ნეტარი თეოფილაქტე ბულგარელი

მარკოზის სახარების განმარტება

თავი მესამე

(თ. 3, მ. 1-5)

იუდეველთა მიერ მოწაფეთა ბრალდების შემთხვევაში, იმის გამო, რომ ისინი შაბათს თავთავებს წყვეტდნენ, უფალმა, დავითს მაგალითით, უკვე დაუყო პირი მბრალდებლებს, მაგრამ ახლა იმისთვის, რომ კიდევ უფრო მეტად შეაგონოს ისინი, სასწაულმოქმედებს, ამით ის შემდეგს გამოხატავს: აი, როგორ არ სცოდავენ ჩემი მოწაფენი; მე თავადაც ვიქმ შაბათ დღეს, მოგივლენთ რა ამ სასწაულს. და თუკი სასწაულმოქმედება ცოდვაა, მაშინ შაბათ დღეს აუცილებელი საქმის კეთებაც ცოდვაა: მაგრამ სასწაულის ქმნა ადამიანის გადასარჩენად საღმრთო საქმეა, მაშასადამე, არ არღვევს სჯულის ისიც, ვინც შაბათ დღეს რაიმე ცუდს არ აკეთებს. ამიტომაც უფალი ეკითხება იუდეველბს: „ჯერ-არს შაბათსა შინა კეთილისა საქმე?“ ამხელს რა ამით იმაში, რომ ისინი ეწინააღმდეგებიან მას სიკეთის ქმნაში. გადატანითი მნჲშვნელობით გამხმარი აქვს ხელი ყველას, ვინც მარჯვენა მხარის საქმეებს არ აკეთებს, ასეთი ადამიანის მიმართ ამბობს ქრისტე: „აღსდეგ“, ანუ აღსდეგ ცოდვისაგან, „წარმოდეგ შორის“, ანუ სათნოებათა შუალედში, რამეთუ ყოველი სათნოება არის შუალედი, რომელიც არც ნაკლოვანებისკენ იხრება და არც ზედმეტობისკენ. ამრიგად, როდესაც იგი ამ შუალედში წარმოსდგება, მაშინ მისი ხელი კვლავ ჯანმრთელი შეიქმნება. დააკვირდი სიტყვასაც: „კუალად მოიგო“; იყო დრო, როდესაც ჩვენ ჯანმრთელი ხელები, ან ქმედითი ძალები გაგვაჩნდა, როდესაც დანაშაული ჯერ კიდევ არ იყო ჩადენილი. მას შემდეგ კი, რაც ხელი აკრძალული ხილისაკენ გავივდინეთ, ის გახმა სიკეთის ქმნის მიმართ. მაგრამ ის კვლავ ჯანმრთელ მდგომარეობას დაუბრუნდება, როდესაც სათნოებათა შუალედში წარმოვსდგებით.

(თ. 3, მ. 6-12)

