ნეტარი თეოფილაქტე ბულგარელი

მარკოზის სახარების განმარტება

თავი მეთოთხმეტე

(თ. 14, მ. 1-5)

საბჭო ქრისტეს წინააღმდეგ ოთხშაბათს შეიკრიბა. აი მიზეზი იმისა, თუ რატომ ვმარხულობთ ოთხშაბათს. მტრებს სურდათ მოეცადათ, ვიდრე დღესასწაულის ჟამი გაივლიდა, მაგრამ ეს არ იქნეა დაშვებული. უფალმა თავად განსაზღვრა რა თავის ვნება, კეთილ ინება სწორედ პასექის დროს მიეცა თავი ჯვარცმისთვის, რადგანაც თავად იყო ჭეშმარიტი პასექი. აქ უნდა გაგვაკვირვოს უფლის ძლიერებამ. ვინაიდან, როდესაც მტრებს სურდათ შეეპყროთ იგი, მაშინ არ შეეძლოთ, ხოლო როდესაც არ სურდათ, დღესასწაულის მიზეზით, მან თავად მისცა მათ საკუთარი თავი. „და ვითარცა იყო იესუ ბეთიანიას“, სახლსა სიმონ კეთროვანისასა და ინახით-იჯდა იგი, მოვიდა დედაკაცი“ ნელსაცხებელს ახსენებს ოთხივე მახარებელი და ზოგიერთნი ფიქრობენ, რომ ყველა ისინი ერთსა და იმავე დედაკაცს გულისხმობენ. მაგრამ ეს არ არის სამართლიანი: ეს ორი სხვადასხვა დედაკაცია, რომელთაგან ერთს მოიხსენიებს იოანე (12, 3), ეს იგივე ლაზარეს დაა, მეორეს კი დანარჩენი სამი მახარებელი, ხოლო თუ ჩაუკვირდები, აღმოაჩენ, რომ ისინი სამნი იყვნენ. ერთს მოიხსენიებს იოანე, მეორეს - ლუკა (7, 37-38), ხოლო დანარჩენი ორი მახარებელი - მესამეს“.ლუკასთან მოხსენიებული მეძავი იყო და სცხო უფალს მისი ქადაგების დროს, ხოლო მათესთან მოხსენიებულმა იგივე ჰყო, როდესაც მოახლოებული იყო უფლის ვნების ჟამი, ამასთან იგი არ იყო აშკარა მეძავი. უფალი შეიწირავს მის გულმოდგინებას, როგორც ნელსაცხებლებისთვის ასე ბევრის გამღებისა. „იყვნეს ვინმე, რომელნი დრტვინვიდეს“, - შენიშნავს მახარებელი, იოანე ამბობს, რომ დრტვინავდა იუდა (იოანე, 12, 3-5). შეიძება ვიფიქროთ, რომ სხვა მოციქულებიც საყვედურობდნენ დედაკაცს, რამდენადაც ისინი მუდმივად ისმენდნენ ქრისტესგან სწავლებას მოწყალებაზე. მაგრამ იუდა დრტვინავდა დედაკაცზე არა იმ ფიქრით, რითაც დანარჩენები, არამედ ვერცხლისმოყვარეობის გამო, ბილწი ანგარებისდა გამო. ამ მიზეზით, იოანე მხოლოდ მას მოიხსენიებს, როგორც დედაკაცის განმკითხველს ბოროტი განზრახვით. „და გრისხვიდეს მას“, ანუ ბრაზდებოდნენ, საყვედურობდნენ, ლანძღავდნენ.

(თ. 14, მ. 6-9)

უფალი საყვედურობს მოციქულებს იმის გამო, რომ ისინი უდროოს აბრკოლებენ დედაკაცის გულმოდგინებას. „რაისა შრომასა შეამთხვივო?“, - ეუბნება იგი, ხელს კრავთ რა მას შემდეგ, რაც მან უკვე შესწირა ძღვენი? ამასთან ამხელს იუდასაც და ამბობს, მან ეს გააკეთა რათა შევემზადებინე დასაფვლელად და ცხადყოფს მის უსინდისობას, რადგან თითქოს ამით ეუბნება: შენ, სასიკვდილოდ მიმცემელი არ საყვედურობ საკუთარ თავს, ხოლო განა ის იმსახურებს შენგან საყვედურს იმისათვის, რომ ნელსაცხებელი მოიტანა, რათა განვემზადებინე დასაფვლელად და ამასთან, თითქოსდა ღმრთის განსაკუთრებული შთაგონებით? აქ უფალი წარმოსთქვამს ორ წინასწარმეტყველბას: პირველი - რომ სახარება ნაქადაგები იქნება მთელ მსოფლიოში; მეორე - რომ ნაქადაგები იქნება დედაკაცის საქციელზეც. დაე, შერცხვეთ მათ, ვინც ქრისტეს გლახაკებს ამჯობინებს. რადგანაც მე მსმენია ოქროს ოსტატთაგან, რომელნიც ამბობენ, რომ თუკი დავინაწევრებთ საეკლესიო ჭურჭელს და დავურიგებთ გლახაკებს - ცოდვა არ იქნება. დაე ისმინონ, როგორ აფაესებს ქრისტე მისდამი მსახურებას უფრო მეტად, ვიდრე გლახაკთა მსახურებას. სწორედ ოქროს ფეხშუმზე იმყოფება ხოლმე ჭეშმარიტი ხორცი ქრისტესი, ხოლო ბარძიმში - სისხლი ქრისტესი. ამიტომ, როდესაც ვინმეს მიაქვს ეკლესიიდან ძვირფასი ფეხშუმი და აიძულებს ქრისტეს ხორცის დაბრძანებას ცუდ ფეხშუმზე, იმოწმებს რა გლახაებს, დაე იცოდეს, რისი თანამონაწილე ხდება.

