთავარია მიწიერ ცხოვრებაშივე მოვიშოროთ. ასეთი ადამიანის სულს ვერაფერი დააბრკოლებს ღმერთთან აღმავალ გზაზე.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
- კანონები მართლაც შეიძლება ზოგჯერ ძალიან მკაცრად გვეჩვენებოდეს. მაგრამ გავიხსენოთ, რომ როცა ღმრთივსულიერი მამები რამეს განაჩინებდნენ, მათ პირველყოვლისა მტკიცე და მართალი რწმენა, ღმრთისა და მოყვასის სიყვარული ამოძრავებდათ. უნდა ვეცადოთ გავიგოთ მათი არსი და დავინახოთ მამათა სიყვარული და მზრუნველობა.
ამ კონკრეტულ შემთხვევაში კანონის სიმკაცრის შეგრძნება გაქრება, თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ სარწმუნოებრივი და ყოფითი ურთიერთობა ყოველთვის როდია ერთიდაიგივე. ხსენებული კანონი კრძალავს იუდეველებთან სარწმუნოებრივ ურთიერთობას ჰურიებთან და არა ყოფითს.
ჰურიათა „უცომო პური“ არ არის უბრალოდ აუფუებელი პური. ეს არის საპასექო პური - „მაცა“, რომელიც პასექის სადღესასწაულოდ მზადდება. მისი ჭამა გულისხმობს ჰურიებთან ერთად პასექის დღესასწაულობას. გარდა იმისა, რომ თანადღესასწაულობა ჰურიასთან, ისევე როგორც ნებისმიერ არამართმადიდებელთან არის მათი სარწმუნოებრივი შეხედულებების მიღება, ის დამაბრკოლებელიცაა სარწმუნოებაში გამოუცდელი მოყვასისათვის, რომელიც ხედავს ამას. იგივე შეიძლება ითქვას მეგობრობაზე, და აი რატომ: მეგობრობის სისრულე საჭიროებს მსოფლმხედველობით ერთობას. სრული მეგობრობა შეუძლებელია ადამიანთან, რომელიც გმობს და დასცინის ყველაზე ძვირფასს შენთვის, შენი მსოფლმხედველობის საფუძველს, რომელიც არის სარწმუნოება. ასეთი მეგობრობა, თუ ორივეში არა, ერთ-ერთ მეგობარში მაინც გულისხმობს სარწმუნოებრივ ინდიფერენტულობას. მოყვასი, რომელიც ხედავს ჩვენს მეგობრობას ქრისტეს მტერთან, შეიძლება დაბრკოლდეს ამით. გავითვალისწინოთ ის გარემოებაც, რომ ძველად სხვა ცდუნებებთან ერთად ზოგიერთ ქრისტეანში იყო იმის ცდუნება, რომ აღესრულებინათ იუდეური რიტუალები.
როგორ მოვიქცეთ, ვიმეგობროთ თუ არა ჰურიებთან? როცა ადამიანი არა უბრალოდ უარყოფს შენს სარწმუნოებას, არამედ შენს მაცხოვარს უწოდებს მატყუარას, ცრუმესიას, მოღალატეს, თავისთავად ვერ შედგება მეგობრობა. მაგრამ თანამედროვე იუდეველთა დიდი ნაწილი ისეთივე ნომინალური იუდეველია, როგორც ჩვენს თანმემამულეთა უმეტესობა - მხოლოდ ნომინალური ქრისტეანი. ისინი, როგორც ჩვენები, მხოლოდ წოდებით, ფორმალურად ეკუთვნიათ რელიგიურ მიმდინარეობას, და არა რწმენით და რიტუალით. სწორედ ამიტომ გამოგვდის მეტ-ნაკლები მეგობრობა მათთან. თუმცა ასეთი მეგობრობა მაინც არ არის სრული. ჩვენ უნდა ვეცადოთ თბილი დამოკიდებულებით, ჭირსა თუ ლხინში თანადგომით ვაჩვენოთ ასეთ მეგობრებს ქრისტეანული სარწმუნოების ნაყოფები და ამით შევუწყოთ ხელი მათ გამოღვიძებას.