ვინ იყვნენ ჰეროდიანელნი? ან ჰეროდეს მეომარნი, ან რაღაც ახალი სექტა, რომელიც ჰეროდეს ქრისტედ აღიარებდა იმ მიზეზით, რომ მასზე შეწყდა იუდეველ მეფეთა მემკვირდეობითობა. იაკობის წინასწარმეტყველებით დგინდებოდა, რომ „როდესაც მოაკლდებიან მთავარნი იუდასგან, მაშინ მოვა ქრისტე“ (შესაქმ. 49). ამრიგად, რამდენადაც ჰეროდეს დროს არავინ აღარ იყო იუდეველ მთავართაგან, არამედ მართავდა ჰეროდე, უცხოტომელი (იგი იდუმიელი იყო), ზოგიერთმა იგი ქრისტედ მიიღო და შექმნა სექტა. სწორედ ამ ადამიანებს სურდათ უფლის მოკვლა. მაგრამ იგი განეშორება, რამდენადაც ჯერ არ მოწეულა ჟამი ვნებისა, განეშორება იგი უმადურებს, იმიტომაც, რომ კეთილი უყოს ადამიანთა უფრო დიდ ნაწილს. მას მართლაც მრავალნი გაჰყვნენ და იგი კურნავდა მათ; ტვიროსელებმა და სიდონელებმაც კი მიიღეს სარგებელი, მიუხედავად იმისა, რომ უცხო ტომელები იყვნენ. ამასთანავე, მისივე თანატომელები სდევნიდნენ. ასეა, არავითარი სარგებელი არ არის ნათესაობისაგან, თუკი არ არის კეთილზნეობრიობა! უცხოებიც კი მოდიოდნენ შორიდან ქრისტესთან, იუდეველები კი მათტან მოსულს, აგდებდნენ მას. შეხედე, რაოდენი უცხოა ქრისტესთვის დიდებისმოყვარეობა, ხალხმა რომ არ შეავიწროვოს, იგი ნავს მოითხოვს, რათა მასში მყოფი შორს იყოს ხალხისაგან. „უძლუ-რებების“ მახარებელი ავადმყოფებს უწოდებს, რამეთუ ავადმყოფობები მართლაც დიდად გვიწყობენ ხელს იმაში, რომ გონს მოვეგოთ. ასე რომ უფალი გვსჯის ამ უძლურებებით, როგორც მამა შვილებს. გადატანითი მნშივნელობით ყურადღება მიაქციე იმასაც, რომ იესოს მოკვლა სურთ ჰეროდიანელებს, ამ ხორციელ და უხეშ ადამინებს (ჰეროდე ნიშნავს ტყავისას) და პირიქით, ისინი ვინც გამოვიდნენ თავიანთი სახლებიდან და სამშობლოდან, ანუ ხორციელი ცხოვრების წესიდან, ისინი მას გაჰყვებიან; რის გამოც განიკურნებიან სნეულებათაგან, ანუ სინდისის მომწყვლელი ცოდვებისაგან და არაწმიდა სულები განიდევნებიან. ჩასწვდი ბოლოს და ბოლოს იმას, რომ იესო უბრძანებს მოწაფეებს ნავი განუმზადონ, რათა ხალხმა არ შეავიწროვოს იგი. იესო არის სიტყვა ჩვენში, რომელიც გვიბრძანებს, რომ ჩვენი ნავი, ანუ სხეული, განმზადებული იყოს მისთვის და არ მიეცეს ყოფით საქმეთა ქარიშხალს, რამეთუ საქმეების შესახებ საზრუნავთა სიმრავლემ არ შეაწუხოს ჩვენში მცხოვრები ქრისტე.

(თ. 3, მ. 13-19)

ადის მთაზე იმისთვის, რომ ილოცოს. რამდენად ამის წინ სასწაულებს იქმოდა, სასწაულთა ქმნის შემდეგ ლოცულობს, რაღა თმა უნდა გაკვეთილი რომ გვიჩვენოს რათა ვმადლობდეთ, და ღმერთის ძალას ვაწერდეთ. ანდა რამდენადაც უფალი აპირებდა ხელი დაესხა მოციქულთათვის, ამასთან დაკავშირებით ადის მთაზე, რომ ილოცოს ჩვენდა დასამოძღვრა, რადგანაც ჩვენც, როდესაც დავაპირებთ ვინმეს ხელი დავასხათ, ჯერ უნდა ვილოცოთ, რათა გამოგვიჩნდეს ღირსეული და არ შექმნათ ზიარნი „სხვისი ცოდვათა“ (1. ტიმ. 5. 22). ხოლო იქიდან, რომ იუდასაც გამოირჩევს მოციქულად, უნდა მივხვდეთ, რომ უფალი არ უკუიქცევა ადამიანისაგან, რომელმაც ბოროტება უნდა ჩაიდინოს, მისი მომავალი ბოროტი საქმის გამო, არამედ მისი ახლანდელი სათნოების გამო ხდის პატვის ღირსად, თუნდაც შემდგომში იგი ცუდი ადამინი შექმნას. მახარებელი ჩამოთვლის მოციქულთა სახელებს ცრუ მოციქულთა შემთხვევისათვის, რათა იცნობდნენ ჭეშმარიტ მოციქულებს. ძენი ქუხილისანი უწოდა ზებედეს ძეებს, როგორც განსაკუთრებით დიდ მქადაგებლებსა და ღმრთისმეტყველებს.

(თ. 3, მ. 20-22)

 „და ესმა მის კერძოისათაო“, ამბობს, შესაძლოა ადამინები მისი მშობლიური ქალაქიდან ან იქნებ ძმებიც კი გამოვიდნენ მის შესაპყრობად; ვინაიდან ამბობდნენ, რომ „განკრთომილ არს“, ანუ ეშმაკი ჰყავსო. რამდენადაც სმენოდათ, ეშმაკებს განასხამდა და კურნავდა სნეულებათაგან, შურის გამო ფიქრობდნენ, რომ ეშმაკეული და „შეშლილია“ რის გამოც სურდათ კიდეც შეეპყროთ იგი, რათა შეეკრათ როგორც ეშმაკეული. ასე ფიქრობდნენ მასზე და ასე სურდათ მოქცეოდნენ მისიანებსაც კი. ამის მსგავსად, იერუსალიმელი წმიგნობრებიც ამბობდნენ, რომ ეშმაკეულია. რამდენადაც მათ არ შეეძლოტ მათივე თვალწინ აღსრულებულ სასწაულთა უარყოფა, სხვა მხრივ მოისხეიებენ აუგად, როგორც ეშმაკთაგან მომდინარეთ.