(თ. 14, მ. 10-11)

მაშინ, როდესაც დედაკაცმა შესაფერისი პატივი მიაგო ქრისტეს, მოწაფე მტრობს მას და ამასთან ერთი თორმეტთაგანი, ვინაიდან ტყუილად არ არის ნათქვამი: „ერთი ათორმეტთაგანი“, არამედ იმის საჩვენებლად, რომ ისიც ყველაზე უფრო რჩეული მოწაფეთა შორის იყო. რას ნიშნავს გამოთქმა „რაითა მისცეს იგი?“ იმას ნიშნავს, რომ ეცნობებინა მათთვის, როდესაც ქრისტე მარტო იქნებოდა. მას რომ სწავლების დროს დასხმოდნენ თავს - ეშინოდათ, ხალხსი მხრიდან უბედურებას არ სწეოდნენ, ამიტომ იუდამ აღუთქვა მიეცა იგი მათტვის, როდესაც იგი ყველასგან განმარტოვდებოდა.

(თ. 14, მ. 12-15)

უცომოების პირველ დღეს მახარებელი ხუთსაბათს უწოდებს, რომელიც უშუალოდ უსწრებდა წინ პასექის დღესასწაულს, რადგანა პასექის ჭამას იუდეველები იწყებდნენ პარასკევს. მოწაფეები მიდიან და ეკითხებიან: სად წამონ პასექი? აქედან ჩანს, რომ არც ქრისტეს ჰქონია საკუთარი საცხოვრებელი, არც მოწაფეებს ჰქონდათ საკუთარი სახლები; რომ ჰქონოდათ, თავისთან მიიღებდნენ. თავის ორ მოწაფეს, - პეტრეს და იოანეს, როგორც ლუკა ამბობს, იგი უცნობ ადამიანთან აგზავნის, უჩვენებს რა ამით, რომ მას შეეძლო არც ვნებულიყო, თუკი მოინდომებდა. ვინაიდან ის, ვინც უცნობი ადამიანი განაწყო მიეღო იგი, რას აღარ მოახენდა სხვებში? ამასთან, აძლევს მოწაფეებს ნიშანს, თუ როგორ იპოვონ საძიებელი სახლი, კერძოდ: „უბრძანებს გაჰყვნენ ადამიანს, რომელსაც ლაგვნით წყალი მოაქვს. მაგრამ შეიძლება ავხსნათ ეს გადატანითი მნშჲვნელობითაც. „აგვნით წყალი“ მიაქვს მონათლულს. იგი მიდის „სახლში“, რომელიც შეეფერება მის გონით (სულიერ) მდგომარეობას. რამეთუ ნათლობის მატარებელი მიდის სიმშვიდეში ცხოვრების სიტყვით და მშვიდდება ამ მდგომარეობაში, როგორც სახლში. სახლის უფალი არის გონება, რომელიც უჩვენებს „ქორს დიდს“ - ანუ ამაღლებულობას საკუთარი ზრახვებისა. მაგრამ, ეს ქორი „დაგებულია“, ანუ მართალია ამაღლებულია, მაგრამ არა სასტიკი და ამპარტავანი, პირიქით, დაგებულია და მომზადებული სიმდაბლით. სწორედ აქ, ვამბობ, ამგვარ გონებაში, მზადდება პასექი ქრისტესათვის ორი მოწაფის პეტრესა და იოანეს, ანუ ქმედებისა და ჭვრეტის მიერ, რამეთუ პეტრე ფიცხი და ქმედითი იყო, იოანე კი, როგორც ღმრთისმეტყველი - მჭვრეტელი.

