ნეტარი თეოფილაქტე ბულგარელი

მარკოზის სახარების განმარტება

თავი მეშვიდე

(თ. 7, მ. 1-5)

ასწავლეს რა მიფყოლოდნენ მხოლოდ კეთილის ქმედებას და არ დაემძიმებინათ თავი სხვა საზრუნავებით, უფლის მოწაფეები წინასწარი განზრახვის გარეშე და თავიანთი უბრალოებისდა გამო, ჭამდნენ დაუბანელიხელებით, ამასობაში ფარისეველნი, სურთ რა იპოვონ საბაბი გაკიცხვისა, იყნებენ ამ შემთხვევას და ბრალს სდებენ მოციქულებს, თუმცა არა როგორც სჯულის დამრვევთ, არამედ, როგორც უხუცესთა გადმოცემის დამარღვეველთ, ვინაიდან სჯულში არ არის მითითები ხელების იდაყვამდე დაბანის სესახებ, საკვების მიღების წინ, მაგრამ ამას იცავდნე ისნი, როგორც უხუცესთა გადმოცემას.

(თ. 7, მ. 6-13)

იმისთვის, რომ უფრო ძლიერად ამხილოს იუდეველნი, უფალი იმოწმებს წინასწარმეტყველსაც, რომელიც განიკითხავს მათ. ისინი ბრალს სდებენ მოწაფეებს იმის გამო, რომ მოწაფეები უხუცესთა მოძღვრებას გადავიდოდნენ. უფალი კი თავად მათ წინააღმდეგ მიმართავს გაცილებით უფრო მძიმე ბრალდებას, კერძოდ, რომ ისინი გადადიან მოსეს სჯულს. სჯული, ამბობს ის, გვასწავლის: „პატივ ეც მამასა შენსა და დედასა შენსა“; თქვენ კი ასწავლით ბავშვებს უთხრან თავიანთ მშობლებს ასე: „ის, რაც გსურთ ჩემგან, არის კორბან, ესე იგი ძღვენი (ღმერთს). რამეთუ ფარისეველნი, სურდათ რა ესარგებლათ უბრალო ადამიანების ქონებით, ასწავლიდნენ ბავშვებს (როდესაც ბავშვებს ჰქონდათ რამე საკუთრება და მშობლები სთხოვდნენ მას) ეთქვათ შემდეგი: მე უკვე შევწირე იგი ღმერთს და შენ ნუ მთხოვ ღმრთისადმი შეწირულს. აცდენდნენ რა ამგვარად ბავშვებს და არწმუნებდნენ შეეწირათ ღვთისადმი თავიანთი კუთვნილებიდან, ფარისევლები ამით აიძულებდნენ მათ არაფრათ ჩაეგდოთ მშობლები და ღმრთისადმი შეწირულს თავად ნთქავდნენ, სწორედ ამას უყუენებს ბრალად უფალი, რომ ანგარებისდა გამო, ღმრთის სჯულს გადადიან.

(თ. 7, მ. 14-23)