(თ. 3, მ. 23-27)

მოძულეთა იუდეველთა ბრალდებებს უეჭველი მაგალითებით უარყოფს. როგორ შეუძლია ეშმაკს ეშმაკების განდევნა, როცა ჩვეულებრივ სახლებშიც კი ვხედვათ, რომ სანამ მასში მცხოვრები მშვიდობიანად არიან, კეთილად დგანან ეს სახლები, ხოლო როგორც კი მათში დაყოფა მოხდება - დაეცემიან? როგორ არის შესაძლებელი, ამბობს ის, რომ ვინმემ ძლიერის ჭურჭელი გაიტაცოს, თუკი უწინ ძლიერს არ შეკრავს? ეს სიტყვები შემდეგი მნიშვნელობისაა: „ძლიერი“ არის ეშმაკი; მისი „ჭურჭელნი“ არიან ადამიანები, რომლებიც მის სამკვიდრებელს წარმოადგენენ. ამრიგად, თუკი ვინმე წინდაწინ არ შეკრავს და არ დაამხოობს ეშმაკის მეუფებას, როგორღა შეძლებს გაიტაცოს მისი ჭურჭელი, ანუ ეშმაკეულნი? ამიტომ, თუკი მე გავიტაცებ მის ჭურჭელს, ანუ ვათავისუფლებს ადამინებს ეშმაკების ძალადობისაგან, მაშასადამე, მე წინდაწინ შევკარი და დავამხე ეშმაკთა მეუფება და მათი მტერი გამოვდივარ. მაშ, როგორღა ამბობთ, რომ ბელზებულია ჩემთან, ანუ მე განვასხამ ეშმაკებს, ვარ რა მათი მეგობარი და ჯადოქარი?

(თ. 3, მ. 28-30)

ის რასაც უფალი ამბობს აქ, ნიშნავს შემდეგს: ადამიანებს, რომლებიც სცოდავენ სხვა დანარჩენში, კიდევ შეუძლიათ მოუბოდიშონ როგორმე და მიიღონ პატიება ღვთის შემწყნარებლობის გამო ადამიანური სისუსტეების მიმართ. მაგალითად ისინი, ვინც უფალს უწოდებენ გემოთმოყვარეს და ღვინისმსმელს, მეზვერეთა და ცოდვილთა მეგობარს, მიიღებენ შენდობას ამის გამო. მაგრამ როდესაც ხედავენ, რომელი იგი უეჭველი სასწაულებს იქმს და მიუხედავად ამისა, სულიწმინდას გმობენ, ანუ სასწაულქმედებებს სულიწმინდისაგან მომდინარეს, როგორღა მიიღებენ შენდობას, თუკი არ შეინანებენ? როდესაც ქრისტეს ხორციელი შესახედაობა აცდუნებდათ, როგორც ადამიანებს, რომლებიც ცდუნდნენ; მაგრამ ხედავდნენ რა მას ღვთაებრივ საქმეთა მოქმედს და მაინც გმობდნენ, როგორღა მიეტევებათ, თუკი უნანელნი დარჩებიან?

(თ. 3, მ. 31-35)

ძმები უფლისა შორის გამომოვიდნენ მის შესაპყრობად, როგორც შეშლილისა და ეშმაკეულის. დედა კი, როგორც ჩანს, პატივის მიღების გრძნობის კარნახით, მოვიდა მოეწყვიტა სწავლებისაგან, რათა ამით ეჩვენებინა ხალხისთვის, რომ მას, ვისითაც ასე გაოცებულნი არიან, იგი თავისუფლად განაგებს და შეუძლია მოსწყვიტოს სწავლებას. მაგრამ უფალი პასუხობს: ჩემს დედას არავითარი სარგებელი არ ექნება. იყოს ჩემი დედა, თუკი იგი თავისში ყველა სათნოებას არ გააერთიანებს. ზუსტად ასევე, ნათესაობა უსარგებლო იქნება ჩემი ძმებისთვის, იმიტომ, რომ მხოლოდ ისინი არიან ჭეშმარიტი ახლობლები ქრისტესი, ვინც ღმრთის ნებას ასრულებს. ამრიგად, ამბობს რა ამას, ის უარს კი არ ამბობს დედაზე, არამედ უჩვენებს, რომ იგი ღირსი იქნება პატივისა არა მხოლოდ შობის გამო, არამედ ყველა სხვა კეთილის საქმისა გამო: თუკი მას ეს არ ექნებოდა, პატივის ნათესაობისა სხვები დაასწრებდნენ.