(თ. 14, მ. 16-21)

როგორღა იყვნენ ისინი მსხდომარენი, როდესაც სჯული ბრზანებდა ფეხზე დგომელას ეჭამათ პასექი? უნდა ვიფიქროთ, რომ უფალმა ჯერ სჯულით დადგენილი პასექი აღასრულა, ხოლო შემდეგ დაჯდა, რათა თავისი საკუთარი პასექი მიერთმია.მოწაფეები მწუხარენი იქმნენ, როდესაც უფალმა თქვა: „ერთმან თქვენგანმან მიმცემს მე“. მართალია, მათთვის უცხო იყო ეს ცოდვა. მაგრამ შეცბნენ, ვინაიდან უფრო მეტად სჯეროდათ ღმერთისა, მათი გულთა მხილველისა, ვიდრე საკუთარი თავისა. დააკვირდი სიტყვას „წარვალს“, რადგანაც ქრისტეს სიკვდილი მხოლოდ წასვლა იყო და არა სიკვიდილი. „უკეთეს იყო მისა, უკუეთუმცა არა შობის იყო კაცი იგი“. ის ნათქვამია იმ სასჯელზე, რომელსაც გამცემი დაექვემდებარება. რადგან უკეთესია სულაც არ დაიბადო, ვიდრე დაიბადო ტანჯვისათვის. ამრიგად, ამ უკანასკნელის ბედთან მიმართებაში, უკეთესი იქნებოდა, თუკი იუდა სულაც არ იარსებებდა. ვინაიდან უფალმა კეთილი საქმეებისთვის შექმნა იგი, ხოლო რამდენადაც იგი თავად ჩავარდა ასეთ საშინელ ბოროტმოქმედებაში, მართლაც უკეთესი იქნებოდა, თუკი სულაც არ იშვებოდა.

(თ. 14, მ. 22-25)

ზოგიერთნი ამბობენ, რომ იუდა არ ეზიარა წმიდა საიდუმლოებებს, ვინაიდან იგი გამოვიდა მანამ, სანამ უფალი მიართმევდა მათ ამ საიდუმლოებათ. სხვები ამბობენ, რომ პირიქით, უფალმა ეს უმადურიც აზიარა თავის სიწმინდეს. აკურთხა რა, ანუ მადლობდა რა, უფალმა განტეხა პური. ასევე ვიქმთ ჩვენც, როდესაც ლოცვებს წარმოვთქვამთ. „ეს - ეუბნება, - რასაც ახლა თქვენ მიიღებთ ჩემი ხორცია“, რადგანაც პური სახე კი არაა უფლის ხორცისა, არამედ თავად ქრისტეს ხორცი, რადაც პური გარდაიქმნება. და უფალი ამბობს: „პური, რომელი მე მივსცე, ხორცი ჩემი არს“ (ინ. 6,51); არ უთქვამს: სახეა ჩემი ხორცისა, არამედ „ხორცი ჩემი არს“ და კიდევ „უკუეთუ არა სჭამოთ ხორცი ძისა კაცისაჲ...“ (იქვე, 55 მ.). მაგრამ როგორ? შესაძლოა თქვას ვინმემ: ხორცი ხომ არა ჩანს? ეს ჩვენი უძლურებისდა გამოა ადამიანო! რამდენადაც პური და ღვინო არსებითად ჩვეულებრივი ნივთებაა ჩვენთვის, ხოლო რამდენადაც შემოთავაზებული ხორცისა და სისხლის დანახვა აუტანელი იქნებოდა და პირს ვიბრუნებდით მისგან, ამდენად კაცთმოყვარე ღმერთი, ჩვენდამი გულმოწყალების გამო, უნარჩუნებს პურისა და ღვინის სახეს, მაგრამ ისინი გარდაიქმნებიან ხორცისა და სისხლის ძალით. თავის სისხლს ახალი აღთქმის სისხლი უწოდა, ძველი აღთქმისაგან განსხვავებით, ვინაიდან ძველ აღთქმაშიც იყო სისხლი, რომლითაც იპკურებოდა ხოლმე ხალხიცა და სჯულის წიგნებიც. „არღარა ვსუა, - ამბობს ის შემდეგ, - ნაყოფისა ამისგან ამის ვენახისა“ აღდგომამდე (სასუფეველს აქ უწოდებს აღდგომას, რადგანაც მკვდრეთით აღმდგარი, იგი გამეფდა სიკვდილზე). აღდგომის შემდეგ იგი კვლავ ჭამდა და სვამდა თავის მოწაფეებთან ერთად, არწმუნებდა რა ამგვარად, რომ სწორედ ისაა, ვინც ევნო. მაგრამ სვამდა ახალ ღვინოს, ანუ სვამდა ახალი და უჩვეულო წესით, რადგანაც უკვე ჰქონდა არა ვნებული სხეული, რომელსაც საკვები სჭირდებოდა, არამედ უხრწნელი და უკვდავი. შეიძლება ეს ასეც გავიგოთ: ვენახი თავად უფალია, ნაყოფი ვენახისა საიდუმლოების არსი და დაფარული ცოდნაა, რომელსაც თავად შობს, განაბრძნობს რა ადამიანს. ამრიგად „ღმრთის სასუფეველში“ ქრისტე თავის მოწაფეებთან ერთად საიდუმლოებებსა და სიბრძნეს დალევს, გვასწავლის რა ახალ ჭეშმარიტებებს და განგვიცხადებს რა იმას, რაც ახლა დაფარულია.