ასწავლის რა ერს გაიგონ საკვების შესახებ, სჯულის მითითებები არა ხორციელად, უფალი იწყებს თანდათანობით გახსნას სჯულის აზრისა, რომ არაფერი შიგნით შემავალი არ შეაგინებს არავის, არამედ შეაგინებს ის, რაც გულიდან გამოდის. „თუალბოროტებაში“ იგუსხმება ან შურუ, ანდა მრუშება. იმიტომ რომ შურიანიც ესვრის მას, ვისიც შურს, ვერაგულ და გესლიან მზერას და მრუშიც, არ აშორებს რა თვალს, ვერაგულ საქმეს ესწრაფვის. „გმობაში“ იგუსხმება ღმრთის შეურაცხყოფა: თუკი მაგალითად, ვინმე იტყვის, რომ არ არსებობს ღმრთის წინასწარგანზრახულება, ეს გმობა იქნება: ამიტომაც, უფალი მას „ამპარტავნებასთან“ ერთად ახსენებს. ამპარტავნება არის ღმრთის არად ჩაგდება, როდესაც ვინმე გააკეთებს რა კეთილ საქმეს, აწერს მას არა ღმერთს, არამედ საკუთარ ძალას. უგუნურებაში გულისხმობს წყენას ახლობლების მიმართ. ყველა ეს ვნება შეაგინებს სულს და წარმოიქმნება და გამოდის მისგან. ამრიგად, ხალხს უფალი არა საკმარისად ნათლად ესაუბრებოდა. ამიტომაც შენიშნავს: „რომელსა ასხენ ყურნი სმენად, ისმინენ!“ ანუ ვისაც გაგება შეუძლია, დაე გაიგოს. რაც შეეხება მოციქულებს, რომლებსაც უფრო ღრმად ესმოდათ უფლის სიტყვები და მივიდნენ ეკითხათ მისთვის „იგავის“ შესახებ, ანუ ამ შეფარული საუბრის შესახებ (იგავი არის შეფარული საუბარი), უფალმა თავიდან უსაყვედურა მათ, უთხრა რა ეგრეთვე თქვენცა უგულისხმოვე ხართა და არა გიცნობიეს, მაგრამ შემდეგ აუხსნა ის, რაც ძნელად გასაგები იყო მათთვის.

(თ. 7, მ. 24-30)

მას შემდეგ, რაც უთხრა საკვების შესახებ და დაინახა, რომ იუდეველბმა არ იწამეს, უფალი წარმართთა საზღვრებს გადალახავს, რათა იუდეველთა ურწმუნოებისდა გამო, გამოხსნამ მათმან წარმართებზე გადაინაცვლოს. თავიდან უფალი თავის დაფარვას ცდილობდა, რათა იუდეველებს არ ჰქონოდათ საბაბი მისი დადანაშაულებისა თითქოსდა იგი არაწმიდა წარმართებს მიეკედლა. მაგრამ მას არ შეეძლო დამალულიყო, ვინაიდან არ შეიძლებოდა იგი დამალულიყო და ვერავის ეცნო. ხსენებული დედაკაცი, იგებს რა მის შესახებ, მხურვალე რწმენას გამოიჩენს. ამიტომაც, უფალი მაშინვე არ თანმხმდება (მის თხოვნაზე), არამედ გადადებს წყალობას, რათა უჩვენოს, რომ რწმენა დედაკაცის მტკიცეა და იგი მოთმინებით იცდის, მიუხედავად უარისა. ვისწავლოთ ჩვენც, რათა მაშინვე არ დაუტევოთ ლოცვა, როდესაც მყისვე არ ვიღებთ იმას, რასაც ვლოცულობთ. უფალი წარმართებს „ძაღლებს“ უწოდებს, რამდენადაც იუდეველთათვის ისინი არაწმიდანი იყვნენ. „პურს“ უწოდებს ის წყალობას, რომელიც ღმღტის მიერ „შვილთათვის“, ანუ იუდეველთათვის იყო განკუთვნილი. ამიტომაც ამბობს, რომ წარმართები არ უნდა იყვნენ მონაწილე იმ წყალობისა, რომელიც იუდეველთათვისაა განკუთვნილი, რამდენადაც დედაკაცი გონივრულად და რწმენით პასუხობს, იღებს კიდეც იმას, რასაც ითხოვს. იუდეველბს, ამბობს ის, აქვთ პური, ანუ მთლიანად შენ ჰყავხარ, გარდამოსული ზეცით, და წყალობანნი შენნი, ხოლო მე „ნამცეცს“ ვითხოვ, ანუ მცირე ნაწილს შენი წყალობისა. მაგრამ შეხედე, როგორ მოქმედებს უფალი! მას არ უთქვამს: ჩემმა ძალამ გადაგარჩინა შენ. არამედ რა უთხრა „მაგის სიტყვისათვის“, ანუ შენი რწმენისათვის „ვიდოდე! განსრულ არს ეშმაკი ასულისაგან შენისა.“. აქედან შენც მიიღე შენთვის სასარგებლო გაკვეთილი. თითოეული ჩვენგანი, როდესაც ცოდვას სჩადის არის „დედაკაცი“, ანუ სუსტი სული: ასეთი სულია „ფინიკელი“, როგორც მეწამული, ანუ სისხლიანი და მომკვსინებელი ცოდვის მქონე. ასეთ სულს ჰყავს „ასული“ - მზაკვრული ქმედებანი, ქმედებანი საეშმაკო. ვართ რა ცოდვილნი, ჩვენ „ძაღლებად“ ვიწოდებით, არაწმინდებით აღვსავსენი; რის გამოც არა ვართ ხოლმე ღირსნი ღამრთაებრივი „პურის“ მოღებისა, ანუ უწმიდეს საიდუმლოთა ზიარებისა. მაგრამ თუკი სიმდაბლით გავაცნობიერებთ, რომ ძაღლები ვართ, თუკი აღუარებთ და გავამხელთ ჩვენს ცდოვებს, მაშინ განიკურნება ასული ჩვენი, ანუ ქმედებანი საეშმაკო.