ჰურია ექიმთან ურთიერთობისაგან თავის შეკავებაც მოტივირებულია ნაწილობრივ იმავე მოსაზრებით, რითიც მეგობრობის აკრძალვა. ამასთან ერთად პაციენტი რაღაც ფორმით ყოველთვის დამოკიდებულია ექიმზე, რაც ექიმს მასზე ზემოქმედების საშუალებას აძლევს. მორწმუნე ექიმისათვის კი პაციენტი ლოცვითი ზემოქმედების სუბიექტიც ხდება და შეიძლება ჩათრეულ იქნას რიტუალურად. ჩვენთვის მკურნალ-პაციენტის ურთიერთობა მაშინ არის საზიანო მხოლოდ, როცა ის სარწმუნოებრივი ზემოქმედების საშუალებად იქცევა. კურნების ძალას კი წამალს ღმერთი აძლევს და არა მისი დამამზადებელი თუ მომწოდებელი.
აბანოში ბანაობაზე არა მხოლოდ ჰურიებთან, ზოგადად ჰქონდა ეკლესიას ძალიან ფხიზელი და მკაცრი დამოკიდებულება, რადგან გასაგები მიზეზების გამო ის შეიძლება ცდუნების საშუალებად ქცეულიყო.
სხვადასხვა სასჯელით ისჯება სასულიერო პირი და საერო. სასულიერო პირისათვის უმაღლესი სასჯელი არის განკვეთა, რომლის შემდეგ მას თუნდაც მეორე დღესვე შეუძლია ზიარება. საერო კი - ისჯება უზიარებლობით და განსაკუთრებულ (ძირითადად მწვალებლობის და განხეთქილების მოწყობის) შემთხვევებში ანათემით მოიკვეთება ეკლესიიდან.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
- აღსარებისას მთავარია გულწრფელად და სრულად ვაღიაროთ ჩვენს მიერ საქმით, სიტყვით და გონებაში ჩადენილი ცოდვები. რა ფორმით მოხდება ეს - მეორეხარისხოვანი საქმეა. ფორმამ უნდა მისცეს ადამიანს საშუალება სრულად გამოთქვას თავისი სათქმელი. ამიტომ წერილობითი აღსარება დასაშვებიცაა და, ზოგჯერ ერთადერთი ფორმაც ცოდვათა მონანიებისა. ოღონდ ესეც გვახსოვდეს, რომ არ უნდა შემოვიფარგლოთ ოდენ ცოდვების გამხელით, არამედ დარიგებაც მივიღოთ.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)
- ლოცვა - ადამიანისადმი სიყვარულის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი გამოვლინებაა და ამიტომაც არის მოვალეობა ქრისტეანისა. ლოცვაში ჩვენ ვევედრებით ღმერთს მიმადლოს ადამიანს „საცხოვრებელი თხოვაჲ“, ანუ ის რაც ეთანხმება ღმრთის ნებას, სახარების სიტყვას და არის „პური არსობისაჲ“, ანუ აუცილებელი. ლოცვის საფუძველი არის ჭეშმარიტი სარწმუნოება, სიყვარული მოყვასისადმი და მისი (მოყვასის) ნება იყოს ახლოს უფალთან. ლოცვა უნდა იყოს განმტკიცებული იმის იმედით, რომ ღმერთი ისმენს ჩვენსას. წმიდა მოციქული იაკობი ბრძანებს: „ითხოვდინ ხოლო სარწმუნოებით და ნუ ორგულებით, რამეთუ რომელი ორგულებდეს, მსგავს არს იგი ღელვასა ზღჳსასა, ქარით აღძრულსა და მიმოტაცებულსა. ნუ ჰგონებნ კაცი იგი, ვითარმედ მო-რაჲმე-იღოს ღმრთისაგან“ (იაკ. 1,6).