(თ. 14, მ. 26-31)

მადლობდნენ დალევის წინაც, მადლობდნენ დალევის შემდეგაც, რათა ჩვენ გვცოდნოდა, რომ უნდა ვმადლობდეთ და ვუგალობდეთ საკვების მიღების წინაც და საკვების მიღების შემდეგაც. ამით უფალი გვიჩვენებს იმასაც, რომ ჩვენი გულისთვის სიკვდილისა მას არ ეშინია, ასე რომ იგი ადიდებს უფალს მაშინაც, როდესაც სასიკვდილოდ მიდის. ამით, უეჭველია, ჩვენც გვასწავლის არ გავიტეხოთ გული, მწუხარებაში ცავარდნილებმა მრავალთა გადასარჩენად, არამედ ვმადლობდეთ უფალს, რომელიც ჩვენი მწუხარებით ხელს უწყობს მრავალთა გადარჩენას. უფალი მიდის ზეთისხილის მთაზე, რათა იუდეველებს ჰპოვებდნენ და აიყვანდენ რა მას განმარტოებაში მყოფს, შფოთი არ მოეხდინათ ხალხში. ვინაიდან ისინი რომ თავს დასხმოდნენ მას ქალაქში, შესაძლოა ხალხი აღშფოთებულიყო მის გამო. ამ შემთხვევაში კი მტრები, ამ გარეგნულად საპატიო საბაბით, იფიქრებდნენ, თითქოს იგი სამართლიანად მოკლეს, როგორც შფოთის თავი. ქრისტე უწანასწარმეტყველებს მოწაფეებს, რომ ისინიც ცდუნდებიან. ხოლო რათა არ ჩათვალონ ეს აშკარა საყვედურად, ყველას მიმართ, მოჰყავს წინასწარმეტყველ ზაქარიას სიტყვები, რომ ისინი „განიბნევიან“ (ზაქ. 13, 7). დაბოლოს, ნუგეშსაც სცემს მათ: „წარგიძღვებით, - ეუბნება, ანუ შეგხვდებით, - თქვენ გალილეაში“. მაგრამ პეტრე ეპასუხება; რის გამოც ესმის შემდეგი: „ვიდრე ქათმისა მეორედ ხმობადმე, სამ-გზი უვარ მყო-მე“. ასეც მოხდა: მას შემდეგ, რაც პეტრემ უარყო, პირველად იყივლა მამალმა; სემდეგ როდესაც პეტრემ უარყო მეორედ და მესამედ, მამალმა კვლავ იყივლა. სწორედ ამას ნიშნავს სიტყვები: „ვიდრე ქათმისა მეორედ ხმობადმე, სამ-გზი უვარ მყო მე“ გამოხატავდა რა მხურვალე გულმოდგინებას, ყველა სხვა მოწაფეც, პეტრეს მსგავსად, აძლევდა დაპირებას, რომ არ დატოვებდნენ უფალს, რითაც თითქოსდა სიცრუეთ აქცევდნენ თვითარსება ჭეშმარიტების სიტყვას. ამიტომ უფალიც უშვებს და ადამიანური ბუნებაც აღმოაჩენს საკუთარ უძლურებას. რადგანაც უეჭველია, რომ უფალს შეეძლო დაეცვა ისინი, განსაკუთრებით კი პეტრე: მაგრამ დაუშვა, რომ როგორც ისინი, ასევე ჩვენც არ ვყოფილიყავით საკუთარ თავში ასე დარწმუნებულები. „დავსცე მწყემსი“, - ამას ამბობს მამა ღმერთი. რამდენადაც მან დაუშვა ძე ძლეულიყო, ამიტომ ნათვქამია, რომ მისგან იძლია ძლეული მისივე დაშვებით. ხოლო ცხვრები უქოდა მოციქულებს, როგორც უბოროტო ადამიანებს.