(თ. 7, მ. 31-37)

უფალი არ ყოვნდება წარმართა მიდამოებში, არამედ სწრაფადვე განეშორება მათგან, რათა, როგორც ვთქვი არ მისცეს იუდეველებს საბაბი ილაპარაკონ მასზე, რომ იგი სჯულის საწინაარმდეგოდ იქცევა წარმართებთან შერევით. ამიტომ განეშორება რა ტვიროსისა და სიდონის საზღვრებს, იგი მოდის გალილეაში და აქ განკურნავს ყრუ-მუნჯს, რომელის უძლურებაც ეშმაკისგანაა. და განიყვანა ერისა მისგან, ვინაიდან დიდებისმოყვარე არ იყო, დაიმდაბლა რა თავი ჩვენეულ სიგლახაკემდე და არ სურდა რა, მრავალთა წინაშე აღესრულებინა სასწაულები, უკუეთუ ამას თავად მაყურებელთა სარგებლობა არ მოითხოვდა. „ჰნერწყვა და შეახო ენასა მისსა“, იმის ნიშნად, რომ ყოველი ნაწილი მისი წმიდა ხორცისა, ღმრთაებრივი და წმიდა იყო, ისე რომ მისი ნერწვიც კი განხსნიდა დაბორკილ ენას. ყოველგვარი ნერწყვი არის სიჭარბე (წვენთა), მაგრამ უფალში ყველაფერი საუცხოო და ღმრთაებრივია.აღიხილა რა ზეცად, უფალმა „სულთ ითქუნა“, ერთი მხრივ ლოცვითი სულითქმით მამის მიმართ, რათა მან შეიწყალოს ადამიანი და ჩვენდა სანიმუშოდაც, რათა ჩვენ ვაპირებთ რა რაიმე კეთილი საქმის აღსრულებას, აღვიხილოთ ღმრთისა მიმართ და მისგან გამოვითხოვოთ შეწევნა ამის აღსასრულებლად; მეორე მხრივ, „სულთ-ითქუნა“ წუხილის გამოც ადამინურ ბუნებაზე, თუ რამდენადაა იგი ეშმაკს დამორჩილებული, რომ მისგან ასეთ შეგინებასა და ტანჯვას ითმენს. ამიტომაც, როდესაც უფალი კურნავდა, განკურნებულნი ქადაგებდნენ მის შესახებ, მიუხედავად იმისა, რომ იგი უკრძალავდა მას ამას და ამცნებდა არაფერი ეთქვათ. აქედან ვისწავლოთ ჩვენც, როდესაც კეთილს ვუყოფთ სხვებს, არ მივიღოთ მათგან ქება, ხოლო როდესაც ვიღებთ მოწყალებას, განვადიდოთ ჩვენი მწყალობელნი და საქვეყნოდ ვისაუბროთ მათზე, თუნდაც მათ ეს არ სურდეთ.