ნეტარი თეოფილაქტე ბულგარელი

მარკოზის სახარების განმარტება

თავი მეთექვსმეტე

(თ. 16, მ. 1-8)

არაფერ დიდებულსა და იესოს ღმრთაებრიობის შესაფერისს არ ზრახავენ ქალები, როდესაც სხედან სამარხთან და ყიდულობენ ნელსაცხებელს იმისთვის, რომ იუდაური ჩვეულების მიხედვით, სცხონ, რამეთუ იგი კეთილსურნელოვანი იყოს და არ გამოსცემდეს უსიამოვნო სუნს ხრწნისაგან, არამედ ნელსაცხებელის ძალით, რომელიც აშრობდა და ისრუტავდა სხეულის სინოტოვეს, უვნებლად შეინახოს. აი რას განიზრახავდნენ ქალები. ადგნენ რა „კვირის პირველ დღეს ძალიან ადრე“ სამარხთან მისულები ფიქრობდნენ: ვინ გადაგვიგორებს ლოდს? თუმცა ქალებს ეს არ შეუნიშნავთ. ასევე მათეც ამბობს, რომ ანგელოზმა გადააგორა ლოდი მას შემდეგ, რაც ქალები მივიდნენ. მაგრამ მარკოზი გაჩუმდა ამის შესახებ, რადგანაც მათემ უკვე თქვა, ვინ გადააგორა ლოდი. თუკი მათე ამბობს, რომ ანგელოზი ლოდზე იჯდა, ხოლო მარკოზი, რომ ქალებმა სამარხში შესვლის შემდეგ იხილეს იგი შიგნით მჯდომარე, ამან არ უნდა შეგვაცბუნოს. ვინაიდან მათ შეეძლოთ ეხილათ ანგელოზი გარეთაც, ლოდზე მჯდომარე, როგორც მათესთანაა ნათქვამი, შეეძლოთ ეხილათ იგი აგრეთვე სამარხის შეიგნითაც, როგორც მათზე უწინ შესული იქ. თუმცა, ზოგიერთები ამბობენ, რომ მათესთან ერთნი, ხოლო მარკოსზთან მეორე ქალები არიან მოხსნებულნი, მაგდელინელი კი ყველას თანამგზავრი იყო, როგორც ყველაზე უფრო გულმოდგინე და მოშურნე. ანგელოზმა, რომელიც ქალებს გამოეცხადა, უთხრა: „ნუ განა კრთებით“. დასაწყისში ის თაქვაისუფელბს მათ შიშისაგან, ხოლო შემდეგ ახარებს აღდგომას. იგი უწოდებს იესო ქრისტეს „ჯვარცმულს“, რადგანაც არ რცვენია ჯვრისა, რომელიც არის კაცობრიობის ხსნა და ყოველგვარ სათნოებათ საფუძველი. იგი „აღდგა“. საიდან ჩანს ეს? იქიდან, რომ იგი „არა არს აქა“ და გსურთ დარწმუნდეთ? „აჰა ადგილი, სადა დადვეს იგი“. იმიტომაც გადააგორა ლოდი, რომ ეჩვენებინა ეს ადგილი. „არამედ წარვედით და უთხარით მოწაფეთა მისთა და პეტრეს“. პეტრეს გამოყოფს მოწაფეებისგან ან როგორც უპირატესს, მოიხსენებს რა მას მათგან გამორჩეულად, ან აი რატომ: რამდენადაც პეტრემ უარყო, ქალებს რომ ეთქვათ, ნაბრძანები ჰქონდათ ეცნობებინათ მხოლოდ მოწაფეებისთვის, იგი იტყოდა: მე უარვყავი, შესაბამისად აღარც მისი მოწაფე ვარ, ამიტომაც უფალმა უარმყო მე და განმირისხდა. ამიტომაც დაუმატა ანგელოზმა: „და პეტრეს“, რათა გაურკვევლობას არ მოეცვა პეტრე იმის გამო, რომ იგი სიტყვის ღირსიც კი არაა, როგორც უარმყოფელი და ამიტომ უკვე არც იმის ღირსია, რომ მოწაფეთა რიცხვში ერიოს. ხოლო აგზავნის „გალილეაში“, რათა განაშოროს ღელვასა და იმ დიდ შიშს, რომლსაც იუდეველთა მიმართ განიცდიდნენ. მაშინ დედები „შეძრწუნებულ იყვნეს და დაკვირვებულ“, ანუ ისინი შეძრულნი იყვნენ როგორც ანგელოსის ხილვით, ისე აღდგომის შიშით და „არარაი ვის უთხრეს, რამეთუ ეშინოდა“. მათ ან იუდეველბის ეშინოდათ, ან ხილვისგან იმდენად იყვნენ შეპყრობილნი შიშით, რომ თიტქოსდა გონება დაკარგეს. ამიტომაც არავის არაფერი უთხრეს, დაივიწყეს რა ყველაფერი, რაც გაიგონეს.