(თ. 14, მ. 32-42)

ქრისტეს ყოველთვის ჰქონდა ჩვეულება ელოცა განმარტოებით, მოგვცა რა მაგალითი იმისა, რომ ჩვენც ლოცვისას, განმარტოება ვეძიოთ. მას თან მხოლოდ ის სამი მოწაფე მიჰყავს, რომლებიც მისი დიდების მოწმენი იყვნენ თაბორზე, რათა მათ იხილეს რა იგი დიდებაში მყოფი, მწუხარებაში მყოფიც იხილონ და ამრიგად, მიხვდნენ, რომ იგი ჭეშმარიტი კაცია და ჩვენს მსგავსად იგლოვს და მწუხარებს, ვინაიდან მან სრულად მიიღო ადამიანი მისი ბუნებრივი თვისებებით, იგლოვს და მჭმუნვარებს, უეჭველია ადამიანური ბუნებით; ჩვენ ადამიანები, ხომ ბუნებით გარემივიქცევით სიკვდილისაგან. ამრიგად, როდესაც ის ამბობს: „ყოველივე შესაძლებელი არს შენ მიერ თანაწარსვლად სასუმელი ესე ჩემგან“, იგი აღმოაჩენს თავისში ადამიანურ თვისებას; მაგრამ შემდეგ დასძენს: „მაგრამ არა რაი-იგი მე მნებავს, არამედ რაიცა შენ გნებავს“, - რითაც გვასწავლის, რომ მიუხედავად ბუნებრივი მოტხოვნილებებისა, ვითხოვოთ ის, რაც ღმერთს სურს. ლოცვის შემდეგ, მიდის რა მოწაფეებთან, იგი იმ სამ მოწაფეს მძინარეს პოულობს; მაგრამ მხოლოდ პეტრეს საყვედურობს, რითაც თითქოსდა ეუბნება: განა შენ არ შემპირდი მომკვდარიყავი ჩემთან ერთად, მაგრამ ერთ საათსაც ვერ შეძელი გეფხიზლა. და განა შენ შეგიძლია არად ჩააგდო სიკვდილი? არამედ მღვიძარენი იყავით და იფხიზლეთ, რათა არ ჩაცვივდეთ განსაცდელში და არ უარმყოთ მე. მართალია, თქვენი სული მზდაა არ უარმყოს, როგორც დამპირდი კიდეც, მაგრამ ხორცი უძლურია, ამიტომ თუკი ღმერთი თქვენი ლოცვის წილ არ მისცემს თქვენს სხეულს ძალას - თქვენ უბედურება გეწევათ. და ისევ, ცოტა მოსცილდა რა მათ, დაიწყო ლოცვა, და იმავე სიტყვებს წარმოსთქვამდა, რასაც ადრე, რათა მეორედ ლოცვისად დაედასტურებინა, რომ არსებითად და ჭეშმარიტად კაცია და ჩნეთვისაც ესწავლებინა ხშირი ლოცვა და არა ისე, რომ ერთხელ ჩავილაპარაკებთ რა ლოცვისას რარაცას, მაშინვე დავუტევოთ იგი; საჭიროა გულმოდგინეთ ვიმეოროთ ლოცვა. იხილა რა მოწაფეები ისევ მძინარენი, უკვე აღარ საყვედურობს მათ, რადგანაც ისინი დამძიმებულნი იყვნენ ძილით. აქედან შეიცანი ადამიანური თავქარიანობა და უძულურება! ჩვენ კი ჩვენთვის შეუძლებელ დაპირებებს ვიძლევთ! მესამედ ქრისტე იმავე მიზეზებით ლოცულობს, რაზეც ზემოთ ვისაუბრეთ. და კვლავაც მიდის მოწაფეებთან, მაგრამ უკვე აღარ ამხელს მათ, თუმცაღა კი ვერ განმტკიცდნენ, არამედ ძილს მისცეს თავი. მაშ - ეუბნება იგი, - „დაიძინეთ ამიერითგან და განისუენეთ“. ამას შესარცხვენად ეუბნება. რამდენადაც ხედავდა, რომ გამცემი უკვე მოდის, უთხრა კიდეც მათ ასე: დაიძინეთ ამიერითგან და განისვენეთ, აი მტერი უკვე მოდის. ამას ეუბნება (უმეორებს), არცხვენს რა მათ ძილის გამო. ხოლო რომ მართლაც საყვედურის სახით უთხრა ეს, უსმინე რას ამბობს ქვევით: „აღდექით, წარვიდეთ“, ასე იმიტომ კი არ ეუბნება, რომ გაიქცეს, არამედ იმიტომ, რომ შეხვდეს მტრებს. გამოთქმა: „მწუხარე არს სული ჩემი, ვიდრე სიკვდილამდე“. ზოგიერთს ასე ესმის: მე ვმწუხარებ არა იმაზე, რომ უნდა მოვკვდე, არამედ იმაზე, რომ მე ჯვარს მაცვამენ ისრაელიტელნი, ჩემი მოყვასნი, რისთვისაც გაძევებულნი იქნებიან სასუფევლიდან ღმრთისა.