წმიდა მოციქული იოანე თავის პირველ კათოლიკე ეპისტოლეში გვამცნებს: „უკუეთუ ვინმე იხილოს ძმაჲ თჳსი, რომელი ცოდვიდეს ცოდვასა არა სასიკუდინესა, ითხოვოს და მოსცეს მას ცხორებაჲ, რომელნი-იგი ცოდვიდენ არა სასიკუდინედ; არს ცოდვაჲ სასიკუდინე, არა მისთჳს ვიტყჳ, რაჲთა ითხოოს“ (1იოან. 5,16). ეს სიტყვები განმარტებული აქვთ წმიდა თეოფილაქტე ბულგარელს, ღირს მამას იუსტინეს (პოპოვიჩს). ორივე წმიდანი გამოთქვამს აზრს, რომ ცოდვა არის სასიკვდინე, როცა ადამიანს არ აქვს არც მცდელობა და არც სურვილი მონანიებისა, არამედ ამართლებს ცოდვას და არ აპირებს მოქცევას. ასეთი ადამიანისათვის არ ვლოცულობთ.
წმიდა იოანე ღმრთისმეტყველი ზემოთხსენებულ ეპისტოლეში ბრძანებს: „ყოველივე სიცრუვე ცოდვა არს და არს ცოდვაჲ არა სასიკუდინე“ (1იოან. 5,17). ამ სიტყვების განმარტებისას ღირმსი მამა იუსტინე იტყვის: „ჩვენ შეგვიძლია გავიგოთ არ არის სიცრუე მხოლოდ მაშინ, როცა გავიგებთ რა არის სიმართლე. კაცთა მოდგმა ვერასდროს გაიგებდა გარკვევით, ცხადად რა არის სიმართლე, რა არის ერთადერთი სიმართლე ღმრთისა, რომ ის თავად არ გამოცხადებულიყო ღმერთკაცი ქრისტეს სახით“. არიან ადამიანები, რომლებიც ამართლებენ ცოდვას უმეცრების, ქრისტეს - ჭეშმარიტი სიმართლის ვერშეცნობის გამო, ანუ არიან სიცრუეში. ასეთებისათვის შეიძლება ვთხოვოთ ღმერთს, რომ განანათლოს მისი (ღმრთის) შემეცნების ნათლით (ამას ვითხოვთ დილის ლოცვის ბოლოს). მაგრამ ადამიანები, რომელთაც იციან ჭეშმარიტება და ნებით ეწინააღმდეგებიან მას, ვერ იქნებიან მოხსენიებულნი ლოცვაში. წმიდა წერილში ვხედავთ, როგორ ლოცულობს მაცხოვარი ჯვარმცმელთათვის, რომელთაც არ იცოდნენ ძველი აღთქმა, წინასწარმეტყველნი და ამიტომაც ვერ შეიცნობდნენ ქრისტეში მესიას; მაგრამ არსად არ ჩანს, რომ უფალს ელოცა მწიგნობართათვის, ფარისეველთათვის, იუდასთვის. ილოცა მოციქულთათვის, როცა ბოროტმა გამოითხოვა ის გამოსაცდელად (იხ. ლკ. 22,31), მაგრამ იუდა ვერ მოხვდა მათ რიცხვში, რადგან იცოდა ქრისტეს სახიერება და ნებით უარყო.
ვიწვევთ თუ არა ჩვენს თავზე ბოროტ სულებს, როცა ვლოცულობთ სხვებისთვის? თუ ადამიანი არ განეკუთვნება ზემოთხსენებულ სასიკვდინედ მცოდველთა რიცხვს, რაგინდ მძიმე არ უნდა იყოს მისი სულიერი მდგომარეობა, მისი გადარჩენისათვის ლოცვა სახარებისეული სიყვარულის, ღმრთის ნების აღსრულებაა. ასეთ შემთხვევაში უფალი იფარავს მლოცველს და ეწევა მას, ვისთვისაც ვევედრებით. ჩვენ ხომ არა საკუთარი ძალით ვუპირისპირდებით ბოროტს, არამედ ღმერთს ვევედრებით შეწევნას, მას ვაფარებთ თავსაც და მოყვასსაც. თან ისიც გავიხსენოთ, რომ ნათლობისას სამჯერ განვუდგებით ბოროტს, სამჯერ ვიტყვით „ფუი ეშმაკს“. თუკი ვითხოვთ უჯეროს, ან ადამიანი შეგნებულად ეწინააღმდეგება ჭეშმარიტებას, ცხადია, განსაცდელის წინაშე ვაყენებთ თავს მისთვის ლოცვით.
(დეკანოზი ანდრია კემულარია)