(თ. 16, მ. 9-14)

„ხოლო აღ-რაი დგა“ - აქ გაჩერდი, სემდეგ წაიკითხე: „განთიად, პირველსა მას საბათსა, ეჩუენა პირველად მარიამს მაგდალინელსა“. ვინაიდან განთიადისას კი არ აღდგა )ვინ ნახა როდის აღდგა ის? - არამედ განთიადისას ეჩვენა, კვირა დღეს (რამეთუ ეს არის პირველი დღე შაბათისა, ანუ შვიდეულისა). მარიამ მაგდალინელსა, რომლისაგან განსრულ იყვნეს შვი-დნი ეშმაკნი“, ანუ მრავალნი (რამეთუ წმიდა წერილი იყენებს ზოგჯერ რიცხვს „შვიდს“ სიმრავლის აზრით), ანდა შვიდი ეშმაკი, რომელსაც შიშის არმქონე, ანუ სული არაღმრთისმოშიშებისა, სული უგუნურებისა, სული უმეცრებისა, სული სიცრუისა და სხვა;რომელიც სხვა სახით ეჩვენა ორ მათგანს სვლისას, როცა სოფელში მიდიოდნენ“. ამ ორზე ლუკაც საუბრობს (24; 13-35). და ისინი მოვიდნენ და სხვებს შეატყობინეს, მაგრამ არც იმათ დაუჯერეს“. მაშ როგორღა ამბობს ლუკა, რომ ისინი „დაბრუნდნე იერუსალიმს, მონახეს შეკრებულნი თერთმეტნი და მათთან მყოფნი, რომელნიც ამბობდნენ, რომ უფალი ჭეშმარიტად აღდგა“ (ლუკა 24), მაშინ, როდესაც მარკოზის მოწმობით, არც იმათ დაუკერეს, ვინც სოფლიდან მოვიდნენ. ვპასუხობთ: „როდესაც მახარებელი ამბობს, რომ „სხვებს შეატყობინეს“, გულისხმობს არა თერთმეტ მოციქულს, არამედ ზოგიერთ სხვას. სწორედ მათ უწოდა მან „სხვები“, რამდენადაც თერთმეტმა იხილა იგი (ქრისტე) იმავე დღეს, როცა სოფლიდან დაბრუნებულებმა ნახეს ისინი მოსაუბრენი იმის შესახებ, რომ „უფალი ჭეშმარიტად აღდგა“.

(თ. 16, მ. 15-20)

დააკვირდი უფლის მცნებას: „ყოველ ქმნილებას უქადაგეთ“. არ უთქვამს უქადაგეთ მხოლოდ მათ ვინც შეისმენს, არამედ ყოველ ქმნილებას - შეისმენე თუ არა. „ვინც ირწმუნებს“ და ეს არ არის საკმარისი, არამედ „მოინათლება“ კიდეც; რამეთუ ვინც ირწმუნა, მაგრამ არ მონათლულა, არამედ რჩება კათაკმეველად, ის ჯერ კიდევ ვერ გადარჩება. მორწმუნეებს კი თან ახლდებათ ასეთი ნიშნები: ეშმაკებს განასხამენ, ახალი ენებით ილაპარაკებენ, გველებს აიყვანენ, ანუ დასთრგუნავენ გველებს, როგორც გრძნობადს, ისე აზრობრივს, როგორც სხვა ადგილას არის ნათქვამი: „აი, გაძლევთ თქვენ ძალაუფლებას გველებისა და მორიელების დასათრგუნავად. (ლუკა. თ. 10. მ. 19). თუმცა, გამოთქმა „გველებს აიყვანენ“, შეიძება გავიგოთ სიტყვასიტყვითაც, რამდენადაც პავლემ, მაგალითად, აიყვანა ხელში გველი საკუთარი თავისთვის ყოველგვარი ზიანის გარეშე (საქმე მოც. 28, 35). „და თუნდაც რაიმე სასიკვდილო შესვან, არ ავნებთ“. ეს ბევრჯერ მომხდარა, როგორც გადმოცემებიდან ვიგებთ, რამეთუ მრავალნი, შხამის მიღებისას, ჯვრის გარდასახვის ძალით უვნებალნი რჩებოდნენ. „ამრიგად, მათთან საუბრის შემდეგ უფალი იესო ამაღლდა ზეცად და დაჯდა ღმრთის მარჯვნივ. ისინი კი წავიდნენ და ქადაგებდნენ ყველგან: „უფალი ეწეოდა მათ და ამტკიცებდა სიტყვას მომდევნო ნიშნებით“ (ცუდი თარგმანი) ხედავ? ყველგან თავდაპირველად ჩვენი ქმედებაა, ხოლო როდესაც უმოქმედონი ვართ, ის არ თანამოქმედებს. დააკვირდი იმასაც, რომ სიტყვას საქმე მოჰყვვება და სიტყვა საქმეებით დაემტკიცება, ისევე როგორც მაშინ, მოციქულებთან სიტყვა დაემტკიცებოდა მისი შემდეგი საქმეებითა და ნიშნებით. ჰოი, ქრისტევ სიტყვაო, ჩვენი სიტყვებიც, რომელსაც ჩვენ სათნოებათა შესახებ წარმოვსთქვამთ, საქმეებითა და საქციელებით, რომ დაემტკიცებოდეს, რათა ჩვენ სრულქმნილნი წარმოვმდგარიყავით შენი, ჩვენი ყველა სიტყვასა და საქმეში, თანამოქმედის წინაშე! რამეთუ შენდა შვენის დიდება, როგორც სიტყვითა, ისე საქმეთა შინა ჩვენთა, ამინ.