(თ. 14, მ. 43-49)

ტყილად არ არის დამატებული: „ერთი ათორმეტთაგანი, არამედ განსასჯელად გამცემისა იმისთვის, რომ იგი, იყო რა ერთი იმ უპირველეს მოციქულთა დასიდან, ბოროტს ზრახავდა თავისი მეუფის წინააღმდეგ. მაგრამ შეხედე მის უგუნურობას, როგორ ფიქრობდა იგი ამბორით დაეფარა თავი უფლისაგან, იმედოვნებდა რა, რომ მეგობრად მიიღებდნენ. თუკი შენ მართლაც მეგობარი ხარ, შენ მტრებთან ერთად რაღატომ მოხვედი? ჭეშმარიტად უაზრო ცბიერებაა! „და ერთმან ვინმემ წინაშე მდგომელმან“ - ეს პეტრე იყო. მარკოზი გაჩუმდა მის სახელზე, რათა არ ეფიქრათ, რომ იგი აქებს პეტრეს, თავის მასწავლებელს, მისი მოშურნეობის გამო ქრისტეს მიმართ. მაგრამ პეტრემ, სხვათაშორის ყური მოაჭრა, მღვდელმთავრის მონას: ამით ხდება მინიშნება იმაზე, რომ იუდეველები ურჩი, დაუმორჩილებელი და უყურადღებო ხალხი იყო წმიდა წერილის მიმართ. სხვაგვარად, მათ რომ ჰქონოდათ ყური მიპყრობილი წერილისადმი, ისინი ჯვარს არ აცვამდნენ უფალს დიდებისა. და ვინმე სხვა მონა კი არ დაჭრა პეტრემ, არამედ მღვდელმთავრისა, რადგანაც მღვდელმთავარნი პირველნი, არ უსმენდა წერილს, იქცნენ რა შურისა და თავისმოყვარეობის მონად. ქრისტე ბრბოს ეუბნება: „ვითარცა ავაზაკსა ზედა გამოხუედით თქვენ მახვილითა და წათებითა შეპყრობად ჩემდა!“ მაგრამ ეს მის ღმრთაებრიობაზე მოწმობს. ვინაიდან, როდესაც იგი ასწავლიდა ტაძარში, მათ ვერ შეძლე მისი შეპყრობა, თუმცა მათ ხელში იყო, რამდენადაც ჯერ არ იყო მოწევნული ჟამი მისი ტანჯვისა. როდესაც თავად ისურვა მაშინაც მისცა თავი, რათა აღსრულებულიყო წინასწარმეტყველება წერილისა; რომ „კრავივით დასაკლავად მიიყვანეს“ (ისაია, 51, 7). ყოველგვარი კამათის, ყობელგვარი დრტვინვის გარეშე, ნებაყოფლობით გაჰყვა მის წასაყვანად მოსულებს.

(თ. 14, მ. 50-54)

მოწაფენი განიბნინენ, რადგან შეუძლებელი იყო თვითარსება ჭეშმარიტებასა და წინასწარმეტყველებას ეცრუათ. მხოლოდ ერთი ვინმე ჭაბუკი მისდევდა მას, როგორც ჩანს, იმ სახლიდან იყო, სადაც პასექი ჭამეს. ზოგიერთები, სხვათაშორის, ფიქრობენ, რომ ეს იაკობი იყო, უფლის ძმა, მართლად წოდებული, ვინაიდან იგი მთელი თავისი სიცოცხლე მანტიით დადიოდა, უფლის ამაღლების შემდეგ მან მიიღო მოციქულთაგან ეპისკოპოსის ტახტი იერუსალიმში. მანო, ამბობენ, დატოვა რა ზემოთა საფარველი, გაიქცა. არაფერია გასაოცარი იმაში, რომ როდესაც რჩეული მოციქულები გაიქცნენ, მანაც დატოვა უფალი. თუმცა, პეტრე, გამოხატა რა მუხრვალე სიყვარული მასწავლების მიმართ, გაჰყვა ქრისტეს. სჯული ბრძანებდა, რომ იუდეველებს ერთი მღვდელმთავარი ჰყოლოდათ მთელი თავისი სიცოცხლის განმავლობაში. მიუხედავად ამისა, მაშინ მათ მრავალი მღვდელმთავარი ჰყავდათ, რომლებიც ერთი-მეორის მიყოლებით ყიდულობდნენ ძალაუფლებას რომაელთაგან. ამრიგად, მღვდელმთავრებს მახარებელი უწოდებს მათ, ვინც დაჰყვეს რა რაღაც დრო მღვდელმტავრადმ დატოვეს იგი.

(თ. 14, მ. 55-61)

ადამიანები, რომლებიც თავად არიან განსჯის ღირსნი, არა იმისათვის, რომ შეიცნობს რა ჭეშმარიტებას, ირწმუნოს იგი, არამედ იმისათვის, რომ ჰქონდეს რაიმე საბაბი მის განსასჯელად. სიტყვებს „შენ ხარ ქრისტე“ (ცხებული) - იგი უმატებს „ძე კურთხეულისა“. რადგან მარავლნი იყვნენ ცხებულნი, რამდენადაც ამ სახელით იწოდებიან მეფეებიც, მღვდელმთავრებიც, მაგრამ არცერთი მათგან არ იყო ძე ღმრთისა, მარადის კურთხეულისა და დიდებულისა. იესუმ მიუგო, „მე ვარ“ თუმცა იცოდა, რომ ისინი არ ირწმუნებდნენ, იძულებული იყო ეპასუხა, რათა შემდეგ არ შეძლებოდათ თქმა, მისგან პირდაპირი მოწმობა არ მოგვისმენია თავის თავზე, ვირწმუნებდითო. ამიტომაც, სასჯელით მით უფრო დიდი იქნება, რომ მათ მოისმინეს რა ეს მოწმობა, მაინც არ ირწმუნეს. „ამიერითგან იხილოთ, - ამბობს ის, - ძე კაცისაი მარჯვენით მჯდომარე ძლიერებითა“, ანუ მამისა („ძლიერებას“ აქ უწპდებს მამას). ვინაიდან იგი კვლავ მოვა არა უსხეულოდ, არამედ იმგვარად, რომ მისმა ჯვარცმელებმა, მისი ხილვა და ცნობა შეძლონ. ამასთან, მღვდელმთავარმა შეასრულა ჩვეულება (დაი პო სამოსელი), რადგან როდესაც იუდეველბს რაიმე უბედურება ან მწუხარება შეხვდებოდათ, ისინი სამოსელს დაიპობდნენ ხოლმე. ამ შემთხვევაში მღვდელმთავარმა დაიპო სამოსელი იმის ნიშნად, რომ იესომ თითქოსდა ღმრთის გმობა წარმოსთქვა და ამრიგად, დიდი ბოროტება აღესრულა. საკმარისია ამასთან ავითთან ერთად ვთქვათ: „განირყვნეს და არა შეინანეს“ (ფს. 34, 15). მაგრაგ ეს დაპობა, იყო აგრეთვე სახე იუდაური მღვდელმთავრობის დაპობისა და გაუქმებისა, თუმცაღა მღვდელმთავარი ვერ აცნობიერებდა ამას. ამგვარად, როდესაც მღვდელმთავრებმა შესაბამისი სასჯელი გამოუტანეს მას (ქრისტეს), მაშინ მსახურები, სახე დაუფარეს რა, სცემდნენ მას და ეუბნებოდნენ „გვიწინასწარმეტყუელბდა ჩუენ“, ვინ დაგარტყა შენ? და თუკი უფალმა ამდენი დაითმინა ჩვენთვის, მაშინ, ჩვენ რამდენის დათმენაღა გვმართებს მისი გულისთვის, რათა შესაფერისად მიუძღოთ მეუფეს? ო, ეს შემაძრწუნებელია!

(თ. 14, მ. 62-65)

მღვდელმთავარი ისევე ეკითხება იესოს, არა იმისათვის, რომ შეიცნობს რა ჭეშმარიტებას, ირწმუნოს იგი, არამედ იმისათვის, რომ ჰქონდეს რაიმე საბაბი მის განსასჯელად. სიტყვებს „შენ ხარ ქრისტე“ (ცხებული) - იგი უმატებს „ძე კურთხეულისა“. რადგან მრავალნი იყვნენ ცხებულნი, რამდენადაც ამ სახელით იწოდებოდნენ მეფეებიც, მღვდელმთავრებიც, მაგრამ არცერთი მათგანი არ იყო ძე ღმრთისა, მარადის კურთხეულისა და დიდებულისა. იესომ მიუგო, „მე ვარ“ თუმცა იცოდა, რომ ისინი არ ირწმუნებდნენ, იძულებული იყო ეპასუხა, რათა შემდეგ არ შესძლებოდათ თქმა, მისგან პირდაპირი მოწმობა რომ მოგვესმინა თავის თავზე, ვირწმუნებდითო. ამიტომაც სასჯელიც მით უფრო დიდი იქნება, რომ მათ მოისმინეს რა ეს მოწმობა, მაინც არ ირწმუნეს. „ამიერითგან იხილოთ, - ამბობს ის, - ძე კაცისაჲ მარჯუენით მჯდომარე ძლიერებათა“, ანუ მამისა („ძლიერებას“ აქ უწოდებს მამას). ვინაიდან იგი კვლავ მოვა არა უსხეულოდ, არამედ იმგვარად, რომ მისმა ჯვარმცმელებმა, მისი ხილვა და ცნობა შეძლონ. ამასთან, მღვდელმთავარმა შეასრულა ჩვეულება (დაიპო სამოსელი), რადგან როდესაც იუდეველებს რაიმე უბედურება ან მწუხარება შეხვდებოდათ, ისინი სამოსელს დაიპობდნენ ხოლმე. ამ შემთხვევაში მღვდელმთავარმა დაიპო სამოსელი იმის ნიშნად, რომ იესომ თითქოსდა ღმრთის გმობა წარმოსთქვა და ამრიგად, დიდი ბოროტება აღესრულა. საკმარისია ამაზე დავითთან ერთად ვთქვათ: „განირყვნეს და არა შეინანეს“ (ფს. 34, 15). მაგრამ ეს დაპობა, იყო აგრეთვე სახე იუდაური მღვდელმთავრობის დაპობისა და გაუქმებისა, თუმცაღა მღვდელმთავარი ვერ აცნობიერებდა ამას. ამგვარად, როდესაც მღვდელმთავრებმა შესაბამისი სასჯელი გამოუტანეს მას (ქრისტეს), მაშინ მსახურები, სახე დაუფარეს რა, სცემდნენ მას და ეუბნებოდნენ „გჳწინასწარმეტყუელებდ ჩუენ“, ვინ დაგარტყა შენ? და თუკი უფალმა ამდენი დაითმინა ჩვენთვის, მაშინ, ჩვენ რამდენის დათმენაღა გვმართებს მისი გულისთვის, რათა შესაფერისად მიუზღოთ მეუფეს? ო ეს შემაძრწუნებელია!

(თ. 14, მ. 66-72)

და თუმცა პეტრე ყველაზე უფრო მხურვალე იყო, მაინც უძლური აღმოჩნდა და უარყო უფალი, შიშით შეპყრობილმა, ხოლო ამგვარი შიში მას მოახლემ მოჰგვარა! ღმერთმა კი, განსაკუთრებული წინასწარგანზრახულების გამო დაუშვა მასზე, რომ დაეთმინა ეს, რათა თავი არ აემაღლებინა და თანაგრძნობ, ით მოჰკიდებოდა მათ, ვინც დაეცნენ, იწვენვდა რა საკუთარ თავზე სიღრმეს ადამიანური უძულურებისა. რაც შეეხება იმას, ერთი მონა იყო, რომელმაც პეტრე ამხილა, თუ იყო სხვაც, მათე ამბობს, რომ სხვაც იყო, ხოლო მარკოზი - რომ პეტრე ორივე შემთხვევაში, ერთი და იმავე მონამ ამხილა. მაგრამ ეს სრულიადაც არ არის ჩვენი დამაბრკოლებელი სახარების ჭეშმარიტებასთან მიმართებაში. ვინაიდან აქ წინააღმედეგობა მახარებელთა შორის, არ შეეხება რაიმე მთავარსა და ჩვენი სხნისთვის აუცილებელს. ხომ არ უთქვამს ერთს, რომ უფალი ჯვარს აცვეს, ხოლო მეორეს, რომ იგი არ აცვეს ჯვარს. ამრიგად, პეტრემ, შეიპყრა რა შიშმა და დაივიწყა უფლის სიტყვები - „რომელმან უარმყოს მე წინაშე კაცთა, უვარ-ვყო იგი მეცა წინაშე მამისა ჩემისა ზეცათაისა“ (მათე თ. 10, მ. 33), - უარყო ქრისტე, მაგრამ, სინანულმა და ცრემლებმა, კვლავაც დაუბრუნეს იგი ქრისტეს. რადგან ნატქვამია: „და იწყო ტირილად“. ანუ აიფარა რა სახეზე ხელები, მწარედ იწყო ტირილი. მათემ (საუბრობდა რა პეტრეს მიერ უარყოფაზე) გაურკვევლად თქვა: „ვიდრე ქათმისა ხმობადმდე“. მარკოზმა ეს ახსნა: „ვიდრე ქათმის მეორედ ხმობადმე“. მამლები ჩვეულებრივ პირველად აკეთებენ რამოდენიმე შეძახილს, შემდეგ იძინებენ, ხოლო გარკვეული დროის შემდეგ ისევ იწყებენ ყივილს. ამიტომ, მათეს მიერ ნათქვამის აზრი ასეთია: „ვიდრე ქათმისა ხმობადმე“, ანუ სანამ მოასწრებდეს პირველად თავისი ყივილის დამთავრებას, „სამ-გზის უვარ-მყო მე“. დაე, შერცხვეთ ნოვატიანელებს, რომლებიც არ იღებენ ნათლობის სინანულს და წმიდა საიდუმლოებებთან ზიარების შემდეგ შემცოდეთ. აი პეტრე, რომელმაც უკვე წმიდა ხორცთან და სისხლთან ზიარების შემდეგ უარყო, კვლავ იქმნა მიღებული მოციქულთა შორის. ამიწნდანთა დაცემა იმიტომაც არის აღწერილი, რომ როდესაც ჩვენ ჩვენი უყურადღებობის გამო ვეცემით, მათ მაგალითს მივხედოთ და სინანულით ვეცადოთ გამოსწორებას.